PIP wyjaśnia zasady przyznawania trzynastki za 2024 r.

Do 31 marca 2025 r. pracownicy jednostek sfery budżetowej, którzy aktywnie przepracowali pełny rok kalendarzowy, otrzymają dodatkowe wynagrodzenie roczne (trzynastkę,) za 2024 rok. Kiedy pracownik nabywa prawo do trzynastki? Czy usprawiedliwiona nieobecność zwalnia pracownika z obowiązku przepracowania minimum 6 miesięcy u pracodawcy, aby mógł uzyskać prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego? - wyjaśnia Państwowa Inspekcja Pracy.

trzynastka za 2024 2025 kiedy wypłata podatek zus ile wynosi budżetówka

Komu przysługuje dodatkowe wynagrodzenie roczne?

Trzynastka przysługuje pracownikom państwowych jednostek sfery budżetowej, czyli między innymi pracownikom zatrudnionym w urzędach organów władzy publicznej, kontroli, ochronie prawa oraz sądach i trybunałach, w samorządowych jednostkach budżetowych i samorządowych zakładach budżetowych, biurach poselskich, senatorskich lub poselsko-senatorskich oraz klubach, kołach albo zespołach parlamentarnych.

Do kogo nie stosuje się przepisów powyższej ustawy?

Przepisów ustawy nie stosuje się do osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, a także do żołnierzy, funkcjonariuszy Policji, pracowników ABW, Agencji Wywiadu, służb kontrwywiadu i wywiadu wojskowego, CBA, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Celno-Skarbowej, Więziennej czy Ochrony Państwa, a także pracowników Państwowej Straży Pożarnej.

Kiedy pracownik nabywa prawo do trzynastki?

Jedynym kryterium nabycia prawa do trzynastki jest przepracowanie u danego pracodawcy (w konkretnej jednostce) całego roku kalendarzowego (365 dni). Nie ma znaczenia wymiar czasu pracy ani rodzaj umowy (na czas określony, na czas nieokreślony). Nie jest też wymagany staż ciągły na podstawie jednej umowy. Chodzi o sumę poszczególnych okresów zatrudnienia w roku. W przypadku nieprzepracowania całego roku kalendarzowego, do trzynastki uprawnia okres pracy wynoszący przynajmniej 6 miesięcy, tj. 180 dni.

Okres przepracowany nie jest tu tożsamy z okresem zatrudnienia. Oznacza wyłącznie okresy faktycznego wykonywania pracy, wyłączając wszelkie okresy absencji, w tym zwolnień od pracy płatnych lub niepłatnych np.: na opiekę nad dzieckiem w wieku do 14 lat, na udział w komisji wyborczej, czy zwolnienie z tytułu siły wyższej.

Czy istnieją sytuacje, kiedy przepracowanie co najmniej 6 miesięcy nie jest wymagane do nabycia prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego?

Katalog takich przypadków jest dość szeroki i znajduje się w art. 2 ust. 3 przywołanej ustawy. Dla przykładu, z taką sytuacją będziemy mieli do czynienia w przypadku nawiązania stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego z nauczycielem i nauczycielem akademickim zgodnie z organizacją pracy szkoły, powołania pracownika do czynnej służby wojskowej albo skierowania do odbycia służby zastępczej, rozwiązania umowy w związku z przejściem na emeryturę, rentę lub przeniesieniem służbowym.

Czy usprawiedliwiona nieobecność zwalnia pracownika z obowiązku przepracowania minimum 6 miesięcy u pracodawcy, aby mógł uzyskać prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego?

Tak, ale tylko w sytuacji korzystania z urlopów związanych z rodzicielstwem, urlopu opiekuńczego, dla poratowania zdrowia, dla nauczyciela do celów naukowych, artystycznych lub kształcenia zawodowego. Dodatkowo jako okres przepracowany należy również traktować okres przebywania na urlopie wypoczynkowym.

W jakich przypadkach pracownik nie nabywa prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego?

Pracownik nie nabywa prawa do wynagrodzenia rocznego w następujących przypadkach:

1. nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy trwającej dłużej niż dwa dni;
2. stawienia się do pracy lub przebywania w pracy w stanie nietrzeźwości;
3. wymierzenia pracownikowi kary dyscyplinarnej wydalenia z pracy lub ze służby;
4. rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Jak obliczana jest wysokość trzynastki?

Wynagrodzenie roczne ustala się w wysokości 8,5 proc. sumy wynagrodzenia za pracę otrzymanego przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego, uwzględniając:

• wynagrodzenie i inne świadczenia przyjmowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,
• wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy oraz
• wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, jeżeli podjął pracę w wyniku sądowego przywrócenia do pracy.

Kiedy należy wypłacić pracownikom dodatkowe wynagrodzenie roczne?

Wynagrodzenie roczne wypłaca się nie później niż w ciągu pierwszych trzech miesięcy roku kalendarzowego następującego po roku, za który przysługuje to wynagrodzenie. Najpóźniej trzynastki można wypłacić do końca marca roku następnego tj. do 31 marca 2025 r. za 2024 rok. Natomiast pracownikowi, z którym rozwiązano stosunek pracy w związku z likwidacją pracodawcy, dodatkowe wynagrodzenie roczne należy wypłacić w dniu rozwiązania stosunku pracy.

Dodatkowe wynagrodzenie roczne wypłacone z opóźnieniem zobowiązuje pracodawcę do wypłaty odsetek z tego tytułu.

Dodatkowe wynagrodzenie roczne dla wójtów i burmistrzów, którzy w kwietniu 2024 roku zakończyli kadencję i stosunek pracy nawiązany z wyboru

Zgodnie z art. 2 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (Dz.U. z 2023 r. poz. 1690) pracownik nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego w pełnej wysokości po przepracowaniu u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego. Pracownik, który nie przepracował u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego, nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego w wysokości proporcjonalnej do okresu przepracowanego, pod warunkiem że okres ten wynosi co najmniej 6 miesięcy.

Przepracowanie co najmniej 6 miesięcy warunkujących nabycie prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego nie jest wymagane, zgodnie z art. 2 ust. 3 pkt 4 lit. b ustawy, w przypadku rozwiązania stosunku pracy w związku z wyborem, co oznacza, że wyłączenie to dotyczy sytuacji rozwiązania dotychczasowego stosunku pracy pracownika, który w wyniku wyborów uzyskał mandat, np. wójta, burmistrza (wygrał wybory i w związku z tym rozwiązuje dotychczasowy stosunek pracy w trakcie roku kalendarzowego).

Nie dotyczy to zaś sytuacji rozwiązania stosunku pracy z wyboru (w związku z wygaśnięciem mandatu).

PIP/INFORLEX

Oprac. Katarzyna Bogucka