Interpretacja indywidualna z dnia 22 listopada 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.688.2024.2.MT

Interpretacja indywidualna

- stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego we wniosku stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie:

• uznania, że otrzymane w związku z wyrokiem sądu środki pieniężne (odszkodowanie wraz z odsetkami) powinny zostać zakwalifikowane do przychodów z działalności gospodarczej i opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych - jest prawidłowe,
• uznania, że zasądzone na Pana rzecz koszty postępowania sądowego wraz z odsetkami nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych - jest nieprawidłowe,
• możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty wypłaconej Najemcy tytułem odszkodowania (należności głównej wraz z odsetkami) - jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

22 sierpnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 22 sierpnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy przychodów i kosztów uzyskania przychodów z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Prowadzi Pan działalność gospodarczą w zakresie wynajmu i zarządzania nieruchomościami własnymi lub wydzierżawionymi (PKD 68.20.Z). Uzyskiwane dochody (przychody) opodatkowuje Pan według zasad właściwych dla podatku liniowego, określonych art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jest Pan również czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Na mocy umowy z dnia 6 października 2016 r. wynajmuje Pan halę produkcyjno-magazynową na rzecz kontrahenta (dalej: „Najemca”). Zgodnie z zawartą umową, na podstawie § 4 ust. 4 lit. a umowy, Najemca zobowiązany jest do zapłaty za energię elektryczną. Założenie zawartej umowy polegało na przyjęciu, że to kontrahent samodzielnie zawrze umowę z gestorem mediów. Jednakże zgodnie z dokonanymi pomiędzy stronami umowy ustaleniami oraz praktyką, ww. umowę z dostawcą energii zawarł Pan, natomiast koszty energii elektrycznej refakturuje Pan na rzecz kontrahenta, tj. w całości przenosi je Pan na Najemcę.

W dniu 26 marca 2020 r. w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, zawarł Pan z dostawcą energii umowę sprzedaży energii elektrycznej. W ramach tej umowy podmiot zobowiązał się m.in. do sprzedaży energii eklektycznej do obiektu znajdującego się przy (…). Umowa została zawarta na czas określony, tj. od dnia 1 stycznia 2021 r. do dnia 31 grudnia 2023 r.

Pismem z dnia 31 sierpnia 2022 r. dostawca energii wypowiedział przedmiotową umowę ze skutkiem natychmiastowym. Z uwagi na zaprzestanie świadczenia usług przez ww. dostawcę zmuszony został Pan do zawarcia umowy z innym sprzedawcą energii elektrycznej. Powyższe spowodowało, że Pan, a de facto Najemca, w konsekwencji zawarcia nowej umowy, zobowiązany był do zapłaty kwoty z tytułu dostawy energii elektrycznej, w wysokości znacząco wyższej, aniżeli wynikającej z umowy z dnia 26 marca 2020 r.

Z uwagi na fakt, że koszt związany z energią elektryczną w całości jest refakturowany na rzecz Najemcy - to właśnie ten podmiot poniósł rzeczywistą szkodę z uwagi na wypowiedzenie umowy przez pierwotnego dostawcę energii. Jednakże wobec tego, że umowa z dnia 26 marca 2020 r. została zawarta przez Pana - podmiot ten nie posiadał legitymacji procesowej do wystąpienia przeciwko dostawcy energii z powództwem o zapłatę z tytułu odszkodowania.

Mając na względzie te okoliczności faktyczne, kontrahent ten uzgodnił z Panem, że Pan wystąpi z ww. powództwem przeciwko dostawcy energii, natomiast wszelkie koszty związane z postępowaniem sądowym (w tym m.in. opłata od pozwu oraz koszty wynagrodzenia pełnomocnika) zostaną pokryte przez Najemcę. Tym samym Pan, jako strona postępowania sądowego nie ponosił z tego tytułu rzeczywistego ciężaru ekonomicznego. Jednocześnie z uwagi na fakt, że to Najemca ponosić miał koszty związane z postępowaniem sądowym, strony ustaliły, że w przypadku uzyskania korzystnego wyroku wszelkie zasądzone kwoty zostaną w całości przekazane Najemcy.

Pozwem z dnia 2 lutego 2023 r. wniósł Pan o zasądzenie od dostawcy energii kwoty tytułem odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie oraz o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Powództwo do obejmowało dochodzenie odszkodowania za jeden miesiąc.

Wyrokiem z dnia 3 kwietnia 2024 r., sygn. akt: (…) Sąd Okręgowy w (…) zasądził na Pana rzecz m.in.:

• w całości dochodzoną kwotę wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie;
• kwotę tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego - wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

Od powyższego wyroku dostawca energii elektrycznej nie złożył apelacji oraz wypłacił na Pana rzecz zasądzone kwoty. Tym samym, aktualnie zobowiązany jest Pan do wypłaty w całości zasądzonych kwot na rzecz Najemcy.

Jednocześnie uwzględniając powyższy wyrok, w odniesieniu do pozostałych miesięcy nieobjętych omówionym powyżej powództwem, wraz z Najemcą zawrze Pan porozumienie, w ramach którego kontrahent ten poniesie wszelkie koszty związane z postępowaniem sądowym (Pan w żadnym zakresie nie poniesie ciężaru ekonomicznego z tym związanego), natomiast Pan zobowiązany będzie do zwrotu w całości ewentualnie zasądzonych na Pana rzecz kwot. Mechanizm działania będzie zatem tożsamy, jak przedstawiony powyżej. Przy czym powyższe będzie miało również zastosowanie w sytuacji, gdy dojdzie do wypłaty jakichkolwiek z tego tytułu kwot (od dostawy energii na Pana rzecz), tj. również w przypadku zawarcia ewentualnej ugody.

