Opodatkowanie faktoringu

Artykuł stanowi fragment książki autorstwa Katarzyny Kreczmańskiej-Gigol pt. Faktoring w świetle prawa cywilnego, podatkowego i bilansowego, Difin, Warszawa 2006.

Katarzyna Kreczmańska-Gigol jest doktorem ekonomii, ekspertem w dziedzinie faktoringu w Polsce, wieloletnim pracownikiem sektora bankowego. Od kilku lat koncentruje się na pracy naukowej, szkoleniach i konsultacjach z zakresu finansów przedsiębiorstwa i bankowości. Autorka wielu książek i artykułów z tej dziedziny.

Faktoring znany jest na świecie od tysięcy lat, chociaż za ojczyznę współczesnego faktoringu można uznać XIX-wieczne Stany Zjednoczone Ameryki Północnej. Jego popularność stale rośnie, czego potwierdzeniem jest wzrost światowych obrotów faktoringowych na świecie.

W Polsce pierwsze wzmianki na temat faktoringu pojawiły się w latach 70-ych XX w. Jednak dopiero na początku lat 90-ych pojawili się w Polsce pierwsi faktorzy, a więc jego historia w naszym kraju jest stosunkowo krótka. W ciągu kilkunastu zaledwie lat obroty znacznie wzrosły, ale wiedza na temat istoty transakcji faktoringowych zarówno w środowisku biznesu, jak i w środowisku twórców przepisów prawa jest nadal niewielka. Faktoring nie doczekał się, jak na razie, dedykowanych tylko sobie ustaw prawnych, a interpretacja przepisów mających do niego zastosowanie nie jest jednoznaczna.

Zbycie wierzytelności w ramach umowy faktoringu jest samodzielną czynnością podatkową. Faktor płaci faktorantowi za przelewaną wierzytelność. Nie dokonuje płatności na rzecz faktoranta zamiast dłużnika faktoringowego. Dłużnik faktoringowy nie zostaje zwolniony z długu, a faktor tego długu nie przejmuje. Faktor wchodzi w prawa wierzyciela, czyli faktoranta. To jemu dłużnik będzie musiał zapłacić, gdy nadejdzie termin płatności wierzytelności. Faktorant zbywa swoją wierzytelność, a w zamian otrzymuje od nowego wierzyciela zapłatę. W praktyce spotkać można również pogląd, że zbycie wierzytelności stanowi jedynie czynność zapłaty. Nie zmieniają się na skutek tej czynności przychody faktoranta, a w związku z tym zapłata otrzymana od faktora nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, ponieważ raz już przychody te zostały opodatkowane.