Interpretacja
Interpretacja indywidualna z dnia 7 listopada 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.547.2024.2.KKA
Preferencyjne opodatkowanie dochodów generowanych przez prawa własności intelektualnej (tzw. IP Box).
Interpretacja indywidualna – stanowisko w części nieprawidłowe i w części prawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest
·nieprawidłowe w części dotyczącej uznania kosztów zakupu polisy odpowiedzialności cywilnoprawnej, w przypadku, gdy do zawarcia umowy polisy nie zobowiązują umowy zawarte z Kontrahentami za koszty do obliczenia wskaźnika nexus;
·prawidłowe – w pozostałym zakresie.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
26 sierpnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy preferencyjnego opodatkowania dochodów generowanych przez prawa własności intelektualnej (tzw. IP Box). Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem, które wpłynęło 23 października 2024 r.
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego
I.Działalność Wnioskodawcy i informacje podstawowe
Wnioskodawca jest osobą fizyczną, posiadającą nieograniczony obowiązek podatkowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 1a ustawy o PIT. Prowadzi On działalność gospodarczą w oparciu o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Wnioskodawca prowadzi działalność polegającą na pracach programistycznych od 2 października 2021 r.
W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca wykonuje w sposób systematyczny prace programistyczne zlecane przez Zleceniodawcę, prowadzące do powstania innowacyjnych, indywidualnych rozwiązań obsługujących dedykowane obszary działalności. Jest to oprogramowanie tworzone i rozwijane pod potrzeby indywidualne Zleceniodawcy (zwane dalej zamiennie: oprogramowaniem, utworem, programem komputerowym).
Wnioskodawca ponosi ryzyko gospodarcze prowadzonej działalności gospodarczej. Wskazać należy, że ponosi On również normalną kodeksową odpowiedzialność kontraktową wynikającą z art. 471 i n. kc. W szczególności umowa łącząca ze Zleceniodawcą nie nosi znamion umowy o pracę, w tym Wnioskodawca nie działa pod kierownictwem i w czasie i miejscu wskazanym przez Zleceniodawcę. Strony umówiły się zarówno co do czasu świadczenia, jak i miejsca świadczenia na zasadach swobody umów. Wnioskodawca rozlicza się i będzie rozliczał się w ramach podatkowej księgi przychodów i rozchodów i będzie opodatkowywał swoje dochody na zasadach podatku liniowego.
Wnioskodawca zamierza skorzystać z preferencyjnego opodatkowania stawką 5% w odniesieniu do kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (IP Box), uregulowanego w art. 30ca ustawy o PIT, w latach: 2021, 2022, 2023, 2024 i w latach kolejnych, w których będzie uzyskiwał dochody w takich samych okolicznościach faktycznych, jak w przedstawionym zdarzeniu.
II.Działalność twórcza
W ramach podejmowanej działalności Wnioskodawca podejmuje działalność twórczą, która obejmuje nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie oprogramowania oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń. Wnioskodawca wskazuje, że brak prowadzenia prac rozwojowych uniemożliwiłoby Mu uzyskanie przychodu.
Przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest tworzenie oprogramowania i kodów dla (…).
W okresie, którego dotyczy wniosek, Wnioskodawca stworzył i rozwinął Oprogramowania (…) , które biorą udział w innowacyjnym procesie (…).
Utwory tworzone oraz rozwijane przez Wnioskodawcę w każdym przypadku są chronione przez art. 74 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1231 ze zm.). Wskazać należy, że w zakresie rozwoju Oprogramowania, Wnioskodawca staje się użytkownikiem takiego na mocy postanowień umowy o świadczenie usług podpisanej ze Zleceniodawcą. Zobowiązuje on Wnioskodawcę do rozwoju Oprogramowania, które to rozwinięcie stanowi odrębne programy komputerowe chronione w art. 74 ust. 1 i 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Działalność prowadzona jest przez Wnioskodawcę w sposób ciągły i systematyczny, tj. uporządkowany oraz według opracowanego przez siebie harmonogramu, a jej efektem jest tworzenie Oprogramowania dopasowanego do indywidualnych potrzeb Klienta. Działania Wnioskodawcy zmierzają do zwiększenia oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.
Wnioskodawca podczas świadczonych usług posiada profesjonalną wiedzę z zakresu programów komputerowych oraz nowych technologii programistycznych. Wnioskodawca za cel podstawowy działań twórczych postawił sobie stworzenie nowego programu komputerowego przy zastosowaniu odpowiednich technologii programistycznych. Działania te mają na celu usprawnienie działalności gospodarczej Zleceniodawcy. Celem Wnioskodawcy w zakresie źródeł finansowania była minimalizacja kosztów Zleceniodawcy, które mogłyby powstać przez konieczność wprowadzenia nowych urządzeń, tym samym dostosował on technologię do aktualnego zaplecza technicznego zleceniodawcy. O oryginalności tworzonych lub rozwijanych programów komputerowych przemawia fakt każdorazowego zastosowania odpowiednio dobranych przez Wnioskodawcę technologii programistycznych opisanych w niniejszym wniosku.
Wnioskodawca nie pozyskuje zewnętrznych źródeł finansowania swoich prac twórczych poza wynagrodzeniem otrzymywanym przez Niego z usług świadczonych na rzecz Zleceniodawcy.
Wskazane powyżej efekty prowadzonych prac twórczych kwalifikują się każdorazowo jako utwory w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Cechuje je to, że zawsze odznaczają się rzeczywiście oryginalnym, twórczym charakterem, zawsze są kreacją nowej, nieistniejącej wcześniej wartości niematerialne. Nie są efektem pracy, która wymaga do osiągnięcia rezultatu jedynie określonych umiejętności programistycznych i której rezultaty da się z góry określić i przewidzieć jako mające charakter powtarzalny oraz nie są jedynie „techniczną”, a „twórczą”, realizacją szczegółowych projektów zlecanych przez Zleceniodawcę. W przypadku rozwijania programów komputerowych, powstają utwory zależne, o których mowa w art. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wnioskodawca również zamierza dochód uzyskiwany z utworów zależnych uwzględnić przy określaniu dochodu z IP BOX.
Prace zmierzające do stworzenia lub rozwinięcia programu komputerowego, kończą się pozytywnym wynikiem, którego efektem jest program komputerowy, napisany w języku programistycznym. Wnioskodawca wykorzystuje te wyniki we wszystkich efektach swojej pracy. Na zakończenie uznać należy, iż projekty polegające na tworzeniu i rozwoju Oprogramowania mają skomplikowany charakter i każdorazowo wymagają podjęcia wielu prac i czynności o charakterze programistycznym. Mają one przymiot indywidualności oraz niepowtarzalny charakter. Wnioskodawca opracowuje nowe lub ulepszone produkty, procesy, które w znacznym stopniu odróżniają się od rozwiązań już funkcjonujących u Wnioskodawcy i jego Zleceniodawcy. Wnioskodawca nie posiada stałego asortymentu produktów i każdorazowo tworzy nowy program komputerowy na potrzeby wymagań biznesowych Zleceniodawcy.
