Zaliczki, zadatki, przedpłaty - skutki podatkowe

W obrocie gospodarczym często spotykamy się z zaliczką, zadatkiem lub przedpłatą - czyli świadczeniami na rzecz późniejszych dostaw towarów i usług. Podmiot gospodarczy może zarówno otrzymać zaliczkę od kontrahenta, jak i wpłacić zaliczkę do innej firmy. Zdarzenia te implikują określone skutki podatkowe u podmiotu, który otrzymał zaliczkę, oraz u podatnika, który zaliczkę wpłacił.

Zaliczka jest zapłatą uiszczoną z góry, która pokrywa w części przyszłą należność. Podobnie przedpłata jest zapłatą określonej sumy pieniędzy, stanowiącą część ceny towaru lub usługi, wpłacaną z góry w celu uzyskania gwarancji zakupu lub wykonania usługi w określonym terminie. Zadatek z kolei stanowi środki pieniężne wpłacone na rzecz drugiego podmiotu, na poczet nabycia w przyszłości dobra lub usługi. Jak wynika z powyższego, pojęcia te są synonimami. Ich cechą wspólną jest przepływ środków pieniężnych pomiędzy kontrahentami przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi. Należy jednak zwrócić uwagę na szczególne znaczenie słowa zadatek. Otóż - zgodnie z art. 394 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 z późn.zm.) - w braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron, druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej. W razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała.