Interpretacja indywidualna z dnia 19 listopada 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.749.2024.2.MKA

Umorzenie części kredytu na podstawie ugody zawartej z bankiem.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

24 września 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 24 września 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych zawarcia ugody z bankiem. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 3 listopada 2024 r. (wpływ 3 listopada 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W 2008 r. na przełomie maja i kwietnia kupowali Państwo mieszkanie w (…). W owym czasie mieszkali i pracowali Państwo (Pan i Pana żona) w Anglii. Wraz ze sfinalizowaniem transakcji podjęli Państwo decyzję o powrocie do Polski. Mieszkanie kupili Państwo na kredyt w (…) (w walucie frank szwajcarski). W czerwcu 2008 r. podjął Pan pracę w firmie (…), jednocześnie przeprowadził się Pan do zakupionego mieszkania, oboje Państwo są w nim zameldowani (żona dołączyła do Pana w sierpniu 2008 r., podjęła pracę w (…). Wraz ze wzrostem kursu franka szwajcarskiego (wzrostem raty i zadłużenia) oraz niemożności kupna większej nieruchomości i perspektywie powiększenia rodziny podjęli Państwo decyzję o reemigracji do Anglii (listopad 2010 r. w Pana przypadku, styczeń 2011 r. w przypadku żony). Mieszkają tam Państwo do tej pory. W latach 2012-2020 ww. mieszkanie zamieszkiwał Pana brat (na zasadzie użyczenia). Od 2021 r. mieszkanie jest ponownie w użytkowaniu Pana, żony i dzieci co umożliwia Państwu regularny kontakt z rodziną w Polsce.

W 2022 r. wytoczyli Państwo proces przeciwko (…) w sprawie stosowania nieuczciwych praktyk przy zawieraniu kredytu hipotecznego. W ostatnim czasie otrzymali Państwo propozycję ugody (osobiście jest Pan zwolennikiem uczciwej ugody). Na decyzje o ugodzie będzie miał wpływ fakt czy są Państwo objęci abolicją podatkową od części ewentualnie umorzonego długu w zamian za wycofanie pozwu. Bank w odpowiedzi na Państwa pozew przyjął linię obrony, że mieszkanie było kupowane na wynajem. W początkowym wniosku kredytowym postawiony jest krzyżyk w tej rubryce. Podczas składania wniosku nie byli Państwo pewni czy uda się Państwu zdobyć pracę w Polsce oraz czy uda się sfinalizować transakcję. Poradzono Państwu by zakreślić tę rubrykę - większe prawdopodobieństwo uzyskania akceptacji kredytu. Ponadto bank argumentuje, że nie mieszkali Państwo cały czas za granicą co jest nieprawdą. W rzeczywistości mieszkanie nigdy nie było wynajmowane (wprowadzili się Państwo do mieszkania w następnym miesiącu po zawarciu umowy kupna).

Ponadto w uzupełnieniu wniosku podał Pan następujące informacje:

Umowę kredytową zawarli Państwo 28 marca 2008 r.

Cel zaciągnięcia kredytu wskazany w umowie - zakup spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu na rynku wtórnym (brak zapisu, że kredyt jest zaciągnięty na nabycie mieszkania na wynajem).

Środki pieniężne uzyskane z kredytu wydatkowane zostały tylko na zakup mieszkania.

Nie musiał Pan spełnić dodatkowych warunków w związku z domniemanym „zakupem mieszkania na wynajem”.

Kredytobiorcy są zobowiązani solidarnie do spłaty kredytu.

W ugodzie bank anuluje pozostałą kwotę do spłaty w zamian za zrzeczenie się przez Państwa roszczeń sądowych o unieważnienie kredytu, plus jednorazowo wpłacą Państwo kwotę (...) PLN (kwota do negocjacji – będą Państwo dążyć do redukcji tej kwoty - uczciwa ugoda w opinii fachowców od sporów frankowych polega na anulacji długu w zamian za odstąpienie od roszczeń sądowych bez konieczności żadnej wpłaty z Państwa strony).

Planowana data zawarcia ugody z bankiem oraz planowana data dokonania umorzenia to 2024 r. lub 2025 r., w zależności od szybkości wydania interpretacji.

W momencie podpisania ugody, w której bank umorzy część kredytu Pana miejsce zamieszkania dla celów podatkowych - rezydencja podatkowa – będzie znajdowało się w Wielkiej Brytanii.

