Nabycie i sprzedaż udziałów (akcji) objętych za aport

Aport jest wkładem niepieniężnym, wnoszonym do spółki w celu pokrycia udziałów. Kodeks spółek handlowych używa tego pojęcia, ale go nie definiuje. W przepisach prawa podatkowego ustawodawca posługuje się terminem „wkład niepieniężny”, który należy traktować jako synonim aportu.

Przedmiotem aportu mogą być tylko takie prawa i rzeczy, które można wycenić, tzn. przypisać im określoną wartość rzeczywistą. Najczęściej przedmiotem aportu są:

- środki trwałe, np. nieruchomości, maszyny, samochody,

- inne składniki majątku, np. towary, materiały,

- udziały lub akcje,

- wierzytelności,

- przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część.

Prawa i rzeczy będące przedmiotem aportu wchodzą do bilansu spółki jako aktywa. Wyceny aportu dokonuje się na dzień zawarcia lub zmiany umowy spółki, przy czym umowa ta powinna określać przedmiot wkładu niepieniężnego, wspólnika, który ten aport wnosi, oraz liczbę i wartość nominalną objętych za ten aport udziałów. Skutki podatkowe nabycia udziałów (akcji) za aport są uzależnione od tego, co jest przedmiotem aportu.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (u.p.d.o.p.) z chwilą wniesienia przez wspólnika (akcjonariusza) spółki kapitałowej wkładu niepieniężnego w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część osiągnie on przychód w wartości nominalnej objętych za ten wkład udziałów (akcji). Przy ustalaniu wysokości tego przychodu zastosowanie znajdują przepisy art. 14 ust. 1-3 u.p.d.o.p.

Powyższe oznacza, że wartość nominalna objętych udziałów powinna odpowiadać wartości rynkowej przedmiotu aportu. Jeżeli wartość ta, bez uzasadnionego powodu, odbiega od wartości rynkowej przedmiotu aportu, trzeba się liczyć z tym, że urząd skarbowy ustali wyższą wartość przychodu. Organ podatkowy wezwie najpierw do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie wartości znacznie odbiegającej od wartości rynkowej. W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają obniżenie wartości rynkowej, organ podatkowy określi wartość z uwzględnieniem opinii biegłego lub biegłych. Jeżeli wartość określona w ten sposób odbiega co najmniej o 33 procent od nominalnej wartości udziałów (akcji) otrzymanych przez udziałowca (akcjonariusza) wnoszącego aport, koszty opinii biegłego lub biegłych ponosi osoba wnosząca aport.