Wycena zapasów

Jedną z kwestii, która powinna znaleźć wyczerpujące rozstrzygnięcie w dokumentacji opisującej przyjęte przez jednostkę zasady (politykę) rachunkowości, jest wycena aktywów i pasywów. W tym miejscu ograniczymy się zwłaszcza do omówienia zasad wyceny zapasów głównie na dzień bilansowy, gdyż ma to istotny wpływ na rachunek kosztów.

W myśl znowelizowanej ustawy o rachunkowości jednostka może dokonywać na dzień bilansowy wyceny zapasów rzeczowych składników aktywów obrotowych w sposób następujący:

• Art. 28 ust. 1 pkt 6 (zasada podstawowa): według cen nabycia lub kosztów wytworzenia nie wyższych od cen ich sprzedaży netto (na dzień bilansowy).

• Art. 34 ust. 1 (zasada uproszczona):

1) materiały i towary - w cenach zakupu,

2) produkty w toku produkcji - w wysokości bezpośrednich kosztów wytworzenia lub tylko materiałów bezpośrednich bądź nie wyceniać ich w ogóle

- jeżeli nie zniekształca to stanu aktywów oraz wyniku finansowego jednostki. Zasady, o których mowa w pkt 2, nie mogą być stosowane do produkcji o przewidywanym czasie wykonania dłuższym niż 3 miesiące, przeznaczonej do sprzedaży lub na rzecz środków trwałych w budowie jednostki. Nie dotyczy to jednak produkcji rolnej.

• Art. 34 ust. 2 (zasada uproszczona):

Składniki rzeczowych aktywów obrotowych mogą być na dzień nabycia lub wytworzenia ujmowane w księgach rachunkowych w cenach przyjętych do ewidencji, z uwzględnieniem różnic między tymi cenami a rzeczywistymi cenami nabycia albo zakupu, albo kosztami wytworzenia. Na dzień bilansowy wartość rzeczowych składników aktywów obrotowych, wyrażoną w cenach ewidencyjnych, doprowadza się do poziomu określonego w art. 34 ust. 1 lub w art. 28 ust. 1 pkt 6 (patrz wyżej). Nie dotyczy to produktów gotowych, produktów w toku i półproduktów, jeżeli do ich ewidencji stosuje się koszty planowane, w tym normatywne, różnice zaś między planowanymi a rzeczywistymi kosztami wytworzenia są nieznaczne. Stosowane do wyceny na dzień bilansowy ceny nabycia albo zakupu, albo planowane koszty wytworzenia nie mogą być wyższe od cen sprzedaży netto tych składników.