Bank umorzy zadłużenie wobec wszystkich kredytobiorców.

Na kwotę zadłużenia, które umorzy bank, składa się kwota kapitału oraz odsetek - kwota wyrażona w frankach szwajcarskich, aktualnie (...) CHF, która zostanie przeliczona na PLN w dniu zawarcia ugody.

Nie korzystali Państwo z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności.

Bank, z którym zawarł Pan umowę kredytową to (…) - z siedzibą w (…), wpisany do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sadowego pod numerem KRS (…), działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru.

Kredyt został zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nabywanej nieruchomości.

Pytanie

Czy w świetle opisanego stanu faktycznego podlega Pan podatkowi od umorzenia części długu?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie, mieszkanie nigdy nie było wynajmowane, użytkowane przez Państwa – w świetle przepisów nie musi Pan płacić podatku od umorzonej części długu.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez bank wierzytelności od kredytu hipotecznego, zaciągniętego przez Pana, wskazuję, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9  w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W myśl art. 3 ust. 1a ww. ustawy:

Natomiast stosownie do art. 3 ust. 2a cytowanej ustawy:

Jak wynika z art. 3 ust. 2b ww. ustawy:

Ustalenie miejsca zamieszkania podatnika decyduje o zakresie ciążącego na nim obowiązku podatkowego. Inaczej mówiąc, od miejsca zamieszkania zależy czy podatnik podlega nieograniczonemu, czy ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce. Nieograniczonym obowiązkiem podatkowym objęci są podatnicy, którzy w Polsce mają miejsce zamieszkania. Podlegają oni obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Natomiast, jeśli podatnik będzie miał miejsce zamieszkania za granicą, to w Polsce będzie płacił podatek tylko od dochodów (przychodów) uzyskanych w danym roku podatkowym w Polsce (ograniczony obowiązek podatkowy).

Jak stanowi art. 4a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Z uwagi na fakt, że posiada Pan miejsce zamieszkania dla celów podatkowych (rezydencję podatkową) w Wielkiej Brytanii, kwestie opodatkowania dochodów uzyskanych w związku z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu, o którym mowa we wniosku należy rozpatrywać z uwzględnieniem Konwencji zawartej między Rzecząpospolitą Polską a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od zysków majątkowych, podpisanej w Londynie dnia 20 lipca 2006 r. (Dz. U. z 2006 r. Nr 250, poz. 1840).

Zgodnie z art. 4 ust. 1 Konwencji:

W tym miejscu wskazać należy, że ww. Konwencja w swej treści nie zawiera przepisu, który regulowałby sposób opodatkowania dochodów w związku z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu, zatem zastosowanie znajdzie art. 21 tej Konwencji dotyczący opodatkowania tzw. „innych dochodów”.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 Konwencji polsko-brytyjskiej:

W myśl art. 21 ust. 2 Konwencji:

Przytoczone przepisy wskazują, że podatnik, który uzyskuje przychód z innych źródeł i posiada miejsce zamieszkania w Wielkiej Brytanii podlega z tego tytułu opodatkowaniu tylko w kraju miejsca zamieszkania, a więc w Wielkiej Brytanii.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy stwierdzam, że w związku z tym, że posiada Pan miejsce zamieszkania w Wielkiej Brytanii, to uzyskana przez Pana kwota opisana w stanie faktycznym z tytułu umorzenia kredytu, może podlegać opodatkowaniu tylko w państwie Pana miejsca zamieszkania, tj. Wielkiej Brytanii. Tym samym nie będzie ciążył na Panu obowiązek zapłaty podatku dochodowego z ww. tytułu oraz złożenia zeznania podatkowego w Polsce.

Zatem, skoro nie będzie miał Pan obowiązku zapłaty podatku w Polsce, Pana stanowisko uznałem za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zgodnie ze wskazaniem we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej Pan jest wnioskodawcą w niniejszej sprawie. Tym samym wystąpił Pan o interpretację przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako jeden ze współkredytobiorców. Dlatego niniejsza interpretacja stanowi odpowiedź na pytanie w niej zawarte tylko w odniesieniu do Pana osoby. Nie wywiera ona skutku prawnego dla drugiego współkredytobiorcy (Pana żony).

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).