Interpretacja indywidualna z dnia 22 stycznia 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.797.2024.2.ST
Zawarcie ugody z bankiem (umorzenie, zwrot rat kapitałowo-odsetkowych, zwrot kosztów zastępstwa procesowego).
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
17 października 2024 r. złożyła Pani wniosek z dnia 13 października 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismem z 12 grudnia 2024 r. (wpływ 16 grudnia 2024 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
W dniu 20 maja 2006 r. zawarła Pani związek małżeński z …. Posiadaliście ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej.
W dniu 25 lipca 2008 r. … i … zawarli z …. umowę kredytu hipotecznego nr …, tzw. kredytu denominowanego. Kredytobiorcom został udzielony kredyt w wysokości 206 700 CHF. Okres kredytowania ustalono na 30 lat od daty zawarcia umowy kredytu, do dnia 6 września 2038 r. Wypłata kredytu miała nastąpić jednorazowo. Cel kredytu określono jako zakup lokalu mieszkalnego na rynku wtórnym. Jednorazowa prowizja od udzielonego kredytu wynosiła 1,5% kwoty kredytu. Oprócz części tabelarycznej umowy zastosowanie mają „Warunki umowy”.
W dniu 6 sierpnia 2008 r. Bank dokonał wypłat transzy na rachunek wskazany w umowie kredytu.
Strony podpisały 3 aneksy. W dniu 7 lipca 2009 r. strony podpisały aneks nr 1. W dniu 11 kwietnia 2013 r. powodowie podpisali aneks do umowy nr 2. W dniu 10 marca 2015 r. powodowie podpisali aneks nr 3.
Na mocy aneksu nr 2 do umowy kredytu, dokonano zmiany rachunku spłaty kredytu z rachunku PLN na rachunek w CHF. Zmianie uległa umowa w zakresie sposobu spłaty kredytu, w szczególności poprzez możliwość dokonywania spłaty kredytu w walucie kredytu z wykorzystaniem rachunku bankowego prowadzonego w walucie kredytu, jak również zapisy umowy dotyczące wcześniejszej spłaty kredytu (także w zakresie waluty kredytu) oraz innych warunków umownych. Zmiana dotyczyła ustaleń kursu wymiany walut o średni kurs z rynku walutowego …, a kursu kupna i sprzedaży o wskazany wzór.
Kredytobiorcy w 2021 r. wytoczyli powództwo o ustalenie nieważności umowy kredytu hipotecznego i zwrot kwot wpłaconych na rzecz banku. W toku procesu Sąd wydał zabezpieczenie poprzez wstrzymanie płatności dalszych rat, postanowienie Sądu … z 25 kwietnia 2023 r. W dniu 16 maja 2023 r. Sąd Okręgowy w … wydał wyrok ustalający nieważność i zasądzający zwrot wpłaconych przez kredytobiorców kwot. Wyrok zaskarżony został apelacją. … proponuje kredytobiorcom ugodę polegającą na umorzeniu salda (509 000 zł) do zera i spłatę na rzecz kredytobiorców kwoty 77 000 zł (w tym są koszty procesu). Nadpłata ponad kwotę wypłaconego kredytu wynosi obecnie 86 000 zł. … oponuje co do zawarcia w ugodzie klauzuli o ustaleniu, że umowa jest nieważna, czego konsekwencją jest wzajemny zwrot świadczeń, proponując zamieszczenie klauzuli o umorzeniu salda.
Przedmiotowy kredyt był wykorzystany na zakup jednej nieruchomości na …, będącej w dalszym ciągu we współwłasności, obciążonej kredytem, zabezpieczonym hipoteką. Obecnie nieruchomość jest zajmowana przez jednego z kredytobiorców ….
W dniu 5 marca 2015 r. kredytobiorcy wzięli rozwód.
… zawarł we wrześniu 2016 r. nowy związek małżeński, a w maju 2019 r. kolejny kredyt hipoteczny na zakup innej nieruchomości.
W uzupełnieniu wniosku, wskazała Pani, że zgodnie z zawartą w dniu 25 lipca 2008 r. z … umową kredytu hipotecznego nr …, Bank udzielił kredytobiorcom – … i …, małżonkom … będącym w ustroju wspólności ustawowej majątkowej, kredyt w wysokości 206 700 CHF. Kredyt ten został zaciągnięty w całości na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a mianowicie na zakup lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, położonego w … przy ul. …, gdzie kredytobiorcy wspólnie zamieszkiwali prowadząc jedno gospodarstwo domowe do dnia 9 maja 2016 r. Pani – jeden z kredytobiorców zamieszkuje w przedmiotowym lokalu do dnia dzisiejszego z dwójką dzieci. Wszyscy kredytobiorcy odpowiadają solidarnie za spłatę kredytu do pełnej wysokości. Kredyt ten został zaciągnięty, gdy kredytobiorcy byli małżonkami i znajdowali się w I grupie podatkowej. Ślub zawarty został 20 maja 2006 r. Rozwód orzekł Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 5 marca 2015 r. w sprawie …. Do uprawomocnienia się wyroku rozwodowego (3 maja 2015 r.) kredytobiorcy pozostawali w ustroju wspólności ustawowej. Nigdy nie zawierali umów majątkowych. Kredytobiorcy są obecnie współwłaścicielami lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość w częściach ułamkowych po 1/2 . Przedmiotowy lokal mieszkalny nie był przedmiotem żadnej sprawy o podział majątku bowiem kredyt ponad dwukrotnie, prawie trzykrotnie przewyższał wartość nieruchomości, która według aktu notarialnego wynosiła 630 000 zł.
We wskazanej nieruchomości na ul. …, kredytobiorcy zamieszkali wspólnie od daty sprzedaży, tj. 4 sierpnia 2008 r. Pani zamieszkuje do chwili obecnej. Przedmiotowa nieruchomość została nabyta na postawie aktu notarialnego z 4 sierpnia 2008 r. Rep. A nr … w kancelarii notarialnej notariusza …. We wskazanej nieruchomości realizuje Pani własne cele mieszkaniowe samodzielnie. Jest Pani matką samodzielnie wychowującą dwójkę dzieci. Drugi kredytobiorca realizował własne cele mieszkaniowe do rozwodu.
Lokal mieszkalny sfinansowany został częściowo ze środków własnych – oszczędności, częściowo pochodzących z darowizny na rzecz Pani męża przez jego rodziców. Obecnie przysługuje Pani udział wynoszący ½ w lokalu nr …, gdzie na stałe Pani zamieszkuje. Obecnie z drugim kredytobiorcą – byłym mężem … prowadzicie oddzielne gospodarstwa domowe. Do dnia rozwodu wspólnie realizowaliście własne cele mieszkaniowe. Obecnie mieszka Pani w tym mieszkaniu z córką i synem. Były mąż zawarł nowy związek małżeński i zamieszkuje oddzielnie. Zaciągnął na cele nowej inwestycji mieszkaniowej – odrębnego gospodarstwa domowego nowy kredyt hipoteczny.
Kredyt wspólny … został zaciągnięty na cele jednej inwestycji na ul. …. Posiada Pani majątek osobisty nabyty w drodze dziedziczenia w dniu 2 kwietnia 2021 r. w postaci spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu i działkę rekreacyjną.
Planowana data ugody to 31 grudnia 2024 r. Ugoda zostanie zawarta pomiędzy bankiem a obojgiem kredytobiorców w oparciu o przepisy prawa cywilnego, tj. zwolnienia z długu. W ramach ugody nie dojdzie do przewalutowania tylko do umorzenia kredytu. Umorzenie będzie dotyczyło wszystkich kredytobiorców i skutkowało będzie wygaśnięciem zobowiązania wobec banku w całości po stronie każdego ze współkredytobiorców odpowiadających solidarnie za dług. Na kwotę zwolnienia z długu składa się kwota kapitału 97 637,83 CHF, odsetek umownych 14,07 CHF, kapitał zapadły 8 380,90 CHF, odsetki zapadłe 3 801,48 CHF. Bank zobowiązuje się do zwrotu części rat kapitałowo-odsetkowych na rzecz obojga kredytobiorców po ½, łącznie 77 367 zł. Zwrot kwoty nastąpi w terminie 7 dni od przedstawienia pisma o cofnięciu pozwu w sprawie … przed sądem apelacyjnym w … Wyrokiem z dnia 16 maja 2023 r. Sąd Okręgowy … w sprawie … zasądził dochodzone kwoty. Z dniem dokonania zwrotu bank zwolni z długu, umorzy zobowiązanie kredytowe wobec kredytobiorców. Z tytułu umorzenia otrzyma Pani 38 683 zł 50 gr co stanowi część nadpłaconego kapitału i odsetek. Bank wystawi PIT-11 w związku z umorzeniem. W przeszłości nie korzystała Pani z umorzenia ani drugi kredytobiorca.
Koszty procesu poniosła Pani z własnych środków i się zniosą. Koszty procesu 12 367 zł.
Pytanie
Czy mając na uwadze, że jest Pani rozwiedziona od 5 marca 2015 r., jeden z kredytobiorców zawarł nowy związek małżeński i kolejny kredyt hipoteczny, czy spełnia Pani i drugi współkredytobiorca przesłanki do zaniechania poboru podatku dochodowego w razie zawarcia ugody z … nie zawierającej klauzuli, że umowa jest nieważna czy musi być z taką klauzulą, żeby skorzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego? Czy skorzystanie z tego rozporządzenia jest możliwe skoro obecnie jesteście po rozwodzie? Czy fakt zawarcia przez jednego z kredytobiorców nowego kredytu hipotecznego na zakup innej nieruchomości stanowi jakąś przeszkodę do skorzystania z zaniechania poboru podatku dochodowego?
Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytania w części dotyczącej Pani obowiązków podatkowych, natomiast w zakresie pytań w części dotyczącej innego kredytobiorcy, zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.
Pani stanowisko w sprawie
Zawierając ugodę z bankiem w dniu 31 grudnia 2024 r., na mocy której nastąpi umorzenie kredytu w całości, po stronie wszystkich kredytobiorców odpowiadających solidarnie za dług i umorzenie nastąpi 14 stycznia 2025 r. w zakresie kapitału i odsetek, co do kwoty 109 978, 11 CHF, a Bank zwróci na Pani rzecz 38 683 zł 50 gr i na rzecz drugiego współkredytobiorcy 38 683 zł 50 gr, łącznie 77 367 zł, po Pani stronie powstanie przychód w rozumieniu ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie kwoty, co do której nastąpi zwolnienie z długu, a do osiągniętego przychodu zastosowanie będzie miała regulacja rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe i spełnia Pani warunki określone w tym rozporządzeniu, kumulatywnie wszystkie przesłanki i skorzysta Pani z ulgi podatkowej. Kredyt z 25 lipca 2008 r. … został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, nawet gdy drugi kredytobiorca zaciągnął kredyt na realizację innej inwestycji mieszkaniowej już po rozwodzie. Celem inwestycji mieszkaniowej w 2008 r. było zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego i od 4 sierpnia 2008 r. prowadziła Pani jedno wspólnie z mężem gospodarstwo domowe, a po rozwodzie orzeczonym 5 marca 2015 r. nadal realizuje Pani własne cele mieszkaniowe i prowadzi jedno gospodarstwo domowe samodzielnie ze swoimi dziećmi, córką i synem. A nadto ani Pani ani drugi kredytobiorca nie korzystaliście nigdy wcześniej z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu żadnego innego kredytu mieszkaniowego zabezpieczonego hipotecznie, zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej.
W odniesieniu do kwoty zwrotu 77 367 zł (na Pani rzecz 38 683 zł 50 gr) nie powstanie przychód podatkowy. Skorzysta Pani z ulgi podatkowej, o której mowa w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Reguły dotyczące opodatkowania
Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić, w każdej sytuacji, gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Wskazać również należy, że dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.
Źródła przychodów
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.
W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Źródłami przychodów są: inne źródła.
Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Umorzenie wierzytelności
Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia Pani przez bank wierzytelności od zaciągniętego w 2008 r. kredytu hipotecznego, wskazać należy, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Należy w tym miejscu wyjaśnić, że umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela z prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.
Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):
Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Tak więc, dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).
Tym samym, wartość umorzonej Pani kwoty wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego (kwoty kapitału i odsetek), na podstawie zawartej ugody z bankiem, stanowi przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.
Zaniechanie poboru podatku
Zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. 2024 r. poz. 102) w aktualnie obowiązującym brzmieniu zmienionym Rozporządzeniem Ministra Finansów z 20 grudnia 2024 r. (Dz. U. 2024 poz. 1912):
1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:
1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:
a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;
2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
2. Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:
1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);
2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;
3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.
4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.
5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:
1)jednego gospodarstwa domowego albo
2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 i 1843).
6.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.
7.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.
Natomiast z § 3 ww. rozporządzenia:
1.Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:
1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz
2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz
3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
2.Za kredyt mieszkaniowy uważa się również pożyczkę, o ile spełnia warunki określone w ust. 1.
W myśl § 4 ww. rozporządzenia:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.
Zgodnie z treścią art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazanego w § 3 ww. rozporządzenia:
Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:
a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,
d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego
- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.
Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.
Wobec powyższego, ww. zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej oraz w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ww. rozporządzenia). Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Skutki podatkowe umorzenia Pani wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, w § 3 pkt 3 odsyła do art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. katalogu wydatków mieszkaniowych.
W świetle przepisu art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uznającego za wydatki na własne cele mieszkaniowe nabycie lokalu mieszkalnego, spełnia ww. przesłankę.
Jak wskazała Pani we wniosku i jego uzupełnieniu, zaciągnięty w 2008 r. przez Panią kredyt został przeznaczony na zakup lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość. W zakupionym lokalu realizuje Pani własne cele mieszkaniowe.
W konsekwencji, stwierdzam, że kwota wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2008 r., która została Pani umorzona przez bank (kwota kapitału i odsetek), stanowi dla Pani przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
W stosunku do tego przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego na zakup lokalu mieszkalnego w celu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych, zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.
W konsekwencji, od przychodu, który uzyskała Pani w związku z umorzeniem kredytu hipotecznego, nie jest Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.
Skutki podatkowe wypłaty przez bank na Pani rzecz kwoty pieniężnej
Zgodnie z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
Wobec powyższego, skoro jak Pani wskazała w uzupełnieniu wniosku – kwota, która została na Pani rzecz wypłacona przez bank stanowi zwrot rat kapitałowo-odsetkowych, to stwierdzam, że zwrot ten nie stanowi dla Pani przychodu.
Czynność ta nie spowodowała uzyskania przez Panią przysporzenia majątkowego, wzrostu Pani majątku. Otrzymana przez Panią kwota stanowi zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie wpłaciła Pani wcześniej do banku.
Pieniądze te nie są dla Pani przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie skutkuje po Pani stronie powstaniem obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych oraz obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od wypłaconej przez bank kwoty.
Zatem, Pani stanowisko w tym zakresie, należało uznać za prawidłowe.
Skutki podatkowe otrzymanego zwrotu kwoty poniesionych kosztów zastępstwa procesowego
Zgodnie z art. 98 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):
Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów przejazdów i równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu procesowego.
Z kolei w myśl art. 98 § 3 Kodeksu postępowania cywilnego:
Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.
Zgodnie z art. 98 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego:
Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy.
Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu (w tym zastępstwa procesowego) mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez stronę.
Zwrot przez Bank poniesionych przez Panią kosztów zastępstwa procesowego, w ramach zawartej Ugody - nie spowoduje powstania u Pani przychodu, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zatem, zwrócone na Pani rzecz koszty zastępstwa procesowego, nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ w związku z dokonanym zwrotem ww. kosztów nie nastąpi po Pani stronie realne przysporzenie majątkowe. Kwota ta będzie stanowiła jedynie zwrot wydatków poniesionych wcześniej przez Panią. Dla celów podatkowych otrzymana kwota stanowiąca zwrot kosztów zastępstwa procesowego będzie obojętna podatkowo. W konsekwencji z tego tytułu nie będzie Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Wyjaśniam również, że wydając interpretacje w trybie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.) nie odnoszę się do kwot i nie dokonuję wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, bowiem prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym.
Wskazać należy, że z uwagi na to, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie Pani. Nie wywołuje skutków prawnych dla współkredytobiorcy (Pani byłego męża).
Do uzupełnienia wniosku dołączyła Pani dokumenty. Wyjaśniamy, że w postępowaniu dotyczącym wydania interpretacji indywidulnej nie prowadzimy postępowania wyjaśniającego i nie analizujemy dokumentów, ale opieramy się jedynie na opisie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) przedstawionym we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.