Nadto, Pan wraz z Najemcą dojdziecie do porozumienia, na mocy którego przyszłe środki zostaną w całości wypłacone bezpośrednio do Najemcy.

Pytania

1)Czy środki otrzymane przez Pana w związku z wyrokiem Sądu Okręgowego w (…) powinny zostać zakwalifikowane, jako przychody z tytułu działalności gospodarczej i tym samym opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

2)W przypadku uznania, że stanowisko przedstawione do pytania 1 jest nieprawidłowe, czy prawidłowe jest stanowisko, że środki uzyskane w związku z wyrokiem Sądu Okręgowego w (…) nie stanowią przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i tym samym nie podlegają opodatkowaniu?

3)Czy zasądzone na Pana rzecz koszty postępowania sądowego wraz z odsetkami podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

4)W przypadku uznania, że stanowisko przedstawione do pytania 1 jest prawidłowe, czy kwota, która zostanie wypłacona Najemcy tytułem odszkodowania (należność główna wraz z odsetkami) będzie stanowiła dla Pana koszty uzyskania przychodów?

5)Czy w związku z kwotą odszkodowania (należność główna wraz z odsetkami), która zostanie wypłacona na rzecz Najemcy, będzie przysługiwało Panu prawo do odliczenia podatku naliczonego?

6)Czy w związku z kwotą kosztów postępowania (wraz z odsetkami), która zostanie wypłacona na rzecz Najemcy, będzie przysługiwało Panu prawo do odliczenia podatku naliczonego?

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytania oznaczone we wniosku Nr 1-4. W zakresie pytań oznaczonych Nr 5-6 zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Pana stanowisko

UZASADNIENIE

Kwota, która zostanie przekazana przez Pana na rzecz Najemcy (należność główna wraz z odsetkami za zwłokę) z uwagi na uzyskanie korzystnego wyroku przed sądem powszechnym przekazywana będzie tytułem szkody w zakresie wykonania umowy najmu na podstawie art. 471 ustawy Kodeks cywilny. Zgodnie z tym przepisem dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W tym miejscu wskazać należy, że odpowiedzialność kontraktowa dłużnika jest rodzajem roszczenia odszkodowawczego na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Cechą charakterystyczną odpowiedzialności kontraktowej jest źródło jej ewentualnego powstania, tj. zobowiązanie istniejące przed aktualizacją przesłanek odpowiedzialności kontraktowej.

Zobowiązanie takie może być wynikiem czynności prawnej, zarówno jednostronnej, jak i dwustronnej, ale także zdarzeń, z którymi sama ustawa wiąże ten rodzaj odpowiedzialności, np. bezpodstawnego wzbogacenia, orzeczenia sądu, aktu administracyjnego itp.(Nazaruk Piotr (red.), Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, Opublikowano: LEX/el. 2024). Odpowiedzialność kontraktowa korzysta z domniemania winy dłużnika. Wierzyciel bowiem nie jest zobowiązany do wskazania winy dłużnika, a jedynie do wskazania okoliczności świadczących o niewykonaniu lub nienależytym wykonaniu zobowiązania. Odpowiedzialność ta uzależniona jest od wystąpienia przesłanek odpowiedzialności, tj. szkody, którą poniósł wierzyciel, niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania na skutek okoliczności, za które dłużnik z mocy umowy lub ustawy ponosi odpowiedzialność, oraz związku przyczynowego między faktem nienależytego wykonania lub niewykonania zobowiązania, a szkodą .(Nazaruk Piotr (red.), Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, Opublikowano: LEX/el. 2024).

Powyższe znajduje potwierdzenie w szerokim orzecznictwie sądów, które potwierdzają m. in., że pojęcie szkody na gruncie prawa cywilnego odnosi się do wszelkich uszczerbków w dobrach lub interesach prawnie chronionych, których poszkodowany doznał wbrew swej woli (wyrok SA w Łodzi z 29.12.2017 r., I ACa 526/17, LEX nr 2445245).

Odszkodowanie za nienależyte wykonanie umowy, dochodzone na podstawie art. 471, jest świadczeniem mającym powetować szkodę spowodowaną niewłaściwym działaniem bądź zaniechaniem dłużnika. Obowiązek naprawienia szkody obejmuje jej całość, w tym także uszczerbek wywołany nieotrzymaniem należnych świadczeń we właściwym czasie, w wypadku świadczeń pieniężnych obejmujący także odsetki należne za opóźnienie (wyrok SN z 16.04.2008 r., V CSK 515/07, LEX nr 395257).

W świetle art. 471 k.c. w zw. z art. 361 § 2 k.c. szkoda obejmuje zatem zarówno rzeczywistą stratę (damnum emergens), jak i utracone korzyści (lucrum cessans). Strata wyraża się w zmianie stanu majątkowego poszkodowanego, polegającej albo na zmniejszeniu się jego aktywów, albo na zwiększeniu się pasywów. Utrata korzyści (lucrum cessans) polega zaś na niepowiększeniu się czynnych pozycji w majątku poszkodowanego, które pojawiłyby się w tym majątku, gdyby nie zdarzenie wyrządzające szkodę. Takie ujęcie szkody odwołuje się do metody dyferencyjnej, polegającej na porównaniu aktualnego stanu majątkowego poszkodowanego z hipotetycznym stanem jego majątku, jaki by istniał, gdyby nie nastąpiło zdarzenie szkodzące (wyrok SA w Lublinie z 16.08.2022 r., I Aga 20/22, LEX nr 3437143).

