Interpretacja indywidualna z dnia 20 listopada 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-2.4012.620.2024.1.SR

Brak obowiązku stosowania prewspółczynnika i współczynnika w związku z uzyskiwaniem przychodów z udziałów.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

31 października 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 30 października 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku obowiązku stosowania prewspółczynnika i współczynnika w związku z uzyskiwaniem przychodów z udziałów.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

X. sp. z o.o. („Wnioskodawca” lub „Spółka” lub „ASI”) jest spółką inwestycyjną, powołaną w celu pozyskiwania kapitału od inwestorów i lokowania go w formie instrumentów finansowych o charakterze kapitałowym (udziały, akcje) lub dłużnym (pożyczki). Zgodnie z KRS, przedmiotem działalności jest działalność trustów, funduszów i podobnych instytucji finansowych (64, 30, Z) oraz działalność związana z zarządzaniem funduszami (66, 30, Z).

Spółka ma status Alternatywnej Spółki Inwestycyjnej (tzw. ASI), w związku z czym jej działalność operacyjna jest ściśle reglamentowana i pozostaje pod nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego (KNF).

ASI jest tworzona w oparciu o ustawę o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi z 27 maja 2004 r. z późn. zm. Zgodnie z definicją legalną z art. 8a powołanej ustawy, ASI to jedna z form alternatywnych funduszy inwestycyjnych, inna niż specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty i fundusz inwestycyjny zamknięty.

Wyłącznym przedmiotem działalności ASI, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną. Co do zasady, ASI nie może wykonywać jednocześnie działalności opisanej powyżej oraz prowadzić innej aktywności gospodarczej. Jedynie w przypadku ASI będącego zarazem wewnętrznie Zarządzającym ASI możliwe jest łączenie działalności ASI oraz Zarządzającego ASI. Oznacza to, że ASI prowadzi działalność gospodarczą w oparciu o zebrany od inwestorów kapitał w formie inwestycji bezpośrednich w inne spółki angażując się kapitałowo (wniesienie kapitału do Spółki), lub poprzez instrumenty finansowe takie jak np. pożyczki.

Z perspektywy podatku od towarów i usług (dalej: „VAT”) oznacza to, że ASI jest podatnikiem podatku VAT i podejmuje działalność poprzez czynności poza zakresem VAT (zaangażowanie kapitałowe) i wchodzące w zakres opodatkowania VAT (usługi finansowe – takie jak np. pożyczki).

Do tej pory Spółka kumulowała kapitał, natomiast w br. planuje rozpoczęcie aktywnej działalności. W związku z tym Spółka zacznie udzielać pożyczek innym podmiotom gospodarczym. W związku z tym Spółka złożyła do właściwego dla niej naczelnika urzędu skarbowego zawiadomienie o rezygnacji ze zwolnienia od VAT usług finansowych w oparciu o art. 43 ust. 22 ustawy o VAT i spodziewa się wykazać pierwsze przychody odsetkowe z tego tytułu w 2024 roku.

Należy zaznaczyć, iż w dalszym okresie, po uzyskaniu przez nabyte spółki właściwej wartości, Spółka może dokonać sprzedaży posiadanych udziałów uzyskując w ten sposób przychody, Spółka może też uzyskiwać przychody z zysków osiąganych przez Spółki w postaci dywidend (dalej łącznie „Przychody z udziałów”), które co do zasady nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Wnioskodawca aktywnie, pośrednio uczestniczy w procesie nadzoru nad spółkami, ale nie przyjmuje to postaci skonkretyzowanych świadczeń opodatkowanych VAT.

Spółka ponosi wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą polegającą na inwestowaniu w inne podmioty gospodarcze w formie kapitałowej (np. koszty doradztwa strategicznego, koszty audytu), jak również szereg kosztów wspólnych, dotyczących funkcjonowania Spółki jako całości, np. koszty najmu przestrzeni biurowej, koszty zewnętrznych doradców, obsługi księgowej.

Mając powyższe na uwadze, Spółka pełni rolę spółki inwestycyjnej, której główna aktywność gospodarcza jest związana z posiadaniem udziałów/akcji w spółkach.

Jak wskazano powyżej, w ramach aktualnie prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca świadczy również usługi pożyczek na rzecz podmiotów powiązanych za wynagrodzeniem w postaci odsetek, które w związku z wyborem rezygnacji ze zwolnienia od VAT usług finansowych w oparciu o art. 43 ust. 22 ustawy o VAT podlegają opodatkowaniu VAT.

Mając na uwadze przedstawiony powyżej stan faktyczny należy ponownie wskazać, iż Spółka wykonuje działalność opodatkowaną VAT (usługi finansowe w związku z rezygnacją ze zwolnienia od VAT) oraz działalność pozostającą poza VAT (inwestowanie w udziały i akcje innych Spółek).

W związku z powyższym Spółka niniejszym występuje do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z wnioskiem o wydanie interpretacji podatkowej, iż nie będzie zobowiązana do kalkulacji tzw. pre-współczynnika VAT, zgodnie z art. 86 ust. 2a i następne.

Pytania

1.Czy w związku z przewidywanym uzyskiwaniem Przychodów z udziałów, Spółka jest zobowiązana do ustalania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej według „sposobu ustalenia proporcji”, o którym mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT (dalej: prewspółczynnik)?

2.Czy uzyskiwane w przyszłości przez Wnioskodawcę Przychody z udziałów powinny być uwzględniane przez Spółkę przy kalkulacji współczynnika (w mianowniku jako sprzedaż nieuprawniająca do odliczenia VAT naliczonego)?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad. 1

W ocenie Wnioskodawcy, w związku z planowanym uzyskiwaniem Przychodów z udziałów, Spółka nie jest zobowiązana do ustalania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej według prewspółczynnika. Przychody z udziałów są bowiem osiągane w ramach działalności gospodarczej wykonywanej przez Wnioskodawcę.

Ad. 2.

W ocenie Wnioskodawcy, uzyskiwane w przyszłości przez Spółkę Przychody z udziałów nie powinny być uwzględniane przy kalkulacji współczynnika (w mianowniku jako sprzedaż nieuprawniająca do odliczenia VAT naliczonego).

