Wzmocniona rola farmaceuty to nowe możliwości dla aptek, ale i poważne wyzwania dla ich właścicieli

Już za dwa tygodnie, 16 kwietnia 2021 r., wejdzie w życie ustawa o zawodzie farmaceuty, na mocy której osoby wykonujące ten zawód zyskają szersze uprawnienia. Dla właścicieli aptek to szansa na zwiększenie konkurencyjności. Będą mogli poszerzyć ofertę placówek o nowe usługi. Nowy akt prawny zawiera jednak również takie przepisy, które mogą być kłopotem dla właścicieli placówek. Chodzi szczególnie o przepisy zwiększające niezależność farmaceutów, wprowadzające nowe sankcje czy obligujące do zapewnienia odpowiedniej liczby wykwalifikowanych pracowników w aptece.

Oprac. JP

Ustawa z 10 grudnia 2020 r. o zawodzie farmaceuty (Dz.U. z 2021 r. poz. 97; dalej: u.z.f.) realizuje wysuwany od dawna postulat wzmocnienia roli osób wykonujących ten zawód w polskim systemie ochrony zdrowia. Branża czekała na nią ponad 30 lat. Zakres świadczeń udzielanych przez farmaceutów zostanie rozszerzony - tak aby mogli oni brać aktywny i znaczący udział w działaniach związanych z profilaktyką, promocją zdrowia i farmakoterapią.

Podobnie jak ma to miejsce w przypadku innych zawodów medycznych (lekarza i lekarza dentysty, pielęgniarki i położnej oraz fizjoterapeuty) ustawa kompleksowo reguluje zasady wykonywania zawodu farmaceuty w ramach jednego aktu prawnego. Określa zasady wykonywania profesji, ze szczególnym uwzględnieniem uzyskiwania prawa wykonywania zawodu oraz szkoleń i doskonalenia umiejętności. Dotychczasowe regulacje prawne określające zasady wykonywania zawodu farmaceuty zawarte w ustawie z 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1419; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 97) oraz w ustawie z 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 944; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 97) zostały usystematyzowane, uaktualnione i dostosowane do obecnej sytuacji faktycznej i prawnej oraz uzupełnione.

Samodzielny zawód medyczny

Zawód farmaceuty - jako wolny zawód zaufania publicznego - nazwano w ustawie wprost samodzielnym zawodem medycznym (art. 2 u.z.f.). W kolejnych przepisach określono zakres usług, które osoba posiadająca takie wykształcenie może wykonać samodzielnie w sposób niezależny intelektualnie. I tak m.in. farmaceuta ma prawo do samodzielnej decyzji podczas wydania leku na podstawie recepty farmaceutycznej. Samodzielność przejawia się także w prawie do odmowy wydania leku, w sytuacji gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie użycia leku do celów niemedycznych. Podobnie prowadzenie opieki farmaceutycznej (nowego uprawnienia - o czym piszemy szerzej dalej) jest zaś ciągiem połączonych ze sobą etapów, w których osoba tej profesji wykorzystuje swoją wiedzę i umiejętności, będąc jednocześnie świadomą odpowiedzialności za podjęte działania. Nowe przepisy zwiększają też niezależność farmaceutów wykonujących zawód aptekarza od właścicieli tych punktów (m.in. art. 35 u.z.f.).