Mając na uwadze powyższe okoliczności uznać należy, że środki które zostaną wypłacone na rzecz Najemcy (należność główna wraz z odsetkami za zwłokę) w związku z wyrokiem Sądu Okręgowego w (…) będą miały charakter odszkodowania. Z uwagi na to Pana obowiązki prawno-podatkowe Lipińskiego należy rozpatrzyć z uwzględnieniem tych okoliczności.

Ad. 1

Środki otrzymane w związku z wyrokiem Sądu Okręgowego w (…) powinny zostać zakwalifikowane, jako przychody z tytułu działalności gospodarczej i tym samym opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: źródłami przychodów są pozarolnicza działalność gospodarcza.

Stosownie do art. 14 ust. 1 ww. ustawy: za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Do przychodów podatkowych zalicza się takie przychody, które w danym momencie są trwałe, definitywne i bezwarunkowe. Do przychodów podatkowych podatnik winien zaliczyć tylko takie przychody, które są mu należne. Nie będą to zatem jakiekolwiek przychody, lecz przychody, w stosunku do których podatnikowi przysługiwać będzie prawo do ich otrzymania i które stanowić będą jego trwałe przysporzenie majątkowe. Przychodem jest zatem takie przysporzenie majątkowe o charakterze trwałym, które definitywnie powiększa aktywa osoby fizycznej. Zatem przychodem są wszelkie przysporzenia majątkowe o charakterze trwałym, których rzeczywiste otrzymanie, a w niektórych przypadkach już sam fakt, że są należne, powoduje obowiązek zapłaty podatku dochodowego. Co do zasady, o zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów decyduje definitywny charakter tego przysporzenia w tym sensie, że w sposób ostateczny faktycznie powiększa ono aktywa.

Przychody są - obok kosztów uzyskania przychodów - podstawowym elementem mającym wpływ na dochód, jako przedmiot opodatkowania podatkiem dochodowym.

Natomiast przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej są wszelkie przysporzenia majątkowe, uzyskane w związku z tą działalnością, o ile ustawa nie wyłącza ich z tej kategorii.

Natomiast w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowy od osób fizycznych: wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

a) otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,

b) dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że nie ulega wątpliwości, że uzyskana kwota odszkodowania związana jest z prowadzoną przez Pana działalnością gospodarczą polegającą na wynajmie nieruchomości. Oznacza to zatem, że nie przysługuje Pana zwolnienie z opodatkowania na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji tych okoliczności oraz wobec jednoznacznego i bezpośredniego związku uzyskanych kwot, tytułem odszkodowania, z prowadzoną działalnością gospodarczą uznać należy, że przychód z tego tytułu należy zakwalifikować do źródła, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza (art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) i tym samym podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Ad. 2

W przypadku uznania, że stanowisko przedstawione do pytania 1 jest nieprawidłowe, to Pana zdaniem uznać należy, że środki uzyskane w związku z wyrokiem Sądu Okręgowego w (…) nie stanowią przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i tym samym nie podlegają opodatkowaniu.

Mając na względzie rozważania przedstawione w „Uzasadnienie Ad. 1”, w przypadku uznania przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, że stanowisko przedstawione w „Uzasadnienie Ad. 1” jest nieprawidłowe, to w takim przypadku uznać należy, że na kanwie niniejszej sprawy nie będzie pan zobowiązany do rozpoznania przychodu z tytułu zasądzonej kwoty tytułem odszkodowania.

Jak już wskazano do przychodów podatkowych zalicza się takie przychody, które w danym momencie są trwałe, definitywne i bezwarunkowe. Do przychodów podatkowych podatnik winien zaliczyć tylko takie przychody, które są jemu należne.

Wskazać przy tym należy, że na mocy zawartego porozumienia należności wynikające z omówionego w niniejszym wniosku wyroku, a także środki które Pan uzyska w przypadku uzyskania kolejnych wyroków zasądzających – będą w całości przekazywane na rzecz Najemcy. Tym samym – w żadnym zakresie nie uzyska Pan przysporzenia majątkowego w związku z prowadzonymi postępowaniami przed sądem powszechnym.

Niezależnie od zawartego pomiędzy stronami porozumienia oraz przyszłego porozumienia w odniesieniu do pozostałych miesięcy - zwrócić należy uwagę, że - koszty energii elektrycznej były refakturowane, tj. ponoszone przez Pana, ale przenoszone w całości na Najemcę. W związku z powyższym to wyłącznie Pan, jako strona umowy z dostawcą mediów posiada legitymację procesową do dochodzenia kwot tytułem odszkodowania.

Tym samym, nawet w przypadku gdyby strony nie zawarły ww. porozumienia, to potencjalnie Najemca posiadałby możliwość dochodzenia roszczeń wobec Pana w oparciu o bezpodstawne wzbogacenie/nienależne świadczenie (np. w związku z brakiem causy). Również na podstawie art. 471 ustawy Kodeks cywilny Najemca mógłby dochodzić od Pana środków wskazując na szkodę spowodowaną w zakresie wykonania umowy w związku z obciążeniem Najemcy kwotami wyższymi, niż możliwymi do uzyskania faktycznie na podstawie umowy z dostawcą mediów, który bezskutecznie rozwiązał umowę na dostawę energii elektrycznej.

Powyższe okoliczności powodują, że niezależnie od treści zawartego porozumienia, ale również na gruncie prawa cywilnego środki uzyskane przez Pana podlegałyby zwrotowi na rzecz Najemcy (z uwagi na brak porozumień/umów wyłączających taką możliwość).

