Interpretacja indywidualna z dnia 12 grudnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDIT1.4011.560.2024.3.ASZ

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

26 sierpnia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 23 sierpnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych zawarcia ugody z bankiem. Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowana będąca stroną postępowania: A.C.;

2)Zainteresowany niebędący stroną postępowania: B.C., (...).

Opis zdarzenia przyszłego

26 marca 2010 r. zawarła Pani z bankiem (dalej: „Bank”) umowę kredytu mieszkaniowego (dalej: „Umowa”). Na podstawie zawartej Umowy Bank zobowiązał się do przekazania Pani określonej kwoty celem przeznaczenia jej na finansowanie części kosztów własnego celu mieszkaniowego w postaci zakupu własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. Zgodnie z treścią Umowy udzielony na podstawie Umowy kredyt był kredytem denominowanym, udzielonym w złotych polskich w kwocie 385.200 zł, stanowiącej równowartość kwoty 151.827,64 CHF.

Sposobem zabezpieczenia spłaty kredytu była hipoteka kaucyjna do wskazanej w Umowie kwoty wyrażonej w złotych polskich oraz m.in. cesja na rzecz Banku praw z umowy ubezpieczenia nieruchomości od ognia i innych zdarzeń losowych. Okres kredytowania został ustalony na czas od 26.03.2010 r. do 05.03.2028 r. Pomiędzy Panią a Bankiem (dalej: „Strony”) powstał spór dotyczący skuteczności poszczególnych postanowień umownych całej Umowy (oraz jej ważności), który stał się przedmiotem postępowania sądowego z Pani powództwa przeciwko Bankowi. Spór ten wynika z zastosowania w Umowie abuzywnych klauzul przeliczeniowych. Zamiarem Banku i Pani jest polubowne zakończenie sporu i uchylenie stanu niepewności co do roszczeń wynikających z Umowy.

W związku z powyższym Strony planują zawrzeć ugodę (dalej: „Ugodę”) w przedmiocie zmiany Umowy w zakresie waluty oraz wysokości zasad spłaty wierzytelności kredytowej.

W drodze Ugody Strony zamierzają dokonać zmiany waluty zadłużenia na walutę polską, na zasadach określonych w Ugodzie. Za podstawę ustalenia wysokości zadłużenia planowane jest przyjęcie, iż kredyt udzielony na podstawie Umowy zostanie rozliczony tak, jakby od daty zawarcia Umowy stanowił kredyt złotowy udzielony na warunkach wskazanych w treści Ugody, z zachowaniem pozostałych parametrów kredytu wynikających z Umowy, tj. okresu kredytowania 215 miesięcy licząc od dnia zawarcia Umowy oraz formy spłaty kredytu w ratach annuitetowych oraz poniesionych opłat, prowizji i składek ubezpieczeniowych.

Warunki udzielenia kredytu złotowego, o których mowa w § 1 ust. 5, zostały w treści Ugody określone w sposób następujący:

1)kwota kredytu (kapitał) stanowiła sumę kwot wypłaconych tytułem kredytu i wynosiła 385.200 PLN; jeśli jakakolwiek część wypłaty nastąpiła w CHF, Bank przeliczył ją na walutę polską po średnim kursie Narodowego Banku Polskiego z dnia wypłaty,

2)oprocentowanie kredytu według zmiennej stopy procentowej zostało ustalone jako suma wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M i marży w wysokości 3,01%; w dniu wypłaty kredytu lub pierwszej transzy kredytu oprocentowanie wynosiło 7,04%, zaś wartość wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M z dnia wypłaty kredytu lub pierwszej transzy kredytu wynosiła 4,03%; pierwszy okres obowiązywania wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M obowiązywał od dnia wypłaty kredytu lub pierwszej transzy i mógł być krótszy niż kolejne okresy trzymiesięczne wyznaczane w dniu wymagalności raty kredytu i odsetek; kolejne trzymiesięczne okresy obowiązywania wskaźnika referencyjnego kończyły się w dniu poprzedzającym dzień, który datą odpowiada dniowi, w którym rozpoczął się poprzedni trzymiesięczny okres obowiązywania wskaźnika referencyjnego, z uwzględnieniem zasad liczenia terminów oznaczonych w miesiącach przewidzianych w przepisach Kodeksu cywilnego,

3)wysokość marży, o której mowa w pkt 2, odpowiada wysokości marży kredytów mieszkaniowych ponad średnią wartość WIBOR dla miesiąca, w którym została zawarta Umowa.

Rozliczenie dotychczas spłaconych rat kredytu udzielonego na podstawie Umowy na poczet kredytu w złotych nastąpi w ten sposób, że wartość spłat dokonanych na podstawie Umowy zostanie zaliczona w pierwszej kolejności na poczet rat odsetkowych, a następnie rat kapitałowych kredytu w złotych. Powstała nadwyżka pomniejszy kapitał do spłaty kredytu, od którego naliczane są odsetki, a niedobór powiększy kapitał do spłaty, od którego naliczane są kolejne odsetki. Bank nie będzie naliczał odsetek bieżących od ostatniej spłaty raty. Po zmianie waluty zadłużenia na walutę polską Strony uzgodnią, że kredyt udzielony na podstawie Umowy został spłacony i powstała nadpłata należna Kredytobiorcy, która na dzień zawarcia Ugody wynosi wraz z odsetkami określoną w Ugodzie kwotę X, wyrażoną w złotych polskich.

Na odsetki będzie składało się naliczane przez Bank od dnia powstania nadpłaty oprocentowanie zmienne w stosunku rocznym w wysokości wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M. Dzień poprzedzający dzień roboczy powstania nadpłaty będzie dniem rozpoczynającym pierwszy trzymiesięczny okres obowiązywania tego wskaźnika. Kolejne trzymiesięczne okresy obowiązywania wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M będą kończyć się w dniu poprzedzającym dzień, który datą odpowiada dniowi, w którym rozpocznie się poprzedni trzymiesięczny okres obowiązywania wskaźnika referencyjnego. Naliczone odsetki będą podlegały miesięcznej kapitalizacji.

Bank, na podstawie Ugody, zobowiąże się do zapłaty na Pani rzecz kwoty nadpłaty wraz z odsetkami, w wysokości określonej w powyższy sposób, w terminie 14 dni od dnia zawarcia Ugody.

Bank zwolni Panią z długu (umorzy Pani zadłużenie) we wskazanej w Ugodzie kwocie, stanowiącej kwotę zadłużenia wskazaną w treści Ugody, a Pani zamierza przyjąć proponowane zwolnienie z długu.

Tym samym Bank uzna kredyt za spłacony i wskaże, że nie będzie zgłaszał roszczeń w stosunku do Pani w związku z Umową.

Niezależnie od powyższego w treści Ugody zaproponowano postanowienia, na podstawie których Bank wypłaci na Pani rzecz kwotę dodatkową w wysokości Y, w terminie 14 dni od dnia podpisania Ugody, w celu skłonienia Pani do polubownego i szybkiego zakończenia sporu.

W treści projektu Ugody Bank żąda od Pani złożenia oświadczenia, że jest Pani świadoma osiągnięcia przychodu z tytułu wypłaty przez Bank kwot przewidzianych w Ugodzie oraz informuje, że ciąży na nim obowiązek wypełnienia obowiązku informacyjnego względem organów podatkowych (wystawienie informacji podatkowej PIT-11).

Kwota wypłacana Pani wynikająca z Ugody będzie więc podzielona na dwie pozycje:

1)kwota X – 8.535,88 zł jako nadpłata wynikająca z technicznego wyliczenia polegającego na przeliczeniu (przewalutowaniu) kredytu z CHF na PLN, oraz

2)kwota Y – 199.164,12 zł jako Kwota Dodatkowa, skalkulowana jako różnica wynikająca z warunków Ugody.

Kwota X to zgodnie z treścią ugody nadpłata powstała po zmianie waluty zadłużenia na walutę polską. Cytat: Strony uzgodnią, że kredyt udzielony na podstawie Umowy został spłacony i powstała nadpłata należna Kredytobiorcy, która na dzień zawarcia Ugody wynosi wraz z odsetkami określoną w Ugodzie kwotę X, wyrażoną w złotych polskich.

Kwota Y, zwana w treści ugody Kwotą Dodatkową, została przez Bank skalkulowana jako różnica wynikająca z warunków Ugody. W Pani ocenie kwota dodatkowa w wysokości określonej w treści Ugody stanowi zwrot wcześniej uiszczonych kwot zadłużenia na rzecz Banku i nie stanowi dla Pani przysporzenia ponad stan spłat wynikający z wpłaconych przez Panią dotychczas kwot tytułem spłaty kredytu mieszkaniowego.

Na dzień 5 czerwca 2024 r. stan spłat wynosił 155.268,12 CHF, co przeliczając po średnim kursie NBP z dnia 20.08.2024 r. odpowiada kwocie 695.150,90 zł. Kredyt został udzielony przez (...) S.A. z siedzibą w (...), który następnie połączył się z (...) S.A. z siedzibą w (...). Według Pani najlepszej wiedzy Bank podlegał nadzorowi właściwego organu nadzoru i był uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady jego funkcjonowania. Przewidywany termin wypłaty przez Bank kwot X oraz Y wskazanych w treści Ugody zaplanowany został na połowę września 2024 r.

Uzupełnienie opisu wniosku

Odpowiadając na pytanie „czy w ugodzie bank uznał, że umowa kredytu była nieważna” wskazuje Pani, że tak, okoliczności zawarcia ugody świadczą o tym, że bank uznał, że zawarta z bankiem umowa kredytu mieszkaniowego była nieważna. Co prawda w treści ugody nie ma wprost zapisanego takiego stwierdzenia, że „bank uznaje, że umowa kredytu była nieważna”, to jednak do takich wniosków należy dojść mając za podstawę propozycję banku (treść ugody) dążącej do polubownego zakończenia sporu sądowego w zakresie zarzutu nieważności umowy. Bank nakłania do zawarcia umowy po to, aby nie mogła Pani w przyszłości powoływać się na fakt, że umowa kredytu zawierała klauzule abuzywne przesądzające o jej nieważności. Za powyższym przemawiają również fragmenty ugody, w których bank między innymi wskazuje na aktualną linię orzeczniczą, zgodnie z którą zawierane przez bank umowy zawierały klauzule abuzywne w zakresie ryzyka walutowego i zasad denominacji lub indeksacji, co skutkuje nieważnością całej umowy kredytu.

W ugodzie nie potwierdziła Pani wraz z Bankiem, że umowa kredytu była ważna.

Kwotę Y skalkulowano między innymi z uwzględnieniem różnicy pomiędzy wartością spłaconego kredytu zaciągniętego w CHF a kwotą tego samego kredytu przeliczonego (przekonwertowanego) przez bank na potrzeby zawarcia ugody na kredyt udzielony w PLN. Z perspektywy czasu wartości kredytowe były różne ze względu na zmiany notowań pary CHF/PLN oraz przyjmowanie różnej metody przeliczania kwoty spłaconej przez Panią, np. Bank przelicza kwotę spłaty przeliczając poszczególne raty po kursach CHF/PLN z dni, w których raty zostały faktycznie wpłacone.

Przyjmując jednak jednorazowe przeliczenie po kursie CHF/PLN na dzień 27.08.2024 - kurs średni NBP dla pary CHF/PLN po 4,5219, to wówczas:

•przy uwzględnieniu takiego kursu, wartość całkowitej spłaty dokonanej przez Panią na rzecz Banku wynosiłaby 693.380,82 PLN (Pani wpłaciła 153.338,38 CHF, co przeliczając po kursie 4,5219 odpowiada 693.380,82 PLN),

•różnica pomiędzy kwotą kredytu a kwotą spłaty po przeliczeniu na PLN to 693.380,82 - 385.200 = 308.180,82 PLN,

•kwoty 308.180,82 PLN mogłaby się Pani domagać w postępowaniu sądowym. Jednakże zdecydowała się Pani na warunki Ugody zaproponowane przez Bank oraz przyjęcie kwoty niższej niż 308.180,92 zł (we wniosku określonej jako kwota Y), która wynikała z odmiennego sposobu przeliczania kwoty spłaty.