III.Przeniesienie praw majątkowych
Przeniesienie praw majątkowych na Zleceniodawcę następuje na podstawie pisemnej umowy na wskazanych w niej polach eksploatacji, są to warunki zgodne z art. 41 oraz art. 53 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Przeniesienie praw majątkowych następuje bez dodatkowych dokumentów w momencie ustalenia utworu, poprzez fizyczne wydanie kodu źródłowego w postaci programu komputerowego. Wyodrębnienie programu komputerowego/oprogramowania komputerowego następuje w momencie jego ukończenia. Wnioskodawca przekazuje program Zleceniodawcy, a Zleceniodawca go przyjmie. Potwierdzeniem przeniesienia tych praw będzie fizyczne wydanie kodu poprzez umieszczenie go w repozytorium w chmurze.
IV.Obliczenie dochodu
Wnioskodawca uzyskuje dochód ze sprzedaży kwalifikowanych praw własności intelektualnej do programów komputerowych (art. 30ca ust. 7 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dalej również jako: ustawa o PIT).
Wnioskodawca otrzymuje łączne wynagrodzenie za świadczone usługi programistyczne. Z uwagi na fakt, że Wnioskodawca nie wyodrębnia na fakturze osobnej pozycji dotyczącej przeniesienia praw majątkowych do stworzonego lub rozwiniętego oprogramowania to jest w stanie je wyodrębnić na podstawie prowadzonych ewidencji i zapisek.
Wnioskodawca w prowadzonej ewidencji pozaksięgowej, przez którą ma na myśli odrębną od podatkowej księgi przychodów i rozchodów ewidencję, o której mowa w art. 30cb ust. 2 ustawy o PIT będzie dokonywał wyodrębnienia każdego z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (prawa IP Box). Wyodrębnionymi Prawami IP Box będą majątkowe prawa autorskie do Oprogramowania.
Wnioskodawca ponosi i będzie ponosił szereg kosztów bezpośrednio w następujący sposób funkcjonalnie związanych z tworzeniem i rozwojem Oprogramowania tj.:
·sprzęt komputerowy (laptop, myszka, pendrive) i oprogramowanie komputerowe – do bezpośredniego tworzenia i rozwijania oprogramowania;
·koszty samochodowe (paliwo, leasing samochodu, ubezpieczenie OC/AC/GAP, koszty przeglądów i napraw) – w celu dojazdu Wnioskodawcy do biura Klienta;
·koszty zakwaterowania krótkoterminowego w hotelach wraz z dietą – ponoszone podczas dojazdu Wnioskodawcy do Klienta;
·koszty polisy odpowiedzialności cywilnoprawnej Wnioskodawcy – ponoszone w związku z ryzykiem prowadzonej działalności gospodarczej, odpowiedzialnością za tworzone i rozwijane Oprogramowanie;
·abonament telefoniczny – w celu komunikowania się Wnioskodawcy z Klientem;
·koszty usług księgowych - comiesięczna zryczałtowana opłata z tytułu usług świadczonych przez biuro księgowe na rzecz przedsiębiorstwa Wnioskodawcy. Księgowość wskazuje, jakie koszty są kosztami poniesionymi w danym okresie, wskazuje prawidłowość przyporządkowania ze strony księgowej danych kosztów do IP oraz umożliwia rozdział faktury za usługi, ponadto wskazuje pod którą pozycją dany koszt znajduje się w KPiR oraz przygotowuje zeznanie roczne.
Wydatki te są związane wyłącznie z działalnością noszącą znamiona działalności badawczo-rozwojowej prowadzonej przez Wnioskodawcę.
Różnica pomiędzy ustalonymi w powyższy sposób Przychodami IP Box oraz Kosztami IP Box stanowić będzie dochód z Praw IP Box (Dochód IP Box).
Wnioskodawca wyodrębnia w prowadzonej odrębnej od podatkowej księgi przychodów i rozchodów ewidencji, każde Prawo IP Box (prawa autorskie do Oprogramowania). Wnioskodawca w przedmiotowej ewidencji dokonuje wyodrębnienia przychodów, kosztów uzyskania przychodów i dochodu (straty) przypadających na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej. Wnioskodawca dokonuje również wyodrębnienia kosztów, o których mowa w art. 30ca ust. 4 ustawy o PIT przypadające na każde prawo własności intelektualnej. Rozwiązanie ewidencyjne umożliwi ustalenie łącznego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej. Ewidencja taka jest prowadzona na bieżąco od 2 października 2021 r.
Uzupełnienie opisu stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego
Wytworzony, rozwinięty program komputerowy w znacznym stopniu różni się od rozwiązań już funkcjonujących ponieważ zawiera element zmiany lub ulepszenia niewystępujący wcześniej.
Wnioskodawca wprowadza także innowacyjne podejście do (…).
Oryginalność oprogramowania Wnioskodawcy polega przede wszystkim na integracji zaawansowanych technologii oraz zastosowaniu nowatorskich rozwiązań, które nie były wcześniej dostępne w podobnych systemach. Każde oprogramowanie tworzone przez Wnioskodawcę jest skierowane tylko do danego typu problemu (określony model auta), które trzeba dostosować tylko do tego konkretnego zlecenia. Często stosując innowacyjne rozwiązania, aby uniknąć błędów ludzkich, czy też przestojów produkcyjnych. Ponadto, Wnioskodawca tworzy system (…).
W związku ze wskazaniem we wniosku, że:
(…) Działalność prowadzona jest przez Wnioskodawcę w sposób ciągły i systematyczny, tj. uporządkowany oraz według opracowanego przez siebie harmonogramu, a jej efektem jest tworzenie Oprogramowania dopasowanego do indywidualnych potrzeb klientów. Działania Wnioskodawcy zmierzają do zwiększenia oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.
Wnioskodawca wyjaśnia:
a)systematyczność polega na planowaniu prac w okresach dwutygodniowych/miesięcznych wraz ze Zleceniodawcą, z uwzględnieniem jego oczekiwań, bazując na dotychczasowych wynikach prac oraz retrospekcję pozwalającą na wprowadzanie ulepszeń do procesu wytwarzania oprogramowania;
b)w okresie, którego dotyczy wniosek Wnioskodawca realizował zaplanowane przedsięwzięcie na podstawie własnego harmonogramu oraz na podstawie oczekiwań stawianych przez Zleceniodawcę w stosunku do każdego z programów komputerowych;
·w odniesieniu do działalności Wnioskodawcy, w ramach której Wnioskodawca tworzy i rozwija/ulepsza programy komputerowe Wnioskodawca wyjaśnia:
a)przed rozpoczęciem realizacji poszczególnego programu komputerowego Wnioskodawca dysponował solidnym wykształceniem w zakresie (…). Posiadał ponadto doświadczenie zbierane w pracy w różnych koncernach motoryzacyjnych i ich standardach programowania, znał technologie używane i rozwijane oraz różne systemy sterowania, co pozwalało Mu na efektywne programowanie i integrację systemów. Wcześniejsze projekty Wnioskodawcy dotyczyły m.in. optymalizacji procesów produkcyjnych, co pozwoliło Mu na zastosowanie innowacyjnych rozwiązań w nowym programie;
b)Wnioskodawca nadal wykorzystuje i rozwija w ramach tej działalności wyżej opisaną wiedzę i umiejętności. W ramach swojej działalności Wnioskodawca wykorzystuje i rozwija wiedzę w obszarze programowania, automatyki oraz analizy danych. Stosuje innowacyjne technologie, takie jak (…) . Wprowadzone rozwiązania charakteryzują się większą elastycznością oraz możliwością optymalizacji procesów w czasie rzeczywistym, co odróżnia je od istniejących systemów. Dzięki zastosowaniu uczenia maszynowego Wnioskodawca może przewidywać awarie i optymalizować działania w celu zwiększenia efektywności produkcji;
c)dotychczas w swojej działalności Wnioskodawca oferował tworzenie i rozwijanie programów komputerowych na zlecenie;
d)produkty i usługi, które tworzy Wnioskodawca opierają się na zastosowaniu zaawansowanych (...). Wiedza zdobyta przez lata doświadczenia w tym zawodzie, pozwala na szybką eliminację błędów, które mogą zagrozić stabilności produkcji i jakości produkowanych komponentów;
e)Wnioskodawca zaplanował stworzenie programów komputerowych opisanych we wniosku, na podstawie ścisłych wymagać Klienta;
f)Wnioskodawca realizował zaplanowane przedsięwzięcie na podstawie własnego harmonogramu, z przyjęciem określonych celów do osiągnięcia.
