Interpretacja indywidualna z dnia 17 grudnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.852.2024.2.MN

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

3 listopada 2024 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy opodatkowania „kwoty dodatkowej” otrzymanej z banku. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 26 listopada 2024 r. (wpływ 26 listopada 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

29 września 2006 r. zawarła Pani z (…) S.A. umowę kredytu mieszkaniowego „(…)” nr (…) na zakup lokalu mieszkalnego na Pani potrzeby na osiemnaście lat.

Bank przyznał Pani kwotę w wysokości 78.204.41 CHF na budowę lokalu mieszkalnego oraz jego wykończenie z przeznaczeniem na potrzeby własne.

Zgodnie z warunkami umowy, posiadała Pani środki własne niezbędne do zakończenia inwestycji w kwocie 15.376,06 zł.

Kredyt wypłacono Pani w całości w 6 transzach w kwocie 181.809,05 PLN, ostatnia transza została wypłacona 30 września 2007 roku (mieszkanie było w budowie).

30 września 2007 roku Pani ówczesny partner przystąpił do kredytu (zawarto aneks do umowy) i zawarł umowę przystąpienia do długu, przyjmując solidarną odpowiedzialność za spłatę całego zadłużenia.

W 2008 roku kupili Państwo tę nieruchomość od dewelopera po 1/2 udziałów za łączną kwotę 182.732,46 zł.

Zaciągnięty kredyt hipoteczny został zabezpieczony hipoteką na tej nieruchomości znajdującej się w (…), przy ul. (…).

W 2017 roku po rozstaniu z partnerem, kupiła Pani Jego udział, a za zgodą banku przejęła Pani w całości dług i kontynuowała spłatę kredytu.

W 2019 roku we wcześniejszym terminie spłaciła Pani całkowicie kredyt, a umowa kredytowa została zamknięta 30 kwietnia 2019 roku.

W związku z tym, że umowa kredytu zawierała klauzule abuzywne, w 2021 roku wystąpiła Pani z pozwem przeciwko bankowi (…) S.A. o zwrot 67.227,72 CHF, co po przeliczeniu po aktualnym kursie stanowiło kwotę 308.431,80 zł oraz kwoty 13.102,43 zł, oraz kwoty 61.302,29 zł wraz z odsetkami.

Bank zaproponował Pani podpisanie ugody przewidującej przeliczenie kredytu tak, jakby od początku był kredytem PLN + WIBOR oraz na wypłatę w wyniku tego działania kwoty powstałej nadpłaty w wysokości 54.765,12 zł oraz wypłatę kwoty dodatkowej w wysokości 85.234,88 zł, zaznaczając przy tym, że tę kwotę, tj. 85.234,88 PLN potraktuje jako przychód i bank wystawi PIT-11.

Natomiast kwota spłacona bankowi w ramach kredytu po przeliczeniu CHF po aktualnym kursie wynosi 382.835,80 PLN.

W związku z powyższym, proponowana przez bank w ramach ugody kwota dodatkowa jest w rzeczywistości nadpłatą kredytu.

Nadmienia Pani, że w 2004 roku zaciągnęła Pani w (…) S.A. umowę kredytu mieszkaniowego „(…)” również w CHF w przeliczeniu na kwotę 112.000,00 PLN i zakupiła w (…) lokal mieszkalny, w którym mieszkała Pani wraz z nieletnią córką.

Zaciągnięty w 2006 roku kredyt przeznaczyła Pani na zakup lokalu w (…), Pani rodzinnym mieście, w którym mieszkała Pani w weekendy i dni wolne od pracy oraz podczas urlopu i do którego zamierzała Pani się przenieść na emeryturze. Mieszkanie wynajęła Pani po rozstaniu z partnerem w marcu 2018 roku – do lipca 2019 roku.

Nie korzystała Pani z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej niż wymieniona we wniosku.

Bank w propozycji ugody nie przywołał przepisów, na podstawie których możliwe jest zawarcie ugody. Powodem propozycji ugody zaproponowanej przez bank jest obecna linia orzecznicza w sądach, które w znacznej większości przyznają rację kredytobiorcom frankowym, uznając całe umowy lub jej zapisy za niedozwolone i unieważniając umowy kredytowe, co jest dla banku bardzo niekorzystne finansowo (jest Pani po pierwszej rozprawie sądowej).

