Interpretacja indywidualna z dnia 8 kwietnia 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4014.61.2025.5.BD
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
27 stycznia 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przekazania udziału we współwłasności nieruchomości w wykonaniu umowy zlecenia powierniczego. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – w piśmie z 28 marca 2025 r. (data wpływu 2 kwietnia 2025 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Prowadzi Pani jednoosobową działalność gospodarczą (…) – zarządzanie nieruchomościami wykonywane na zlecenie. Pozostaje Pani w związku małżeńskim.
(…) 2008 r. oraz (…) 2008 r. wraz z małżonkiem, w formie aktu notarialnego, zawarli Państwo dwie umowy zlecenia (zlecenia powierniczego) na nabycie udziału we współwłasności wynoszącego 1/2 udziału w dwóch nieruchomościach – działkach ewidencyjnych o numerach (…) i (…). Zgodnie z zawartymi umowami zlecenia nabycia nieruchomości, przekazała Pani wraz z małżonkiem (dalej: Zleceniodawcy) środki pieniężne niezbędne do nabycia przedmiotowych nieruchomości na rachunek bankowy wskazany przez Zleceniobiorcę. Zgodnie z zawartą umową zlecenia, Zleceniobiorca zobowiązany został do działania w imieniu własnym na rachunek Zleceniodawców.
Zgodnie z zawartą umową zlecenia, Zleceniobiorca zobowiązał się do przeniesienia nabytego udziału we współwłasności nieruchomości na rzecz Zleceniodawców, na każde ich żądanie, w terminie nieprzekraczającym 14 dni od daty zgłoszenia mu takiego żądania.
Zleceniobiorca, działając na podstawie wskazanej wyżej umowy zlecenia, dokonał nabycia udziałów we współwłasności nieruchomości. Umowy sprzedaży zostały zawarte w 2008 r. Na podstawie zawartych aktów notarialnych w księgach wieczystych jako współwłaściciel przedmiotowych nieruchomości został wpisany Zleceniobiorca.
Aktualnie obie działki objęte są miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego gminy (…) z przeznaczeniem – teren zabudowy usługowej z dopuszczeniem funkcji mieszkaniowej jednorodzinnej „2U/MN”. Według Wypisów z Rejestru Gruntów, prowadzonych przez (…), obie działki to grunty orne.
Część jednej z nieruchomości – działki (…) o pow. (…) ha (mniej niż 1/3 jej ogólnej powierzchni), była przedmiotem umowy dzierżawy. Umowa dzierżawy weszła w życie w (…) 2009 r. Z tytułu dzierżawy Zleceniobiorca i drugi współwłaściciel wystawiali dzierżawcy dwie odrębne faktury, które rozliczali w składanych deklaracjach VAT oraz JPK. Zleceniobiorca, zgodnie z § 6 umowy, przekazywał czynsz z tytułu dzierżawy – po zapłaceniu podatku od towarów i usług oraz podatku dochodowego z tytułu dzierżawy – Zleceniodawcy. Aktualnie umowa dzierżawy części działki została rozwiązana.
Działka (…) nie była wykorzystywana w żadnym zakresie od dnia nabycia do dnia dzisiejszego.
Zamierza Pani zażądać od Zleceniobiorcy, na podstawie art. 740 Kodeksu cywilnego i treści zawartej umowy zlecenia powierniczego, wydania własności nabytych na zlecenie udziałów w przedmiotowych nieruchomościach, na rzecz Pani i małżonka, jako zleceniodawców.
Przywołując treść opisu zdarzenia przyszłego pominęliśmy tę jego część, która znajduje się w treści uzupełnienia, gdyż odnosi się ona wyłącznie do zagadnień dotyczących podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od towarów i usług.
Pytanie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych (sformułowane w uzupełnieniu wniosku)
Czy wydanie przez Zleceniobiorcę (powiernika) Zleceniodawcy przedmiotowych praw własności nabytych udziałów we współwłasności przedmiotowych nieruchomości rodzi obowiązek podatkowy w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych?
Pani stanowisko w sprawie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)
W Pani ocenie, wydanie (przeniesienie) prawa własności udziałów w przedmiotowych nieruchomościach w wykonaniu umowy zlecenia powierniczego, nie skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego ani zobowiązania podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych.