Oznacza to zatem, że otrzymane środki, niezależnie od treści zawartego porozumienia, nie wypełniałyby definicję przychodów, albowiem nie są one trwałe, definitywne oraz bezwarunkowe, a przede wszystkim należne. Ponadto, otrzymane środki oraz przyszłe, które zostaną ewentualnie zasądzone na Pana rzecz - nie będą w sposób trwały stanowić przysporzenia majątkowego, gdyż nie będą w sposób definitywny powiększać Pana aktywów.

Powyższe oznacza, że w przypadku uznania, że stanowisko przedstawione do pytania 1 jest nieprawidłowe to Pana zdaniem uznać należy, że środki uzyskane w związku z wyrokiem Sądu Okręgowego w (…) nie stanowią przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i tym samym nie podlegają opodatkowaniu.

Ad. 3

Zasądzone na Pana rzecz koszty postępowania sądowego wraz z odsetkami nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Mając na względzie rozważania przedstawione w „Uzasadnienie Ad.1” oraz „Uzasadnienie Ad.2)” uznać należy, że na kanwie niniejszej sprawy nie będzie Pan zobowiązany do rozpoznania przychodu z tytułu zasądzonych kosztów postępowania sądowego wraz z odsetkami.

Jak już wskazano do przychodów podatkowych zalicza się takie przychody, które w danym momencie są trwałe, definitywne i bezwarunkowe. Do przychodów podatkowych podatnik winien zaliczyć tylko takie przychody, które są jemu należne.

Z uwagi na dokonane pomiędzy stronami ustalenia - wszelkie wydatki związane z obsługą postępowania przed Sądem Okręgowym w (…), w tym związane z reprezentacją przez pełnomocnika, były ponoszone wyłącznie przez Najemcę. Z tego też względu, wobec uzyskania przez Pana korzystnego wyroku przed sądem powszechnym - w całości zostaną one zwrócone kontrahentowi. Strona nie uzyska z tego tytułu jakiejkolwiek finansowej korzyści.

Oznacza to zatem, że otrzymane środki nie będą dla Pana wypełniały definicji przychodów, która została określona w art. 11 ust. 1 oraz 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, albowiem nie są one trwałe, definitywne oraz bezwarunkowe, a przede wszystkim należne.

Ponadto, otrzymane środki nie będą w sposób trwały stanowić przysporzenia majątkowego, gdyż nie będą w sposób definitywny powiększać Pana aktywów.

Ad. 4

W przypadku uznania, że stanowisko przedstawione do pytania 1 jest prawidłowe, to Pana zdaniem kwota, która zostanie wypłacona Najemcy tytułem odszkodowania (należność główna wraz z odsetkami) będzie stanowiła dla Pana koszty uzyskania przychodów.

W przypadku uznania przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej za prawidłowe stanowisko przedstawione do pytania 1 to uznać należy, że będzie Panu przysługiwało prawo do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty wypłaconej Najemcy, która będzie odpowiadała wysokości zasądzonego roszczenia (należność główna wraz z odsetkami).

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Odnosząc się do powyższego w pierwszej kolejności wskazać należy, że koszty uzyskania przychodów nie są kosztami uzyskania jakichkolwiek przychodów, lecz zawsze związane są z uzyskaniem przychodu z konkretnego źródła. Koszty uzyskania przychodu z danego źródła pomniejszają przychody z tego właśnie źródła, a nie jakiekolwiek przychody. Koszty uzyskania przychodu są zatem ściśle i funkcjonalnie przyporządkowane do danego źródła przychodów. Przez koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów należy rozumieć takie wydatki podatnika, które prowadzą do osiągnięcia przychodów oraz dotyczą przychodów otrzymanych lub należnych w danym roku. Wobec tego są to wydatki związane z już istniejącymi źródłami przychodów, a nie z tworzeniem nowych źródeł przychodu (wyrok NSA z dnia 9 października 2002 r., I SA/Wr 1118/00 (Bartosiewicz Adam, Kubacki Ryszard, PIT. Komentarz, wyd. V. Opublikowano: LEX 2015).

W orzecznictwie sądów administracyjnych oraz w interpretacjach podatkowych przepis rozumie się w ten sposób, że kosztami uzyskania przychodów może być każdy wydatek, który:

• został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika,
• jest definitywny (rzeczywisty) tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie może znajdować się w grupie wydatków, których nie uważa się za koszty uzyskania przychodów zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: nie uważa się za koszty uzyskania przychodów: kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad lub zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Zgodnie z orzecznictwem sądowo-administracyjnym, odszkodowania wypłacone z innych (niż powyżej wymienione) tytułów mogą być kosztem podatkowym (przykładowo wyrok NSA z 04.04.2021 r., sygn. akt: II FSK 1770/10). Przy czym Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stoi na stanowisku, że takim kosztem mogą być jedynie takie odszkodowania, które nie są następstwem Pana niewłaściwego działania (który powinien zachować w swojej aktywności należytą staranność) - tak przykładowo DKIS z 27.11.2020 r., sygn.: 0114-KDIP3-1.4011.559.2020.2.EC. Do uznania tego wydatku za koszt uzyskania przychodów niezbędne jest wykazanie, że został on poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, a więc winien być spełniony ogólny warunek określony w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W Pana ocenie w przypadku uznania przez organ interpretacyjny, że stanowisko przedstawione do pytania 1 jest prawidłowe, to uznać należy, że będzie Pan posiadał prawo do rozpoznania kosztów uzyskania przychodów w wysokości zasądzonej kwoty (należność główna wraz z odsetkami), a która to kwota zostanie wypłacona na rzecz Najemcy.