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Ad. 1

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W ust. 2 ww. przepisu ustawodawca wskazał natomiast, że pod pojęciem „działalności gospodarczej” należy rozumieć wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z przytoczonych przepisów wynika, że dla uznania, iż konkretna czynność podlega VAT, kluczowe jest ustalenie, czy jest ona wykonywana przez podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, tj. podmiot wykonujący samodzielnie działalność gospodarczą.

Niemniej, posiadanie przez dany podmiot statusu podatnika VAT (w tym zarejestrowanego podatnika VAT czynnego) nie jest wystarczające dla uznania, że każda wykonywana przezeń czynność podlega VAT. Na gruncie VAT niezbędne jest bowiem każdorazowo określenie, czy w ramach konkretnej transakcji, podmiot będący co do zasady podatnikiem VAT, działa w takim charakterze, tj. czy transakcja ma miejsce w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o VAT.

Status przedsiębiorcy jako podatnika VAT nie ma zatem charakteru uniwersalnego. Oznacza to, że nie każda czynność dokonana przez podmiot będący podatnikiem VAT podlega opodatkowaniu tym podatkiem. Posiadanie takiego statusu nie powoduje „automatycznie” rozciągnięcia skutków podatkowych w VAT na całą sferę aktywności podatnika. Innymi słowy, dana transakcja (dostawa towaru/świadczenie usług) podlega VAT wówczas, gdy jest ona dokonywana przez podmiot posiadający status podatnika, a dodatkowo działający w takim charakterze w odniesieniu do tej transakcji – tak np. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej [dalej: DKIS] w interpretacji indywidualnej z 19 kwietnia 2021 r. (sygn. 0111-KDIB3-1.4012.63.2021.2.MSO).

Z powyższego wynika, że dany podmiot może występować w dwojakim charakterze, tj.:

1)podatnika VAT, którego czynności:

a)podlegają VAT (jako opodatkowane lub zwolnione z podatku), jeśli stanowią czynności wymienione w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT (tj. w szczególności odpłatne świadczenie usług lub odpłatną dostawę towarów),

b)nie podlegają VAT, co ma miejsce w przypadku czynności, które nie mogą zostać zaliczone do katalogu z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT,

2)podmiot niebędący podatnikiem VAT, którego czynności nie podlegają przepisom ustawy o VAT (nawet jeśli spełniają warunki – o charakterze przedmiotowym – dla ich uznania za czynności, o których mowa w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT). Wynika to z faktu, że nie są one wykonywane przez podmiot działający w charakterze podatnika, co z góry wyklucza możliwość ich objęcia regulacjami o VAT.

Oznacza to, że nie każda czynność wykonywana przez podmiot posiadający (formalnie, ale też faktycznie) status podatnika VAT, z uwagi na prowadzoną działalność gospodarczą, stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu VAT. W konsekwencji, nie wszystkie przychody uzyskiwane przez taki podmiot w ramach działalności stanowić muszą wynagrodzenie uzyskiwane w zamian za czynności podlegające VAT.

W myśl art. 86 ust. 1 ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zgodnie z art. 86 ust. 2a ustawy o VAT, w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 – w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej „sposobem określenia proporcji”. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.

Z literalnej wykładni przytoczonego przepisu wynika, że obowiązek ustalania zakresu prawa do odliczenia VAT naliczonego przy wykorzystaniu prewspółczynnika uzależniony został od łącznego spełnienia następujących warunków:

1)podatnik wykonuje zarówno czynności, które mają związek z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, jak i czynności, które nie wykazują takiego związku,

2)podatnik nabywa towary/usługi zarówno dla celów czynności, które mają związek z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, jak i czynności, które nie wykazują takiego związku,

3)podatnik nie jest w stanie przyporządkować w całości nabywanych towarów/usług wyłącznie do prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

Z powyższego wynika, że konieczność kalkulowania prewspółczynnika dotyczy wyłącznie podmiotów, które funkcjonują równocześnie w dwóch sferach, tj. (i) jako podmioty prowadzące działalność gospodarczą (tj. ogólnie rzecz ujmując, działalność o charakterze zarobkowym – wytwórczą, handlową, usługową etc.), jak i (ii) podmioty, które prowadzą działalność niemającą takiego charakteru (np. działalność charytatywna prowadzona przez fundacje, działalność podmiotów publicznych związana z realizacją zadań publicznych).

Przy tym obowiązek ustalania prewspółczynnika ograniczony został wyłącznie do tych z ww. podmiotów, które nabywają towary/usługi skutkujące powstaniem VAT naliczonego, których nie można przyporządkować (i) wyłącznie do sfery działalności gospodarczej albo (ii) wyłącznie do sfery działalności niegospodarczej. Gdyby przyporządkowanie takie było możliwe, ustalanie prewspółczynnika byłoby niecelowe (określenie kwoty VAT naliczonego związanej z działalnością gospodarczą byłoby bowiem możliwe w ramach tzw. alokacji bezpośredniej). Dopiero jeśli u danego podmiotu wystąpi zakup towarów/usług, których nie można przyporządkować do jednej z ww. sfer (tj. do sfery działalności gospodarczej albo do sfery działalności niegospodarczej), podmiot ten zobowiązany jest do kalkulacji/stosowania prewspółczynnika.

W ocenie Wnioskodawcy, w związku z uzyskiwaniem Przychodów z udziałów, Spółka nie jest zobowiązana do ustalania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej według prewspółczynnika.

Wynika to z faktu, iż Spółka nie funkcjonuje w sferze innej niż działalność gospodarcza, tj. nie wykonuje czynności innych niż wykazujące związek – bezpośredni lub pośredni – z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą.

Na potwierdzenie należy wskazać, z art. 86 ust. 2a ustawy o VAT wynika, że obowiązek stosowania prewspółczynnika do rozliczeń w zakresie VAT naliczonego dotyczy wyłącznie podatników VAT, którzy poza działalnością gospodarczą (w związku z którą nabyli status podatnika), wykonują również czynności, których nie można zaliczyć do działalności gospodarczej.

