Interpretacja indywidualna z dnia 6 grudnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.624.2024.2.KM

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Panie stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

27 września 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 25 września 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy uznania Pana za podatnika podatku VAT w związku z wywłaszczeniem nieruchomości nr 1. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 29 listopada 2024 r. (wpływ 4 grudnia 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W wyniku wydanej przez Wojewodę (…) decyzji (…) z 9 września 2024 r. orzeka się o przyjęciu wartości nieruchomości stanowiącej uprzednio własność A.A. i B.B., oznaczonej jako działka nr 1 o pow. 0.0090 ha, położonej w obrębie (…), dla której jest prowadzona księga wieczysta nr (…) objętej decyzją Wojewody (…) z 30 stycznia 2024 r. o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej polegającej na budowie drogi (…) wraz z budową dwóch węzłów drogowych oraz niezbędną infrastrukturą techniczną, budowlami i urządzeniami budowlanymi oraz zatwierdzeniu podziału nieruchomości, której nadano rygor natychmiastowej wykonalności na kwotę (…) zł.

Zgodnie ze studium uwarunkowań kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta (…) zatwierdzonym uchwałą (…) Rady Miejskiej w (…) z 30 grudnia 1999 r. ze zm., działka będąca przedmiotem wyceny położona jest w obrębie obszarów gruntów ornych pozostających w użytkowaniu rolniczym.

Doprecyzowanie i uzupełnienie opisu stanu faktycznego

Działkę nr 2 (działka nr 2 została podzielona na działki nr 1 i 3 decyzją Wojewody (…) nr (...) z 30 stycznia 2024 r.) Wnioskodawca zakupił razem z żoną B.B. na powiększenie posiadanego gospodarstwa rolnego w celu użytkowania rolniczego.

Wnioskodawca działkę nr 2 nabył aktem notarialnym numer (…) 13 grudnia 2018 r. razem z żoną B.B. w celu powiększenia posiadanego gospodarstwa rolnego. Nabycie działki nie zostało udokumentowane fakturą.

Zakup działki nr 2 odbył się aktem notarialnym, Wnioskodawcy nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, ponieważ działka ta była zwolniona z podatku VAT jako użytek rolny nabyty w celu użytkowania rolniczego. Sprzedający sprzedawał działkę bez VAT jako działkę rolną niezabudowaną.

Działka nr 1 była użytkowana rolniczo od momentu zakupu do czasu wydania prawomocnej Decyzji Wojewody (…) o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, druga część działki, która pozostała z podziału działki nr 2 Wnioskodawca dalej użytkuje rolniczo. Na tej działce była prowadzona produkcja roślinna, Wnioskodawca uprawiał kukurydzę i słonecznik. Wnioskodawca prowadzi sprzedaż płodów rolnych jako podatnik VAT, wystawiając faktury sprzedaży. Na tej działce Wnioskodawca cały czas prowadzi działalność rolniczą.

W okresie posiadania działka użytkowana była do działalności rolnej. Sprzedawane płody rolne z gospodarstwa rolnego Wnioskodawcy opodatkowane są według odpowiednich stawek VAT w zależności od ich rodzaju. Jako rolnik prowadzący działalność rolniczą, Wnioskodawca nie używał działki do czynności zwolnionych.

Wnioskodawca jest zarejestrowany jako podatnik VAT od 1 kwietnia 2005 r. z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego.

Wnioskodawca nie posiada statusu rolnika ryczałtowego w myśl art. 2 pkt. 19 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.).

Wnioskodawca prowadzi gospodarstwo rolne, z którego uzyskuje płody rolne, które przeznacza do sprzedaży opodatkowanej podatkiem VAT. Od momentu zakupu działki Wnioskodawca cały czas prowadzi działalność rolną, a działka użytkowana jest do celów rolniczych.

Od momentu nabycia do momentu wywłaszczenia działka użytkowana była tylko przez właściciela i wchodziła w skład posiadanego gospodarstwa rolnego. Działka ta nie była udostępniana osobom trzecim.

Od dnia zakupu działki nie poczyniono żadnych nakładów przeznaczonych do ulepszenia warunków na działce, np. uzbrojenie działki w sieci wodociągowe i kanalizacyjne. Działka cały czas figuruje w ewidencji gruntów jako działka rolna i tak jest wykorzystywana.

