Rozliczanie księgowe środków trwałych

Weronika Gackowska

biegły rewident

W większości przedsiębiorstw do prowadzenia działalności gospodarczej oprócz pieniędzy niezbędne są środki trwałe. Tylko nieliczne jednostki gospodarcze z uwagi na swoją wielkość, zakres i charakter działalności nie muszą posiadać ich w znaczącej w aktywach wartości. Jak ustalić wartość tych środków trwałych, czy i kiedy są one aktywami trwałymi czy może obrotowymi? Zadajemy sobie wielokrotnie pytanie: aktywować wydatki na nabycie rzeczowych aktywów czy zaliczyć je w koszty? Zdecydowanie łatwiej byłoby zaliczyć je w koszty. Niestety, rozwiązania, które dzisiaj wydają się nam łatwe, powodują w przyszłości trudne do przyjęcia konsekwencje. Aby więc ułatwić sobie życie, spróbujmy już teraz zadbać o prawidłową wycenę i ewidencję środków trwałych. O charakterze rzeczowych aktywów trwałych - środków trwałych - decyduje to, że w dniu oddania do użytkowania są one wyodrębnionymi kompletnymi obiektami inwentarzowymi. Muszą być zdatne do użytku na potrzeby jednostki, tj. do wykonywania określonych funkcji w procesach produkcyjnych, handlowych lub usługowych w okresie dłuższym niż rok. W prawie bilansowym kryterium wartości początkowej nie jest istotne. Odwrotnie jest w prawie podatkowym, gdzie wartość graniczna powyżej 3500 zł wskazuje na miejsce aktywu oraz daje prawo do odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych.

Ta złożoność ma wpływ na wartość początkową składnika majątkowego określanego ostatecznie pojęciem "środek trwały". Do środków trwałych zaliczane są m.in. nieruchomości, niekiedy kwalifikowane również do inwestycji. Jednak przedstawione w opracowaniu kwestie dotyczą wyłącznie środków trwałych. W rachunkowości pojęcie "inwestycje" (art. 3 ust. 1 pkt 17 ustawy o rachunkowości; dalej u.r.) i "środki trwałe" (art. 3 ust. 1 pkt 15 u.r.), to dwie różne definicje. Jedynie w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych (art. 16a ust. 2 pkt 1) dla inwestycji w obcych środkach trwałych przyjęto takie normy, jak dla środków trwałych - prawo do amortyzacji. Poniesione nakłady określane jako "inwestycje w obcych środkach trwałych" nabierają tym samym cech właściwych dla środków trwałych.