Tymczasem, jak wskazano w opisie stanu faktycznego, sytuacja taka nie występuje w przypadku Wnioskodawcy. Czynności wykonywane przez Spółkę (w szczególności związane z obejmowaniem udziałów) wpisują się bowiem w całości w realizowaną przez nią działalność inwestycyjną, której głównym założeniem/celem jest wzrost wartości posiadanych aktywów. W przypadku Wnioskodawcy nie występuje więc sytuacja, w odniesieniu do której ustawodawca przewidział konieczność ustalania prewspółczynnika (Spółka nie funkcjonuje w sferze innej niż komercyjna, związana z działalnością gospodarczą).

Na powyższe nie wpływa okoliczność, że Spółka uzyskuje również przychody z tytułu czynności niepodlegających VAT, tj. Przychody z udziałów.

Okoliczność, że transakcje, z których wynikają Przychody z udziałów nie podlegają VAT (nie są wykazywane przez Spółkę w rejestrach/deklaracjach VAT i nie są dokumentowane za pomocą faktur) nie zmienia faktu, że są one efektem czynności podejmowanych przez Spółkę i/lub sytuacji zaistniałych w ramach działalności inwestycyjnej Spółki (tj. działalności gospodarczej). O ile więc Przychody z udziałów nie są bezpośrednim wynagrodzeniem w zamian za realizowane przez Wnioskodawcę czynności podlegające VAT, to są one konsekwencją strategii inwestycyjnej Spółki zakładającej wzrost wartości posiadanych aktywów. W przypadku Wnioskodawcy nie występuje zatem sytuacja, w której wspomniane przychody wynikałyby ze zdarzeń zaistniałych w związku z aktywnością Spółki inną niż gospodarcza/komercyjna.

Rozróżnienie, na którym opiera się ww. stanowisko (tj. rozróżnienie sfer działalności podatnika na sferę działalności gospodarczej oraz sferę działalności niegospodarczej) ma swoje źródło w orzecznictwie TSUE.

Przykładowo, w wyroku w sprawie C-437/06 Securenta TSUE wskazał m.in.: „W przypadku, gdy podatnik wykonuje równocześnie działalność gospodarczą, opodatkowaną lub zwolnioną z podatku, i działalność niemającą charakteru gospodarczego, nienależącą do zakresu stosowania szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku, odliczenie podatku od wartości dodanej naliczonego od wydatków związanych z emisją akcji i nietypowych cichych udziałów jest dopuszczalne tylko w takim zakresie, w jakim wydatki te można przyporządkować działalności gospodarczej podatnika w rozumieniu art. 2 pkt 1 tej dyrektywy”. Analogiczne konkluzje zawarte zostały w wyroku TSUE z 8 listopada 2012 r. w sprawie C-511/10 BLC.

Należy zaznaczyć, że pogląd o konieczności wyodrębnienia dla potrzeb odliczenia VAT naliczonego z ogółu działań podatnika czynności niezwiązanych z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, zaprezentowany został również w wyrokach polskich sądów administracyjnych.

Przykładowo, w wyroku z 6 lipca 2016 r. (sygn. III SA/Wa 1578/15) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził m.in., że: „Brak skorzystania z uprawnienia przez państwo członkowskie nie może być odczytywany w sposób zaprzeczający wspólnemu systemowi VAT. System odliczeń VAT jest wyraźny – ma on na celu całkowite uwolnienie przedsiębiorcy od ciężaru VAT zapłaconego lub podlegającego zapłacie w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Natomiast nie daje takiego uprawnienia do odliczenia w przypadku czynności będących poza zakresem takiej działalności gospodarczej”. Z powyższego wynika zatem, że realizowanie przez podatnika czynności niepodlegających opodatkowaniu VAT nie przesądza o powstaniu po jego stronie obowiązku kalkulowania prewspółczynnika. Obowiązek taki zaistnieje jedynie w przypadku prowadzenia przez podatnika działalności (aktywności), która pozostaje poza działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT, tj. ma to miejsce głównie w przypadku podmiotów działających w charakterze organów władzy publicznej czy fundacji/stowarzyszeń realizujących niegospodarcze cele statutowe.

Spółka wskazuje, że powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie również w interpretacjach indywidualnych wydawanych aktualnie przez DKIS. Przykładowo, w interpretacji indywidualnej z 3 czerwca 2020 r. (sygn. 0114-KDIP4-1.4012.118.2020.3.AM) DKIS wskazał, że:

„Cele prowadzonej działalności gospodarczej należy rozpatrywać w kontekście definicji działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 i ust. 3 ustawy. W związku z prowadzeniem działalności gospodarczej, u podatnika mogą wystąpić działania czy sytuacje, które nie generują opodatkowania podatkiem VAT. „Towarzyszą” one działalności gospodarczej i nie stanowią obok niej odrębnego przedmiotu działalności podatnika. Nie podlegają one opodatkowaniu podatkiem VAT, jednakże ich występowanie nie oznacza, że u podatnika występują czynności wykonywane poza działalnością gospodarczą”.

Analogiczne stanowisko zawarte zostało m.in. w interpretacji indywidualnej DKIS z 28 grudnia 2020 r. (sygn. 0114-KDIP4-1.4012.572.2020.1.PS).

Wnioskodawca wskazuje, że pogląd o braku konieczności ustalania prewspółczynnika w związku z uzyskiwaniem Przychodów z udziałów potwierdza fakt, że Spółka funkcjonuje w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, tj. podmiotu, który został powołany w celu prowadzenia działalności gospodarczej.

Spółka nie jest natomiast w szczególności jednostką samorządu terytorialnego/organem władzy publicznej niebędącymi zasadniczo podatnikami na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, ewentualnie podmiotem działającym na podstawie ustawy o finansach publicznych (np. samorządowym zakładem budżetowym), jak również stowarzyszeniem lub fundacją.

Należy stwierdzić, iż intencją ustawodawcy było bowiem, aby przepisy o prewspółczynniku miały zastosowanie właśnie do tego rodzaju podmiotów, tj. działających w części poza sferą gospodarczą/komercyjną. Powyższe potwierdza w szczególności fakt, że w orzecznictwie TSUE kwestia konieczności wyodrębnienia przez podatnika VAT naliczonego związanego z czynnościami wykonywanymi poza prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, rozpatrywana była właśnie w kontekście podmiotów, które podejmowały działania w celach innych niż gospodarcze/zarobkowe.

Tożsame rozumienie pojęcia „celów prowadzonej działalności gospodarczej” zostało przedstawione w odpowiedzi podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów na interpelację poselską nr 30157 w sprawie stosowania prewspółczynnika, o którym mowa w projekcie ustawy zmieniającej, do pojazdów samochodowych, od których podatnik może odliczyć 50% podatku VAT. W odpowiedzi tej powielono stanowisko Ministerstwa Finansów, przedstawione uprzednio w uzasadnieniu do ustawy wprowadzającej przepisy o prewspółczynniku, w odniesieniu do rozumienia pojęcia „celów prowadzonej działalności gospodarczej”.

W odpowiedzi na interpelację stwierdzono ponadto, że:

„Obowiązek wydzielenia podatku naliczonego przy zastosowaniu ww. prewspółczynnika dotyczy bowiem tylko wąskiej grupy podatników, którzy poza działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT wykonują również działalność nieobjętą systemem VAT (np. jako organ władzy publicznej), i nie jest możliwe bezpośrednie przyporządkowanie podatku naliczonego do każdego z tych typów działalności. Powyższe zapewni realizację zasady neutralności podatku VAT, która uniemożliwia odliczanie podatku w związku z działalnością nieobjętą systemem VAT”.

Na analogiczny zakres podmiotowy zastosowania przepisów o prewspółczynniku wskazuje również treść uzasadnienia do projektu rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 września 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników. Jak wskazuje się w treści uzasadnienia do projektu rozporządzenia, będzie ono dotyczyło sposobu ustalenia prewspółczynnika w przypadku takich kategorii podmiotów, jak jednostki samorządu terytorialnego oraz utworzonych przez nie samorządowych jednostek budżetowych, państwowych jednostek budżetowych, uczelni publicznych oraz instytutów badawczych.

Powyżej opisane stanowisko Wnioskodawcy znajduje również potwierdzenie w ostatniej praktyce organów podatkowych np. interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 26 listopada 2015 r. (sygn. IPPP1/4512-1028/15-2/EK), interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 28 października 2015 r. (sygn. IPPP1/4512-1048/15-2/IGo) oraz interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 24 września 2015 r. (sygn. IBPP3/4512-521/15/AZ).

Ponadto przykładowo, w wyroku z 12 lutego 2009 r. w sprawie C-515/07 Vereniging Noordelijke, TSUE rozpatrywał stan faktyczny, w którym holenderskie stowarzyszenie oprócz działalności zarobkowej podejmowało również przewidziane statutem czynności mające na celu obronę ogólnych interesów członków stowarzyszenia, które nie miały charakteru gospodarczego.

Podobnie, wyrok TSUE z 10 września 2014 r. w sprawie C-92/13 Gemeente’s-Hertogenbosch dotyczył kwestii zakresu prawa do odliczenia VAT od nakładów poniesionych na wybudowanie budynku przez gminę.

Wnioskodawca wskazuje także, że organy podatkowe potwierdzają brak obowiązku kalkulowania prewspółczynnika przez podmioty, które – podobnie jak Spółka – osiągają przychody z tytułu wykonywania czynności opodatkowanych i zwolnionych z VAT oraz czynności niepodlegających VAT (mających jednak generalny związek z prowadzoną przez nie działalnością gospodarczą).

Przykładowo, konkluzja taka została zawarta w interpretacji indywidualnej z 1 marca 2019 r. (sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.878.2018.2.KW), czy też w interpretacji z dnia 10 lipca 2023 r. (sygn. 0114-KDIP4-1.4012.255.2023.1.RMA), w których DKIS rozpatrywał zapytanie wnioskodawcy uzyskującego dywidendy, tj. przychody, których źródłem nie są czynności podlegające VAT.

Podsumowując, z uwagi na brak wykonywania czynności niezwiązanych z działalnością gospodarczą, Spółka nie jest zobowiązana do ustalania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów takiej działalności według prewspółczynnika.

Ad. 2

W art. 90 ust. 1 ustawy o VAT ustawodawca przewidział, że w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy o VAT, jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Stosownie do art. 90 ust. 3 ustawy o VAT, proporcję, o której mowa w ust. 2 (dalej: „Współczynnik”), ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo. Przepis ten posługuje się zatem pojęciem obrotu, który ma na gruncie ustawy o podatku VAT jasno określone konotacje, jasno określony zakres znaczeniowy. Obrót jest to bowiem suma transakcji sprzedaży, zaś sprzedaż zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy o VAT to odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług, eksport towarów i wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów. A więc czynności objęte zakresem ustawy o VAT.

Zasadniczo podatnik jest uprawniony do odliczenia VAT naliczonego w związku z czynnościami opodatkowanymi VAT (według właściwej stawki) – ujmowanymi w liczniku oraz mianowniku ułamka wyrażającego współczynnik. Odliczenie VAT naliczonego nie przysługuje natomiast w odniesieniu do wykonywanych przez podatnika czynności zwolnionych z VAT (ujmowanych w mianowniku ułamka wyrażającego współczynnik). Podkreślenia jednak wymaga, że uwzględnieniu w ramach kalkulacji współczynnika podlegają wyłącznie obroty z tytułu czynności objętych zakresem ustawy o VAT (opodatkowanych VAT lub zwolnionych od podatku). Stąd, poza kalkulacją współczynnika pozostają przychody podatnika z tytułu transakcji niepodlegających VAT (które nie stanowią odpłatnego świadczenia usług ani dostawy towarów w rozumieniu przepisów o VAT).

Mając powyższe na uwadze w ocenie Wnioskodawcy, uzyskiwane przez Spółkę Przychody z udziałów nie powinny być uwzględniane przy kalkulacji współczynnika (w mianowniku jako sprzedaż nieuprawniająca do odliczenia VAT naliczonego). Wynika to z faktu, iż Przychody z udziałów nie stanowią obrotu, o którym mowa w art. 90 ust. 3 ustawy o VAT, gdyż nie są wynagrodzeniem z tytułu świadczenia przez Spółkę sprzedaży towarów i/lub usług w rozumieniu ustawy o VAT.

Jak wspomniano, dana czynność (dostawa towaru/świadczenie usługi) podlega VAT, jeśli jest realizowana przez podmiot występujący w charakterze podatnika VAT w odniesieniu do tej czynności. Tym samym, nie jest objęta zakresem VAT aktywność podatnika, która nie wpisuje się w prowadzoną przez niego działalność podlegającą opodatkowaniu w rozumieniu ustawy o VAT.

Prezentowane stanowisko znalazło również potwierdzenie w prawomocnym orzeczeniu Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 25 czerwca 2010 r. (sygn. akt I SA/Op 176/10), w którym stwierdzono m.in. że samo posiadanie udziałów i ich sprzedaż nie czyni z takiej osoby podatnika podatku VAT.

Podobne stanowisko zostało przedstawione i interpretacji z dnia 10 listopada 2021 r. sygn. 0114-KDIP4-3.4012.565.2021.1.IG, w której Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, iż:

„Mając zatem na uwadze powołane wyżej przepisy oraz orzecznictwo TSUE jak również przedstawiony opis sytuacji należy uznać, że uzyskiwane przez Wnioskodawcę Przychody z IF nie powinny być uwzględniane przy kalkulacji współczynnika Spółki. Wynika to z faktu, iż Przychody z IF nie stanowią wynagrodzenia z tytułu świadczenia przez Wnioskodawcę usług (sprzedaży) podlegających VAT. Wnioskodawca nie występuje w charakterze podatnika VAT w odniesieniu do czynności/transakcji, w związku z którymi uzyskuje Przychody z IF. W związku z tym w sprawie nie znajdą zastosowania przepisy art. 90 ustawy.”

Mając na uwadze, że w opisanym zdarzeniu przyszłym Spółka nie będzie występowała jako podatnik VAT w odniesieniu do przychodów z udziałów, ewentualna przyszła sprzedaż udziałów lub otrzymanie dywidendy nie będzie podlegać opodatkowaniu VAT.

Podsumowując, w świetle powyższych okoliczności należy uznać, że transakcja ewentualnej przyszłej sprzedaży udziałów lub otrzymanie dywidendy nie podlega VAT, a uzyskiwane przez Spółkę Przychody z udziałów nie powinny być uwzględniane przy kalkulacji współczynnika (w mianowniku jako sprzedaż nieuprawniająca do odliczenia VAT naliczonego).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.) zwanej dalej „ustawą”:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Zauważyć również należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

Należy zaznaczyć, że czynności są opodatkowane podatkiem od towarów i usług jedynie wówczas, gdy wykonywane są przez podatnika, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, działającego w takim charakterze w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy:

Według art. 15 ust. 2 ustawy:

Nie każda czynność dokonana przez podmiot, mający status podatnika będzie podlegać opodatkowaniu. Status bycia podatnikiem podatku VAT nie powoduje automatycznie rozciągnięcia skutków podatkowych na całą sferę aktywności danego podmiotu. Zatem za działalność rodzącą obowiązki w podatku VAT, należy uznać tylko tę działalność, którą można zidentyfikować i zaliczyć do zawodowej płaszczyzny jednostki.

Określenie działalności producenta, handlowca lub usługodawcy następuje każdorazowo w stosunku do odpłatnej dostawy towarów oraz odpłatnie świadczonych usług na terenie kraju, będących przedmiotem opodatkowania. Przez pojęcie producenta w takim razie będziemy rozumieli podmiot, który w zorganizowany sposób dokonuje produkcji towarów w celu ich dalszego zbycia. Handlowiec dokonuje w sposób zorganizowany zakupu towarów w celu ich odsprzedaży. W końcu podobnie usługodawca, który świadczy usługi w celach zarobkowych. Płaszczyzna działalności podmiotów będących podatnikami podatku VAT, o czym świadczy zdanie drugie art. 15 ust. 2, opierać się musi na działalności podejmowanej w szczególności w sposób ciągły w celach zarobkowych, w ramach prowadzonego przez nich profesjonalnego obrotu gospodarczego.

Samodzielność gospodarcza w prowadzeniu działalności gospodarczej oznacza możliwość podejmowania decyzji, a zarazem posiadanie odpowiedniego stopnia odpowiedzialności za podjęte decyzje, w tym za szkody poniesione wobec osób trzecich, jak również ponoszenie przez podmiot ryzyka gospodarczego.

Podstawowa zasada dotycząca odliczenia podatku naliczonego wskazana została w art. 86 ust. 1 ustawy. Zgodnie z tym przepisem:

Stosownie do treści art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego, jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Podkreślić należy, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Wyrażoną w cytowanym powyżej art. 86 ust. 1 ustawy generalną zasadę uprawniającą do odliczenia podatku naliczonego, uzupełniają regulacje zawarte w art. 86 ust. 2a-2h tej ustawy.

Na mocy art. 86 ust. 2a ustawy:

Stosownie do treści art. 86 ust. 2b ustawy:

Zgodnie z art. 86 ust. 2d ustawy:

Na podstawie art. 86 ust. 2g ustawy:

Powołany wyżej przepis art. 86 ust. 2a ustawy, wprost określa, co stanowi kwotę podatku naliczonego w przypadku nabycia towarów i usług, wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych.

