Interpretacja indywidualna z dnia 18 grudnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.663.2024.1.DS

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

17 października 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 16 października 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych okresowych płatności dokonywanych przez Spółki TU na rzecz Banku z tytułu Udziału TU.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Spółka A („Bank” lub „Wnioskodawca”) jest bankiem działającym w formie polskiej spółki akcyjnej, prowadzącym działalność na podstawie polskiego prawa bankowego.

W zakresie dystrybucji ubezpieczeń, Bank współpracuje z dwoma zakładami ubezpieczeń z siedzibami w Polsce (dalej łącznie jako: „TU” lub „Spółki TU”), pośrednicząc w sprzedaży ich produktów ubezpieczeniowych.

Pierwszy z ww. ubezpieczycieli oferuje ubezpieczenia na życie, które dają zabezpieczenie finansowe oraz wsparcie w przypadku zajścia nieprzewidzianych zdarzeń, takich jak śmierci, wypadki czy problemy zdrowotne. Ma w ofercie również ubezpieczenia na życie powiązane z produktami inwestycyjnymi. Ubezpieczenia dostępne są w wariancie indywidualnym lub grupowym.

Drugi ubezpieczyciel funkcjonuje w segmencie ubezpieczeń majątkowych, obejmujących majątek osobisty lub firmowy oraz odpowiedzialność cywilną (osobistą lub zawodową), a także ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków.

Należy przy tym zastrzec, że nie wszystkie produkty Spółek TU są dostępne w ofercie Banku - strony dążą do zaoferowania klientom Banku produktów dostosowanych do ich potrzeb.

Bank oraz Spółki TU nie są podmiotami powiązanymi w rozumieniu przepisów prawa podatkowego, tj. art. 32 ust. 2 ustawy o VAT oraz art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2805 ze zm.).

Natomiast Spółki TU należą do jednej grupy kapitałowej.

Zarówno Bank jak i każda ze Spółek TU są zarejestrowani jako czynni podatnicy podatku VAT. Zarówno Bank jak i każda ze Spółek TU podlegają w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

W dalszej części wniosku, Bank oraz Spółki TU określani są jako: „Strony” lub „Strona”.

Współpraca Banku oraz TU odbywa się na podstawie zawartych pomiędzy tymi podmiotami, wieloletnich umów dystrybucyjnych („Umowy Dystrybucyjne”). W ramach nawiązanej współpracy, TU oferują klientom Banku określone produkty w zakresie, odpowiednio, ubezpieczeń na życie oraz ubezpieczeń majątkowych („Produkty”), zaś Bank samodzielnie lub we współpracy ze swoimi partnerami podejmuje się dystrybucji Produktów do sieci klientów Banku („Klienci”).

Z Umów Dystrybucyjnych wynika, że intencją Banku oraz TU jest współpraca we wprowadzaniu Produktów na rynek, ich promowaniu oraz oferowaniu Klientom Banku możliwości zawarcia umów ubezpieczenia w zakresie Produktów. Umowy Dystrybucyjne mają charakter ramowy a ich przedmiotem jest ustalenie kluczowych zasad współpracy pomiędzy Bankiem oraz TU przy oferowaniu i zapewnieniu Klientom Banku ochrony ubezpieczeniowej w zakresie Produktów.

W Umowach Dystrybucyjnych Strony zdefiniowały zakres oraz charakter Produktów, a także podstawowe zasady swojej współpracy przy dystrybucji umów ubezpieczenia dotyczących nowych oraz planowanych produktów ubezpieczeniowych, które miałyby być oferowane klientom Banku przez TU w przyszłości.

Postanowienia Umów Dystrybucyjnych uwzględniają ponadto obowiązujące przepisy prawa, w szczególności ustawy z dnia 15 grudnia 2017 r. o dystrybucji ubezpieczeń (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1214), jak również regulacje wydawane przez Komisję Nadzoru Finansowego.

Umowy Dystrybucyjne zostały pierwotnie zawarte na okres 10 lat, który upływa w 2025 roku, przy czym w odniesieniu do określonych Produktów ubezpieczeniowych powiązanych z produktami bankowymi okres współpracy został przedłużony o 5 lat i upływa w 2030 roku. Jednak z uwagi na wysoką ocenę jakości dotychczasowej współpracy pomiędzy Bankiem i TU, a także mając na uwadze wymierne korzyści z tej współpracy dla każdej ze Stron, w wymiarze ekonomicznym i rynkowym, Strony rozważają kontynuację tej współpracy poprzez przedłużenie obowiązywania Umów Dystrybucyjnych na kolejny okres (z uwzględnieniem koniecznych modyfikacji niektórych postanowień umownych, wynikających ze zmiany okoliczności prawnych, ekonomicznych i rynkowych).

W ramach Umów Dystrybucyjnych, Strony zadeklarowały zamiar wykorzystania umiejętności, możliwości i dotychczasowych doświadczeń Banku oraz TU dla rozwoju wiodącego na rynku polskim - biznesu bancassurance w zakresie ubezpieczeń na życie i ubezpieczeń majątkowych. W celu realizacji ww. deklaracji, każda ze Stron (tj. Bank oraz TU) podjęła szereg zobowiązań dotyczących współpracy z drugą Stroną przy dystrybucji Produktów. Powyższe zobowiązania i deklaracje pozostaną aktualne w przypadku przedłużenia współpracy.

W szczególności, w ramach każdej z Umów Dystrybucyjnych, Bank zobowiązał się wobec TU m.in. do:

• współpracy z TU na warunkach i w standardach nie gorszych niż stosowane w przeszłości,
• wykonywania czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego, planowania i prowadzenia działań marketingowych i reklamowych mających na celu promowanie i wspieranie dystrybucji Produktów,
• zapewnienia odpowiednio wykwalifikowanego zespołu pracowników sprzedaży w ramach Banku, jak również zapewnienia tym osobom wykwalifikowanych trenerów i infrastruktury szkoleniowej,
• wsparcia procesów rozwoju Produktów i zarządzania cyklem życia Klienta.

Z kolei TU zobowiązały się m.in. do:

• oferowania Bankowi konkurencyjnych Produktów w odniesieniu do grupy docelowej danego Produktu i potrzeb Klientów Banku,
• opracowywania i określania taryf i stawek oraz składek ubezpieczeniowych dla Produktów,
• wspierania Banku w projektowaniu, tworzeniu i wdrażaniu odpowiednich programów oceny i monitorowania wyników w zakresie oferowania Produktów,
• efektywnego wsparcia Banku w obsłudze roszczeń i zapytań posprzedażowych,
• wsparcia szkoleniowego dla Banku i jego personelu,
• utrzymywania standardu narzędzi informatycznych niezbędnych do wdrożenia i obsługi Produktów,
• marketingowego wsparcia dla dystrybucji Produktów (poprzez przygotowywanie kampanii reklamowych zgodnie z uzgodnieniami Stron),
• przygotowywanie i produkcję materiałów reklamowych,
• tworzenie i dostarczanie informacji i materiałów produktowych,
• współpracę z Bankiem w odniesieniu do wszelkich ukierunkowanych kampanii reklamowych).

