Amortyzacja wartości niematerialnych i prawnych

Amortyzacja wartości niematerialnych i prawnych

Jan Bratny

Od poszczególnych wartości początkowych określonych wartości niematerialnych i prawnych podatnicy dokonują odpisów amortyzacyjnych, które dla celów podatkowych są zaliczane do kosztów uzyskania przychodów i tym samym wpływają na zmniejszenie dochodu do opodatkowania.

Zasady amortyzacji podatkowej są często przez podatników bezpośrednio przenoszone do amortyzacji bilansowej. Amortyzacja podatkowa podlega natomiast uwarunkowaniom wynikającym z polityki fiskalnej państwa i tym samym pod względem celowościowym nie jest zbieżna z amortyzacją bilansową. Rozwiązania w prawie bilansowym i podatkowym w zakresie zasad amortyzacji wartości niematerialnych i prawnych są podobne, ale nie tożsame.

Prawo bilansowe

Wartości niematerialne i prawne w prawie bilansowym posiadają rangę ustawową od wprowadzenia w życie ustawy o rachunkowości, tj. od 1 stycznia 1995 r. W świetle przepisów tej ustawy za wartości niematerialne i prawne uznaje się nabyte przez jednostkę prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania, a w szczególności:

l

l

l

l

l

o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, przeznaczone na własne potrzeby jednostki lub do oddania do używania na podstawie umowy najmu.

W świetle tej definicji należy na wstępie dostrzec pewną niejasność, mianowicie umowa najmu reguluje wyłącznie oddanie do używania rzeczy. Wobec tego nie może być przedmiotem najmu dobro niematerialne (skoro nie jest rzeczą) ani prawo, gdyż przepisy kodeksu cywilnego o najmie, w odróżnieniu np. od przepisów o dzierżawie, nie przewidują takiego przedmiotu najmu. Przy tej kategorii wartości niematerialnych i prawnych należy przede wszystkim zauważyć, że w prawie bilansowym katalog tych praw majątkowych jest otwarty, ustawodawca użył bowiem określenia „w szczególności”, a zatem mogą istnieć inne prawa majątkowe niż wyżej wymienione.