Groźba masowego stwierdzania nieważności planów miejscowych pod wiatraki

Aby można było zmienić w miejscowym planie przeznaczenie gruntów ornych najwyższych klas na cele nierolne i nieleśne, np. pod budowę wiatraków, musi wyrazić na to zgodę minister rolnictwa. Przy czym, jeśli chodzi o wiatraki, to jeszcze zanim zaczęła obowiązywać ustawa blokująca zasadę 10h – chodzi o odległość od zabudowy mieszkalnej wynoszącą przynajmniej 10-krotność wysokości turbiny wiatrowej wraz z łopatami – utrwaliła się nieprawidłowa praktyka przeznaczania na wspomniane cele tylko terenu pod wieżą turbiny, bez uwzględniania terenu pod rotorem. Uzasadniano to tym, że pod nim nadal można prowadzić produkcję rolną. Jednak takie rozumowanie może prowadzić do nieważności miejscowych planów, ponieważ jest ono sprzeczne z naczelną zasadą planistyczną rozgraniczania terenów o różnym przeznaczeniu. Jeśli zaś rotor turbiny wiatrowej znajduje się nad terenem nieprzeznaczonym pod turbinę, to zamiast rozgraniczenia przeznaczeń gruntów dochodzi do ich niedopuszczalnego przenikania się.

W polskim systemie prawnym obowiązuje zasada ochrony gruntów rolnych i leśnych. Przejawia się ona w mechanizmach ograniczania przeznaczenia gruntów rolnych, zwłaszcza tych najwyższych klas, oraz gruntów leśnych na cele nierolne i nie leśne. W Polsce dotychczas nie uregulowano prawnie kwestii instalacji odnawialnych źródeł energii przeznaczonych na cele rolne, np. agrofotowoltaiki. Zatem z zasady pod farmy wiatrowe i fotowoltaiczne trzeba w miejscowym planie przeznaczyć tereny na cele nierolne i nieleśne. Te kwestie określa ustawa z 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 82; dalej: u.o.g.r.l.). Zmiana przeznaczenia w miejscowym planie gruntów ornych klas I‒III na cele nierolne i nieleśne ‒ na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 1 u.o.g.r.l. ‒ wymaga z reguły dodatkowo zgody ministra właściwego do spraw rozwoju wsi (obecnie ministra rolnictwa i rozwoju wsi). Minister wydaje ją po uzyskaniu opinii izby rolniczej. A zasada ochrony gruntów rolnych i leśnych wymusza, by minister wyraził zgodę na zmianę przeznaczenia gruntów tylko w zakresie niezbędnym do realiza cji na tym terenie określonej inwestycji, w tym przypadku farmy wiatrowej.