Każda ze Stron Umowy Dystrybucyjnej zobowiązała się ponadto, że w ramach współpracy objętej Umowami Dystrybucyjnymi będzie wykonywać podjęte przez siebie zobowiązania na własny koszt, jak również z należytą starannością, z uwzględnieniem najwyższych standardów, pełnym zaangażowaniem, terminowo oraz w zgodzie z odpowiednimi procedurami. Strony miały wspólnie dążyć do celów ustalonych w ramach planów (budżetów) sprzedażowych i marketingowych, jak również wspólnie podejmować starania, aby oferowane Produkty miały charakter konkurencyjny.

Przedłużane na kolejny okres Umowy Dystrybucyjne mogą ponadto przewidywać (podobnie jak ich dotychczasowe wersje), że Bank zapewni TU wyłączność w zakresie dystrybucji Produktów, z takim skutkiem, że TU będzie jedynym podmiotem, którego Produkty (objęte zakresem przedmiotowym Umów Dystrybucyjnych) będą dystrybuowane przez Bank w ramach jego sieci dystrybucyjnej w Polsce oraz - w zakresie objętym Umowami Dystrybucyjnymi - TU będzie jedynym podmiotem, którego Produkty będą oferowane przez Bank Klientom w ramach sieci dystrybucyjnej Banku.

Wyjątki od zasady wyłączności oraz okoliczności, w jakich wyłączność nie ma zastosowania, zostaną szczegółowo opisane w Umowach Dystrybucyjnych. Umowy będą również zakazywać prowadzenia działalności konkurencyjnej, w zdefiniowanym przez Strony zakresie.

Jak wspomniano, Umowy Dystrybucyjne mają (i zgodnie z zamiarem Stron, w przypadku ich przedłużenia, będą miały) charakter ramowy dla przyszłej współpracy pomiędzy Bankiem a TU, a wyznaczone w nich kierunkowo zobowiązania Stron są (i będą) konkretyzowane w umowach szczegółowych, w tym przede wszystkim (ale nie wyłącznie) w umowach agencyjnych dotyczących dystrybucji poszczególnych Produktów. Zgodnie z ustaleniami Stron, właśnie w ramach szczegółowych umów agencyjnych zawieranych w odniesieniu do Produktów zostanie ustalone przez Strony odrębnie wynagrodzenie należne Bankowi od Spółek TU za usługi świadczone przez Bank (jako agenta ubezpieczeniowego) na rzecz Spółek TU (jako ubezpieczycieli).

W związku z planowanym przedłużeniem Umów Dystrybucyjnych na kolejny wieloletni okres oraz mając na uwadze cel, jakim jest maksymalizacja korzyści ekonomicznych z nawiązanej współpracy, Strony rozważają podjęcie szeregu dodatkowych działań w zakresie wdrożenia określonych rozwiązań technologicznych, prowadzenia działań marketingowych oraz rozwoju zasobów osobowych Banku.

Przy czym celem rozwoju zasobów osobowych Banku jest umożliwienie wdrożenia listy kluczowych zmian procesowych i produktowych w zakresie ubezpieczeń, zapewnienie obsługi kampanii marketingowych dedykowanych Produktom, jak również wsparcie kampanii marketingowych dotyczących Produktów prowadzonych przez Bank. Celem wszystkich tych działań (dalej łącznie jako: „Nakłady”) będzie zapewnienie większej atrakcyjności, innowacyjności i wszechstronności oferty ubezpieczeniowej dla Klientów Banku jak również racjonalizacja, optymalizacja i zwiększenie skuteczności samego procesu dystrybucji Produktów.

Nakłady będą zasadniczo dokonywane na poziomie Banku, gdyż to Bank jest (będzie) podmiotem prowadzącym dystrybucję Produktów na rzecz Klientów. Koszty ponoszone przez Bank w ramach Nakładów mogą obejmować zarówno nabywanie przez Bank określonych świadczeń (usług) czy towarów od podmiotów trzecich (zewnętrzni usługodawcy / dostawcy, np. agencje marketingowe), jak też finansowanie własnych działań Banku (np. w zakresie zwiększenia liczby własnego personelu i jego szkolenia, opracowania określonych rozwiązań technologicznych lub marketingowych przez pracowników Banku czy osoby zatrudnione przez Bank na podstawie umów cywilnoprawnych).

Pomimo, że wydatki na Nakłady będą faktycznie ponoszone na poziomie Banku, to nie ulega wątpliwości, że Nakłady będą dokonywane przez Bank nie tylko we własnym interesie, ale w interesie gospodarczym każdej ze Stron, gdyż zarówno Bank jak i TU są zainteresowani rozwojem dystrybucji Produktów oraz maksymalizacją korzyści związanych z tą dystrybucją (w aspekcie rynkowym i ekonomicznym). Zwiększona dystrybucja Produktów przekłada się bowiem na korzyści finansowe dla każdej ze Stron: dla Banku – bezpośrednio w postaci zwiększenia przychodów z tytułu prowizji agencyjnej, a także pośrednio poprzez poprawę jakości usług oferowanych przez Bank swoim Klientom, co może się przełożyć także na zwiększenie przychodów Banku z tytułu dystrybucji produktów bankowych; dla TU – bezpośrednio w postaci zwiększenia przychodów z tytułu sprzedaży ubezpieczeń (w postaci składek ubezpieczeniowych), a także pośrednio poprzez zwiększenie rozpoznawalności marki TU, budowanie pozytywnego wizerunku tej marki na rynku czy zwiększenia samodzielnego portfela Produktów. Ponadto, zarówno Bank jak i TU oczekują także innych korzyści pośrednich, w tym, w postaci zwiększenia udziału w rynku finansowym oraz wskaźników penetracji rynku, zwiększenia rozpoznawalności marek mBanku i TU na rynku, korzyści wynikających z efektu skali czy wreszcie synergii będącej wynikiem zapewnienia kompleksowej oferty i wszechstronnego podejścia do potrzeb Klienta.

