Sporządzanie rocznych skonsolidowanych sprawozdań finansowych - wybrane zagadnienia (cz. II)

Jedną z kluczowych kwestii przy sporządzaniu skonsolidowanego sprawozdania finansowego jest prawidłowe ustalenie grupy kapitałowej, a co się z tym wiąże, określenie jednostek objętych skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym. Zgodnie z wymogami ustawy o rachunkowości roczne skonsolidowane sprawozdanie finansowe grupy kapitałowej obejmuje bowiem dane jednostki dominującej i jednostek od niej zależnych wszystkich szczebli.

Zgodnie z definicją grupa kapitałowa obejmuje jednostkę dominującą wraz z jednostkami zależnymi i niebędącymi spółkami handlowymi jednostkami współzależnymi. Z kolei, zgodnie z MSR 27, w skład grupy kapitałowej wchodzi jednostka dominująca oraz jej wszystkie jednostki zależne.

W Międzynarodowym Standardzie Rachunkowości uwzględniono również możliwość konsolidowania tzw. jednostek specjalnego przeznaczenia, jeżeli z istoty relacji zachodzących pomiędzy jednostkami wynika kwestia sprawowania kontroli. Ma to miejsce, przykładowo, w sytuacji, gdy jednostka specjalnego przeznaczenia prowadzi działalność w imieniu jednostki dominującej. Zagadnienie jednostek specjalnego przeznaczenia nie zostało dotychczas uregulowane w ustawie o rachunkowości.

W praktyce zdarza się, że pojęcie jednostki dominującej jest utożsamiane z jednostką posiadającą bezpośrednio większość głosów na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy czy zgromadzeniu wspólników, jednak w praktyce zagadnienie sprawowania kontroli jest bardziej złożone. Na podstawie MSR 27 - poprzez kontrolę jednego podmiotu nad drugim rozumie się zdolność do kierowania polityką finansową i operacyjną jednostki gospodarczej w celu osiągania korzyści ekonomicznych z jej działalności.