Sesje nadzwyczajne – narzędzie walki politycznej czy sposób na szybkie załatwienie sprawy? Kto może o nie wnioskować i jak prawidłowo je zwołać

Ustawa o samorządzie gminnym wymienia trzy rodzaje sesji: pierwsza sesja nowo wybranej rady (art. 20 ust. 2), sesje zwyczajne (zwoływane przez przewodniczącego w miarę potrzeb, art. 20 ust. 1) oraz sesje nadzwyczajne (art. 20 ust. 3). Różnią się one od siebie szczegółami techniczno-organizacyjnymi, jak również typem spraw, jakie są na nich rozpatrywane. Niewątpliwie jednak największe problemy radom gmin sprawiają sesje nadzwyczajne. Skromna regulacja prawna daje organom z jednej strony pole do popisu, z drugiej zaś jest przyczyną wielu problemów interpretacyjnych

W ustawie o samorządzie gminnym (dalej: u.s.g.) są zaledwie dwa przepisy odnoszące się do sesji nadzwyczajnych:

• art. 20 ust. 3, który brzmi: „Na wniosek wójta lub co najmniej 1/4 ustawowego składu rady gminy przewodniczący obowiązany jest zwołać sesję na dzień przypadający w ciągu 7 dni od dnia złożenia wniosku. Wniosek o zwołanie sesji powinien spełniać wymogi określone w ust. 1 w zdaniu drugim”;
• art. 20 ust. 4 wskazujący, że: „Do zmiany porządku obrad sesji zwołanej w trybie określonym w ust. 3 stosuje się przepis ust. 1a, z tym że dodatkowo wymagana jest zgoda wnioskodawcy”.

Odmienności sesji nadzwyczajnej wobec dwóch pozostałych rodzajów sesji dotyczą podmiotu inicjującego obrady rady gminy, terminu odbycia sesji, jak również trybu wprowadzania zmian w porządku obrad. Poza tym sesja nadzwyczajna zazwyczaj różni się także szczególnym przedmiotem obrad.

Przedmiot posiedzenia

Sesję nadzwyczajną, na co wskazuje sama jej nazwa, zwołuje się w związku z zaistnieniem jakichś nadzwyczajnych okoliczności. Jej przedmiotem powinny być sprawy pilne, które nie mogą zostać załatwione w trybie sesji zwyczajnej (A. Szewc, [w:] A. Szewc, G. Jyż, Z. Pławecki, „Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz”, Warszawa 2012 , s. 301). Będzie to więc np. konieczność podjęcia ważnych z punktu widzenia danej jednostki samorządu terytorialnego uchwał (np. zaciągnięcie kredytu) albo zmiana osobowa w organach gminy. W taki sposób jakiś czas temu doszło do odwołania przewodniczącej Rady Miasta Milanówka, choć główne problemy z tym związane nie dotyczyły samego odbywania sesji w trybie nadzwyczajnym, a raczej kontrowersji związanych ze tajnym głosowaniem na odległość (pisaliśmy o tym w tekście „Pandemia a tajne głosowanie na zdalnej sesji rady gminy. Pięć pytań o procedury” w dodatku Samorząd i Administracja z 20 stycznia 2021 r., DGP nr 12).