Z powyższych względów, Bank oraz TU zgadzają się, że w przypadku przedłużenia współpracy koszty związane z Nakładami powinny być ponoszone w odpowiednich częściach przez wszystkie Strony (współdzielone przez Strony). Tym samym, mając na uwadze oczekiwane korzyści ekonomiczne z ponoszenia Nakładów, TU są zainteresowane współfinansowaniem Nakładów dokonywanych przez Bank, poprzez przeznaczenie na ten cel i przekazanie Bankowi określnych środków finansowych, w uzgodnionych przez Strony kwotach i na ustalonych zasadach.

W przypadku przedłużenia współpracy, zagadnienia związane ze współfinansowaniem Nakładów przez Strony zostaną uzgodnione w zawartej przez nie odrębnej umowie o współpracy w zakresie marketingu i rozwoju („Umowa”). W ramach Umowy, Strony uzgodnią m.in.:

• zakres przedmiotowy kwalifikowanych Nakładów, z uwzględnieniem zasad jego ewentualnej modyfikacji; Strony przewidują, że powyższy zakres przedmiotowy będzie dodatkowo okresowo uszczegóławiany poprzez wypracowanie przez Strony listy inicjatyw na kolejne okresy (np. kwartały) wraz ze wskazaniem działań priorytetowych;
• przewidywany budżet Nakładów, w tym, zasady dotyczące zmian w zakresie budżetu;
• udział Banku oraz TU w budżecie Nakładów, ustalony w wyniku negocjacji Stron; przy czym mając na uwadze, że planowana przez Strony współpraca ma mieć charakter długookresowy, Strony przewidują, że udziały Stron w budżecie Nakładów mogą podlegać zmianom w trakcie obowiązywania Umowy, zależnie od aktualnych potrzeb; Strony planują, że udziały te będą ustalane przez Strony na kolejne okresy obowiązywania Umowy - zarówno w odniesieniu do Stron zobowiązanych do udziału w Nakładach jak i kwot tych udziałów;
• sposób przekazania Bankowi środków z tytułu współfinansowania Nakładów przez TU (dalej jako: „Udział TU”), z uwzględnieniem kwot oraz terminów przekazania tych środków;
• szczegółowe zasady wydatkowania przez Bank środków przekazanych przez TU w ramach Udziału TU;
• mechanizmy kontrolne pozwalające TU na weryfikację prawidłowości wykorzystania przez Bank środków finansowych otrzymanych z tytułu Udziału TU, w tym, monitorowanie przez TU kosztów i efektów prac związanych z zatrudnieniem zasobów deweloperskich, biznesowych i marketingowych;
• zasady odpowiedzialności, w tym, finansowej, Stron w przypadku niewywiązania się z zobowiązań wynikających z Umowy;
• pozostałe zagadnienia.

Strony planują, aby środki finansowe z tytułu Udziału TU były przekazywane przez TU przelewem na rachunek Banku w ryczałtowych kwotach ustalonych przez Strony w Umowie, w uzgodnionych okresowych transzach (np. transze roczne). Środki te będą wpłacane przez TU na wskazany rachunek w Banku, w sposób umożliwiający Stronom, w tym, TU, kontrolę ich wydatkowania zgodnie z zasadami przewidzianymi w Umowie. Otrzymane od TU środki Bank będzie wykorzystywać na współfinansowanie Nakładów. Bank nie będzie uprawniony do wykorzystania środków finansowych otrzymanych od TU z tytułu Udziału TU w inny sposób niż przewidziany w Umowie.

Bank nie będzie zobowiązany do żadnych świadczeń na rzecz TU lub na rzecz jakichkolwiek innych podmiotów w zamian za środki otrzymane od TU z tytułu Udziału TU lub w związku z otrzymaniem tych środków. Obowiązkiem Banku będzie jedynie wykorzystanie otrzymanych środków na zdefiniowane w Umowie cele związane z Nakładami (tj. finansowanie z nich kosztów w ramach Nakładów) oraz wywiązanie się z pozostałych zobowiązań umownych, w szczególności związanych z umożliwieniem TU sprawowania kontroli nad wykorzystaniem środków.

Udział TU nie będzie również przekazywany Bankowi w formie zwrotu Nakładów (np. usług lub towarów nabywanych przez Bank w ramach Nakładów). Przeciwnie, Udział TU będzie przekazywany na rachunek Banku w ryczałtowych kwotach uzgodnionych przez Strony, w okresowych transzach – tj. w celu finansowania kosztów Nakładów. Po uzyskaniu danej transzy Udziału TU, Bank będzie korzystał z niej przy finansowaniu Nakładów, zgodnie z zasadami określonymi w Umowie.

Pytanie

Czy w okolicznościach zdarzenia przyszłego opisanego w niniejszym wniosku, okresowe płatności dokonywane przez Spółki TU na rzecz Banku z tytułu Udziału TU nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT z tego względu, że płatności te nie będą dotyczyć żadnej z czynności, o których mowa w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

W opinii Wnioskodawcy, w okolicznościach zdarzenia przyszłego opisanego w niniejszym wniosku, okresowe płatności dokonywane przez Spółki TU na rzecz Banku z tytułu Udziału TU nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.

Płatności z tytułu Udziału TU nie będą bowiem stanowić wynagrodzenia z tytułu odpłatnej dostawy towarów lub odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju, ani żadnej innej czynności, o której mowa w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.

Uzasadnienie

Zakres opodatkowania na podstawie ustawy o VAT

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu tym podatkiem podlegają:

1)odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2)eksport towarów;

3)import towarów na terytorium kraju;

4)wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5)wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Warunkiem opodatkowania danego zdarzenia podatkiem VAT jest zatem, aby zdarzenie to zostało ujęte w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT zawartym w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT. Aby tak się stało, dana czynność musi mieć za przedmiot towar lub usługę (świadczenie).

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, świadczeniem usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

W konsekwencji, aby dana czynność mogła być uznana za dostawę lub usługę opodatkowaną VAT, musi istnieć podmiot, na którego rzecz taka czynność została wykonana (konsument świadczenia).

Ponadto, istotną okolicznością, która w świetle art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT decyduje o opodatkowaniu, jest odpłatny charakter świadczenia, który przejawia się w ustaleniu wynagrodzenia za dane świadczenie z uwagi na jego wzajemny charakter. Wynagrodzenie jest najczęściej określane umową między stronami transakcji i stanowi skutek przysporzenia po stronie usługobiorcy (nabywcy).

Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wynika, że za świadczenie usług za wynagrodzeniem, a więc czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

• istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,
• istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie usługobiorcy,
• wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,
• odpłatność za otrzymane świadczenie (np. usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby podlegać opodatkowaniu; przy czym wynagrodzenie, jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane,
• istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego,

Należy podkreślić, że wszystkie ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby określona czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako odpłatne świadczenie usług. Zatem, dana czynność podlega opodatkowaniu wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Czynności, które nie spełniają ww. przesłanek, co do zasady (z zastrzeżeniem przepisów art. 7 ust. 2 oraz art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, które jednak nie są adekwatne w okolicznościach niniejszego wniosku) nie mogą zostać uznane za odpłatną dostawę towarów lub odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju, nie mają także charakteru czynności opodatkowanych opisanych w kolejnych punktach art. 5 ust. 1 (eksport towarów, import towarów na terytorium kraju, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na  terytorium kraju, wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów).

