Artykuł
Opłaty i sankcje administracyjne jako koszt
W praktyce dość częste są sytuacje, w których przedsiębiorca ponosi określone wydatki związane z procedurami administracyjnymi, czy też niedopełnieniem pewnych obowiązków wynikających z przepisów administracyjnych. Nierzadko problematyczna jest możliwość ich kwalifikowania jako kosztów podatkowych.
Dariusz Strzelec
asystent w Katedrze Materialnego Prawa Podatkowego UŁ,
konsultant w Kancelarii Brzezińska Narolski Mariański w Łodzi
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (podobnie art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (odpowiednio w art. 23 ust. 1 u.p.d.o.f.). W literaturze przedmiotu, a także orzecznictwie - w związku z tak ogólnie ujętymi przepisami, które mają niebagatelny wpływ na wysokość obciążeń podatkowych - zwraca się uwagę na szereg warunków, od spełnienia których uzależniono możliwość uznania poniesionych wydatków jako kosztów podatkowych. Wskazuje się, iż mają to być wydatki poniesione przez podatnika o charakterze definitywnym i muszą być związane z działalnością gospodarczą przedsiębiorcy. Jednocześnie nie mogą one należeć do tzw. kategorii wydatków zabronionych. Dla omawianego tematu ten ostatni warunek ma zasadnicze znaczenie.
Sankcje wyłączone z kosztów
W myśl art. 16 ust. 1 pkt 18 u.p.d.o.p. oraz art. 23 ust. 1 pkt 15 u.p.d.o.f., nie uważa się za koszt uzyskania przychodów grzywien i kar pieniężnych orzeczonych w postępowaniu karnym, karnym skarbowym, administracyjnym i w sprawach o wykroczenia oraz odsetek od tych grzywien i kar. W przepisach tych ustawodawca wymienił rodzaje postępowań, w których wymierzone wobec podatnika i uiszczone przez niego grzywny, kary pieniężne i naliczone od nich odsetki nie będą mogły być uznane za koszty uzyskania przychodów na gruncie ustaw o podatkach dochodowych. Jednocześnie - zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 54 u.p.d.o.p. oraz art. 23 ust. 1 pkt 50 u.p.d.o.f. - nie uznaje się za koszt uzyskania przychodu opłat sankcyjnych, które zgodnie z odrębnymi przepisami podlegają wpłacie do budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Regulacja ta dotyczy sytuacji, gdy podatnik podatku dochodowego obciążony jest opłatami mającymi charakter sankcji najczęściej w związku z nieprzestrzeganiem przepisów prawa.