Efekty pracy Wnioskodawcy, które Wnioskodawca nazywa odpowiednio „oprogramowaniem” zawsze, tj. zarówno w przypadku tworzenia, jak i rozwijania/ulepszania/modyfikowania, były/są odrębnymi programami komputerowymi, które podlegają ochronie na podstawie art. 74 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Wnioskodawca przyporządkowuje poszczególne wydatki z czwartego pytania do działań, które traktował jako konkretne prace rozwojowe na podstawie klucza przychodowego. Wnioskodawca nie zawsze zalicza do wskaźnika nexus wszystkie wydatki, jakie przypisuje do kosztów uzyskania przychodów z konkretnego „Oprogramowania”, a jedynie te bezpośrednio związane z tworzeniem lub rozwijaniem „Oprogramowania” Wnioskodawca nie stosuje innych zasad przyporządkowania wydatków do wskaźników nexus.
Koszty polisy odpowiedzialności cywilnoprawnej Wnioskodawcy odnoszą się do wydatków związanych z wykupieniem ubezpieczenia, które chroni przed roszczeniami osób trzecich związanymi z działalnością zawodową. Polisa ta obejmuje szkody wyrządzone osobom trzecim w wyniku błędów w oprogramowaniu oraz pokrywa koszty obrony prawnej w przypadku roszczeń. W kontekście umowy z Kontrahentem, zawarte ubezpieczenie jest często wymagane jako warunek umowny, co zapewnia dodatkowe zabezpieczenie dla obu stron. Posiadanie polisy odpowiedzialności cywilnej jest kluczowe dla minimalizacji ryzyka finansowego oraz postrzegania Wnioskodawcy jako profesjonalisty, co wpływa na budowanie zaufania i stabilnych relacji biznesowych.
Funkcjonalny związek poszczególnych wydatków z pytania czwartego, z działaniami obejmującymi tworzenie Oprogramowania jest następujący:
-sprzęt komputerowy (laptop, myszka, pendrive) i oprogramowanie komputerowe – do bezpośredniego tworzenia i rozwijania Oprogramowania, a więc programów komputerowych opisanych we wniosku, powstałych w wyniku działalności obejmującej nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń;
-koszty samochodowe (paliwo, leasing samochodu, ubezpieczenie OC/AC/GAP, koszty przeglądów i napraw) – w celu dojazdu Wnioskodawcy do biura Klienta i ustalania kierunku prac rozwojowych;
-koszty zakwaterowania krótkoterminowego w hotelach wraz z dietą – ponoszone podczas dojazdu Wnioskodawcy do Klienta;
-koszty polisy odpowiedzialności cywilnoprawnej Wnioskodawcy – ponoszone w związku z ryzykiem prowadzonej działalności gospodarczej, odpowiedzialnością za tworzone i rozwijane Oprogramowanie. Koszty polisy odpowiedzialności cywilnoprawnej Wnioskodawcy odnoszą się do wydatków związanych z wykupieniem ubezpieczenia, które chroni przed roszczeniami osób trzecich związanymi z działalnością zawodową. Polisa ta obejmuje szkody wyrządzone osobom trzecim w wyniku błędów w oprogramowaniu oraz pokrywa koszty obrony prawnej w przypadku roszczeń. W kontekście umowy z Kontrahentem, zawarte ubezpieczenie jest często wymagane jako warunek umowny, co zapewnia dodatkowe zabezpieczenie dla obu stron. Posiadanie polisy odpowiedzialności cywilnej jest kluczowe dla minimalizacji ryzyka finansowego oraz postrzegania Wnioskodawcy jako profesjonalisty, co wpływa na budowanie zaufania i stabilnych relacji biznesowych;
-abonament telefoniczny – do łączenia się z serwerami wysyłającymi dane do programu przez Internet i komunikowania się Wnioskodawcy z Klientem, dostępu do wiedzy i narzędzi programistycznych, komunikacji elektronicznej i kontrolowania procesu tworzenia i rozwijania oprogramowania oraz jego testowania;
-koszty usług księgowych – comiesięczna, zryczałtowana opłata z tytułu usług księgowych. Księgowość wskazuje jakie koszty są kosztami poniesionymi w danym okresie, wskazuje prawidłowość przyporządkowania ze strony księgowej danych kosztów do IP oraz umożliwia rozdział faktury za usługi, ponadto wskazuje pod którą pozycją dany koszt znajduje się w KPiR oraz przygotowuje zeznanie roczne.
Wydatki te są związane wyłącznie z działalnością noszącą znamiona działalności badawczo- rozwojowej prowadzonej przez Wnioskodawcę.
Pytania
1)Czy opisane prace wykonywane przez Wnioskodawcę rozumiane jako całość działalności realizowanej przez Wnioskodawcę w ramach zawartej umowy ze Zleceniodawcą polegające na tworzeniu i rozwijaniu Oprogramowania spełniają definicję działalności badawczo-rozwojowej, o której mowa w przepisach ustawy o PIT?
2)Czy Prawa IP Box, tj. autorskie prawa majątkowe do programu komputerowego, wskazane w niniejszym wniosku będące efektem tworzenia lub rozwijania programów komputerowych, spełniają definicję kwalifikowanych praw własności intelektualnej, o których mowa w art. 30ca ust. 2 pkt 8 ustawy o PIT?
3)Czy Dochód osiągany z przeniesienia Praw IP Box (autorskich praw majątkowych do programów komputerowych) z tytułu tworzenia i rozwijania programów komputerowych wskazanych we wniosku będzie mógł podlegać opodatkowaniu preferencyjną stawką 5%?
4)Czy ustalając wskaźnik Nexus, Wnioskodawca będzie miał prawo do uwzględniania kosztów, opisanych w niniejszym wniosku do litery „a” wskaźnika?
Pana stanowisko w sprawie (po uzupełnieniu)
Ad 1
Zdaniem Wnioskodawcy, opisane prace wykonywane przez Wnioskodawcę rozumiane jako całość działalności realizowanej przez Wnioskodawcę w ramach umowy ze Zleceniodawcą polegające na tworzeniu i rozwijaniu Oprogramowania spełniają definicję działalności badawczo-rozwojowej, o której mowa w przepisach ustawy o PIT.
Stosownie do treści art. 5a ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT, przez działalność badawczo-rozwojową należy rozumieć działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.