W konsekwencji, w świetle przepisów ustawy o VAT, czynności takie nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Powyższy wniosek potwierdza definicja „sprzedaży” zawarta w art. 2 pkt 22 ustawy o VAT, zgodnie z którą ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży - rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Pojęcie „sprzedaży” jest kluczowe dla ustalenia podstawy opodatkowania, bowiem w świetle art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a‑30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Taka wykładnia zakresu opodatkowania podatkiem VAT znajduje potwierdzenie w szeregu orzeczeń TSUE, m.in.: wyrok z 5 lutego 1980 r. w sprawie C-154/80, wyrok z 1 kwietnia 1982 r. w sprawie C-89/81, wyrok z 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93, wyroki z 12 września 2000 r. w sprawach C-276/97, C-358/97 i C-408/97, wyrok z 17 września 2002 r. w sprawie C‑498/99.

W wyroku z 8 marca 1988 r. w sprawie Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise (sygn. sprawy C-102/86) TSUE wyjaśnił, że: „(...) aby świadczenie usług mogło podlegać opodatkowaniu w rozumieniu VI Dyrektywy, musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem […]. Należy zatem stwierdzić, że koncepcja świadczenia usług wykonywanych za wynagrodzeniem w rozumieniu art. 2(1) VI Dyrektywy zakłada istnienie bezpośredniego związku pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem”. Przedmiotem powyższej sprawy było rozstrzygnięcie, czy organizacja zrzeszająca rolników, której celem była promocja określonych upraw rolnych, powinna odprowadzać VAT z tytułu pobieranych od rolników składek. Trybunał uznał, że nie ma bezpośredniego związku pomiędzy wysokością składek a poziomem korzyści uzyskiwanych przez rolników na skutek działań promocyjnych organizacji. W takim wypadku nie może być mowy o ekwiwalentności świadczeń stron. Wobec powyższego Trybunał orzekł, że składki członkowskie nie podlegają opodatkowaniu VAT, jako niezwiązane bezpośrednio z korzyścią wynikającą z wyświadczonej usługi.

Stanowiska zawarte w przywołanych orzeczeniach TSUE znajdują odzwierciedlenie w orzecznictwie polskich sądów administracyjnych, które podkreślają, że „o dostawie towarów i usług za wynagrodzeniem można mówić jedynie w sytuacji, gdy istnieje ścisły związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty o relacje cywilnoprawne pomiędzy podmiotami […]. Związek, o którym mowa musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że odpłatność następuje za to świadczenie” (por. m.in. wyrok WSA w Krakowie z 28 września 2005 r., sygn. I SA/Kr 850/05, wyrok WSA w Białymstoku z 23 sierpnia 2006 r., sygn. I SA/Bk 193/06); „dla stwierdzenia, że dana płatność stanowi wynagrodzenie za usługę konieczne jest wykazanie ścisłego związku między płatnością a usługą” (por. wyrok WSA w Warszawie z 22 kwietnia 2009 r., sygn. III SA/Wa 3100/08).

Takie stanowisko jest zgodne ze poglądami wyrażanymi przez doktrynę prawa podatkowego.

Przykładowo, w Komentarzu do ustawy o VAT pod red. T. Michalika, (Wydawnictwo C.H.Beck Warszawa 2010, Legalis) wskazano, że: „Warto podkreślić odwołanie się ustawodawcy do samego pojęcia „świadczenia”. To pozwala na odniesienie się do prawa cywilnego, które przez świadczenie rozumie zarówno czynienie, jak i powstrzymanie się od działania. Nie oznacza to jednak, że świadczeniem usług jest każda czynność czy zdarzenie, którego efektem jest odpłatne przysporzenie jednej ze stron na skutek działania bądź zaniechania innej strony”.

Podsumowując, dla uznania, że dane zdarzenie ma charakter opodatkowanej czynności dotyczącej „towaru” lub „usługi” („sprzedaży”), kluczowe jest zidentyfikowanie takiego towaru lub usługi oraz zdefiniowanie natury czynności wykonywanej przez podatnika, która miałaby podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT. Musi także istnieć konsument danego świadczenia.

Niezbędnym czynnikiem jest ponadto ustalenie istnienia bezpośredniego związku pomiędzy czynnością, która miałaby podlegać opodatkowaniu a odpłatnością za tę czynność należną usługodawcy (lub dostawcy). W przeciwnym razie nie można mówić o czynności podlegającej opodatkowaniu, a w konsekwencji także o podstawie opodatkowania takiej czynności.

Zastosowanie przepisów do zdarzenia przyszłego opisanego we wniosku

Z przedstawionej analizy wynika, że o odpłatnej dostawie towarów lub o odpłatnym świadczeniu usług (dalej jako „odpłatne świadczenie”), o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, można mówić tylko na tle stosunku zobowiązaniowego istniejącego pomiędzy stronami. Innymi słowy, aby zaistniało odpłatne świadczenie w rozumieniu przepisów o VAT (czynność opodatkowana), jedna strona musi zobowiązać się do określonego działania (bądź powstrzymania się od działania) na rzecz (na korzyść) drugiej strony, a druga strona winna zobowiązać się do przekazania w zamian za to świadczenie określonego wynagrodzenia. Nie każda korzyść majątkowa uzyskana przez dany podmiot jest rezultatem świadczenia (czynności opodatkowanej), a zatem nie każda płatność dokonywana pomiędzy podmiotami zostanie obciążona podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z opisem zdarzenia przyszłego przedstawionego w niniejszym wniosku, w przypadku przedłużenia współpracy, Strony zamierzają zawrzeć Umowę, na podstawie której koszty związane z Nakładami będą ponoszone wspólnie przez wszystkie Strony (współdzielone), na zasadach ustalonych w Umowie.

W szczególności, Spółki TU zgodzą się współfinansować Nakłady dokonywane przez Bank, poprzez przeznaczenie na ten cel i przekazanie Bankowi środków finansowych (ryczałtowo określonych kwot) w ramach Udziału TU. Zatem Udział TU zostanie wypłacony przez TU do Banku z uwagi na okoliczność, że Nakłady będą dokonywane przez Bank nie tylko we własnym interesie, ale w interesie gospodarczym każdej ze Stron, co wyjaśniono w opisie zdarzenia przyszłego. Z tego względu, Strony zgadzają się, że koszty związane z Nakładami powinny być ponoszone w odpowiednich częściach przez wszystkie Strony (współdzielone).

