Opodatkowanie obrotu udziałami spółek z o.o. i akcjami niepublicznych spółek akcyjnych

Problematyka obrotu udziałami spółek z o.o. i akcjami niepublicznych spółek akcyjnych, ze względu na swoją specyfikę, w niektórych aspektach odróżnia się od zagadnień związanych z opodatkowaniem obrotu akcjami spółek publicznych, a pewne związane z nią zagadnienia mogą wydawać się kontrowersyjne. Niniejsze opracowanie zawiera omówienie tych kwestii w oparciu w szczególności o przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Ustawy o podatkach dochodowych przewidują możliwość powstania podlegającego opodatkowaniu dochodu z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółce kapitałowej w zamian za wkład niepieniężny. Przepisy te regulują jednak również możliwości powstania strat z tego tytułu, obniżających podstawę opodatkowania wspólnika (akcjonariusza).

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy o p.d.o.p. przychodem jest nominalna wartość udziałów (akcji) w spółce kapitałowej objętych w zamian za wkład niepieniężny, inny niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część.

W kwestii rynkowej wysokości tego przychodu przepis ten odwołuje się do przepisów art. 14 ust. 1-3 ustawy o p.d.o.p., stanowiąc, że stosuje się je odpowiednio.

Przychód ten nie powstanie zatem, gdy przedmiotem wkładu, za który obejmowane są udziały, będzie przedsiębiorstwo bądź jego zorganizowana część.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o p.d.o.p. przychodem z odpłatnego zbycia rzeczy lub praw majątkowych jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie. Jeżeli jednak cena bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, organ podatkowy wzywa strony umowy do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej. W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej, organ podatkowy określi tę wartość z uwzględnieniem opinii biegłego lub biegłych.