Ustawodawca definiując w art. 5a ust. 1 pkt 39 ustawy o PIT termin badania naukowe oraz definiując pojęcie prace rozwojowe odwołuje się wprost do definicji zawartych w ustawie z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 85 ze zm.).
Tym samym, przez badania naukowe zgodnie z art. 5a ust. 1 pkt 39 w zw. z art. 4 ust. 2 UPSWN, rozumie się:
-badania podstawowe rozumiane jako prace empiryczne lub teoretyczne mające przede wszystkim na celu zdobywanie nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne;
-badania aplikacyjne rozumiane jako prace mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności, nastawione na opracowywanie nowych produktów, procesów lub usług lub wprowadzanie do nich znaczących ulepszeń.
Natomiast, przez prace rozwojowe, stosownie do treści art. 5a ust. 1 pkt 38 w zw. z art. 4 ust. 3 UPSWN, należy rozumieć działalność obejmującą nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.
Wytworzony, rozwinięty program komputerowy w znacznym stopniu różni się od rozwiązań już funkcjonujących ponieważ zawiera element zmiany lub ulepszenia niewystępujący wcześniej. Wnioskodawca wprowadza także innowacyjne podejście do korekcji (...), co jest kluczowe w złożonych procesach produkcyjnych. Dodatkowo, zastosowanie nowoczesnych systemów bezpieczeństwa jak maty naciskowe, skanery terenu i inne podzespoły, pozwalają na tworzenie oprogramowania, które zwiększa bezpieczeństwo osób współpracujących ze stacją zautomatyzowaną, co pozwoli uniknąć wypadków w zakładach pracy.
Oryginalność oprogramowania Wnioskodawcy polega przede wszystkim na integracji zaawansowanych technologii oraz zastosowaniu nowatorskich rozwiązań, które nie były wcześniej dostępne w podobnych systemach. Każde oprogramowanie tworzone przez Wnioskodawcę jest skierowane tylko do danego typu problemu (określony model auta), które trzeba dostosować tylko do tego konkretnego zlecenia. Często stosując innowacyjne rozwiązania, aby uniknąć błędów ludzkich, czy też przestojów produkcyjnych. Ponadto, Wnioskodawca tworzy system (...).
Przed rozpoczęciem realizacji poszczególnego programu komputerowego Wnioskodawca dysponował solidnym wykształceniem w zakresie (...) , zdobytym na studiach inżynierskich. Posiadał ponadto doświadczenie zbierane w pracy w różnych koncernach motoryzacyjnych i ich standardach programowania, znał technologie używane i rozwijane oraz różne systemy sterowania, co pozwalało mu na efektywne programowanie i integrację systemów.
Wcześniejsze projekty Wnioskodawcy dotyczyły m.in. optymalizacji procesów produkcyjnych, co pozwoliło Mu na zastosowanie innowacyjnych rozwiązań w nowym programie. W ramach swojej działalności Wnioskodawca wykorzystuje i rozwija wiedzę w obszarze programowania, automatyki oraz analizy danych. Stosuje innowacyjne technologie, takie jak (...), które pozwalają na (...). Wprowadzone rozwiązania charakteryzują się większą elastycznością oraz możliwością optymalizacji procesów w czasie rzeczywistym, co odróżnia je od istniejących systemów. Dzięki zastosowaniu uczenia maszynowego Wnioskodawca może przewidywać awarie i optymalizować działania w celu zwiększenia produkcji.
Produkty i usługi, które tworzy Wnioskodawca opierają się na zastosowaniu zaawansowanych (...), co umożliwia testowanie innowacyjnych rozwiązań przed ich wdrożeniem. Wiedza zdobyta przez lata doświadczenia w tym zawodzie, pozwala na szybką eliminację błędów, które mogą zagrozić stabilności produkcji i jakości produkowanych komponentów.
Ad 2
Zdaniem Wnioskodawcy, Prawa IP Box, tj. autorskie prawa majątkowe do programu komputerowego, wskazane w niniejszym wniosku będące efektem tworzenia lub rozwijania programów komputerowych, spełniają definicję kwalifikowanych praw własności intelektualnej, o których mowa w art. 30ca ust. 2 pkt 8 ustawy o PIT.
Za takie ustawodawca w art. 30ca ust. 1 ustawy o PIT traktuje m.in. autorskie prawo do programu komputerowego. Warunkiem jest jego ochrona prawna na podstawie przepisów odrębnych ustaw lub ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest RP, oraz innych umów międzynarodowych, których stroną jest UE, których przedmiot ochrony został wytworzony, rozwinięty lub ulepszony przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej.
W przedmiotowym wniosku, Wnioskodawca wskazał, że przejaw Jego działań prowadzonych w ramach działalności gospodarczej stanowi działalność badawczo-rozwojową w rozumieniu art. 5a ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT. Jego praca spełnia bowiem definicje prac rozwojowych zgodnie z art. 4 ust. 3 UPSWN, Wnioskodawca wskazuje, że w ramach działalności m.in. „tworzy” i „rozwija” oprogramowanie, co ustawodawca wymaga, aby uznać je za prace rozwojowe.
Prawa autorskie realizowane przez Wnioskodawcę, są programami komputerowymi, podlegającymi osobnej ochronie, o której mowa w art. 74 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Zgodnie z objaśnieniami podatkowymi MF do IP BOX (pkt 80), program komputerowy to w szczególności zestaw instrukcji przeznaczonych do wykonywania bezpośrednio lub pośrednio w komputerze czynności w celu osiągnięcia określonego rezultatu. Stwierdzono ponadto, że pojęcie to należy traktować szeroko. Wnioskodawca w takim przypadku wytwarza program komputerowy. Nadto, jak zostało wyżej podkreślone, podlega ono ochronie prawnej.
Ad 3
Zdaniem Wnioskodawcy, Dochód osiągany z przeniesienia Praw IP Box (autorskich praw majątkowych do programów komputerowych) z tytułu tworzenia i rozwijania programów komputerowych wskazanych we wniosku będzie mógł podlegać opodatkowaniu preferencyjną stawką 5%.
Wnioskodawca jest osobą fizyczną, która prowadzi działalność gospodarczą polegającą na tworzeniu i rozwoju programów komputerowych na zlecenie. Wnioskodawca przenosi prawa autorskie do programów wytworzonych we własnej działalności gospodarczej w ramach sprzedaży tych praw.
Wnioskodawca ponosi koszty, które mogą być uznane za bezpośrednie bowiem są związane bezpośrednio z tworzeniem i rozwojem Oprogramowania. Wobec czego Wnioskodawca jest w stanie ustalić wskaźnik Nexus dla tworzonych IP.
Wnioskodawca ponosi ryzyko gospodarcze prowadzonej działalności oraz nie działa pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wskazanym przez Zleceniodawcę. Zarówno tworzone jak i rozwijane (zaimplementowane funkcjonalności, jak i ich kod źródłowy) programy komputerowe są chronione przez art. 74 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Zgodnie z art. 30ca ust. 2 ustawy o PIT, kwalifikowanymi prawami własności intelektualnej jest m.in. autorskie prawo do programu komputerowego. Warunkiem jest, że podlegają one ochronie prawnej na podstawie przepisów odrębnych ustaw. W odesłaniu do ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych w art. 1 ustawodawca wskazuje, że przedmiotem ochrony prawa autorskiego są utwory m.in. wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe).
