Co może być dowodem?

Zgodnie z obowiązującą w postępowaniu podatkowym zasadą prawdy materialnej organ podatkowy ma obowiązek podejmować czynności zmierzające do ustalenia stanu faktycznego i prawnego, a więc wszelkich istotnych okoliczności, które pozwalają załatwić sprawę.

W stosowaniu prawa wyróżniamy bowiem trzy elementy:

• ustalenie treści normy prawnej mającej zastosowanie w rozstrzyganej sprawie,

• wyrażenie stanu faktycznego sprawy w języku normy prawnej oraz

• podciągnięcie tego stanu faktycznego pod treść normy prawnej i określenie praw i obowiązków stron postępowania.

Dla prawidłowego (praworządnego) określenia praw i obowiązków stron postępowania niezbędne jest więc ustalenie stanu faktycznego. Stan faktyczny wskazuje natomiast, jaka norma prawna ma w konkretnym przypadku zastosowanie, jeśli jest on oczywiście zgodny ze stanem hipotetycznym zawartym w danej normie prawnej. Ustalenia stanu faktycznego wymagają przeprowadzenia postępowania dowodowego, które polega na zbieraniu materiałów dowodowych oraz na wyciąganiu na ich podstawie wniosków. W procesie myślowym, zwanym dowodzeniem, wnioskujemy bowiem o istnieniu bądź nieistnieniu pewnych faktów na podstawie środków dowodowych (dowodów). Wnioskowanie bywa jednak zawodne, dlatego im więcej dowodów uda się zgromadzić, tym większa będzie pewność, że stan faktyczny zostanie ustalony zgodnie z zasadą prawdy materialnej (obiektywnej).

Jak już zaznaczono, organ podatkowy ma obowiązek podejmowania wszelkich kroków niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i jego prawidłowej oceny prawnej. Obowiązek ten ciąży nie tylko na organie podatkowym pierwszej instancji, ale również na organie odwoławczym. W związku z powyższym ustawodawca wyposaża organy podatkowe w pewne środki zwane środkami dowodowymi, których celem jest wykazanie prawdziwości twierdzeń strony oraz innych uczestników postępowania. Postępowanie dowodowe polega natomiast na wykrywaniu i gromadzeniu dowodów, a także ich ocenie w celu ustalenia rzeczywistego stanu rzeczy (dokonania ustaleń faktycznych).