Kwota dodatkowa zwana Y wypłacona przez bank, w zależności od sposobu przeliczania i stosowanych notowań pary CHF/PLN, jest jedynie częścią kwoty nadwyżki lub całą nadwyżką, która wynikała z przeliczenia wartości spłaty kredytu w CHF (153.338,38 CHF) względem kwoty zaciągniętego kredytu w PLN (385.200 PLN). Pani mogłaby dochodzić zwrotu kwoty wyższej, przy zastosowaniu innych sposobów przeliczeń, ale wiązałoby się to z czasochłonnym i stresującym postępowaniem przed sądem, czego Pani chciała uniknąć. W związku z powyższym w celu polubownego i szybkiego zakończenia sporu zdecydowała się Pani przyjąć zaproponowaną przez Bank Ugodę (który również chciał uniknąć postępowania sądowego).

Użyła Pani we wniosku sformułowania „kwota dodatkowa stanowi zwrot wcześniej uiszczonych kwota zadłużenia na rzecz Banku” z tego powodu, że w Pani subiektywnym odczuciu bank zwrócił Pani część środków finansowych, które Pani wcześniej wpłaciła do banku na podstawie umowy kredytu frankowego.

Gdyby Pani zdecydowała się prowadzić dalej spór sądowy i pozostawienie rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy przez sąd, to zgodnie z ugruntowaną linią orzeczniczą sąd mógłby orzec o konieczności zapłaty:

1)przez Panią na rzecz Banku kwoty 385.200 PLN,

2)przez Bank na rzecz Pani kwoty 693.380,82 PLN. Przy czym wysokość tej kwoty mogłaby być nieco inna ze względu na różne sposoby kalkulacji oraz przeliczania wysokości spłaty, a także wahania notowań pary walutowej CHF/PLN. Przykładowo, zdaniem Banku, który przeliczał wartość rat kredytu po kursie z dnia, w którym wpłynęła dana rata, Pani spłaciła 592.905,87 PLN.

Tym samym (nawet przyjmując sposób kalkulacji Banku, który ze względu na jego interes skutkuje wskazaniem niższej kwoty spłaty niż biorąc pod uwagę przeliczenia z zastosowaniem kursu walutowego z dnia 27.08.2024) Bank proponując w pierwotnej wersji ugody Kwotę Y w wysokości 199.164,12 PLN oraz Kwotę X w wysokości 8.535,88 PLN (co łącznie sumowało się do wartości 207.700 PLN) wypłaciłby kwotę odpowiadającą różnicy pomiędzy wartością 592.905,87 PLN (wartością spłaty) a 385.200 PLN (wartością kredytu w PLN).

Jednocześnie wskazuje Pani, że nie posiada specjalistycznej wiedzy odnośnie zasad i celu skłaniających Bank do rozbicia łącznej kwoty wynikającej z treści Ugody na kwotę X oraz nazewnictwa stosowanego przez bank kwoty X (jako „nadpłata”) oraz kwotę Y (jako „kwota dodatkowa”). Niemniej w Pani ocenie najważniejszym pod względem uzasadnienia jest to, że otrzymana w związku z zawarciem Ugody łączna kwota nie stanowi dla niej przysporzenia majątkowego, gdyż owa łączna kwota wynikająca z Ugody nie przekracza tego, co zapłaciła na rzecz Banku ponad kwotę kapitału w PLN (385.200), a co jest jej zwracane z zawarciem Ugody ze względu na nieważność Umowy.

Jak wskazano powyżej, sama treść Ugody nie zawiera jednoznacznego stwierdzenia (przyznania się przez Bank), że Umowa jest nieważna, natomiast zawiera jednoznaczne wskazanie, że nieważność Umowy zapewne zostałaby stwierdzona przez Sąd w wyniku wydania w jej sprawie wyroku zgodnie z ugruntowaną w tym zakresie linią orzeczniczą. Już samo zaproponowanie Pani Ugody można traktować jako swoiste „przyznanie”, że Umowa zawierała klauzule abuzywne skutkujące jej nieważnością, która to nieważność mogłaby zostać potwierdzona przez Sąd, bowiem gdyby Bank uznawał, że Umowa jest ważna, to nie zaproponowałby Ugody.

W Ugodzie zapisano, że za podstawę ustalenia wysokości zadłużenia Strony przyjęły, iż kredyt udzielony na podstawie Umowy zostanie rozliczony tak, jakby od daty zawarcia Umowy, tj. od dnia 26.03.2010 r., stanowił kredyt złotowy udzielony na warunkach, o których mowa w § 1 ust. 6 ugody.

