System wymiany informacji o podatnikach - VIES (cz. 1)

Międzynarodowa wymiana gospodarcza w swoich założeniach wiąże się dla podmiotów gospodarczych z przywilejami i ułatwieniami, ale także z odpowiedzialnością i obowiązkami. Przed przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej międzynarodowa wymiana handlowa wiązała się z przekraczaniem polskiej granicy celnej przez towar. Oznaczało to, że wprowadzenie go na polski obszar celny, a także eksportowanie poza granice kraju rodziło rozmaite skutki prawne z zakresu prawa celnego, podatkowego i administracyjnego. Służby celne działały w ścisłym kontakcie z organami skarbowymi, ponieważ sfera międzynarodowej wymiany towarowej na całym świecie wykorzystywana jest często do działalności niezgodnej z prawem. Tylko współdziałanie organów celnych i skarbowych umożliwia zmniejszenie zagrożenia dla pewności obrotu gospodarczego i dla poboru należności skarbowych.

Nieewidencjonowanie faktur, nielegalne wprowadzanie do obrotu towaru, unikanie płacenia podatków i wiele innych przestępstw związane są często z brakiem lub niedostatecznym poziomem międzynarodowej wymiany informacji podatkowej. Skutkiem pośrednim takiego stanu bywa rozluźnienie dyscypliny w rzetelności księgowej, pokusa ukrycia niektórych transakcji na zasadzie „i tak nikt się nie dowie”, a w konsekwencji brak wpływów z podatków z takich transakcji dla systemów fiskalnych wielu państw. Potrzeba wprowadzenia sprawnego systemu informacji podatkowych daje przede wszystkim możliwość wnikliwego i skutecznego działania organów kontrolnych poszczególnych państw w drodze wymiany informacji o transakcjach i podatnikach. System taki w założeniu ma dostarczać wszechstronnych informacji uprawnionym organom, wzięto jednak także pod uwagę - tworząc założenia działania takiego systemu - że uczestnicy obrotu handlowego mogą posiadać dobrą wolę, jeśli chodzi o „moralność podatkową”, działając w dobrej wierze, natomiast mogą mieć fałszywe informacje (lub ich całkowity brak) o kontrahencie, a wówczas konsekwencje braku należytej staranności i dbałości w zawieraniu transakcji i odprowadzaniu od nich podatku mogą spaść na nich. Wychodząc z takiego założenia zdecydowano się udostępniać w pewnym zakresie informacje zawarte w systemie również kontrahentom, a obecnie poprzez anonimowy dostęp do informacji wszystkim zainteresowanym.