Nie ulega wątpliwości, że uzgodnione przez Strony współfinansowanie Nakładów przez TU, przekazywane Bankowi w formie Udziału TU, nie będzie stanowić wynagrodzenia z tytułu dokonania przez Bank dostawy towaru lub świadczenia usługi w rozumieniu przepisów o VAT. Bank nie będzie dokonywać czynności „ponoszenia Nakładów” na zlecenie lub na rzecz Spółek TU, ani też nie będzie w tym zakresie działać z myślą o zaspokojeniu potrzeb TU jako „konsumenta” towaru lub usługi. Zatem kwota przekazana Bankowi przez Spółki TU w ramach Udziału TU nie będzie stanowić wynagrodzenia (ekwiwalentu) za jakiekolwiek usługi wykonywane przez Bank na rzecz TU. Przeciwnie, współfinansując Nakłady związane z rozwijaniem swojej współpracy, wzajemne relacje gospodarcze (biznes), Spółki TU będą działać z myślą o zaspokojeniu własnych celów i planów gospodarczych.

Otrzymanie przez Bank Udziału TU nie będzie skutkować ani też nie będzie efektem wypełnienia przez Bank jakiegokolwiek zobowiązania. W szczególności, Bank nie zostanie wynagrodzony przez Spółki TU za usługę już zrealizowaną, ani też nie zostanie zobowiązany do spełnienia jakiejkolwiek usługi na rzecz Spółek TU z tytułu otrzymania Udziału TU. Co istotne w tym kontekście, Udział TU będzie mieć charakter ryczałtowy i nie będzie ustalany poprzez odniesienie do takich czynników, jak koszty ponoszone przez Bank czy sposób, zakres lub jakość realizacji umów, jakie zostały lub zostaną zawarte przez Strony.

W odniesieniu do podobnych wspólnych działań podejmowanych przez podmioty gospodarcze, Naczelny Sąd Administracyjny trafnie wskazał, że „nie stanowią wzajemnego świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54 poz. 535 ze zm.) wspólne działania marketingowe dwóch podmiotów gospodarczych, których celem jest zachęcenie ich klientów do dokonania zakupów towaru u jednego z nich przy wykorzystaniu produktu drugiego (wyrok NSA z 9 października 2008 r., I FSK 291/08).

W innym orzeczeniu (por. np. wyrok NSA z 12 czerwca 2013 r., I FSK 1128/12), Naczelny Sąd Administracyjny słusznie podsumował, że: „Zakres świadczenia usług nie może być odczytywany w taki sposób, że świadczeniem usług jest każda czynność lub zdarzenie, którego efektem jest odpłatne przysporzenie jednej ze stron na skutek działania bądź zaniechania innej strony. Co do zasady usługą jest każde odpłatne świadczenie, które nie jest dostawą towarów i które przejawia się tym, że świadczeniobiorca (konsument) wynosi z niego, choćby nawet potencjalną, korzyść.”.

W niniejszej sprawie brak jest „czynności” wykonywanych przez Bank na rzecz Spółek TU.

Strony mają działać we wspólnym interesie, jakim jest zwiększenie sprzedaży oferowanych Produktów. Odniesienie przez poszczególne Strony korzyści gospodarczych związanych z nawiązaniem współpracy oraz współfinansowaniem Nakładów nie może być jednak utożsamiane z uzyskaniem przez nich świadczeń (w postaci dostawy towarów lub świadczenia usług) w rozumieniu przepisów o VAT. Intencją Stron ma być współpraca we wprowadzaniu Produktów na rynek, ich promowaniu oraz oferowaniu Klientom Banku możliwości zawarcia umów ubezpieczenia w zakresie Produktów. Czynności wykonywane w tym zakresie, o których mowa we wniosku, nie będą wykonywane na rzecz pozostałych Stron. W szczególności, nie wystąpią czynności wykonywane przez Bank na rzecz Spółek TU, których „ekwiwalentem” były Udział TU. W braku takich czynności, nie wystąpi także ich beneficjent (odbiorca świadczenia).

Brak jest zatem podstaw dla uznania, że Bank otrzyma Udział TU z tytułu jednej z czynności określonych w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT. Przeciwnie, przekazanie Udziału TU będzie stanowić dla Banku jedynie wpływ gotówkowy, związany z faktem oraz warunkami zawarcia, przez niezależne podmioty (Bank i Spółki TU), Umowy, mającej na celu ustalenie warunków współfinansowania przez Strony Nakładów związanych z ich współpracą.

Podsumowując, prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym w okolicznościach zdarzenia przyszłego opisanego we wniosku, okresowe płatności dokonywane przez Spółki TU na rzecz Banku z tytułu Udziału TU nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.

Płatności z tytułu Udziału TU nie będą bowiem stanowić wynagrodzenia z tytułu odpłatnej dostawy towarów lub odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju, ani żadnej innej czynności, o której mowa w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Na podstawie art. 2 pkt 22 ustawy:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie natomiast do art. 8 ust. 1 ustawy:

Należy zauważyć, że z treści powołanego wyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że dostawa towarów i świadczenie usługi co do zasady podlegają opodatkowaniu wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Obydwa warunki muszą być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wskazać należy, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku z 1 kwietnia 1982 r. w sprawie C‑89/81 w sprawie Hong-Kong Trade Development Council TSUE stwierdził, że czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Analizując głębiej ten problem TSUE w wyroku 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 w sprawie Apple and Pear Development Council stwierdził, że czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem.

Pojęcie „odpłatności” pojawiło się również w orzeczeniu z 5 lutego 1981 r. w sprawie C‑154/80 Staatssecretaris van Financien przeciwko Coöperatieve Aardappelenbewaarplaats GA, które zapadło na tle przepisów Dyrektywy VAT z 11 kwietnia 1967 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich w zakresie podatków obrotowych (67/227/EWEC). Trybunał wskazał, że termin „zapłata” stanowi integralną część przepisów prawa wspólnotowego, które nie odwołuje się do prawa państw członkowskich dla ustalenia jego znaczenia i zakresu. Stąd też wykładnia tego wyrażenia nie może być pozostawiona dyskrecjonalnemu władztwu każdego państwa członkowskiego. Ponadto Trybunał przypomniał, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w wypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego. W końcu – jak wskazał Trybunał – świadczenie wzajemne musi stanowić pewną wartość subiektywną, gdyż podstawą opodatkowania jest świadczenie wzajemne rzeczywiście otrzymane, nie zaś wartość otrzymana według kryteriów obiektywnych.