W myśl art. 30cb ust. 1 ustawy o PIT, podatnik zobowiązany jest zaprowadzić ewidencję, która umożliwia wyodrębnienie każdego kwalifikowanego prawa własności intelektualnej w prowadzonych księgach – tu podatkowych. Prowadzenie ewidencji pozaksięgowej w sposób zapewniający ustalenie przychodów, kosztów uzyskania przychodów i dochodu (straty), przypadających na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej nadto wyodrębnić koszty przypadające na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej. Z uwagi na to, że Wnioskodawca spełnia te wszystkie przesłanki, ma prawo do opodatkowania dochodu z kwalifikowanych praw autorskich w stawce 5%.
Ad 4
Zdaniem Wnioskodawcy, ustalając wskaźnik Nexus, Wnioskodawca będzie miał prawo do uwzględniania wszystkich kosztów, opisanych w niniejszym wniosku do litery „a” wskaźnika odrębnie na każde Prawo IP BOX.
Ustawodawca w art. 30ca ust. 4 ustawy o PIT, wskazuje, ze podatnik chcący skorzystać z preferencyjnej stawki podatkowej, zobowiązany jest obliczyć tzw. wskaźnik nexus. Jedną ze składowych mających zastosowanie w przedmiotowym wskaźników, są koszty faktycznie poniesione przez podatnika na prowadzoną bezpośrednio przez podatnika działalność badawczo-rozwojową związaną z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej.
Zastrzeżono przy tym, że nie wszystkie koszty uznać można za kwalifikowane. Nie są bezpośrednio związane z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej wartość odsetek, opłat finansowych oraz kosztów związanych z nieruchomościami. Ustawodawca posłużył się tu katalogiem otwartym takich kosztów. Jednak, wykładnia tego przepisu powinna prowadzić do uznania, że mowa tu o tzw. kosztach pasywnych i to w części finansowej oraz takich, które dotyczą miejsca powstawania prawa własności intelektualnej.
Funkcjonalny związek poszczególnych wydatków z pytania czwartego, z działaniami obejmującymi tworzenie Oprogramowania jest następujący:
-sprzęt komputerowy (laptop, myszka, pendrive) i oprogramowanie komputerowe – do bezpośredniego tworzenia i rozwijania Oprogramowania, a więc programów komputerowych opisanych we wniosku, powstałych w wyniku działalności obejmującej nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń;
-koszty samochodowe (paliwo, leasing samochodu, ubezpieczenie OC/AC/GAP, koszty przeglądów i napraw) – w celu dojazdu Wnioskodawcy do biura Klienta i ustalania kierunku prac rozwojowych;
-koszty zakwaterowania krótkoterminowego w hotelach wraz z dietą – ponoszone podczas dojazdu Wnioskodawcy do Klienta;
-koszty polisy odpowiedzialności cywilnoprawnej Wnioskodawcy – ponoszone w związku z ryzykiem prowadzonej działalności gospodarczej, odpowiedzialnością za tworzone i rozwijane Oprogramowanie. Koszty polisy odpowiedzialności cywilnoprawnej Wnioskodawcy odnoszą się do wydatków związanych z wykupieniem ubezpieczenia, które chroni przed roszczeniami osób trzecich związanymi z działalnością zawodową. Polisa ta obejmuje szkody wyrządzone osobom trzecim w wyniku błędów w oprogramowaniu oraz pokrywa koszty obrony prawnej w przypadku roszczeń. W kontekście umowy z Kontrahentem, zawarte ubezpieczenie jest często wymagane jako warunek umowny, co zapewnia dodatkowe zabezpieczenie dla obu stron. Posiadanie polisy odpowiedzialności cywilnej jest kluczowe dla minimalizacji ryzyka finansowego oraz postrzegania Wnioskodawcy jako profesjonalisty, co wpływa na budowanie zaufania i stabilnych relacji biznesowych;
-abonament telefoniczny – do łączenia się z serwerami wysyłającymi dane do programu przez Internet i komunikowania się Wnioskodawcy z Klientem, dostępu do wiedzy i narzędzi programistycznych, komunikacji elektronicznej i kontrolowania procesu tworzenia i rozwijania oprogramowania oraz jego testowania;
-koszty usług księgowych – comiesięczna, zryczałtowana opłata z tytułu usług księgowych. Księgowość wskazuje jakie koszty są kosztami poniesionymi w danym okresie, wskazuje prawidłowość przyporządkowania ze strony księgowej danych kosztów do IP oraz umożliwia rozdział faktury za usługi, ponadto wskazuje pod którą pozycją dany koszt znajduje się w KPiR oraz przygotowuje zeznanie roczne.
Wydatki te są związane wyłącznie z działalnością noszącą znamiona działalności badawczo-rozwojowej prowadzonej przez Wnioskodawcę.
Są to koszty bezpośrednie, a więc takie, których wartość powinna zostać zaliczona przy obliczaniu wskaźnika Nexus. Wnioskodawca przyporządkowuje poszczególne wydatki z czwartego pytania do działań, które traktował jako konkretne prace rozwojowe na podstawie klucza przychodowego. Wnioskodawca nie zawsze zalicza do wskaźnika nexus wszystkie wydatki, jakie przypisuje do kosztów uzyskania przychodów z konkretnego „Oprogramowania”, a jedynie te bezpośrednio związane z tworzeniem lub rozwijaniem „Oprogramowania” Wnioskodawca nie stosuje innych zasad przyporządkowania wydatków do wskaźników nexus.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest w części nieprawidłowe i w części prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.; t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 2647 ze zm.; t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jednym ze źródeł przychodów jest pozarolnicza działalność gospodarcza.
W myśl art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Ilekroć w ustawie jest mowa o działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej – oznacza to działalność zarobkową:
a)wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,
b)polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
c)polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych
-prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.
Stosownie natomiast do treści art. 5b ust. 1 ww. ustawy:
Za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
1)odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności,
2)są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności,
3)wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.
Ustawodawca wprowadził definicję działalności badawczo-rozwojowej w art. 5a pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którą:
Ilekroć w ustawie jest mowa o działalności badawczo-rozwojowej oznacza to działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.
W myśl art. 5a pkt 39 ww. ustawy:
Ilekroć w ustawie jest mowa o badaniach naukowych oznacza to:
a)badania podstawowe w rozumieniu art. 4 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2020 r. poz. 85, 374, 695, 875, 1086),
b)badania aplikacyjne w rozumieniu art. 4 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.
Z kolei, w definicji prac rozwojowych zawartej w art. 5a pkt 40 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazano, że oznaczają one:
Prace rozwojowe w rozumieniu art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.
Na podstawie art. 4 ust. 2 ustawy z 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2020 r. poz. 85 ze zm.):
Badania naukowe są działalnością obejmującą:
1)badania podstawowe rozumiane jako prace empiryczne lub teoretyczne mające przede wszystkim na celu zdobywanie nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne;
2)badania aplikacyjne rozumiane jako prace mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności, nastawione na opracowywanie nowych produktów, procesów lub usług lub wprowadzanie do nich znaczących ulepszeń.
Natomiast stosownie do art. 4 ust. 3 ww. ustawy:
Prace rozwojowe są działalnością obejmującą nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.
Zgodnie z art. 30ca ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Podatek od osiągniętego przez podatnika w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej wynosi 5% podstawy opodatkowania.