Zgodnie z § 1 ust. 6 Ugody określa warunki udzielenia kredytu złotówkowego w sposób następujący:

1)kwota kredytu (kapitał) stanowiła sumę kwot wypłaconych tytułem kredytu i wynosiła 385.200 PLN; jeśli jakakolwiek część wypłaty nastąpiła w CHF, Bank przeliczył ją na walutę polską po średnim kursie Narodowego Banku Polskiego z dnia wypłaty,

2)oprocentowanie kredytu według zmiennej stopy procentowej zostało ustalone jako suma wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M i marży w wysokości 3,01%; w dniu wypłaty kredytu lub pierwszej transzy kredytu oprocentowanie wynosiło 7,04%, zaś wartość wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M z dnia wypłaty kredytu lub pierwszej transzy kredytu wynosiła 4,03%; pierwszy okres obowiązywania wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M obowiązywał od dnia wypłaty kredytu lub pierwszej transzy i mógł być krótszy niż kolejne okresy trzymiesięczne wyznaczane w dniu wymagalności raty kredytu i odsetek; kolejne trzymiesięczne okresy obowiązywania wskaźnika referencyjnego kończyły się w dniu poprzedzającym dzień, który datą odpowiada dniowi, w którym rozpoczął się poprzedni trzymiesięczny okres obowiązywania wskaźnika referencyjnego, z uwzględnieniem zasad liczenia terminów oznaczonych w miesiącach przewidzianych w przepisach Kodeksu cywilnego,

3)wysokość marży, o której mowa w pkt 2, odpowiada wysokości marży kredytów mieszkaniowych ponad średnią wartość WIBOR dla miesiąca, w którym została zawarta Umowa; informacja o jej wysokości dla poszczególnych miesięcy dostępna jest w tabeli „Marża kredytów mieszkaniowych” w arkuszu „Marża ponad śr. WIBOR-od 2005 r.” w kolumnie „Marża ponad średnią wartość WIBOR® 3M”, opublikowanej przez Komisję Nadzoru Finansowego na stronie internetowej www.knf.gov.pl pod tytułem „Dane statystyczne opisujące marżę ponad WIBOR® dla potrzeb ugód dotyczących walutowych kredytów mieszkaniowych” (dostęp do strony internetowej aktywny na dzień zawarcia Ugody),

4)informacja o wysokości dziennej wartości wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M, o którym mowa w pkt 2, dostępna jest w tabeli „Marża kredytów mieszkaniowych” w arkuszu „Fixing WIBOR (2000-2020)” w kolumnie „Wartość Fixingu WIBOR® 3M” w pliku „Dane statystyczne”, o którym mowa w pkt 3; informacja o wysokości dziennej wartości wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M od roku 2021 dostępna jest w tabeli „Dane opóźnione” opublikowanej przez (...) S.A. na stronie internetowej: (...).

Zgodnie z § 7 ugody rozliczenie dotychczas spłaconych rat kredytu udzielonego na podstawie Umowy na poczet kredytu w złotych, którego warunki udzielenia zostały określone w § 1 ust. 6, następuje w ten sposób, że wartość spłat dokonanych na podstawie Umowy zostanie zaliczona w pierwszej kolejności na poczet rat odsetkowych, a następnie rat kapitałowych kredytu w złotych. Powstała nadwyżka pomniejsza kapitał do spłaty kredytu, o którym mowa w § 1 ust. 6 pkt 1, od którego naliczane są kolejne odsetki, a niedobór powiększa kapitał do spłaty, o którym mowa w § 1 ust. 6 pkt 1, od którego naliczane są kolejne odsetki. Bank nie nalicza odsetek bieżących od ostatniej spłaty raty.