Na uwagę zasługuje także orzeczenie z 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 pomiędzy R.J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden (Holandia), gdzie podkreślono, że dla wystąpienia opodatkowania podatkiem od towarów i usług konieczne staje się zaistnienie bezpośredniego związku płatności z konkretną czynnością oraz istnienie konsumenta tej czynności.

Zatem, na gruncie utrwalonej praktyki, w tym orzecznictwa sądów administracyjnych oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (m.in. wyrok NSA z dnia 29 lutego 2012 r., sygn. akt I FSK 562/11, wyroki TSUE w sprawach: Town&Country Factor LTd C-498/99, Tolsma C‑16/93, Hoge Raad C-154/80), wykształcono przesłanki warunkujące uznanie danych czynności za świadczenie usług podlegające opodatkowaniu VAT. Za takie czynności, zgodnie z ugruntowanymi tezami można uznać sytuacje, w których:

• istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne;
• otrzymane wynagrodzenie stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy;
• istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi;
• odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem;
• istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

W konsekwencji, dla uznania danego świadczenia za opodatkowane na gruncie ustawy o VAT, konieczne jest istnienie stosunku prawnego pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, w ramach którego istnieje świadczenie wzajemne. Usługa musi być świadczona za wynagrodzeniem, a odpłatność ta powinna pozostawać w bezpośrednim związku z czynnością opodatkowaną. Ponadto, po stronie usługodawcy, musi istnieć bezpośrednia i skonkretyzowana korzyść z tytułu świadczenia usługi.

W odniesieniu do każdej płatności pieniężnej rozpatrywać należy, czy nie stanowi ona otrzymanego wynagrodzenia za jakieś świadczenia wykonane przez dany podmiot. Jeśli można zidentyfikować takie świadczenie, to wówczas otrzymaną płatność należałoby potraktować jako wynagrodzenie za usługę. W przypadku więc, gdy podmiot płacący uzyskuje korzyść z pewnego rodzaju sytuacji, zobowiązanie takie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT jako świadczenie usługi. W konsekwencji powinno być ono opodatkowane podatkiem VAT. Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez dokonującego dostawy/świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy odpowiednio za odpłatną dostawę towarów/odpłatne świadczenie usług określone w art. 7 i w art. 8 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Należy również wskazać, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i są wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy,

Jak stanowi art. 15 ust. 2 ustawy,

Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy danym świadczeniem, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną czynność świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo bankiem działającym w formie polskiej spółki akcyjnej, prowadzącym działalność na podstawie polskiego prawa bankowego. W zakresie dystrybucji ubezpieczeń, współpracują Państwo z dwoma zakładami ubezpieczeń z siedzibami w Polsce, pośrednicząc w sprzedaży ich produktów ubezpieczeniowych. Pierwszy z ww. ubezpieczycieli oferuje ubezpieczenia na życie, które dają zabezpieczenie finansowe oraz wsparcie w przypadku zajścia nieprzewidzianych zdarzeń, takich jak śmierci, wypadki czy problemy zdrowotne, ma w ofercie również ubezpieczenia na życie powiązane z produktami inwestycyjnymi, ubezpieczenia dostępne są w wariancie indywidualnym lub grupowym. Drugi ubezpieczyciel funkcjonuje w segmencie ubezpieczeń majątkowych, obejmujących majątek osobisty lub firmowy oraz odpowiedzialność cywilną (osobistą lub zawodową), a także ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków. Nie wszystkie produkty Spółek TU są dostępne w Państwa ofercie - strony dążą do zaoferowania klientom Banku produktów dostosowanych do ich potrzeb.

Zarówno Państwo jak i każda ze Spółek TU są zarejestrowani jako czynni podatnicy podatku VAT i podlegają w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

Współpraca Państwa oraz TU odbywa się na podstawie wieloletnich umów dystrybucyjnych. W ramach nawiązanej współpracy, TU oferują Państwa klientom określone produkty w zakresie, odpowiednio ubezpieczeń na życie oraz ubezpieczeń majątkowych, zaś Państwo samodzielnie lub we współpracy ze swoimi partnerami podejmują się dystrybucji Produktów do sieci klientów Banku.

Z Umów Dystrybucyjnych wynika, że intencją Państwa oraz TU jest współpraca we wprowadzaniu Produktów na rynek, ich promowaniu oraz oferowaniu Państwa Klientom możliwości zawarcia umów ubezpieczenia w zakresie Produktów. Umowy Dystrybucyjne mają charakter ramowy a ich przedmiotem jest ustalenie kluczowych zasad współpracy pomiędzy Państwem oraz TU przy oferowaniu i zapewnieniu Państwa Klientom ochrony ubezpieczeniowej w zakresie Produktów.

W związku z planowanym przedłużeniem Umów Dystrybucyjnych na kolejny wieloletni okres oraz mając na uwadze cel, jakim jest maksymalizacja korzyści ekonomicznych z nawiązanej współpracy, Strony rozważają podjęcie szeregu dodatkowych działań w zakresie wdrożenia określonych rozwiązań technologicznych, prowadzenia działań marketingowych oraz rozwoju Państwa zasobów osobowych. Celem rozwoju Państwa zasobów osobowych jest umożliwienie wdrożenia listy kluczowych zmian procesowych i produktowych w zakresie ubezpieczeń, zapewnienie obsługi kampanii marketingowych dedykowanych Produktom, jak również wsparcie kampanii marketingowych prowadzonych przez Państwa dotyczących Produktów. Celem wszystkich tych działań (tzw. „Nakładów”) będzie zapewnienie większej atrakcyjności, innowacyjności i wszechstronności oferty ubezpieczeniowej dla Państwa Klientów jak również racjonalizacja, optymalizacja i zwiększenie skuteczności samego procesu dystrybucji Produktów.

Nakłady będą zasadniczo dokonywane na poziomie Banku (Państwa), gdyż to Państwo są/będą podmiotem prowadzącym dystrybucję Produktów na rzecz Klientów. Koszty ponoszone przez Państwa w ramach Nakładów mogą obejmować zarówno nabywanie przez Państwa określonych świadczeń (usług) czy towarów od podmiotów trzecich (zewnętrzni usługodawcy / dostawcy, np. agencje marketingowe), jak też finansowanie Państwa własnych działań (np. w zakresie zwiększenia liczby własnego personelu i jego szkolenia, opracowania określonych rozwiązań technologicznych lub marketingowych przez Państwa pracowników czy osoby zatrudnione przez Państwa na podstawie umów cywilnoprawnych).