W myśl art. 30ca ust. 2 ww. ustawy:
Kwalifikowanymi prawami własności intelektualnej są:
1)patent,
2)prawo ochronne na wzór użytkowy,
3)prawo z rejestracji wzoru przemysłowego,
4)prawo z rejestracji topografii układu scalonego,
5)dodatkowe prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub produkt ochrony roślin,
6)prawo z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczonych do obrotu,
7)wyłączne prawo, o którym mowa w ustawie z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin (Dz. U. z 2021 r. poz. 213),
8)autorskie prawo do programu komputerowego
-podlegające ochronie prawnej na podstawie przepisów odrębnych ustaw lub ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, oraz innych umów międzynarodowych, których stroną jest Unia Europejska, których przedmiot ochrony został wytworzony, rozwinięty lub ulepszony przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej.
Autorskie prawo do programu komputerowego objęte jest ochroną na mocy art. 74 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t. j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1231 ze zm.).
Zgodnie z art. 74 ust. 2 powołanej ustawy:
Ochrona przyznana programowi komputerowemu obejmuje wszystkie formy jego wyrażenia. Idee i zasady będące podstawą jakiegokolwiek elementu programu komputerowego, w tym podstawą łączy, nie podlegają ochronie.
W związku z tym, że w Polsce oprogramowanie – definiowane jako ogół informacji w postaci zestawu instrukcji, zaimplementowanych interfejsów i zintegrowanych danych przeznaczonych dla komputera do realizacji wyznaczonych celów – podlega ochronie jak utwór literacki z art. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, oprogramowanie może być uznane za kwalifikowane IP w świetle art. 30ca ust. 2 pkt 8 ustawy, jeśli jego wytworzenie, rozszerzenie lub ulepszenie jest wynikiem prac badawczo-rozwojowych.
Na mocy art. 30ca ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Podstawę opodatkowania stanowi suma kwalifikowanych dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej osiągniętych w roku podatkowym.
Stosownie natomiast do ust. 4 art. 30ca ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Wysokość kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej ustala się jako iloczyn dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej osiągniętego w roku podatkowym i wskaźnika obliczonego według wzoru:
(a + b) x 1,3/a + b + c + d
w którym poszczególne litery oznaczają koszty faktycznie poniesione przez podatnika na:
a – prowadzoną bezpośrednio przez podatnika działalność badawczo-rozwojową związaną z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej,
b – nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu niepowiązanego w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 3,
c – nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu powiązanego w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 4,
d – nabycie przez podatnika kwalifikowanego prawa własności intelektualnej.
Na podstawie art. 30ca ust. 5 ww. ustawy:
Do kosztów, o których mowa w ust. 4, nie zalicza się kosztów, które nie są bezpośrednio związane z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, w szczególności odsetek, opłat finansowych oraz kosztów związanych z nieruchomościami.
Artykuł 30ca ust. 6 tej ustawy stanowi:
W przypadku gdy wartość wskaźnika, o którym mowa w ust. 4, jest większa od 1, przyjmuje się, że wartość ta wynosi 1.
Stosownie natomiast do treści art. 30ca ust. 7 przywołanej ustawy:
Dochodem (stratą) z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej jest obliczony zgodnie z art. 9 ust. 2 dochód (strata) z pozarolniczej działalności gospodarczej w zakresie, w jakim został osiągnięty:
1)z opłat lub należności wynikających z umowy licencyjnej, która dotyczy kwalifikowanego prawa własności intelektualnej;
2)ze sprzedaży kwalifikowanego prawa własności intelektualnej;
3)z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej uwzględnionego w cenie sprzedaży produktu lub usługi;
4)z odszkodowania za naruszenie praw wynikających z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, jeżeli zostało uzyskane w postępowaniu spornym, w tym postępowaniu sądowym albo arbitrażu.
Na mocy art. 30ca ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Podatnicy korzystający z opodatkowania zgodnie z ust. 1 tego artykułu są obowiązani do wykazania dochodu (straty) z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej w zeznaniu za rok podatkowy, w którym osiągnięto ten dochód (poniesiono stratę).
Ponadto należy wskazać, że podatnik, który ma zamiar skorzystać z ww. preferencji jest zobowiązany prowadzić szczegółową ewidencję w sposób umożliwiający obliczenie podstawy opodatkowania, w tym powiązanie ponoszonych kosztów prac badawczo-rozwojowych z osiąganymi dochodami z kwalifikowanych praw własności intelektualnej powstałymi w wyniku przeprowadzenia tych prac.
Na podstawie art. 30cb ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Podatnicy podlegający opodatkowaniu na podstawie art. 30ca są obowiązani:
1)wyodrębnić każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej w prowadzonych księgach rachunkowych;
2)prowadzić księgi rachunkowe w sposób zapewniający ustalenie przychodów, kosztów uzyskania przychodów i dochodu (straty), przypadających na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej;
3)wyodrębnić koszty, o których mowa w art. 30ca ust. 4, przypadające na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej, w sposób zapewniający określenie kwalifikowanego dochodu;
4)dokonywać zapisów w prowadzonych księgach rachunkowych w sposób zapewniający ustalenie łącznego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej – w przypadku gdy podatnik wykorzystuje więcej niż jedno kwalifikowane prawo własności intelektualnej, a w prowadzonych księgach rachunkowych nie jest możliwe spełnienie warunków, o których mowa w pkt 2 i 3;
5)dokonywać zapisów w prowadzonych księgach rachunkowych w sposób zapewniający ustalenie dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej w odniesieniu do tego produktu lub tej usługi albo do tych produktów lub tych usług - w przypadku gdy podatnik wykorzystuje jedno kwalifikowane prawo własności intelektualnej lub większą liczbę tych praw w produkcie lub usłudze albo w produktach lub usługach, a w prowadzonych księgach rachunkowych nie jest możliwe spełnienie warunków, o których mowa w pkt 2-4.
Stosownie do treści art. 30cb ust. 2 ww. ustawy:
Podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów wykazują informacje, o których mowa w ust. 1, w odrębnej ewidencji.
Zgodnie z art. 30cb ust. 3 powołanej ustawy:
W przypadku gdy na podstawie ksiąg rachunkowych lub ewidencji, o której mowa w ust. 2, nie jest możliwe ustalenie dochodu (straty) z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, podatnik jest obowiązany do zapłaty podatku zgodnie z art. 27 lub art. 30c.
Odrębna od podatkowej księgi przychodów i rozchodów ewidencja – zgodnie z art. 30cb ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – ma zatem na celu obliczenie podstawy opodatkowania, w tym powiązanie ponoszonych kosztów prac badawczo-rozwojowych z osiąganymi dochodami z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, a także monitorowanie i śledzenie efektów prac badawczo-rozwojowych.
Przepisy o IP Box nie narzucają podatnikom konkretnej formy ewidencjonowania zdarzeń na cele stosowania preferencji IP Box. Wskazana ewidencja jest jednak bardzo ważna, ponieważ jej prowadzenie w sposób niezapewniający osiągnięcie ww. celów, spowoduje po stronie podatnika obowiązek zapłaty podatku dochodowego według skali bądź stawki liniowej.