Cele prowadzonej działalności gospodarczej należy rozpatrywać w kontekście definicji działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 i ust. 3 ustawy. W związku z prowadzeniem działalności gospodarczej, u podatnika mogą wystąpić działania czy sytuacje, które nie generują opodatkowania podatkiem VAT. „Towarzyszą” one działalności gospodarczej i nie stanowią obok niej odrębnego przedmiotu działalności podatnika. Nie podlegają one opodatkowaniu podatkiem VAT, jednakże ich występowanie nie oznacza, że u podatnika występują czynności wykonywane poza działalnością gospodarczą. Za czynności zrównane z czynnościami wykonywanymi w ramach działalności gospodarczej uznaje się także nieodpłatną dostawę towarów lub nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste, w przypadkach o których mowa w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy. Uzasadnia to fakt, że chociaż czynności te z definicji nie mają związku z działalnością gospodarczą, w przypadkach określonych w tych przepisach następuje obowiązek naliczenia VAT. Natomiast przez cele inne, rozumie się sferę działalności danego podmiotu niebędącą działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 i 3 ustawy (przykładowo działalność podmiotu w charakterze organu władzy czy nieodpłatną działalność statutową).

Ponadto, w przypadku wykonywania w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług oraz zwolnionych z opodatkowania tym podatkiem, należy mieć na uwadze uregulowania zawarte w art. 90 ustawy.

Zgodnie z art. 90 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 90 ust. 2 ustawy:

W myśl art. 90 ust. 3 ustawy:

Art. 90 ust. 4 ustawy stanowi, że:

Należy podkreślić, że przepisy dotyczące zasad odliczania częściowego, zawarte w art. 90 ustawy, znajdują zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do czynności wykonywanych w ramach działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy. Zatem dotyczą czynności podlegających opodatkowaniu (opodatkowanych i zwolnionych).

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że są Państwo alternatywną spółką inwestycyjną, której przedmiotem działalności jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną. Przedmiotem Państwa działalności jest działalność trustów, funduszów i podobnych instytucji finansowych oraz działalność związana z zarządzaniem funduszami. Do tej pory kumulowali Państwo kapitał, natomiast w bieżącym roku planują Państwo rozpoczęcie aktywnej działalności. W związku z tym zaczną Państwo udzielać pożyczek innym podmiotom gospodarczym. W związku z tym złożyli Państwo do właściwego naczelnika urzędu skarbowego zawiadomienie o rezygnacji ze zwolnienia od VAT usług finansowych w oparciu o art. 43 ust 22 ustawy o VAT i spodziewają się Państwo wykazać pierwsze przychody odsetkowe z tego tytułu w 2024 roku. W dalszym okresie, po uzyskaniu przez nabyte spółki właściwej wartości, mogą Państwo dokonać sprzedaży posiadanych udziałów uzyskując w ten sposób przychody, mogą też Państwo uzyskiwać przychody z zysków osiąganych przez spółki w postaci dywidend, które co do zasady nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT. Aktywnie, pośrednio uczestniczą Państwo w procesie nadzoru nad spółkami, ale nie przyjmuje to postaci skonkretyzowanych świadczeń opodatkowanych VAT. Ponoszą Państwo wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą polegającą na inwestowaniu w inne podmioty gospodarcze w formie kapitałowej (np. koszty doradztwa strategicznego, koszty audytu), jak również szereg kosztów wspólnych, dotyczących Państwa funkcjonowania jako całości, np. koszty najmu przestrzeni biurowej, koszty zewnętrznych doradców, obsługi księgowej.

Państwa wątpliwości dotyczą tego, czy w związku z przewidywanym uzyskiwaniem Przychodów z udziałów, są Państwo zobowiązani do ustalania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej według „sposobu ustalenia proporcji”, o którym mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT (prewspółczynnik) (pytanie nr 1) oraz czy uzyskiwane w przyszłości przez Państwa Przychody z udziałów powinny być uwzględniane przez Państwa przy kalkulacji współczynnika (w mianowniku jako sprzedaż nieuprawniająca do odliczenia VAT naliczonego) (pytanie nr 2).

Kwestia czy za działalność gospodarczą można uznać czynność samego nabycia/sprzedaży akcji czy udziałów innych spółek była przedmiotem orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Posiłkując się tym orzecznictwem należy stwierdzić, że co do zasady powyższe czynności nie stanowią działalności gospodarczej, a zatem podmiot dokonujący tych czynności nie ma statusu podatnika, nawet jeżeli z tytułu innej działalności jest podatnikiem – m.in.: sprawa Polysar Investments Netherlands BV v. Inspecteur der Invoerrechten en Accijnzen pod sygn. C-60/90, sprawa Harnas & Helm CV v. Staatssecretaris van Financiën pod sygn. C-80/95 oraz sprawa Wellcome Trust Ltd v. Commissioners of Customs and Excise pod sygn. C-155/94.

Od tej zasady orzecznictwo TSUE przewiduje pewne wyjątki, które pozwalają łączyć z faktem posiadania papierów wartościowych wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

Dotyczy to sytuacji gdy:

-posiadacz papierów wartościowych uczestniczy w zarządzaniu spółką, której akcje posiada,

-sprzedaż akcji, udziałów prowadzona jest w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej,

-posiadanie udziałów jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej.

Należy zauważyć, że w sytuacji, gdy w zakres prowadzonej przez podmiot działalności gospodarczej nie wchodzi obrót papierami wartościowymi, to czynność samego nabycia/sprzedaży akcji czy udziałów innych spółek nie jest traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy VAT. Są to czynności polegające na zarządzaniu własnym portfelem w celu maksymalizacji zwrotu z inwestycji. Nie można również samego nabycia czy sprzedaży udziałów finansowych w innych przedsiębiorstwach traktować jako wykorzystywanie majątku do uzyskiwania z niego dochodów w sposób częstotliwy.

Należy wskazać, że zarówno w doktrynie jak i orzecznictwie sądowym, analogiczna działalność była wielokrotnie rozważania przy okazji badania działalności holdingowej spółek, które inwestowały w akcje lub udziały innych spółek.

I tak, w orzeczeniu TSUE w sprawie Polysar (C-60/90) stwierdzono, że spółka holdingowa może uzyskać status podatnika, jeżeli jest ona pośrednio lub bezpośrednio zaangażowana w zarządzanie spółkami, w których posiada udziały, z wyłączeniem czynności, które wykonuje w związku z pełnieniem funkcji właścicielskich.