Nakłady będą dokonywane przez Państwa nie tylko we własnym interesie, ale w interesie gospodarczym każdej ze Stron, gdyż zarówno Państwo jak i TU są zainteresowani rozwojem dystrybucji Produktów oraz maksymalizacją korzyści związanych z tą dystrybucją (w aspekcie rynkowym i ekonomicznym). Zwiększona dystrybucja Produktów przekłada się bowiem na korzyści finansowe dla każdej ze Stron:

• dla Państwa – bezpośrednio w postaci zwiększenia przychodów z tytułu prowizji agencyjnej, a także pośrednio poprzez poprawę jakości usług oferowanych przez Państwa swoim Klientom, co może się przełożyć także na zwiększenie Państwa przychodów z tytułu dystrybucji produktów bankowych;
• dla TU – bezpośrednio w postaci zwiększenia przychodów z tytułu sprzedaży ubezpieczeń (w postaci składek ubezpieczeniowych), a także pośrednio poprzez zwiększenie rozpoznawalności marki TU, budowanie pozytywnego wizerunku tej marki na rynku czy zwiększenia samodzielnego portfela Produktów.

W przypadku przedłużenia współpracy, zarówno Państwo jak i TU zgadzają się, że koszty związane z Nakładami powinny być ponoszone w odpowiednich częściach przez wszystkie Strony (współdzielone przez Strony). TU są zainteresowane współfinansowaniem dokonywanych przez Państwa Nakładów, poprzez przeznaczenie na ten cel i przekazanie Państwu określnych środków finansowych, w uzgodnionych przez Strony kwotach i na ustalonych zasadach.

W przypadku przedłużenia współpracy, zagadnienia związane ze współfinansowaniem Nakładów przez Strony zostaną uzgodnione w zawartej przez nie odrębnej Umowie o współpracy w zakresie marketingu i rozwoju. W ramach Umowy, Strony uzgodnią m.in.:

• zakres przedmiotowy kwalifikowanych Nakładów, z uwzględnieniem zasad jego ewentualnej modyfikacji; Strony przewidują, że powyższy zakres przedmiotowy będzie dodatkowo okresowo uszczegóławiany poprzez wypracowanie przez Strony listy inicjatyw na kolejne okresy (np. kwartały) wraz ze wskazaniem działań priorytetowych;
• przewidywany budżet Nakładów, w tym, zasady dotyczące zmian w zakresie budżetu;
• udział Państwa oraz TU w budżecie Nakładów, ustalony w wyniku negocjacji Stron; przy czym mając na uwadze, że planowana przez Strony współpraca ma mieć charakter długookresowy, Strony przewidują, że udziały Stron w budżecie Nakładów mogą podlegać zmianom w trakcie obowiązywania Umowy, zależnie od aktualnych potrzeb; Strony planują, że udziały te będą ustalane przez Strony na kolejne okresy obowiązywania Umowy - zarówno w odniesieniu do Stron zobowiązanych do udziału w Nakładach jak i kwot tych udziałów;
• sposób przekazania Państwu środków z tytułu współfinansowania Nakładów przez TU („Udział TU”), z uwzględnieniem kwot oraz terminów przekazania tych środków;
• szczegółowe zasady wydatkowania przez Państwa środków przekazanych przez TU w ramach Udziału TU;
• mechanizmy kontrolne pozwalające TU na weryfikację prawidłowości wykorzystania przez Państwa środków finansowych otrzymanych z tytułu Udziału TU, w tym, monitorowanie przez TU kosztów i efektów prac związanych z zatrudnieniem zasobów deweloperskich, biznesowych i marketingowych;
• zasady odpowiedzialności, w tym, finansowej, Stron w przypadku niewywiązania się z zobowiązań wynikających z Umowy;
• pozostałe zagadnienia.

Strony planują, aby środki finansowe z tytułu Udziału TU były przekazywane przez TU przelewem na Państwa rachunek w ryczałtowych kwotach ustalonych przez Strony w Umowie, w uzgodnionych okresowych transzach (np. transze roczne). Środki te będą wpłacane przez TU na wskazany rachunek w Banku, w sposób umożliwiający Stronom, w tym, TU, kontrolę ich wydatkowania zgodnie z zasadami przewidzianymi w Umowie. Otrzymane od TU środki będą Państwo wykorzystywać na współfinansowanie Nakładów. Nie będą Państwo uprawnieni do wykorzystania środków finansowych otrzymanych od TU z tytułu Udziału TU w inny sposób niż przewidziany w Umowie.

Nie będą Państwo zobowiązani do żadnych świadczeń na rzecz TU lub na rzecz jakichkolwiek innych podmiotów w zamian za środki otrzymane od TU z tytułu Udziału TU lub w związku z otrzymaniem tych środków. Państwa obowiązkiem będzie jedynie wykorzystanie otrzymanych środków na zdefiniowane w Umowie cele związane z Nakładami (tj. finansowanie z nich kosztów w ramach Nakładów) oraz wywiązanie się z pozostałych zobowiązań umownych, w szczególności związanych z umożliwieniem TU sprawowania kontroli nad wykorzystaniem środków.

Udział TU nie będzie również przekazywany Państwu w formie zwrotu Nakładów (np. usług lub towarów nabywanych przez Państwa w ramach Nakładów). Przeciwnie, Udział TU będzie przekazywany na rachunek Banku w ryczałtowych kwotach uzgodnionych przez Strony, w okresowych transzach – tj. w celu finansowania kosztów Nakładów. Po uzyskaniu danej transzy Udziału TU, będą Państwo korzystali z niej przy finansowaniu Nakładów, zgodnie z zasadami określonymi w Umowie.

Państwa wątpliwości w niniejszej sprawie dotyczą ustalenia, czy okresowe płatności dokonywane przez Spółki TU na Państwa rzecz z tytułu Udziału TU będą podlegać opodatkowaniu VAT.

Mając na uwadze cytowane przepisy prawa oraz opis sprawy, należy dokonać analizy czy w przedstawionym zdarzeniu wystąpią przesłanki pozwalające na przyjęcie, że okresowe płatności dokonywane przez Spółki TU będą wypłacane w zamian za wykonanie czynności, które na gruncie podatku od towarów i usług będą czynnościami (świadczeniem usług/dostawą towarów) podlegającymi opodatkowaniu tym podatkiem.

Należy podkreślić, że dostawa towarów i świadczenie usług zakładają istnienie dwóch podmiotów, a więc tego, który dokonuje dostawy towarów/świadczy usługę i tego, który świadczenie odbiera (odbiorcę/usługobiorcę), czyli konsumenta. Skoro opodatkowaniu podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług, to znaczy, że istnieje stosunek prawny pomiędzy dostawcą/usługodawcą i odpowiednio odbiorcą/usługobiorcą, a rezultatem tego związku jest wzajemne działanie tych podmiotów. Działanie to polega na tym, że wynagrodzenie otrzymywane przez dostawcę towaru/wykonawcę usługi następuje w zamian za dostarczenie towaru/wykonanie usługi na rzecz odbiorcy. Pomiędzy odpłatną czynnością podlegającą opodatkowaniu, a otrzymywanym z tytułu tej czynności wynagrodzeniem musi istnieć bezpośredni, czytelny i dostrzegalny związek.

W analizowanej sprawie zostaną wypełnione wszystkie przesłanki pozwalające na uznanie, że dojdzie do odpłatnej dostawy towaru/odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Jak wskazali Państwo we wniosku, zagadnienia związane ze współfinansowaniem Nakładów przez Strony zostaną uzgodnione w zawartej przez nie odrębnej Umowie o współpracy w zakresie marketingu i rozwoju. Zatem przesłanka dotycząca istnienia związku prawnego (zawarcia umowy) między stronami będzie spełniona. Ponadto, wystąpi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy ww. Umową o współpracy w zakresie marketingu i rozwoju a wykonaną usługą czy też dostarczonym towarem, za które przedmiotowe płatności mogłyby być wynagrodzeniem. Jak bowiem wynika z opisu sprawy, płatności które będą okresowo wpłacane na wskazane przez Państwa konto, będą przeznaczone na podjęcie szeregu dodatkowych działań w zakresie wdrożenia określonych rozwiązań technologicznych, prowadzenia działań marketingowych oraz rozwoju Państwa zasobów osobowych. Będą one udostępniane przekazywane przez TU w ryczałtowych kwotach ustalonych przez Strony w Umowie, w uzgodnionych okresowych transzach (np. transze roczne). Środki te będą wpłacane przez TU na wskazany rachunek w Banku, w sposób umożliwiający Stronom, w tym, TU, kontrolę ich wydatkowania zgodnie z zasadami przewidzianymi w Umowie. Otrzymane od TU środki będą Państwo wykorzystywać na współfinansowanie Nakładów. Nie będą Państwo uprawnieni do wykorzystania środków finansowych otrzymanych od TU z tytułu Udziału TU w inny sposób niż przewidziany w Umowie. Wskazali też Państwo, że nie będą zobowiązani do żadnych świadczeń na rzecz TU lub na rzecz jakichkolwiek innych podmiotów w zamian za środki otrzymane od TU z tytułu Udziału TU lub w związku z otrzymaniem tych środków. Jednakże wystąpi tutaj relacja zobowiązaniowa pomiędzy Państwem a Spółkami TU. W ramach Umowy zostanie uzgodniony m.in. zakres przedmiotowy kwalifikowanych Nakładów, z uwzględnieniem zasad jego ewentualnej modyfikacji; Strony przewidują, że powyższy zakres przedmiotowy będzie dodatkowo okresowo uszczegóławiany poprzez wypracowanie przez Strony listy inicjatyw na kolejne okresy (np. kwartały) wraz ze wskazaniem działań priorytetowych. Z powyższego wynika, że Spółki TU mają wpływ na to, jakie działania Państwo podejmują, ustalanie list inicjatyw czy działań priorytetowych wskazują na to, że Spółki TU kreują pożądane działania marketingowe i oczekują założonych efektów dot. swoich produktów. Umowa ustala przewidywany budżet nakładów, w tym zasady dotyczące zmian w zakresie budżetu – zatem wysokość Udziału TU związana jest z zakresem realizowanych konkretnych działań. Umowa zawiera też szczegółowe zasady wydatkowania przez Państwa środków przekazanych przez TU w ramach Udziału TU, a także mechanizmy kontrolne pozwalające TU na weryfikację prawidłowości wykorzystania przez Państwa środków finansowych otrzymanych z tytułu Udziału TU, w tym, monitorowanie przez TU kosztów i efektów prac związanych z zatrudnieniem zasobów deweloperskich, biznesowych i marketingowych. Spółki TU mają zatem, w ramach zawartej Umowy, możliwość kontroli efektów i kosztów.

Powyższe wskazuje ewidentnie na relację zobowiązaniową pomiędzy stronami Umowy. Państwa obowiązkiem będzie wykorzystanie otrzymanych środków na zdefiniowane w Umowie cele związane z Nakładami, z kolei Spółki TU mają możliwość sprawowania kontroli nad wykorzystaniem środków, a więc będą prowadzić nadzór nad ich realizacją i wydatkowaniem, nie będą jednak prowadzić osobiście działań zdefiniowanych w Umowie, lecz będą „zlecały” je Państwu. Zatem niewątpliwie środki otrzymane od Spółek TU będą stanowiły wynagrodzenie dla Państwa za czynności wynikające z realizacji postanowień Umowy.

Co prawda Państwa udział we współfinansowaniu nakładów będzie również określony przez w Umowie i niewątpliwie zarówno Państwo jak i TU osiągną korzyści z jej realizacji, jednak nie zmienia to faktu, że realizacja postanowień Umowy o współpracy w zakresie marketingu i rozwoju spoczywa głównie na Państwu, gdyż to Państwa obowiązkiem będzie wykorzystanie otrzymanych środków na zdefiniowane w Umowie cele związane z Nakładami. Niewątpliwie relacja w ramach tej Umowy nie jest współmierna, lecz przypomina zlecenie wykonania pewnych czynności w ramach Umowy, za które będą Państwo otrzymywali wynagrodzenie w postaci okresowych płatności dokonywanych przez Spółki TU.

Mając zatem na uwadze powołane przepisy prawa oraz okoliczności sprawy należy stwierdzić, że okresowe płatności dokonywane przez Spółki TU na Państwa rzecz z tytułu Udziału TU, będą stanowić wynagrodzenie za odpłatne świadczenie usług pomiędzy Państwem a Spółkami TU w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy VAT. W zamian za otrzymywane środki będą Państwo realizowali założone w Umowie cele związane z Nakładami.

W konsekwencji, w opisanej sytuacji w ramach zawartej Umowy w zakresie marketingu i rozwoju będą Państwo świadczyli usługi na rzecz Spółek TU za wynagrodzeniem w postaci okresowych płatności dokonywanych przez Spółki TU na Państwa rzecz. Tym samym usługi te będą stanowiły czynności wymienione w art. 5 ust. 1 ustawy podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Państwa stanowisko jest zatem nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Należy zauważyć, że w myśl art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej:

Niniejsza interpretacja rozstrzyga zatem kwestie skutków podatkowych zawartych umów ze Spółkami TU wyłącznie dla Państwa, nie rozstrzyga kwestii skutków podatkowych dla Spółek TU.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).