W odniesieniu do tej działki Wnioskodawca nigdy nie zamieszczał żadnych ogłoszeń o sprzedaży w środkach masowego przekazu i nie planował jej sprzedaży, ponieważ została zakupiona w celu powiększenia posiadanego gospodarstwa rolnego do produkcji roślinnej.

Do momentu wywłaszczenia działka nr 1 nie była objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego - zaświadczenie (…).

Do momentu wywłaszczenia dla działki nr 1 nie została wydana decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowaniu terenu (zaświadczenie (…) z 28 listopada 2024 r.).

Pytanie

Czy dostawa działki o numerze ewidencyjnym nr 1 w zamian za odszkodowanie, korzystać będzie ze zwolnienia wg. ustawy o VAT art. 43 ust. 1 pkt 9 (jako działka niezabudowana)?

Pana stanowisko w sprawie, przedstawione w uzupełnieniu wniosku

W myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowanie podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług.

Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Wywłaszczenie gruntów podlega opodatkowaniu VAT, gdy wywłaszczana osoba działa w charakterze podatnika VAT. Odszkodowanie (w kwocie brutto) stanowi wynagrodzenie z tytułu podlegającej opodatkowaniu VAT dostawy gruntu. Jednak zwolnieniem z VAT jest objęta dostawa (tj. w tym przypadku wywłaszczenie), której przedmiotem jest grunt niezabudowany o przeznaczeniu innym niż budowlane (np. grunt rolny czy leśny).

Dla potrzeb trwającej budowy drogi (…) mocą administracyjną wywłaszczane są grunty rolne. Wywłaszczone grunty podlegają wycenie rzeczoznawcy powołanego przez Wojewodę (…). Na podstawie decyzji Wojewody (…) właściciele otrzymują odszkodowania ustalone przez rzeczoznawcę za przyjęcie gruntów. Część właścicieli przejmowanych gruntów jest podatnikami VAT.

Zgodnie z art. 43 art. 1 pkt 9 ustawy o VAT takie przejęcie gruntu winno być zwolnione z podatku, gdyż podatnik nie dysponuje decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Jednak niektóre służby skarbowe są innego zdania, twierdzą że w przypadku przeznaczenia przez przejmującego grunty orne pod budowę drogi, należy zapłacić podatek.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Na mocy art. 2 pkt 22 ustawy:

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy:

Jak stanowi art. 2 pkt 6 ustawy:

Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy:

Towarem jest także udział w prawie własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości. Jest to zgodne z normami unijnymi, bowiem w myśl art. 15 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006 r. s. 1 ze zm.), zwanej dalej „Dyrektywą VAT”:

Na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, również zbycie udziału w towarze (np. udział w nieruchomości gruntowej) stanowi odpłatną dostawę towarów. Powyższe potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale 7 sędziów z 24 października 2011 r., sygn. akt I FPS 2/11.

Zatem, w oparciu o definicję zawartą w art. 2 pkt 6 ustawy, zbycie nieruchomości (działek, czy udziału w nieruchomości), traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, która to czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Co do zasady dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność, co wynika wprost z powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Z przywołanego przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że czynność polegająca na przeniesieniu z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie stanowi dostawę towarów. W tej sytuacji bez znaczenia jest fakt, że dostawa nie jest de facto następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa. Odszkodowanie w tym przypadku pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. W konsekwencji należy stwierdzić, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (w tym np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie – na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy – podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Co istotne, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez „podatników” w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z treścią art. 15 ust. 2 ustawy:

Natomiast art. 15 ust. 4 ustawy stanowi, że:

Przy czym, art. 2 pkt 15 ustawy mówi, że:

Z powołanych przepisów wynika, że warunkiem podlegania opodatkowaniu podatkiem VAT danej czynności podatkiem od towarów i usług jest spełnienie dwóch przesłanek:

• po pierwsze – dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług,
• po drugie – czynność wykonywana jest przez podmiot, który w jej ramach działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.