Pani zdaniem, formalne ujawnienie rzeczywistego stanu faktycznego w księgach wieczystych prowadzonych dla przedmiotowych nieruchomości nie jest czynnością cywilnoprawną, wymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają następujące czynności:
a) umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
b) umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
c) (uchylona)
d) umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
e) umowy dożywocia,
f) umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
g) (uchylona)
h) ustanowienie hipoteki,
i) ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
j) umowy depozytu nieprawidłowego,
k) umowy spółki.
Przeniesienie (wydanie) własność udziałów na rzecz Zleceniodawców przez Zleceniobiorcę w nieruchomościach nabytych na podstawie zlecenia powierniczego, wymaga oświadczenia Zleceniobiorcy, w formie aktu notarialnego o przeniesieniu udziału we współwłasności nabytych na zlecenie nieruchomości na rzecz Zleceniodawców, na wniosek i za zgodą Zleceniodawców, którzy w drodze takiego przeniesienia, udziały we współwłasności tych nieruchomości, nabędą. Akt notarialny dokumentujący takie przeniesienie współwłasności będzie podstawą ujawnienia Zleceniodawców jako współwłaścicieli nieruchomości w działach II prowadzonych dla przedmiotowych nieruchomości księgach wieczystych.
Treść art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych jest katalogiem zamkniętym. Ustawodawca nie objął podatkiem od czynności cywilnoprawnych czynności wydania (przeniesienia) w wykonaniu umowy zlecenia powierniczego, dokonywanej na podstawie art. 740 Kodeksu cywilnego na rzecz Zleceniodawców.
Przeniesienie przez Zleceniobiorcę, w formie aktu notarialnego, na rzecz Zleceniodawców, udziałów we współwłasności nieruchomości, nabytych na podstawie zlecenia powierniczego, w celu wykonania obowiązków Zleceniobiorcy wynikających z art. 740 Kodeksu cywilnego i zawartej umowy zlecenia powierniczego nie stanowi umowy sprzedaży ani zamiany praw majątkowych.
Pani zdaniem, czynność ta, jako nie objęta katalogiem wskazanym w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych i nie generuje obowiązku podatkowego w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 295):
Podatkowi temu podlegają:
1) następujące czynności cywilnoprawne:
a) umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
b) umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
c) (uchylony)
d) umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
e) umowy dożywocia,
f) umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
g) (uchylony)
h) ustanowienie hipoteki,
i) ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
j) umowy depozytu nieprawidłowego,
k) umowy spółki;
2) zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz
3) orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne.
Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie.
Powiernictwo jako instytucja prawna nie jest uregulowane w prawie polskim. Zatem umowa powiernicza należy do kategorii umów nienazwanych. Podstawą do konstruowania czynności powierniczych jest wyrażona w art. 3531 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.) zasada swobody kontraktowej. Zgodnie z tym przepisem:
Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Najczęściej podstawą do skonstruowania umowy powierniczej jest umowa zlecenia. Prawa i obowiązki stron tej umowy należy zatem zasadniczo oceniać według przepisów o zleceniu.
Jak wynika z art. 734 § 1 i 735 § 1 Kodeksu cywilnego:
Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie.
Jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie.
Istotą umowy zlecenia jest odpłatne lub nieodpłatne dokonanie określonej czynności prawnej w imieniu dającego zlecenie, lub – jeżeli tak stanowi umowa – w imieniu własnym, lecz na rachunek zlecającego. W tym ostatnim wypadku, wszelkie nabycie praw lub rzeczy ma charakter powierniczy, a przyjmujący zlecenie ma obowiązek wydać zlecającemu wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał, chociażby w imieniu własnym.
Jak wynika bowiem z art. 740 Kodeksu cywilnego:
Przyjmujący zlecenie powinien udzielać dającemu zlecenie potrzebnych wiadomości o przebiegu sprawy, a po wykonaniu zlecenia lub po wcześniejszym rozwiązaniu umowy złożyć mu sprawozdanie. Powinien mu wydać wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał, chociażby w imieniu własnym.
