Wartości niematerialne i prawne - polskie prawo bilansowe a standardy międzynarodowe
Wartości niematerialne i prawne definiowane są jako możliwe do zidentyfikowania niepieniężne składniki aktywów będące w posiadaniu przedsiębiorstwa w celu ich wykorzystywania w działalności operacyjnej. Cechą charakterystyczną tej grupy aktywów trwałych jest brak postaci fizycznej i identyfikowanie ich w kategoriach praw i przywilejów. Ze względu na swą specyfikę - na swój niematerialny charakter - stanowią dość trudne zagadnienie we współczesnej rachunkowości. Trudności w uznawaniu danego składnika za wartości niematerialne i prawne dotyczą przede wszystkim możliwości ich identyfikacji oraz wiarygodnego pomiaru.
Katarzyna Koleśnik
biegły rewident
Wartości niematerialne i prawne są specyficznym składnikiem aktywów trwałych. Charakteryzują się tym, że nie posiadają postaci fizycznej ani pieniężnej, ale są zdolne przysparzać przedsiębiorstwom korzyści mające wymiar finansowy. Na przykład w tej grupie aktywów znajdują się prawa autorskie, prawa do licencji, znaków towarowych, franczyza itp.
Ze względu na swój niematerialny charakter wartości niematerialne i prawne stanowią jeden z najbardziej złożonych obszarów we współczesnej rachunkowości. Podstawowe trudności w uznawaniu danej kategorii księgowej za ten składnik aktywów trwałych dotyczą przede wszystkim możliwości jego identyfikacji, oceny, czy przyniesie on jednostce w przyszłości korzyści ekonomiczne lub inne pożytki, a także możliwości ich wiarygodnego pomiaru. W wielu przypadkach wymienione cechy są czytelne oraz łatwe do wyróżnienia. Na przykład nie sprawia trudności identyfikacja nabytego prawa do patentu czy prawa do używania znaku towarowego. Inaczej jednak wygląda ten problem w odniesieniu do kosztów prac rozwojowych czy nabytej wartości firmy.
Definiowanie wartości niematerialnych i prawnych
Zgodnie z ogólnie przyjętymi zasadami uznanie danego składnika aktywów za wartości niematerialne i prawne jest możliwe, jeżeli spełnione są łącznie następujące warunki: