Zdalne kontrole PIP budzą kontrowersje prawne

Ustawa z 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1251) nie odpowiada praktycznym potrzebom w okresie epidemii COVID-19, jeśli chodzi o przepisy dotyczące miejsca przeprowadzania czynności kontrolnych. Główny Inspektorat Pracy zadecydował więc o wprowadzeniu możliwości przeprowadzania kontroli zdalnych - jednak, co warto podkreślić, wyłącznie względem przedsiębiorców (zatem nie dotyczy to pracodawców z sektora publicznego). Odwołano się przy tym do nowelizacji ustawy z 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 162). Problem w tym, że przez wiele lat PIP uważała się za organ, do którego przepisy dotyczące kontroli przedsiębiorców oraz ograniczeń z tym związanych nie mają zastosowania.

Inspekcja pracy jako państwowy organ kontroli i nadzoru obowiązana jest działać na podstawie i w granicach prawa. Przepisy regulujące zakres działania tej instytucji reguluje wspomniana wyżej ustawa o Państwowej Inspekcji Pracy. Normuje ona w szczególności postępowanie kontrolne wobec podmiotów kontrolowanych. I jak mogłoby się wydawać, robi to w sposób wyczerpujący.

Ustawa o inspekcji

Szczegółowe kwestie związane z postępowaniem kontrolnym realizowanym przez organy PIP reguluje rozdział 4 ustawy o PIP. Postępowanie kontrolne ma na celu ustalenie stanu faktycznego w zakresie przestrzegania prawa pracy (w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz regulacji dotyczących legalności zatrudnienia), a także udokumentowanie dokonanych ustaleń. Z art. 26 ustawy o PIP wynika, że kontrolę przeprowadza się w siedzibie podmiotu kontrolowanego oraz w innych miejscach wykonywania jego zadań lub przechowywania dokumentów finansowych i kadrowych. Poszczególnie czynności kontrolne mogą być wykonywane także w siedzibie jednostki organizacyjnej PIP.