Jak każda czynność cywilnoprawna, umowa zlecenia, a w konsekwencji oparta na niej umowa powiernicza, niesie za sobą dla jej stron określone prawa i obowiązki. Jednym z obowiązków dającego zlecenie jest wynikający z art. 742 i 743 Kodeksu cywilnego, obowiązek pokrycia wydatków przyjmującego zlecenie, związanych z należytym wykonaniem zlecenia oraz zwolnienia go z zaciągniętych w tym celu zobowiązań np. przez zapłatę, zwolnienie z długu.
Z art. 741 Kodeksu cywilnego wynika natomiast, że:
Przyjmującemu zlecenie nie wolno używać we własnym interesie rzeczy i pieniędzy dającego zlecenie. Od sum pieniężnych zatrzymanych ponad potrzebę wynikającą z wykonywania zlecenia powinien płacić dającemu zlecenie odsetki ustawowe.
Ze zdarzenia opisanego we wniosku wynika, że (…) 2008 r. oraz (…) 2008 r. wraz z małżonkiem, w formie aktu notarialnego, zawarli Państwo dwie umowy zlecenia (zlecenia powierniczego) na nabycie udziału we współwłasności wynoszącego 1/2 udziału w dwóch nieruchomościach – działkach. Zgodnie z zawartymi umowami zlecenia nabycia nieruchomości przekazała Pani wraz z małżonkiem środki pieniężne niezbędne do nabycia przedmiotowych nieruchomości na rachunek bankowy wskazany przez Zleceniobiorcę. Zgodnie z zawartą umową zlecenia, Zleceniobiorca zobowiązany został do działania w imieniu własnym na rachunek Zleceniodawców. Zgodnie z zawartą umową zlecenia, Zleceniobiorca zobowiązał się do przeniesienia nabytego udziału we współwłasności nieruchomości na rzecz Zleceniodawców, na każde ich żądanie, w terminie nieprzekraczającym 14 dni od daty zgłoszenia mu takiego żądania. Zleceniobiorca, działając na podstawie wskazanej wyżej umowy zlecenia, dokonał nabycia udziałów we współwłasności nieruchomości. Umowy sprzedaży zostały zawarte w 2008 r. Na podstawie zawartych aktów notarialnych w księgach wieczystych jako współwłaściciel przedmiotowych nieruchomości został wpisany Zleceniobiorca. Zamierza Pani zażądać od Zleceniobiorcy, na podstawie art. 740 Kodeksu cywilnego i treści zawartej umowy zlecenia powierniczego, wydania własności nabytych na zlecenie udziałów w przedmiotowych nieruchomościach, na rzecz Pani i małżonka, jako zleceniodawców.
W związku z opisanymi okolicznościami oraz powołanymi powyżej przepisami, należy stwierdzić, iż zawarcie umowy powierniczej, a w konsekwencji przeniesienie na jej podstawie (wykonanie zlecenia powierniczego) nabytych udziałów we współwłasności nieruchomości przez Powiernika (jako Zleceniobiorcę) na Pani rzecz nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynność ta nie została wymieniona w ustawowym katalogu czynności określonych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.
Opisana czynność nie może zostać zakwalifikowana jako umowa sprzedaży czy też umowa zamiany praw majątkowych, gdyż nie zawiera ona wszystkich elementów konstrukcyjnych dla tych umów. Przeniesienie nabytych udziałów we współwłasności nieruchomości stanowić będzie jedynie wykonanie umowy powierniczej.
Tym samym, czynność przeniesienia na Pani rzecz udziałów we współwłasności nieruchomości, jako niemieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Przedmiotowa interpretacja – zgodnie ze złożonym wnioskiem, została wydana wyłącznie dla Pani. Stosownie bowiem do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Zatem, tylko Pani może czerpać z wydanej interpretacji ochronę prawną. Interpretacja ta stanowi ocenę Pani stanowiska wyłącznie w zakresie powstania po Pani stronie skutków podatkowych w podatku od czynności cywilnoprawnych. Stosownie do powyższego, jeżeli Pani mąż chciałby również otrzymać interpretację indywidualną, to powinien złożyć odrębny wniosek i uiścić wymaganą opłatę.
Ta interpretacja dotyczy wyłącznie podatku od czynności cywilnoprawnych. W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od towarów i usług zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej ocenyco do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
POTRZEBUJESZ POMOCY?