Uzyskane bowiem odszkodowanie nie wynika z Pana niewłaściwego działania, a jest wyłącznie konsekwencją nienależytego działania ze strony dostawcy energii elektrycznej. Tym samym w tym zakresie nie znajdzie zastosowania wyłączenie, o którym mowa w art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ponadto, w przypadku rozpoznania przychodu z tytułu działalności gospodarczej, poniesiony koszt z tego tytułu (należność główna wraz z odsetkami) bezpośrednio będzie związany z osiągniętymi przychodami. Oznacza to zatem, że zostaną wypełnione warunki określone w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

W art. 10 ust. 1 ww. ustawy, ustawodawca wymienia źródła przychodów. Zgodnie z pkt 3 tego przepisu:

Stosownie do art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Na mocy art. 14 ust. 2 pkt 12 ww. ustawy:

Przychody należne to wszelkiego rodzaju przychody, co do których przysługuje podatnikowi uprawnienie do ich dochodzenia, czyli takie, które wynikają z konkretnego stosunku prawnego. „Należność” wynika z treści stosunku prawnego, a odnosi się zarówno do możliwości dochodzenia konkretnego świadczenia jak i do powinności jego spełnienia. Oznacza to, że powstanie przychodów należnych związane jest z powstaniem wierzytelności. Ponieważ wierzytelność to termin wywodzący się z prawa cywilnego, to przychodami należnymi są przychody wymagalne w rozumieniu prawa cywilnego, tj. możliwe do prawnie skutecznego ich dochodzenia.

Ustawodawca nie wymaga, aby przychodem były tylko wymienione w art. 14 ust. 1 ww. ustawy pożytki, które są wprost wynikiem realizacji celu działalności gospodarczej osoby fizycznej. Co do zasady, wszelkie wpłaty pieniężne, mogą być uznane za przychód osoby fizycznej, zwłaszcza że listę pożytków, które nie mogą być zaliczone do przychodów uzyskiwanych z tytułu ww. działalności, stanowiącą katalog zamknięty, zawarto w art. 14 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pana wątpliwość budzi m. in. kwestia, czy środki (odszkodowanie wraz z odsetkami) otrzymane przez Pana w związku z wyrokiem Sądu Okręgowego w (…) powinny zostać zakwalifikowane, jako przychody z tytułu działalności gospodarczej i tym samym opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W kwestii skutków podatkowych otrzymania odszkodowania, należy przeanalizować treść art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zwolnieniem określonym w przytoczonym powyżej przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, objęte są tylko odszkodowania i zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, bądź postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a)-g) tego artykułu. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalone zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań.

Przepis ten nie dotyczy więc Pana sytuacji.

Natomiast w przypadku, gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania lub zadośćuczynienia nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie (zadośćuczynienie) takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, z uwzględnieniem wyłączeń w nim wymienionych. Zgodnie z treścią tego przepisu:

Z powyższych przepisów wynika, że co do zasady, otrzymane odszkodowania związane z prowadzoną przez podatnika pozarolniczą działalnością gospodarczą, bądź dotyczące składników majątku wykorzystywanych przez niego w prowadzonej działalności gospodarczej stanowią przychód z tej działalności, który nie korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych. W konsekwencji, jako część przychodu uzyskanego z prowadzonej działalności gospodarczej, podlegają one opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Decydujące znaczenie dla uznania odszkodowania otrzymanego przez podatnika za przychód z prowadzonej przez niego pozarolniczej działalności gospodarczej ma zatem ocena, czy odszkodowanie to związane jest z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą oraz, czy dotyczy składników majątku wykorzystywanych w tej działalności.

Mając powyższe na względzie, stwierdzić należy, że przychód z tytułu odszkodowania zasądzonego na Pana rzecz, jako związanego z prowadzoną przez Pana działalnością gospodarczą (wypłaconego w związku z zerwaniem przez dostawcę energii umowy, którą zawarł Pan w ramach prowadzonej działalności gospodarczej) powinien zostać zaliczony do przychodów ze źródła przychodów określonego w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i opodatkowany, według zasad właściwych dla tego źródła przychodów. Zauważyć bowiem należy, że skoro przedmiotową umowę sprzedaży energii elektrycznej zawarł Pan w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, to otrzymane przez Pana odszkodowanie jako odszkodowanie, nie może korzystać ze zwolnienia od opodatkowania.

Przechodząc do kwestii opodatkowania otrzymanych odsetek, należy podkreślić, że odsetki stanowią najczęściej swoistą rekompensatę wynikającą z czasookresu jaki upłynął pomiędzy zaistnieniem zdarzeń skutkujących wypłatą odszkodowania, zadośćuczynienia a skonkretyzowaniem obowiązku naprawienia szkody (krzywdy) w wyroku sądu.

Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.), zgodnie z którym:

Natomiast w myśl art. 481 § 2 Kodeksu cywilnego:

Odsetki wypłacone w związku z opóźnieniem wypłaty danego świadczenia nie są wliczane do wartości tego świadczenia. Zgodnie z treścią art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1550):

Należy przy tym wskazać, że odsetki są świadczeniem ubocznym, pozostającym w ścisłym związku z należnością główną, jednak źródło ich powstania różni się zasadniczo od źródła powstania długu głównego. Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego - są skutkiem niewykonania zobowiązań.

Zwolnienie od podatku dochodowego otrzymanych odsetek przysługuje tylko wówczas, gdy przepis ustawy wyraźnie o tym stanowi (konkretnie odnosi się do odsetek). Ustawodawca przewidział w niektórych sytuacjach w odniesieniu do odsetek możliwość zwolnienia od podatku dochodowego.

I tak, zgodnie z art. 21 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych są:

Ustawodawca wyraźnie określa, że w tych, ww. przypadkach odsetki od określonych przychodów wolne są od podatku dochodowego, natomiast w stosunku do innych, niewymienionych kategorii przychodów, w tym dotyczących otrzymanego odszkodowania w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej, jak to ma miejsce w przedmiotowej sprawie, zwolnienie nie może mieć zastosowania.

