Częściowe odliczanie i korekta podatku naliczonego - nowe zasady

W deklaracjach składanych za pierwszy okres rozliczeniowy 2005 r. (dla rozliczających się miesięcznie - w deklaracji za styczeń 2005 r., dla rozliczających się kwartalnie - za I kwartał 2005 r.) podatnicy podatku od towarów i usług po raz pierwszy dokonają według nowych zasad korekty odliczonego w 2004 r. podatku naliczonego, który był związany zarówno z czynnościami opodatkowanymi, jak i zwolnionymi od podatku. Ponieważ jest to nowa regulacja, która w sposób zupełnie odmienny od dotychczasowego reguluje zasady częściowego odliczenia podatku naliczonego, warto przybliżyć podstawowe jej założenia.

Zgodnie z regułami konstrukcyjnymi podatku od towarów i usług odliczeniu podlega tylko ten podatek naliczony, który związany jest z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu. Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, podatnik VAT ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim nabywane towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Odliczenie podatku nie sprawia kłopotów podatnikom, którzy dokonują tylko czynności podlegających opodatkowaniu, bowiem prawo do odliczenia podatku dotyczy wtedy całości podatku naliczonego.

Podatnik może jednak wykonywać czynności opodatkowane, jak też świadczyć usługi lub dostarczać towary zwolnione od podatku, albo w ramach prowadzonej działalności gospodarczej wykonywać czynności niepodlegające w ogóle opodatkowaniu. Jeżeli jednocześnie nie jest możliwe wyodrębnienie kwot podatku naliczonego służącego każdemu rodzajowi sprzedaży, wtedy dokonuje proporcjonalnego odliczenia, czyli pomniejsza kwotę podatku należnego o taką kwotę podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego (art. 90 ust. 2 ustawy o VAT).