Natomiast nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych, okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

Powyższe oznacza, że dostawa towarów, w tym przypadku gruntu, podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy czynność podlegającą opodatkowaniu wykona podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik.

Jednocześnie okoliczności dokonania tej czynności powinny nosić znamiona działalności gospodarczej, o której mowa w ustawie, tzn. powinny polegać na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Przez ciągłe wykorzystywanie składników majątku należy rozumieć takie wykorzystywanie majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub pewnym okresem trwania. Zatem, czerpanie dochodów ze składnika majątku wskazuje na prowadzenie działalności gospodarczej.

Należy stwierdzić, że każdy kto dokonuje czynności, które zmierzają do wykorzystania nieruchomości dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, powinien być uznany za podatnika podatku od towarów i usług. Tym samym, wykorzystywanie majątku prywatnego stanowi również działalność gospodarczą, jeżeli jest dokonywane w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Podstawowym kryterium dla opodatkowania sprzedaży, w tym przypadku nieruchomości, jest ustalenie, czy działanie to można uznać za wykorzystywanie majątku w sposób ciągły do celów zarobkowych, czy majątek nabyty został i faktycznie wykorzystany na potrzeby własne, czy też z przeznaczeniem do działalności gospodarczej.

Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

Wobec tego nie jest działalnością handlową, a zatem i gospodarczą sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty ani też wykorzystany w trakcie jego posiadania w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Zatem, status podatnika podatku od towarów i usług wynika z okoliczności dokonywania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Dla ustalenia, czy osoba dokonująca transakcji sprzedaży nieruchomości jest podatnikiem podatku VAT, istotne jest stwierdzenie, że prowadzi ona działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Mając na względzie definicję działalności gospodarczej, zawartą w ww. art. 15 ust. 2 ustawy, należy uznać, że działalność rolnicza, o której mowa w art. 2 ust. 15 ustawy, mieści się w pojęciu działalności gospodarczej.

Zatem rolnik, który dokona rejestracji i uzyska status podatnika podatku VAT czynnego – w świetle przepisów ustawy – prowadzi działalność gospodarczą (działalność rolniczą) opodatkowaną podatkiem VAT według właściwej stawki tego podatku.

W tym miejscu należy podkreślić, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE z 4 października 1995 r. w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen v. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę, będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej.

Uznanie, czy dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.

Z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 15 września 2011 r. w sprawach połączonych Jarosław Słaby przeciwko Ministrowi Finansów (C-180/10) oraz Emilian Kuć i Halina Jeziorska-Kuć przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Warszawie (C-181/10) wynika, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania Dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Podobnie – zdaniem Trybunału – okoliczność, że przed sprzedażą zainteresowany dokonał podziału gruntu na działki w celu osiągnięcia wyższej ceny łącznej. Całość powyższych elementów może bowiem odnosić się do zarządzania majątkiem prywatnym zainteresowanego.

Inaczej jest natomiast – wyjaśnił Trybunał – w wypadku, gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy. Zatem za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania sprzedaży gruntów angażuje podobne środki wykazując aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem, tj. działania wykraczające poza zakres zwykłego zarządu majątkiem prywatnym. Chodzi tu przykładowo o nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy terenu, czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług developerskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym na tego rodzaju aktywność „handlową” wskazywać musi ciąg powyżej przykładowo przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.

W powyższym wyroku Trybunał stwierdził również, że osoby fizycznej, która prowadziła działalność rolniczą na gruncie nabytym ze zwolnieniem z podatku od wartości dodanej i przekształconym wskutek zmiany planu zagospodarowania przestrzennego niezależnej od woli tej osoby w grunt przeznaczony pod zabudowę, nie można uznać za podatnika podatku od wartości dodanej w rozumieniu art. 9 ust. 1 i art. 12 ust. 1 Dyrektywy 2006/112, zmienionej Dyrektywą 2006/138, kiedy dokonuje ona sprzedaży tego gruntu, jeżeli sprzedaż ta następuje w ramach zarządu majątkiem prywatnym tej osoby.

Jednakże co ważne, wskazane orzeczenie Trybunału odnosiło się do rolnika, który korzystał ze zwolnienia od podatku VAT. Natomiast w przypadku, gdy sprzedaży działek należących do przedsiębiorstwa rolnego dokonuje rolnik będący czynnym, zarejestrowanym podatnikiem VAT, należy uznać, że mamy do czynienia z działalnością gospodarczą podejmowaną przez podatnika VAT czynnego.

Zaznacza się, że od momentu rejestracji do VAT każda sprzedaż zarówno produktów rolnych pochodząca z własnej działalności rolniczej, jak i nieruchomości wykorzystywanej w tej działalności – co do zasady – jest opodatkowana podatkiem VAT.

Zasady nabywania nieruchomości pod inwestycje w zakresie dróg publicznych, a także organy właściwe w tych sprawach, reguluje ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 311).

Zgodnie z art. 11a ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Na podstawie art. 11f ust. 1 pkt 6 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Według art. 11i ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Zgodnie z art. 11i ust. 2 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Fakt, że w przypadku wydawania decyzji zezwalającej na realizację inwestycji drogowej zostały w całości wyłączone przepisy określone w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oznacza w szczególności, że ustalenie lokalizacji drogi w ramach zezwolenia na realizację inwestycji drogowej może nastąpić niezależnie od tego, czy dla terenu, przez który ma przebiegać ta inwestycja, obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego oraz niezależnie od treści postanowień takiego planu.

Stosownie do art. 12 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Jak stanowi art. 12 ust. 3 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Stosownie do art. 12 ust. 4 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Analiza przywołanych regulacji prowadzi do wniosku, że w przypadku realizacji inwestycji drogowych w trybie przepisów ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zastępuje decyzję o lokalizacji inwestycji celu publicznego, o której mowa w art. 4 ust. 2 pkt 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

W myśl art. 12 ust. 4a ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Na mocy art. 12 ust. 4f ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

W oparciu o art. 12 ust. 5 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

W myśl art. 18 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Na podstawie art. 112 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1145 ze zm.):

W myśl art. 128 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Istotą wywłaszczenia jest pozbawienie lub ograniczenie m.in. prawa własności nieruchomości. Dokonuje się tego za odszkodowaniem wypłaconym na rzecz osoby (podmiotu) wywłaszczanego, co poprzedza wydanie aktu prawnego w randze decyzji. Nieruchomość objęta taką procedurą staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje organ administracji publicznej, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji. Z tak określonych zapisów ustawowych wynika jasno, że podmiotem podejmującym cały katalog czynności prawnych jest organ administracji. Nie wymaga się tu współdziałania, czy jakiejkolwiek innej inicjatywy ze strony podmiotu wywłaszczanego.

Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami zmiana przeznaczenia wywłaszczonej nieruchomości z terenu niebędącego terenem przeznaczonym pod zabudowę na teren przeznaczony pod zabudowę odbywa się w tym samym momencie, w którym nieruchomość ta staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego. Zmiana ta nie wystąpiłaby, gdyby nie doszło do czynności wywłaszczenia.

W związku z powyższym, wywłaszczoną nieruchomość należy opodatkować z uwzględnieniem jej przeznaczenia sprzed wywłaszczenia.

Z opisu sprawy wynika, że w wyniku decyzji wydanej przez Wojewodę (…) przejęto nieruchomość oznaczoną jako działka nr 1, na realizację inwestycji drogowej polegającej na budowie drogi ekspresowej.

Działkę nr 2 (działka nr 2 została podzielona na działki nr 1 i 3 decyzją Wojewody (…) z 30 stycznia 2024 r.) kupił Pan razem z żoną na powiększenie posiadanego gospodarstwa rolnego w celu użytkowania rolniczego. Nabycie działki nie zostało udokumentowane fakturą i nie przysługiwało Panu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, ponieważ działka ta była zwolniona z podatku VAT, jako użytek rolny nabyty w celu użytkowania rolniczego. Działka była użytkowana rolniczo od momentu zakupu do czasu wydania prawomocnej Decyzji Wojewody (…) o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, drugą część działki, która pozostała z podziału działki nr 2 dalej Pan użytkuje rolniczo. Na tej działce była prowadzona produkcja roślinna, uprawiał Pan kukurydzę i słonecznik. Sprzedaż płodów rolnych prowadził Pan jako podatnik VAT, wystawiając faktury sprzedaży.

