Korekta błędu podstawowego

W praktyce zdarzają się sytuacje, w których jednostki gospodarcze odkrywają po pewnym czasie, że sporządzone przez nie i już zatwierdzone sprawozdania finansowe za poprzedni lub kilka poprzednich okresów sprawozdawczych zawierały błędy. Błędy te mogą być wynikiem pomyłek matematycznych, pomyłek w stosowaniu zasad rachunkowości, błędnej interpretacji faktów, oszustw lub też niedopatrzeń. W sytuacji gdy sprawozdania finansowe za poprzedni okres sprawozdawczy zostały już zatwierdzone przez właścicieli i ogłoszone, a wynik finansowy danego okresu został rozdysponowany, wówczas zmiana takiego sprawozdania nie wydaje się możliwa. W związku z tym korekta tych błędów zwykle uwzględniana jest przy ustalaniu zysku lub straty bieżącego okresu sprawozdawczego.

Zdarzają się jednak takie przypadki, choć mają one rzadki charakter, kiedy wykryte przez jednostkę gospodarczą błędy mają tak znaczny wpływ na sprawozdania finansowe za poprzedni lub kilka poprzednich okresów, że w świetle ich wykrycia nie można nadal uznawać, że sprawozdania finansowe były wiarygodne na dzień ich ogłoszenia. Tego rodzaju błędy określa się mianem „błędów podstawowych”.

Zagadnieniu błędów podstawowych poświęcona została część Międzynarodowego Standardu Rachunkowości nr 8 nosząca tytuł „Zysk lub strata netto okresu obrotowego, podstawowe błędy i zmiany zasad rachunkowości” (ang. Net profit or loss for the period, fundamental errors and changes in accounting policies). Pojęcie błędu podstawowego pojawiło się również po raz pierwszy w znowelizowanej ustawie z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn.zm.), w wersji obowiązującej od 1 stycznia 2002 r. W niniejszym opracowaniu zagadnienie błędu podstawowego przedstawione zostanie najpierw na podstawie uregulowań zawartych w MSR nr 8, a w drugiej części na podstawie unormowań zawartych w polskiej ustawie o rachunkowości.