Wskazówki dotyczące znaczenia sformułowania „usługi zarządcze wykraczające poza prawa i obowiązki wynikające z posiadania udziałów” zawarł Trybunał Sprawiedliwości UE w kolejnych orzeczeniach z 14 listopada 2000 r. w sprawie C-142/99 pomiędzy Floridienne SA i Berginvest SA a Państwem Belgijskim, z 12 lipca 2001 r. w sprawie C-102/00 pomiędzy Welthgrove BV a Staatssecretaris van Financiën (Holandia), jak również z 27 września 2001 r. w sprawie C-16/00 pomiędzy Cibo Participations SA a Directeur régional des impôts du Nord-Pas-de-Calais (Francja).

W orzeczeniu w sprawie C-142/99 Trybunał stwierdził, że zaangażowanie w zarządzanie spółkami zależnymi (w holdingu) należy uznać za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4(2) VI Dyrektywy, ale tylko w zakresie, w jakim pociąga to za sobą dokonywanie transakcji podlegających VAT na mocy art. 2 VI Dyrektywy, takich jak świadczenie przez Floridienne usług administracyjnych, rachunkowych i informatycznych na rzecz swoich spółek zależnych. Koncepcja ta została powtórzona w orzeczeniu C-102/00, w którym Trybunał Sprawiedliwości UE zajął stanowisko, że udział spółki holdingowej w zarządzaniu podmiotami zależnymi należy traktować jako działalność gospodarczą w rozumieniu artykułu 4 (2) VI Dyrektywy jedynie w takim zakresie, w jakim obejmuje ona transakcje opodatkowane VAT na podstawie artykułu 2 VI Dyrektywy.

Z kolei w wyroku w sprawie C-16/00 Trybunał podtrzymał stanowisko, że udział spółki holdingowej w zarządzaniu spółkami, których udziały nabyła, stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4 ust. 2 VI Dyrektywy, ale tylko w przypadku, gdy pociąga to za sobą przeprowadzenie transakcji podlegających opodatkowaniu na mocy art. 2 ust. 1 tej Dyrektywy, takich jak świadczenie przez spółkę holdingową na rzecz spółek zależnych usług administracyjnych, finansowych, handlowych lub technicznych. W związku z powyższym, zdaniem TSUE, samo nabycie i posiadanie akcji spółki nie powinno być traktowane jako działalność gospodarcza w rozumieniu art. 4 ust. 2 VI Dyrektywy, nadająca ich posiadaczowi status podatnika. Trybunał powtórzył tu wyrażone wcześniej w orzeczeniu z 20 czerwca 1996 r. C-155/94 stanowisko, że jeżeli objęcie akcji nie stanowi działalności gospodarczej, to również nie ma takiego charakteru ich zbycie (też orzeczenie TSUE z 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-442/01).

Interpretując wskazany w orzecznictwie TSUE wyjątek od powyższej zasady sprowadzający się do możliwości uznania za działalność gospodarczą posiadania (zbywania) udziałów, jeżeli towarzyszyłoby temu uczestnictwo w zarządzaniu spółką stwierdzić należy, że taka możliwość ograniczona jest do sytuacji szczególnych, w których udział w zarządzaniu pociąga za sobą przeprowadzenie transakcji podlegających opodatkowaniu, takich jak świadczenie usług na rzecz spółki.

Kwestia uznania emisji nowych akcji za czynność podlegającą opodatkowaniu poruszona została przez Trybunał Sprawiedliwości UE w orzeczeniu z 26 maja 2005 r. w sprawie C‑465/03 pomiędzy Kretztechnik AG a Finanzamt Linz. W sprawie tej Trybunał stwierdził, że w myśl utrwalonego orzecznictwa samo nabycie czy dzierżenie akcji nie może być traktowane jako działalność gospodarcza w rozumieniu szóstej dyrektywy. W istocie samo nabycie wkładów finansowych w innych przedsiębiorstwach nie stanowi wykorzystywania danego dobra celem osiągania stałego zysku, jako że ewentualna dywidenda, stanowiąca pożytek tego wkładu, wynika z prawa własności tego dobra, a nie jest świadczeniem wzajemnym z tytułu jakiejkolwiek działalności gospodarczej w rozumieniu tejże dyrektywy. Skoro zatem nabycie wkładów finansowych w innych przedsiębiorstwach nie stanowi samo w sobie działalności gospodarczej w rozumieniu tejże dyrektywy, nie są nią tym samym transakcje polegające na zbyciu tego rodzaju wkładów.

Natomiast do zakresu przedmiotowego szóstej dyrektywy należą, mimo że są zwolnione z podatku VAT, transakcje polegające na czerpaniu w sposób ciągły zysków z działalności, która przekracza ramy samego nabywania i zbywania papierów wartościowych, takie jak transakcje przeprowadzone w ramach wykonywania działalności handlowej polegającej na obrocie papierami wartościowymi.

W konsekwencji, zdaniem Trybunału, emisja akcji nie stanowi ani dostawy towarów, ani świadczenia usług dokonywanych odpłatnie w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy. Tym samym tego rodzaju czynność bez względu na to, czy została dokonana w związku z wprowadzeniem danej spółki na giełdę, czy też nie, nie należy do zakresu przedmiotowego tej dyrektywy.

Odnosząc powyższe rozważania do sytuacji przedstawionej we wniosku, należy stwierdzić, że z opisanej sytuacji nie wynika, że sprzedaż posiadanych przez Państwa udziałów będzie prowadzona w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej, co zdaniem TSUE mogłoby świadczyć o wykonywaniu działalności gospodarczej. Jak bowiem Państwo wskazali, inwestują Państwo w inne podmioty gospodarcze w formie kapitałowej. Mogą Państwo dokonać sprzedaży posiadanych udziałów po uzyskaniu przez nabyte spółki właściwej wartości. Pełnią Państwo rolę spółki inwestycyjnej, której główna aktywność gospodarcza jest związana z posiadaniem udziałów/akcji w spółkach. Nie jest to zatem inwestycja krótkoterminowa, ale działanie mające na celu rozwój w dłuższej perspektywie czasowej.