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy prawa oraz przedstawiony opis stanu faktycznego należy stwierdzić, że otrzymane przez Pana odszkodowanie oraz związane z nim odsetki pochodzą ze źródła przychodu, o którym mowa art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wypłacone Panu na podstawie wyroku sądowego odszkodowanie oraz odsetki nie korzystają ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten wraz z innymi przychodami osiąganych przez Pana z tytułu prowadzonej działalności podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Stanowisko Pan w zakresie pytania Nr 1 jest prawidłowe.

Z uwagi na uznanie za prawidłowe Pana stanowiska w zakresie pytania Nr 1, odstąpiłem od udzielenia odpowiedzi na pytanie Nr 2. Stanowisko dotyczące pytania Nr 2 było sformułowane warunkowo i oczekiwał Pan na nie odpowiedzi wyłącznie, gdyby stanowisko w zakresie pytania Nr 1 zostało ocenione jako nieprawidłowe.

Odnosząc się do skutków podatkowych zasądzonych kosztów postępowania sądowego należy wskazać na przepis art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zgodnie z którym:

Aby dany wydatek mógł być zaliczony do kategorii „innych wydatków”, o których mowa w art. 14 ust. 3 pkt 3a, konieczne jest by „wydatek ten nie został zaliczony do kosztów uzyskania przychodów” w rozumieniu przepisu art. 22 tej ustawy oraz by „wydatek został wcześniej przez podatnika poniesiony”, a następnie zwrócony podatnikowi. Przy czym wydatek poniesiony powinien być odpowiednikiem wydatku zwróconego. Zwrotowi może zatem podlegać wyłącznie wydatek, który został wcześniej poniesiony.

Wyłączenie zawarte w powyższym przepisie odnosi się do kwot uzyskanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, które w istocie stanowią zwrot takich wydatków, które nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Przy czym, niezaliczenie danego wydatku do kosztów uzyskania przychodów winno wynikać bądź z ustawowego wyłączenia tego wydatku z kosztów na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bądź z braku związku poniesionego wydatku z przychodem, o którym mowa w art. 22 ust. 1 tej ustawy. Nie może ono zatem być wynikiem dobrowolnego działania podmiotu, nieznajdującego oparcia w obowiązujących w tym zakresie przepisach prawa.

Literalna wykładnia powołanego przepisu art. 14 ust. 3 pkt 3a ww. ustawy prowadzi do wniosku, że do przychodów podatkowych zalicza się takie przychody, które w danym momencie są trwałe, definitywne i bezwarunkowe. Do przychodów podatkowych podatnik winien zaliczyć tylko takie przychody, które są mu należne. Nie będą to zatem jakiekolwiek przychody, lecz przychody, w stosunku do których podatnikowi przysługiwać będzie prawo do ich otrzymania i które stanowić będą jego trwałe przysporzenie majątkowe. Przychodem jest zatem takie przysporzenie majątkowe o charakterze trwałym, które definitywnie powiększa aktywa osoby fizycznej.

Zatem przychodem są wszelkie przysporzenia majątkowe o charakterze trwałym, których rzeczywiste otrzymanie, a w niektórych przypadkach już sam fakt, że są należne, powoduje obowiązek zapłaty podatku dochodowego. Co do zasady, o zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów decyduje definitywny charakter tego przysporzenia w tym sensie, że w sposób ostateczny faktycznie powiększa ono aktywa.

Przychody są - obok kosztów uzyskania przychodów - podstawowym elementem mającym wpływ na dochód jako przedmiot opodatkowania podatkiem dochodowym.

Zarówno w orzecznictwie, doktrynie, jak również w piśmiennictwie, prezentowany jest pogląd, że aby dany wydatek mógł być zaliczony do kategorii „innych wydatków” wymienionych w wyżej przywołanym przepisie, muszą być spełnione następujące przesłanki:

• wydatek nie został zaliczony do kosztów uzyskania przychodów,
• wydatek został wcześniej przez podatnika poniesiony, a następnie zwrócony podatnikowi.

Zatem do przychodów z działalności gospodarczej powinien Pan również zaliczyć zwrot kosztów postępowania sądowego (koszty zastępstwa procesowego) wraz z odsetkami, gdyż środki te nie mogą być traktowane za wyłączone z przychodów na podstawie art. 14 ust. 3 pkt 3a ww. ustawy, jako zwrot wydatków nieuznanych za koszty uzyskania przychodów. Ponadto koszt nie został poniesiony przez Pana lecz przez Najemcę.

W związku z powyższym Pana stanowisko w zakresie pytania Nr 3 jest nieprawidłowe.

Odnosząc się do możliwości zaliczenia przez Pana do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej kwoty, którą wypłaci Pan najemcy tytułem odszkodowania (należność główna wraz z odsetkami) wskazać należy, że zgodnie z art. 22 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny - nie wskazuje enumeratywnie jakie wydatki mogą być uznane za koszty uzyskania przychodu. Z tego względu, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu, a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

Innymi słowy oznacza to, że dla kwalifikacji prawnej danego kosztu istotne znaczenie ma cel, w jakim został poniesiony. Wydatek zostanie uznany za koszt uzyskania przychodów, jeżeli pomiędzy jego poniesieniem, a powstaniem, zwiększeniem, bądź też możliwością powstania przychodu istnieje związek przyczynowy. Zatem przyjmuje się, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie uzasadnione wydatki związane ze źródłem przychodów, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów tak, aby to źródło przynosiło przychody także w przyszłości. W takim ujęciu kosztami tymi będą zarówno wydatki pozostające w bezpośrednim związku z uzyskanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu uzyskania przychodów (w tym, dla zagwarantowania funkcjonowania źródła przychodów) nawet wówczas, gdyby z obiektywnych powodów przychód nie został osiągnięty.

Generalnie zatem należy przyjąć, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki, których celem jest osiągnięcie przychodów, bądź też zabezpieczenie lub zachowanie tego źródła przychodów, o ile w myśl przepisów ww. ustawy nie podlegają wyłączeniu z tychże kosztów.

Możliwość zaliczenia konkretnego wydatku do kategorii kosztów uzyskania przychodów uzależniona została zatem od istnienia związku przyczynowo-skutkowego, polegającego na tym, że poniesienie wydatku ma lub może mieć wpływ na powstanie lub zwiększenie przychodu, bądź funkcjonowanie źródła tego przychodu. Przy czym, związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem wydatku, a osiągnięciem przychodu, bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodu, bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów. Zauważyć przy tym należy, że konieczność poniesienia danego wydatku nie może wynikać z zaniedbań, braku nadzoru lub sprzecznych z prawem działań podatnika.

Innymi słowy podstawową cechą kosztu podatkowego jest związek tego kosztu z przychodem (ewentualnie z zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodów). Istotne znaczenie ma również cel, w jakim został poniesiony.

Bliżej zasadę tę opisuje wyrok NSA z 16 października 2012 r., sygn. akt II FSK 430/11, w którym stwierdzono: „zwrot „w celu” oznacza, że nie każdy wydatek poniesiony przez podatnika w związku z prowadzoną działalnością podlega odliczeniu od podstawy opodatkowania, lecz tylko ten wydatek, który pozostaje w takim związku przyczynowo-skutkowym. Poniesienie wydatku ma lub może mieć wpływ na powstanie lub zwiększenie przychodów. Wydatek należy oceniać mając na uwadze racjonalność określonego działania dla osiągnięcia przychodu. Poniesienie wydatku musi zatem być powiązane z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą, ukierunkowaną na uzyskanie przychodów; wydatek powinien, przynajmniej potencjalnie, wpływać na wielkość uzyskiwanych lub spodziewanych przychodów z tej działalności. Kosztowa kwalifikacja konkretnego wydatku u konkretnego podatnika musi więc uwzględniać charakter i profil prowadzonej działalności gospodarczej oraz ekonomiczną racjonalność poniesionego wydatku”.

Zatem, warunkiem uznania wydatku poniesionego przez podatnika za koszt uzyskania przychodów, jest by wydatek łącznie spełniał następujące przesłanki:

• ­został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
• był definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• pozostawał w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie znajdował się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 23 ww. ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

W związku z powyższym należy stwierdzić, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów, które nie są wymienione w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Koszty ponoszone przez podatnika należy oceniać pod kątem ich celowości, a więc dążenia do uzyskania przychodów.

Wyrażenie „w celu osiągnięcia przychodu” zawarte we wskazanym przepisie art. 22 ust. 1 ww. ustawy oznacza, że nie wszystkie wydatki ponoszone przez podatnika w związku z prowadzoną działalnością, podlegają odliczeniu od podstawy opodatkowania. Aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, między tym wydatkiem a osiągnięciem przychodu musi zachodzić związek przyczynowy tego typu, że poniesienie wydatku ma wpływ na powstanie lub zwiększenie tego przychodu, zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów. Zauważyć należy, że przez sformułowanie „w celu” należy rozumieć dążenie do osiągnięcia jakiegoś stanu rzeczy (przychodu), a dążenie podatnika ma przymiot „celowości”.

Zatem, możliwość kwalifikowania konkretnego wydatku, jako kosztu uzyskania przychodu, uzależniona jest od rzetelnej i całościowej oceny tego, czy w świetle wszystkich występujących w sprawie okoliczności, przy zachowaniu należytej staranności, podatnik w momencie dokonywania wydatku mógł i powinien przewidzieć, że wydatek ten przyczyni się do powstania, zachowania lub zabezpieczenia przychodu.

Dokonując oceny charakteru ponoszonych przez Pana wydatków należy rozstrzygnąć, czy spełniają one kryteria określone w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz czy nie podlegają wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 23 ust. 1 ww. ustawy. Ocena prawna danego wydatku wymaga, bowiem uwzględnienia unormowań art. 23 ust. 1 ww. ustawy, w którym ustawodawca dokonał enumeratywnego wyliczenia wydatków niestanowiących kosztów podatkowych, nawet, jeśli ponoszone są w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Przy kwalifikowaniu poniesionych wydatków trzeba brać pod uwagę ich celowość oraz potencjalną możliwość przyczynienia się danego wydatku do osiągnięcia przychodu, a także racjonalność wydatków, to znaczy ich adekwatność do rzeczywistych potrzeb i zakresu prowadzonej działalności oraz konieczność ich poniesienia dla osiągnięcia przychodu. Wobec powyższego, możliwe jest zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów wydatku, który - racjonalnie oceniając - mógłby przyczynić się do powstania przychodu, czy jego zwiększenia, nawet, jeżeli przychód faktycznie nie wystąpi.

W przypadku źródła przychodów, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza, należy przyjąć, iż kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie przychodów, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów.

Zauważyć należy, że istnieje grupa wydatków, które nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów działalności gospodarczej, gdyż są to wydatki, które ponoszą osoby fizyczne niezależnie od tego, czy prowadzą działalność gospodarczą, czy też takiej działalności nie prowadzą. Są to typowe wydatki osobiste. W związku z powyższym, aby dany wydatek można zaliczyć do kosztów, musi zostać poniesiony w związku z potrzebami działalności (firmy), a nie potrzebami prywatnymi przedsiębiorcy.

