Ustalanie stawek za odpady komunalne w decyzjach organów nadzoru i sądów administracyjnych
Na każdej z metod gmina można się potknąć, jeśli niewłaściwie skonstruuje uchwałę wskazującą sposób naliczania opłat za odbiór śmieci. W przeglądzie rozstrzygnięć RIO i orzeczeń sądów administracyjnych pokazujemy, jakich zapisów unikać, by nie narazić się na unieważnienie uchwał
Ustawa z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1439; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2361; dalej: u.c.p.g.) zawiera materialno-prawne podstawy różnych sposobów ustalania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi (art. 6j ust. 1 i 2). Co do zasady dopuszcza ona stosowanie czterech podstawowych metod, tj. od:
1) liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość,
2) powierzchni lokalu mieszkalnego,
3) ilości zużytej wody z danej nieruchomości,
4) gospodarstwa domowego.
Niestety w związku z takim, a nie innym ukształtowaniem przez gminy uchwał wskazujących sposób naliczania opłat dochodzi często do różnego typu naruszeń. Zasadniczo są one stwierdzane przez organy nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego, czyli przez regionalne izby obrachunkowe (dalej RIO), względnie może je stwierdzić wojewódzki sąd administracyjny.
W ramach niniejszego opracowania opisano typowe naruszenia prawa w związku z wprowadzeniem każdej z metod ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. W praktyce różnorodność naruszeń jest większa, lecz nie zawsze są one przedmiotem interwencji ze strony RIO czy sądów administracyjnych. Należy mieć też na uwadze, że podmioty te są prawnie niezależne, ponadto mogą one odmiennie ocenić zastosowania w uchwale danego zapisu. Przy czym w razie wątpliwości organ wykonawczy gminy powinien uzyskać stanowisko właściwej (miejscowo) regionalnej izby obrachunkowej, co z dużym prawdopodobieństwem uchroni przed ewentualnym stwierdzeniem nieważności całości lub części uchwały.