Z przedstawionych we wniosku okoliczności wynika, że prowadzi Pan działalność polegającą na pracach programistycznych od 2 października 2021 r. Jednocześnie, zamierza Pan skorzystać z preferencyjnego opodatkowania stawką 5% w odniesieniu do kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej w latach: 2021, 2022, 2023, 2024 i w latach kolejnych, w których będzie uzyskiwał Pan dochody w takich samych okolicznościach faktycznych, jak w przedstawionym zdarzeniu.
Ponadto, w treści wniosku podał Pan, że:
Wnioskodawca rozlicza się i będzie rozliczał się w ramach podatkowej księgi przychodów i rozchodów i będzie opodatkowywał swoje dochody na zasadach podatku liniowego.
W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca wykonuje w sposób systematyczny prace programistyczne zlecane przez Zleceniodawcę, prowadzące do powstania innowacyjnych, indywidualnych rozwiązań obsługujących dedykowane obszary działalności. Jest to oprogramowanie tworzone i rozwijane pod potrzeby indywidualne Zleceniodawcy (zwane dalej zamiennie: oprogramowaniem, utworem, programem komputerowym) (…)
Działalność prowadzona jest przez Wnioskodawcę w sposób ciągły i systematyczny, tj. uporządkowany oraz według opracowanego przez siebie harmonogramu, a jej efektem jest tworzenie Oprogramowania dopasowanego do indywidualnych potrzeb Klienta. Działania Wnioskodawcy zmierzają do zwiększenia oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań (…)
W ramach podejmowanej działalności Wnioskodawca podejmuje działalność twórczą, która obejmuje nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie oprogramowania oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń. Wnioskodawca wskazuje, że brak prowadzenia prac rozwojowych uniemożliwiłoby Mu uzyskanie przychodu (…)
(…) projekty polegające na tworzeniu i rozwoju Oprogramowania mają skomplikowany charakter i każdorazowo wymagają podjęcia wielu prac i czynności o charakterze programistycznym. Mają one przymiot indywidualności oraz niepowtarzalny charakter. Wnioskodawca opracowuje nowe lub ulepszone produkty, procesy, które w znacznym stopniu odróżniają się od rozwiązań już funkcjonujących u Wnioskodawcy i jego Zleceniodawcy. Wnioskodawca nie posiada stałego asortymentu produktów i każdorazowo tworzy nowy program komputerowy na potrzeby wymagań biznesowych Zleceniodawcy.
Z opisu sprawy wynika zatem, że Pana działalność w zakresie tworzenia prac programistycznych w opisanym we wniosku zakresie jest działalnością badawczo-rozwojową w rozumieniu art. 5a pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem spełnione są następujące cechy:
· działalność ta ma charakter twórczy;
· obejmuje ona nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń;
· podejmowana jest w sposób systematyczny, w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania takich zasobów do tworzenia nowych zastosowań.
Tym samym, mając na uwadze brzmienie analizowanego przepisu art. 5a pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i art. 4 ust. 3 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce uznać należy, że przedstawione przez Pana we wniosku działania mieszczą się w definicji działalności badawczo-rozwojowej w rozumieniu art. 5a pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednakże podkreślenia wymaga, że działalnością badawczo-rozwojową nie będzie całość świadczonych przez Pana usług ani też całość prowadzonej działalności programistycznej, ale wyłącznie te działania, które ściśle dotyczą tworzenia innowacyjnych rozwiązań służących stworzeniu nowego produktu.
Jak zaznaczył Pan w opisie sprawy:
(…) utwory tworzone oraz rozwijane przez Wnioskodawcę w każdym przypadku są chronione przez art. 74 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t. j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1231 z późn. zm.).
Na gruncie rozpatrywanej sprawy należy więc stwierdzić, że autorskie prawa do programów komputerowych chronionych z powyższego przepisu, tworzonych i rozwijanych w ramach Pana działalności gospodarczej – w zakresie, w jakim stanowią nowe i indywidualne rozwiązania będące bezpośrednim efektem Pana prac badawczo-rozwojowych są kwalifikowanymi prawami własności intelektualnej w rozumieniu art. 30ca ust. 2 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Z treści wniosku wynika również, że:
Wnioskodawca wyodrębnia w prowadzonej odrębnej od podatkowej księgi przychodów i rozchodów ewidencji, każde Prawo IP Box (prawa autorskie do Oprogramowania). Wnioskodawca w przedmiotowej ewidencji dokonuje wyodrębnienia przychodów, kosztów uzyskania przychodów i dochodu (straty) przypadających na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej. Wnioskodawca dokonuje również wyodrębnienia kosztów, o których mowa w art. 30ca ust. 4 ustawy o PIT przypadające na każde prawo własności intelektualnej. Rozwiązanie ewidencyjne umożliwi ustalenie łącznego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej. Ewidencja taka jest prowadzona na bieżąco od 2 października 2021 r.
Powyższe oznacza, że za lata 2021 (począwszy od 2 października), 2022, 2023, 2024 i w latach kolejnych, w których będzie uzyskiwał Pan dochody w takich samych okolicznościach faktycznych, jak w przedstawionym zdarzeniu może Pan skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów z tego tytułu wg stawki 5%. Podkreślenia przy tym wymaga, że wysokość kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanego IP ustala się jako iloczyn dochodu z kwalifikowanego IP osiągniętego w roku podatkowym i wskaźnika nexus obliczonego według wzoru określonego w art. 30ca ust. 4 ww. ustawy.
Odnosząc się natomiast do Pana wątpliwości dotyczących ustalania wskaźnika nexus, wskazujemy, że istotnym jest, aby ze wskaźnika nexus wykluczyć koszty, które nie są, lub ze swej natury nie mogą być bezpośrednio związane z wytworzeniem, rozwinięciem lub ulepszeniem konkretnego kwalifikowanego prawa własności intelektualnej.
Ustalając wskaźnik nexus, należy pamiętać, aby istniał związek między:
·wydatkami poniesionymi przez podatnika w związku z wytworzeniem kwalifikowanego prawa własności intelektualnej,
·kwalifikowanym prawem własności intelektualnej oraz
·dochodami uzyskiwanymi z kwalifikowanych praw własności intelektualnej.
Ta szczególna metoda ujmowania kosztów we wskaźniku ma zastosowanie jedynie dla celu, jakim jest kalkulacja tego wskaźnika.
Należy również pamiętać, że wskaźnik nexus jest obliczany oddzielnie dla dochodów z poszczególnych kwalifikowanych praw własności intelektualnej. W związku z tym, powinna Pani również ustalić odrębnie koszty faktycznie poniesione na działalność badawczo-rozwojową związaną z danym prawem.