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

Potwierdza Pani, że wypłata świadczenia z tytułu „dodatkowej kwoty” jest zwrotem na Pani rzecz środków pieniężnych, które wcześniej, na mocy umowy finansowania hipotecznego walutowego (umowa kredytu mieszkaniowego „(…)” udzielonego w CHF) przekazała Pani na rzecz banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego finansowania.

Pytanie

Czy kwota 85.234,88 PLN zaproponowana do zwrotu przez bank, wynikająca z tytułu umowy ugody dot. kredytu frankowego otrzymanego na Pani własne potrzeby mieszkaniowe podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Pani stanowisko w sprawie

W interpretacjach podatkowych wydanych na wnioski innych podatników czytała Pani, że kwoty wynikające z rozliczeń związanych z ugodami, jak i w wyniku procesów sądowych nie są traktowane jako dochód i nie są opodatkowane podatkiem dochodowym. Czytała też Pani stanowiska innych banków zawierane w ugodach, że zgodnie z interpretacjami Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej po stronie kredytobiorcy nie powstaje przychód podatkowy, a na banku nie ciąży obowiązek informacyjny, tj. obowiązek przygotowania informacji PIT-11.

Nadmienia Pani, że w przypadku pierwszego kredytu nie zawarła Pani i nie będzie zawierać ugody z bankiem (…) S.A.

Reasumując, uważa Pani, że kwota dodatkowa w wysokości 85.234,88 zł, której wypłatę proponuje Pani bank nie stanowi Pani przychodu lub dochodu w podatku dochodowym od osób fizycznych, lecz jest zwrotem niesłusznie zapłaconych rat, które były płacone z opodatkowanych dochodów.

Konieczność płacenia podatku dochodowego od tej kwoty porównywalna byłaby do konieczności płacenia podatku od zwrotu podatku z poprzedniego roku. Wątpliwość też budzi wysokość kwoty, którą bank wziął pod uwagę, ponieważ bank nie przedstawił dokładnych wyliczeń tych kwot. Z pewnością proponowana kwota jest znacznie niższa, niż kwoty spłacone przez Panią bankowi w ramach spłaty kredytu (382.835,80 PLN), a także wymienione w pozwie sądowym. W związku z powyższym proponowana przez bank w ramach ugody kwota dodatkowa jest w rzeczywistości nadpłatą kredytu.

W Pani ocenie, przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

W związku z powołanymi na wstępie niniejszego wniosku przepisami, podatek w wyżej opisanej sytuacji nie należy się.

Jeśli Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdzi, że kwota otrzymana od banku nie jest Pani przychodem, po zawarciu ugody z bankiem (…) S.A. dołączy Pani do rocznego rozliczenia pisemne wyjaśnienie łącznie z interpretacją indywidualną Krajowej Informacji Skarbowej.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Źródła przychodów

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń.

Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy.

O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Na mocy art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Z informacji przedstawionych przez Panią wynika, że:

1.w 2006 r. zawarła Pani z bankiem umowę kredytu mieszkaniowego;

2.w 2021 r. wystąpiła Pani z pozwem przeciwko bankowi;

3.bank zaproponował Pani podpisanie ugody przewidującej przeliczenie kredytu tak, jakby od początku był kredytem złotówkowym oraz wypłatę kwoty nadpłaty i kwoty dodatkowej;

4.kwota dodatkowa stanowi zwrot środków, które przekazała Pani bankowi w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych.

Powzięła Pani wątpliwość, czy kwota dodatkowa będzie stanowiła przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Skutki podatkowe wypłaty przez bank kwoty dodatkowej

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy,

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

W Pani przypadku – otrzyma Pani zwrot własnych pieniędzy, które wpłaciła Pani do banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych. Wobec powyższego, wypłata przez bank na Pani rzecz tej kwoty będzie dla Pani neutralna podatkowo.

W wyniku tego zwrotu nie osiągnie Pani bowiem konkretnego przysporzenia majątkowego, a więc zwrot ten nie spowoduje po Pani stronie powstania przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Tym samym nie będzie on podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Pani stanowisko jest więc prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Wyjaśnić również należy, że wydając interpretacje indywidualną tutejszy Organ nie dokonuje wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, bowiem prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym. Dlatego też, tutejszy Organ nie odniósł się do kwot wskazanych we wniosku.

Odnosząc się do powoływania przez Panią stanowisk zawartych w interpretacjach podatkowych wskazuję, że interpretacje są wydawane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”). Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).