W okresie posiadania działka użytkowana była do działalności rolnej. Sprzedawane płody rolne z Pana gospodarstwa rolnego opodatkowane są według odpowiednich stawek VAT w zależności od ich rodzaju. Jako rolnik prowadzący działalność rolniczą nie używał Pan działki do czynności zwolnionych. Jest Pan zarejestrowany jako podatnik VAT od 1 kwietnia 2005 r. z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego, nie posiada statusu rolnika ryczałtowego w myśl art. 2 pkt. 19 ustawy o VAT. Prowadzi Pan gospodarstwo rolne, z którego uzyskuje płody rolne, które przeznacza Pan do sprzedaży opodatkowanej podatkiem VAT. Od momentu zakupu działki cały czas prowadzi Pan działalność rolną, a działka użytkowana jest do celów rolniczych. Od momentu nabycia do momentu wywłaszczenia działka użytkowana była tylko przez właściciela i wchodziła w skład posiadanego gospodarstwa rolnego. Działka ta nie była udostępniana osobom trzecim. Od dnia zakupu działki nie poczyniono żadnych nakładów przeznaczonych do ulepszenia warunków na działce, np. uzbrojenie działki w sieci wodociągowe i kanalizacyjne. Działka cały czas figuruje w ewidencji gruntów jako działka rolna i tak jest wykorzystywana. W odniesieniu do tej działki nigdy nie zamieszczał Pan żadnych ogłoszeń o sprzedaży w środkach masowego przekazu i nie planowałem jej sprzedaży.

Pana wątpliwości dotyczą określenia, czy w związku z wywłaszczeniem działki nr 1 w zamian za odszkodowanie, działał Pan w charakterze podatnika podatku VAT.

Odnosząc się do powyższych wątpliwości należy wskazać, że przeniesienie prawa własności gruntu z nakazu władzy publicznej w zamian za odszkodowanie stanowi odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast w odniesieniu do tej czynności działa Pan w charakterze podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, gdyż przedmiotem przeniesienia prawa własności na rzecz Skarbu Państwa za odszkodowaniem jest działka służąca prowadzeniu działalności gospodarczej, którą – w rozumieniu ustawy – jest również działalność rolnicza. Wskazał Pan jednoznacznie, że działka od momentu nabycia do momentu wywłaszczenia, była wykorzystywana tylko do działalności rolniczej - produkcji roślinnej. Zatem, do momentu wywłaszczenia (dostawy) działka miała charakter stricte rolniczy, tj. była wykorzystywane na potrzeby własnej działalności w formie prowadzonego gospodarstwa rolnego. Ponadto, od 1 kwietnia 2005 r. jest Pan podatnikiem VAT z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego. Fakt zarejestrowania się przez Pana jako podatnika VAT czynnego z tytułu działalności rolniczej oraz wykorzystywanie nieruchomości (majątku) w tej działalności, ma znaczenie dla opodatkowania podatkiem VAT dostawy tego towaru. Ponadto w przypadku tej dostawy, odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną.

W konsekwencji, przedmiotem dostawy jest nieruchomość stanowiąca składnik majątkowy służący prowadzeniu działalności gospodarczej, dla której jest Pan czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT. Oznacza to, że grunt ten nie stanowi Pana majątku prywatnego, lecz majątek przedsiębiorstwa rolnego.

Skoro w przedmiotowej sprawie występują przesłanki stanowiące podstawę uznania Pana za podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą, w myśl art. 15 ust. 2 ustawy, to czynność przeniesienia z mocy prawa działki nr 1, będącej w Pana własności w zamian za odszkodowanie w trybie wywłaszczenia, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, jako odpłatna dostawa towarów na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Pana stanowisko jest zatem prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja rozstrzyga w zakresie uznania Pana za podatnika podatku VAT w związku z wywłaszczeniem działki. W zakresie prawa do zastosowania zwolnienia od podatku dla tej czynności zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Interpretacja rozstrzyga kwestie skutków podatkowych wywłaszczenia dla Pana, natomiast nie rozstrzyga dla Pana żony.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”.)

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).