Ponadto, należy mieć na względzie, że podatnik uznając wydatek za koszt uzyskania przychodu odnosi ewidentne korzyści, albowiem o ten koszt zmniejsza podstawę opodatkowania. Zatem, możliwość kwalifikowania konkretnego wydatku jako kosztu uzyskania przychodu, uzależniona jest od rzetelnej i całościowej oceny tego, czy w świetle wszystkich występujących w sprawie okoliczności, przy zachowaniu należytej staranności, podatnik w momencie dokonywania wydatku mógł i powinien wiedzieć, że wydatek ten przyczyni się do powstania, zachowania lub zabezpieczenia przychodu.

W zakresie obowiązków podatnika, jako odnoszącego ewidentną korzyść z faktu zaliczenia określonych wydatków w poczet kosztów uzyskania przychodów, jest wykazanie, w oparciu o zgromadzone dowody, związku pomiędzy poniesieniem kosztu, a uzyskaniem przychodu, zgodnie z art. 22 ust. 1 ww. ustawy. Przy czym, związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem wydatku, a osiągnięciem przychodu, bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła, należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodu, bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów.

Wskazać należy, że o zaliczeniu danego wydatku w poczet kosztów uzyskania przychodu w podatku dochodowym od osób fizycznych nie decyduje wola, ani sposób ułożenia stosunków cywilnoprawnych przez strony ale przepis ustawy podatkowej. Stąd też podatnik nie ma możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu wydatku, który wynika wyłącznie z danego stosunku cywilnoprawnego (porozumienia zawartego między Panem a Najemcą,) a nie jest w żaden sposób związany z osiągnięciem przychodu z działalności gospodarczej.

Nadmienić należy, że z przedstawionego opisu stanu faktycznego nie wynika okoliczność, że wydatek ten był niezbędny dla osiągnięcia takiego przychodu. Co więcej wydatek ten jest całkowicie niezależny i nie pozostaje w związku przyczynowo-skutkowym z tym przychodem. Innymi słowy i tak przychód ten by Pan osiągnął niezależnie od zawartego porozumienia z Najemcą. Zatem wydatek ten nie może stanowić kosztu w Pana działalności gospodarczej.

Wskazać należy, iż samo poniesienie wydatku nie jest wystarczające dla jego kwalifikacji prawnopodatkowej jako koszt uzyskania przychodów. Konieczne jest wykazanie związku ponoszonego wydatku z osiągnięciem, zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów. W opisie stanu faktycznego, którym organ jest związany wskazał Pan jedynie, iż „strony ustaliły, że w przypadku uzyskania korzystnego wyroku wszelkie zasądzone kwoty zostaną w całości przekazane Najemcy” bez jakiegokolwiek powiązania tych kwot ze źródłem przychodu z działalności gospodarczej. Samo zaś przekazanie zasądzonych środków pieniężnych nie może prowadzić do uznania, że wydatek taki stanie się kosztem uzyskania przychodów.

Pana stanowisko w zakresie pytania Nr 4 jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywa się ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Przy wydawaniu niniejszej interpretacji tutejszy organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny jest zgodny ze stanem rzeczywistym. W ramach postępowania o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego organ nie przeprowadza postępowania dowodowego, lecz opiera się jedynie na stanie faktycznym przedstawionym we wniosku. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Jednocześnie zaznaczamy, że zaliczając określony wydatek do kosztów uzyskania przychodów, podatnik stosuje przepis prawa podatkowego o charakterze materialnoprawnym, tj. uznaje, że zaistniałe po jego stronie okoliczności wypełniają hipotezę określonej normy prawnej (mieszczą się w zakresie zastosowania danej normy prawnej/danego przepisu). Podejmując decyzję o zastosowaniu danego przepisu prawa podatkowego, podatnik musi liczyć się jednak z koniecznością przedstawienia dowodów potwierdzających prawidłowość tej czynności, jaka może się pojawić na etapie ewentualnych postępowań podatkowych lub kontrolnych. Udowodnienie prawidłowości zaliczenia opisanych we wniosku wydatków do kosztów uzyskania przychodów może zatem wymagać w szczególności udowodnienia: poniesienia wydatków, ich charakteru, w szczególności ich celowości, racjonalności działań podatnika, a w konsekwencji braku okoliczności uniemożliwiających uznanie przedmiotowych kosztów za koszty uzyskania przychodów. W ramach postępowania dowodowego może również zostać dokonana szczegółowa analiza związku ponoszonych wydatków z Pana przychodami.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego czy kontrolnego. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. Pełna weryfikacja prawidłowości zaliczenia poszczególnych wydatków do kosztów uzyskania przychodów może być dokonana jedynie w toku postępowania podatkowego lub kontrolnego, będącego poza zakresem instytucji interpretacji indywidualnej, do której zastosowanie mają przepisy określone w art. 14h (w zamkniętym katalogu) ustawy - Ordynacja podatkowa. Dokonując interpretacji indywidualnej organ interpretacyjny przedstawia jedynie swój pogląd dotyczący wykładni treści analizowanych przepisów i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego (którego elementy przyjmuje jako podstawę rozstrzygnięcia bez weryfikacji).

Organ nie odniósł się do powołanej przez Pana interpretacji indywidualnej oraz orzeczeń sądów, gdyż interpretacja ta oraz orzeczenia zostały wydane w sprawach innych podatników i nie wiążą Organu w niniejszej sprawie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…), (…), (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”). Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).