Zgodnie z § 1 ust. 8 Ugody, po zmianie waluty zadłużenia na walutę polską Strony uzgadniają, iż kredyt udzielony na podstawie Umowy został spłacony i powstała nadpłata należna Kredytobiorcy, która na dzień zawarcia Ugody wynosi wraz z odsetkami kwota X złotych. Wyjaśnia Pani zatem, że użyte we wniosku sformułowanie „powstała nadpłata należna Kredytobiorcy” oznacza nadpłatę, o której mowa w § 8 Ugody. Przedmiotowa kwota (nadpłata) określona jest we wniosku o indywidualną interpretację jako kwota X

Natomiast odnośnie sformułowania zawartego w treści wniosku: „Bank zwolni Wnioskodawczynię z długu (umorzy zadłużenie Wnioskodawczyni) we wskazanej w Ugodzie kwocie, stanowiącej kwotę zadłużenia wskazaną w treści Ugody, a Wnioskodawczyni zamierza przyjąć proponowane zwolnienie z długu”, wyjaśnia Pani, że jest to cytat z § 1 ust. 10 ugody, który również u Wnioskodawcy budzi pewne wątpliwości.

W § 1 ust. 10 ugody zapisano, że Bank zwalnia Kredytobiorcę z długu (umarza zadłużenie Kredytobiorcy) w kwocie stanowiącej kwotę zadłużenia wskazaną w ust. 3, a Kredytobiorca dokonane zwolnienie z długu przyjmuje. Z kolei w ust. 3 tegoż paragrafu jest mowa o aktualnym kredycie udzielonym w CHF, który na dzień zawarcia niniejszej umowy figuruje w księgach rachunkowych banku. Z powyższego należałoby zatem wnioskować, że bank uznaje, że na skutek zawarcia ugody umorzył Wnioskodawcy zobowiązanie z tytułu dotychczasowego kredytu udzielonego w CHF w związku tym, że do rozliczenia przyjęto założenie, że ten sam kredyt od samego początku zawarcia umowy kredytu stanowił kredyt złotowy.

Pytanie

Czy otrzymane od Banku pieniądze (Kwota X oraz Kwota Y) są Pani oraz męża przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, który Pani oraz mąż mają obowiązek wykazać w zeznaniu o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym?

Państwa stanowisko w sprawie

Otrzymane od Banku pieniądze (zarówno Kwota X oraz Kwota Y) nie stanowią Pani oraz męża przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, tym samym nie ma Pani oraz mąż obowiązku wykazywać ich w zeznaniu o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Ustawy o PDOF), ustawa reguluje opodatkowanie podatkiem dochodowym dochodów osób fizycznych oraz daninę solidarnościową.

Art. 9 ust. 1 Ustawy o PDOF stanowi z kolei, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechanie poboru podatku.

W myśl ust. 2 wskazanej powyżej jednostki redakcyjnej, dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami Ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Przychodami zaś, zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o PDOF są, z zastrzeżeniami, otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Istotą podatku dochodowego od osób fizycznych jest opodatkowanie przysporzenia majątkowego, które ogólnie rzecz ujmując, skutkuje zwiększeniem aktywów osoby fizycznej. Przychodami, w rozumieniu art. 11 Ustawy o PDOF, są otrzymane pieniądze, ale tylko wówczas kiedy są one skutkiem świadczenia, które nie ma charakteru zwrotnego. Otrzymane pieniądze są przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 Ustawy o PDOF pod warunkiem, że przychody stanowią przysporzenie o charakterze definitywnym i stanowią realny przyrost majątku podatnika. Nie stanowią zatem przychodu, w rozumieniu art. 11 ust. 1, świadczenia, które de facto stanowią dla podatnika zwrot wcześniej poniesionych wydatków.

Instrument finansowania dłużnego jakim jest kredyt został uregulowany przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 z późn. zm.) (dalej: „Prawo bankowe"). Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 przedmiotowej ustawy, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są neutralne podatkowo. Otrzymanie kredytu nie stanowi przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 Ustawy o PDOF, ponieważ nie jest przysporzeniem majątkowym o charakterze definitywnym (po pierwsze podlega zwrotowi, a po drugie ma charakter odpłatny, wynikający m.in. z naliczanych odsetek czy innych dodatkowych kosztów związanych z jego zaciągnięciem).

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe przedkładające się na wzrost majątku podatnika.

W opisanych okolicznościach nie dochodzi jednakże u Pani oraz męża do żadnego przysporzenia majątkowego przekładającego się na zwiększenie zasobów ich aktywów. W związku z zawartą z Bankiem Ugodą nastąpi w istocie jedynie zwrot nienależnie pobranych przez Bank świadczeń poprzez zwrot wpłaconych uprzednio przez Panią oraz męża części rat kapitałowo-odsetkowych, wpłacanych na podstawie zawartej Umowy kredytu. Zwrot ten jest skutkiem zawarcia przez Bank niedozwolonych abuzywnych klauzul przeliczeniowych, których ważność, jak również ważność całej Umowy, stała się przedmiotem sporu sądowego. Zwrot ten wynika z pewnego rodzaju kompensaty wzajemnych roszczeń, które z bardzo dużym prawdopodobieństwem zostałyby zasądzone przez sąd, gdyby sprawa była przez niego rozstrzygana. W przypadku uzyskania przez Panią oraz męża w sporze z Bankiem rozstrzygnięcia odpowiadającego tym, które zapadają w ramach dominującej linii orzeczniczej, Stronom przysługiwałyby wzajemne roszczenia o zwrot świadczeń pieniężnych spełnionych w wykonaniu Umowy:

a)Bank byłby zobowiązany do zwrotu Kredytobiorcy sumy uiszczonych przez Kredytobiorcę rat kapitałowo-odsetkowych (i ewentualnie innych opłat) – w tym przypadku 153.338,38 CHF (a więc po kursie z dnia 27.08.2024 – 693.380,82 PLN),

b)Kredytobiorca zobowiązany byłby do zwrotu Bankowi wypłaconego kapitału – w tym przypadku 385.200 PLN.

W związku z powyższym, kwota zwrotu na rzecz Pani oraz męża od Banku byłaby wyższa od kwoty zwrotu na rzecz Banku od Pani i męża o 308.180,82 PLN. Kompensując wzajemne roszczenia Bank, uwzględniając wyrok sądu w ślad za dominującą linią orzeczniczą, byłby najprawdopodobniej zobowiązany do zapłaty na rzecz Pani oraz męża kwoty 308.180,82 PLN. Uwzględniając odmienny sposób kalkulacji stanu spłat kredytu przez Panią oraz męża, który przyjął Bank, zamiast kwoty 693.380,82 zł jego zdaniem Pani oraz mąż spłacili 592.905,87 PLN. Stąd 592.905,87 zł - 385.200 zł = 207.705,87 zł. Kwota 207.705 złotych odpowiada z kolei sumie kwot X oraz Y zaproponowanych przez Bank w Ugodzie.

Państwa zdaniem nie można więc mówić o powstaniu po Państwa stronie przychodu, ze względu na fakt, że w ostatecznym rozrachunku, uwzględniając uiszczone tytułem spłaty kredytu frankowego kwoty względem środków wypłaconych Pani z tytułu zawartej Ugody, osiągnie ona co najwyżej wynik zerowy (neutralny) – brak jest po Pani oraz męża stronie przychodu/dochodu. Niezależnie bowiem od sposobu kalkulacji (nawet przyjmując najmniej korzystny dla Pani i męża, a najbardziej korzystny dla Banku sposób przeliczania wartości spłaty kredytu z CHF na PLN), Pani oraz mąż w wyniku zawarcia Ugody łącznie nie otrzymają więcej środków niż wynosi różnica pomiędzy dokonaną przez nich spłatą a kwotą zaciągniętego kredytu w PLN.

Kwota wypłacana Pani oraz mężowi, wynikająca z treści Ugody, będzie podzielona na dwie pozycje:

1)kwota X – 8.535,88 zł jako nadpłata wynikająca z technicznego wyliczenia przeliczenia przewalutowania kredytu z CHF na PLN, oraz

2)kwota Y – 199.164,12 zł jako Kwota Dodatkowa, skalkulowana jako różnica wynikająca z warunków Ugody.

Kwota X to zgodnie z treścią ugody nadpłata powstała po zmianie waluty pierwotnego zadłużenia na walutę polską. Cytat: Strony uzgodnią, że kredyt udzielony na podstawie Umowy został spłacony i powstała nadpłata należna Kredytobiorcy, która na dzień zawarcia Ugody wynosi wraz z odsetkami określoną w Ugodzie kwotę X, wyrażoną w złotych polskich.

Kwota Y, zwana w treści ugody Kwotą Dodatkową, została przez Bank skalkulowana jako różnica wynikająca z warunków Ugody. W ocenie Pani i męża dodatkowa kwota w wysokości określonej w treści Ugody stanowi zwrot części uiszczonych kwot zadłużenia na rzecz Banku i nie stanowi dla Pani i męża przysporzenia ponad stan spłat, wynikający z wpłaconych przez nią dotychczas kwot tytułem spłaty kredytu mieszkaniowego.

Pani i mąż uiścili dotychczas tytułem spłaty kredytu frankowego na rzecz Banku kwotę przewyższającą uruchomiony w jego ramach kapitał, tj. spłacili łącznie około 695.150,90 zł, a wartość części kapitałowej kredytu wynosi 385.200 zł. Na podstawie ugody Pani i mąż otrzymają jedynie (sumarycznie, kwota X i Y) około 207.700 zł.

Jednocześnie wskazują Państwo, że w ich ocenie sformułowanie zawarte w treści Ugody (§ 1 ust. 10 Ugody): „Bank zwolni Wnioskodawczynię oraz jej męża z długu (umorzy zadłużenie Wnioskodawczyni oraz jej męża) we wskazanej w Ugodzie kwocie, stanowiącej kwotę zadłużenia wskazaną w treści Ugody, a Wnioskodawczyni oraz jej mąż zamierzają przyjąć proponowane zwolnienie z długu” również budzi wątpliwości. W § 1 ust. 10 ugody zapisano, że Bank zwalnia Kredytobiorcę z długu (umarza zadłużenie Kredytobiorcy) w kwocie stanowiącej kwotę zadłużenia wskazaną w ust. 3, a Kredytobiorca dokonane zwolnienie z długu przyjmuje. Z kolei w ust. 3 tegoż paragrafu jest mowa o aktualnym kredycie udzielonym w CHF, który na dzień zawarcia niniejszej umowy figuruje w księgach rachunkowych banku.

Tym samym należałoby uznać, że bank przyjmuje, że na skutek zawarcia ugody umorzył Pani i mężowi zobowiązanie z tytułu dotychczasowego kredytu udzielonego w CHF, w związku tym, że do rozliczenia przyjęto założenie, że ten sam kredyt od samego początku zawarcia umowy kredytu stanowił kredyt złotowy. Jednocześnie owo „umorzenie” nie ma realnego charakteru i nie powoduje zwolnienia Pani i męża z długu, a odnosi się jedynie do pewnego rodzaju „zamiany” konwersji kredytu frankowego na złotowy (zobowiązania z CHF na zobowiązanie w PLN ze względu na abuzywność warunków zobowiązania w CHF).

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że otrzymane przez Panią oraz męża pieniądze na podstawie zawartej z bankiem ugody nie będą stanowić dla nich przysporzenia majątkowego powodującego zwiększenie aktywów (dotychczasowego majątku). Otrzymane kwoty są jedynie zwrotem bezpodstawnie dokonanych wcześniej przez Panią oraz męża wpłat na rzecz Banku.

Wobec powyższego wskazać należy, że na skutek zawarcia ugody otrzymane od Banku pieniądze (Kwota X oraz Kwota Y) nie stanowią Pani oraz męża przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym Pani oraz mąż nie mają obowiązku ich wykazywać w zeznaniu o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 „inne źródła”.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

W opisie sprawy wskazali Państwo, że w związku z zawarciem ugody bank zwróci kwotę X określoną jak nadpłata oraz dodatkową kwotę Y skalkulowaną jako różnica wynikająca z warunków Ugody. Przy czym suma wpłat tytułem spłaty kredytu pomniejszona o zwrot proponowany przez bank jest wyższa niż kwota otrzymanego kapitału kredytu.

Zatem w analizowanej sprawie po Państwa stronie nie dojdzie do powstania przysporzenia majątkowego. W związku z zawarciem ugody otrzymają Państwo zwrot środków pieniężnych, które wcześniej na mocy umowy przekazali na rzecz banku w ramach spłaty rat udzielonego kredytu hipotecznego. Otrzymane środki będą mieścić się w kwocie wpłacanej przez Państwa podczas spłaty kredytu hipotecznego, tak więc ich uzyskanie nie spowoduje faktycznego przyrostu w Pani oraz męża majątku.

W konsekwencji otrzymane pieniądze nie będą stanowiły dla Państwa przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a ich uzyskanie nie będzie skutkować obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

•Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Pani A.C. (Zainteresowana będąca stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).