Jednocześnie należy mieć na uwadze, że aktywnie, w sposób pośredni uczestniczą Państwo w procesie nadzoru nad spółkami, ale nie przyjmuje to postaci skonkretyzowanych świadczeń opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. Powyższa sytuacja (brak wykonywania skonkretyzowanych świadczeń opodatkowanych podatkiem VAT na rzecz spółek), w myśl wskazanego powyżej orzecznictwa TSUE, nie pozwala uznać, że sprzedaż posiadanych przez Państwa udziałów powinna zostać uznana za wykonywaną w ramach działalności gospodarczej.

Również uzyskiwania przez Państwa przychodów z zysków osiąganych przez spółki w postaci dywidend nie można uznać za prowadzenie jakiejkolwiek działalności gospodarczej. Wypłata dywidendy jest związana z funkcjonowaniem spółki kapitałowej i występującym po stronie akcjonariuszy prawie do zysku. Zatem ww. kwot nie można uznać za wynagrodzenie z tytułu wykonywania przez Państwa czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług (świadczenia usług).

Mając zatem na uwadze powołane wyżej przepisy oraz orzecznictwo TSUE jak również przedstawiony opis sytuacji należy uznać, że uzyskiwane przez Państwa w przyszłości Przychody z udziałów (zyski w postaci dywidend oraz przychody ze sprzedaży posiadanych udziałów) nie powinny być uwzględniane przy kalkulacji współczynnika (w mianowniku jako sprzedaż nieuprawniająca do odliczenia podatku naliczonego). Wynika to z faktu, że ww. Przychody z udziałów nie stanowią obrotu – wynagrodzenia z tytułu świadczenia przez Państwa usług (sprzedaży) podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Nie występują Państwo w charakterze podatnika VAT w odniesieniu do czynności/transakcji, w związku z którymi uzyskują Przychody z udziałów. W związku z tym w sprawie nie znajdą zastosowania przepisy art. 90 ustawy.

Odnosząc się natomiast do obowiązku ustalania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej według „sposobu ustalenia proporcji” w związku z osiąganiem Przychodów z udziałów, należy podkreślić, że podstawową przesłanką warunkującą stosowanie przepisu art. 86 ust. 2a ustawy, jest wykonywanie przez podatnika czynności „innych niż działalność gospodarcza” (z wyjątkiem wykorzystania na cele osobiste, do których może mieć zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy). Dla stwierdzenia, czy działalność lub czynności stanowią „cele inne niż związane z działalnością gospodarczą” znaczenie ma, czy mieszczą się one w przedmiocie działalności danego podmiotu. W przypadku więc wykonywania obok czynności, które podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, również czynności niegenerujących opodatkowania VAT – w pierwszej kolejności należy dokonać oceny, czy czynności te należy uznać za odrębny, obok działalności gospodarczej, przedmiot działalności podatnika, czy też czynności te towarzyszą działalności gospodarczej. W przypadku stwierdzenia, że czynności niegenerujące podatku należnego stanowią odrębny obok działalności gospodarczej przedmiot działalności, wówczas, w celu odliczenia podatku naliczonego (jeżeli nie będzie możliwe przypisanie go w całości do działalności gospodarczej), podatnik ma obowiązek stosować zasady, o których mowa w art. 86 ust. 2a-2h ww. ustawy.

Analiza okoliczności faktycznych sprawy w kontekście obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa pozwala stwierdzić, że nie będą Państwo obowiązani do określania kwot podatku naliczonego do odliczenia zgodnie ze „sposobem określenia proporcji”, o którym mowa w art. 86 ust. 2a ustawy, w związku z przewidywanym uzyskiwaniem Przychodów z udziałów – otrzymaniem dywidend od spółek lub ewentualną przyszłą sprzedażą udziałów. Wskazane Przychody z udziałów należy uznać za związane z prowadzoną przez Państwa działalnością gospodarczą. Przychody z udziałów nie powodują powstania u Państwa sfery działalności innej niż działalność gospodarcza.

Wykonywane przez Państwa czynności (w szczególności dotyczące obejmowania udziałów) związane są z realizowaną przez Państwa działalnością inwestycyjną, której głównym założeniem jest wzrost wartości posiadanych aktywów. Działalność inwestycyjna stanowi zasadniczy element prowadzonej przez Państwa działalności gospodarczej. Fakt, że Przychody z udziałów nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (nie są wykazywane przez Państwa w rejestrach/deklaracjach VAT i nie są dokumentowane za pomocą faktur) nie zmienia tego, że są one efektem podejmowanych przez Państwa czynności w ramach działalności inwestycyjnej, tj. działalności gospodarczej. Pomimo więc, że Przychody z udziałów (otrzymanie dywidendy od spółek czy sprzedaż udziałów) nie są bezpośrednim wynagrodzeniem w zamian za realizowane przez Państwa czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (dostawę towarów lub świadczenie usług), to są konsekwencją strategii inwestycyjnej, zakładającej wzrost wartości posiadanych aktywów. Z tytułu ww. działalności inwestycyjnej uzyskują Państwo bowiem dywidendy (przychody z zysków osiąganych przez spółki), jak również sama sprzedaż posiadanych udziałów (w sytuacji osiągnięcia odpowiedniej wartości rynkowej) jest przejawem tej działalności.

Tym samym, opisane przez Państwa Przychody z udziałów należy uznać za związane z prowadzoną działalnością gospodarczą i nie będą Państwo zobowiązani do ustalania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej według „sposobu ustalenia proporcji”, o którym mowa w art. 86 ust. 2a ustawy, w związku z otrzymywaniem tych Przychodów.

Zatem, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 i nr 2 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji

Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Państwa wniosku (pytań). Inne kwestie przedstawione w opisie sprawy i własnym stanowisku, które nie zostały objęte pytaniami nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – rozpatrzone.

Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Tym samym w wydanej interpretacji indywidualna jako element zdarzenia przyszłego zostało przyjęte, że aktywne, pośrednie uczestnictwo w procesie nadzoru nad spółkami nie przyjmuje postaci skonkretyzowanych świadczeń opodatkowanych VAT.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

-Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

-Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.