Przyjąć więc trzeba, że jeżeli podatnik poniósł rzeczywiście wydatki, które kwalifikują się jako koszty prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej, to wydatki związane z wytworzeniem w ramach tej działalności kwalifikowanego IP należy uznać za koszty faktyczne poniesione przez podatnika na prowadzoną bezpośrednio przez niego działalność badawczo-rozwojową związaną z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, z zastrzeżeniem art. 30ca ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Jak wskazał Pan we wniosku, ponosił Pan szereg kosztów bezpośrednio związanych z tworzeniem i rozwojem Oprogramowania, tj.:
- sprzęt komputerowy (laptop, myszka, pendrive) i oprogramowanie komputerowe– do bezpośredniego tworzenia i rozwijania Oprogramowania, a więc programów komputerowych opisanych we wniosku, powstałych w wyniku działalności obejmującej nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń;
- koszty samochodowe (paliwo, leasing samochodu, ubezpieczenie OC/AC/GAP, koszty przeglądów i napraw) – w celu dojazdu Wnioskodawcy do biura Klienta i ustalania kierunku prac rozwojowych;
- koszty zakwaterowania krótkoterminowego w hotelach wraz z dietą – ponoszone podczas dojazdu Wnioskodawcy do Klienta;
- koszty polisy odpowiedzialności cywilnoprawnej Wnioskodawcy – ponoszone w związku z ryzykiem prowadzonej działalności gospodarczej, odpowiedzialnością za tworzone i rozwijane Oprogramowanie; Koszty polisy odpowiedzialności cywilnoprawnej Wnioskodawcy odnoszą się do wydatków związanych z wykupieniem ubezpieczenia, które chroni przed roszczeniami osób trzecich związanymi z działalnością zawodową. Polisa ta obejmuje szkody wyrządzone osobom trzecim w wyniku błędów w oprogramowaniu oraz pokrywa koszty obrony prawnej w przypadku roszczeń. W kontekście umowy z Kontrahentem, zawarte ubezpieczenie jest często wymagane jako warunek umowny, co zapewnia dodatkowe zabezpieczenie dla obu stron. Posiadanie polisy odpowiedzialności cywilnej jest kluczowe dla minimalizacji ryzyka finansowego oraz postrzegania Wnioskodawcy jako profesjonalisty, co wpływa na budowanie zaufania i stabilnych relacji biznesowych;
- abonament telefoniczny – do łączenia się z serwerami wysyłającymi dane do programu przez Internet i komunikowania się Wnioskodawcy z Klientem, dostępu do wiedzy i narzędzi programistycznych, komunikacji elektronicznej i kontrolowania procesu tworzenia i rozwijania oprogramowania oraz jego testowania;
- koszty usług księgowych – comiesięczna, zryczałtowana opłata z tytułu usług księgowych. Księgowość wskazuje jakie koszty są kosztami poniesionymi w danym okresie, wskazuje prawidłowość przyporządkowania ze strony księgowej danych kosztów do IP oraz umożliwia rozdział faktury za usługi, ponadto wskazuje pod którą pozycją dany koszt znajduje się w KPiR oraz przygotowuje zeznanie roczne.
Należy przede wszystkim podkreślić, że wysokość kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanego IP ustala się jako iloczyn:
-dochodu z kwalifikowanego IP osiągniętego w roku podatkowym oraz
-wskaźnika nexus obliczonego według specjalnego wzoru określonego w art. 30ca ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zgodnie z art. 30ca ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Koszty poniesione faktycznie przez podatnika, uwzględniane pod literą „a” we wzorze na wyliczenie wskaźnika, przez który przemnażany jest dochód z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej osiągnięty w roku podatkowym, to koszty związane z prowadzoną bezpośrednio przez podatnika działalnością badawczo-rozwojową związaną z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, a nie koszty działalności badawczo-rozwojowej w rozumieniu art. 26e ww. ustawy, zawężone do tzw. kosztów kwalifikowanych.
Zatem, dla potrzeb obliczenia podstawy opodatkowania podlegającej preferencyjnemu opodatkowaniu stawką 5% podatnik jest zobowiązany do wyliczenia dwóch podstawowych wartości:
-dochodu z kwalifikowanego IP osiągniętego w roku podatkowym oraz
-wskaźnika, którym zostanie przemnożony powyższy dochód.
Z objaśnień podatkowych Ministra Finansów z 15 lipca 2019 r. wynika bowiem, że „Obliczając wysokość dochodu z kwalifikowanego IP, który w dalszej kolejności zostanie przemnożony przez wskaźnik nexus w celu obliczenia końcowego dochodu podlegającego 5% stawce podatku, niezbędne jest określenie związanych z kwalifikowanym IP przychodów oraz kosztów. Konieczne jest więc wskazanie przez podatnika przychodów osiąganych z danego kwalifikowanego IP oraz alokowanie do tych przychodów funkcjonalnie związanych z nimi kosztów, które w sposób bezpośredni i pośredni przyczyniły się do powstania tego przychodu. Zatem, dochodem z kwalifikowanego IP jest nadwyżka sumy przychodów osiągnięta z tego kwalifikowanego IP nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą z kwalifikowanego IP”.
Objaśnienia podatkowe wskazują zatem na możliwość uwzględnienia w kalkulacji dochodu (który następnie zostanie przemnożony przez wskaźnik nexus) również kosztów pośrednich. Nie wskazują natomiast, w jaki sposób koszty pośrednie należy przyporządkować do przychodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej i do pozostałych przychodów.
Wobec powyższego wydatki, które Pan ponosi/będzie ponosił na:
-sprzęt komputerowy (laptop, myszka, pendrive) i oprogramowanie komputerowe;
-koszty samochodowe (paliwo, leasing samochodu, ubezpieczenie OC/AC/GAP, koszty przeglądów i napraw);
-abonament telefoniczny;
-koszty usług księgowych;
-koszty polisy odpowiedzialności cywilnoprawnej, w sytuacji, gdy obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia jest wymagany przez Kontrahenta;
-koszty zakwaterowania krótkoterminowego w hotelach wraz z dietą – ponoszone podczas dojazdu Wnioskodawcy do Klienta
przy zachowaniu właściwej proporcji, należy uznać za koszty, o których mowa w lit. a wzoru do obliczenia wskaźnika nexus, o których mowa w art. 30ca ust. 4 w zw. z art. 30ca ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, na potrzeby wyliczenia kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej.
Natomiast, do kalkulacji wskaźnika nexus (lit. a) nie może Pan ująć wydatku, który poniósł (poniesie) Pan na polisę odpowiedzialności cywilnoprawnej, w sytuacji, gdy obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia nie jest (nie będzie) wymagany przez Kontrahenta. Tylko bowiem w przypadku, gdy umowa z Kontrahentem zobowiązuje Pana do zawarcia umowy ubezpieczenia, wydatek taki stanowi koszt faktycznie poniesiony na działalność badawczo-rozwojową związaną z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej.
W przypadku natomiast, gdy umowy z Kontrahentem (przyszłe umowy z Kontrahentem) nie zawierają (nie będą zawierały) postanowień dotyczących obowiązku zawarcia przez Pana umowy ubezpieczenia, wydatek na koszt zakupu polisy odpowiedzialności cywilnoprawnej będzie związany z prowadzoną przez Pana działalnością – pozwoli Panu na bezpiecznie prowadzenie tej działalności, niekoniecznie związanej z prowadzeniem działalności badawczo-rozwojowej dotyczącej kwalifikowanego prawa własności intelektualnej. Trudno bowiem racjonalnie stwierdzić, że ww. wydatek w okolicznościach, w których obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia nie jest (nie będzie) wymagany przez Pana Kontrahenta, jest wprost związany z prowadzoną bezpośrednio przez Pana działalnością badawczo-rozwojową, związaną z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej.
W konsekwencji, wydatki na polisę odpowiedzialności cywilnoprawnej w przypadku, gdy obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia nie jest (nie będzie) wymagany przez Kontrahenta, nie będą stanowić kosztów, o których mowa w literze „a” wzoru z art. 30ca ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu zaistnienia zdarzenia.
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji indywidualnej.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right