Rokowania w sprawie ograniczenia korzystania z nieruchomości - Wyrok NSA z dnia 10 kwietnia 2024 r., sygn. I OSK 2290/22

W sytuacji, gdy nieruchomość jest przedmiotem sporu własnościowego, podmioty gospodarcze powinny prowadzić rokowania dotyczące zawarcia umowy ograniczającej sposób korzystania z nieruchomości z aktualnie wpisanym właścicielem w księdze wieczystej oraz trwałym zarządcą nieruchomości, aby procedura została uznana za skuteczną.

Teza od Redakcji

Dnia 10 kwietnia 2024 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Jolanta Rudnicka Sędziowie: sędzia NSA Monika Nowicka sędzia del. WSA Arkadiusz Blewązka (spr.) po rozpoznaniu w dniu 10 kwietnia 2024 roku na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skarg kasacyjnych Wojewody [...] i Gminy Miejskiej K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 26 lipca 2022 r., sygn. akt II SA/Kr 538/22 w sprawie ze skargi [...] Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] lutego 2022 r. znak [...] w przedmiocie ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości 1. uchyla zaskarżony wyrok i oddala skargę; 2. zasądza od [...] Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz Wojewody [...] kwotę 600,00 (sześćset) PLN tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego; 3. zasądza od [...] Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz Gminy Miejskiej K. kwotę 600,00 (sześćset) PLN tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie wyrokiem z dnia 26 lipca 2022 r., II SA/Kr 538/22 w sprawie ze skargi [...] Sp. z o.o. z siedzibą w W. na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] lutego 2022 r. znak [...] w przedmiocie ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości: uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu I instancji (pkt I.) oraz rozstrzygnął o kosztach postępowania sądowego (pkt II.).

Powyższy wyrok zapadł w następujących okolicznościach sprawy:

Starosta K. decyzją z dnia [...] sierpnia 2021 r. nr [...]działając na podstawie art. 124 ust. 1 – 8 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U.2020.1990 ze zm.), dalej jako "u.g.n.", orzekł o odmowie ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości oznaczonej jako działka nr [...]położona w obrębie [...] w jednostce ewidencyjnej K. miasta K., objętej księgą wieczystą nr [...], w celu zainstalowania urządzeń stacji bazowej telefonii komórkowej [...] nr [...]. W uzasadnieniu decyzji organ podniósł, że pismem z dnia [...] marca 2021 r. [...] Sp. z.o.o. w W. wystąpiła do Prezydenta Miasta K. z wnioskiem o wydanie decyzji w trybie art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (Dz.U.2021.777 ze zm.), dalej jako "u.w.r.t.", w związku z art. 206 ust. 1 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz.U.2021.576 ze zm.), dalej jako "u.p.t.", w celu wykonania prac związanych z umieszczeniem na ww. nieruchomości, oznaczonej jako działka nr [...], urządzeń stacji bazowej telefonii komórkowej [...] nr [...]. Ponadto, wnioskodawca wskazał, iż właścicielem ww. działki jest Skarb Państwa w trwałym zarządzie Izby Administracji Skarbowej w [...]. Zgodnie z art. 124 ust. 1 i ust. 1b u.g.n., starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, może ograniczyć, w drodze decyzji, sposób korzystania z nieruchomości przez udzielenie zezwolenia na zakładanie i przeprowadzenie na nieruchomości ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania płynów, pary, gazów i energii elektrycznej oraz urządzeń łączności publicznej i sygnalizacji, a także innych podziemnych, naziemnych lub nadziemnych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń, jeżeli właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości nie wyraża na to zgody. Ograniczenie to następuje zgodnie z planem miejscowym, a w przypadku braku planu, zgodnie z decyzją o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. W zakresie urządzeń łączności publicznej decyzję w sprawie zezwolenia wydaje organ w uzgodnieniu z Prezesem Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Decyzja ta może być również wydana w przypadku braku planu miejscowego lub gdy decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego nie jest wymagana. Mając na uwadze powyższe organ wskazał, że koniecznymi warunkami wydania przez starostę decyzji o zezwoleniu na zajęcie nieruchomości są: negatywny wynik rokowań z właścicielem nieruchomości, ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a w razie jego braku ważna decyzja o lokalizacji inwestycji celu publicznego, brak miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego ze względu na fakt, iż nie jest wymagana dla danego typu inwestycji. Organ wskazał, że pierwsza przesłanka nie została spełniona bowiem w trakcie postępowania ustalono, iż pismem z dnia [...] grudnia 2020 r. wnioskodawca zwrócił się do Izby Administracji Skarbowej w [...] o zawarcie umowy najmu powierzchni dachu budynku znajdującego się na przedmiotowej nieruchomości w celu wykonania prac związanych z zainstalowaniem urządzeń stacji bazowej telefonii komórkowej [...] nr [...]. W celu ustalenia stanu prawnego nieruchomości Prezydent Miasta K. decyzją z dnia [...] marca 2006 r. orzekł o: "1/ wygaśnięciu trwałego zarządu przysługującego Izbie Skarbowej w K. w odniesieniu do nieruchomości oznaczonej jako działka ewidencyjna nr [...] o pow. 0.5370 ha obręb [...] jednostka ewidencyjna K. stanowiącej własność Skarbu Państwa; 2/ ustanowieniu odpłatnie trwałego zarządu na rzecz Urzędu Skarbowego K. z siedzibą przy ul. K. [...], na czas nie oznaczony, na nieruchomości oznaczonej jako działka ewidencyjna nr [...]o pow. 0.5370 ha obręb [...] jednostka ewidencyjna K., 3/ zgodnie z obowiązującym do dnia 1 stycznia 2003 roku miejscowym planem ogólnym zagospodarowania przestrzennego m. K. przedmiotowa nieruchomość położona była w Obszarze Usług Komercyjnych – [...], oraz w Obszarze Tras Komunikacyjnych – ulice lokalne [...]; 4/ przekazanie przedmiotowej nieruchomości w trwały zarząd następuje z przeznaczeniem na siedzibę oraz prowadzenie działalności statutowej urzędów skarbowych". Jednocześnie organ dostrzegł, że decyzją z dnia [...] grudnia 2008 r. Wojewoda M. odmówił stwierdzenia, iż Gmina K. nabyła z mocy prawa, z dniem 27 maja 1990 r., przedmiotową nieruchomość. Po rozpatrzeniu odwołania Gminy K. na powyższą decyzję Krajowa Komisja Uwłaszczeniowa decyzją z dnia [...] lutego 2009 r. uchyliła zaskarżoną decyzję w całości i stwierdziła nabycie z mocy prawa, z dniem 27 maja 1990 r. przez Gminę K. własności nieruchomości położonej w jednostce ewidencyjnej K., obręb [...] oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka nr [...], o pow. 0,5370 ha, uregulowanej w księdze wieczystej [...]. W związku z wznowieniem postępowania Krajowa Komisja Uwłaszczeniowa decyzją z dnia [...] lipca 2015 r. uchyliła decyzję Krajowej Komisji Uwłaszczeniowej z dnia [...] lutego 2009 r. i utrzymała w mocy decyzję Wojewody M. z dnia [...] grudnia 2008 r. Następnie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie prawomocnym wyrokiem z dnia 9 października 2018 r., I SA/Wa 611/18 po rozpoznaniu skargi Gminy Miejskiej K. uchylił decyzję Krajowej Komisji Uwłaszczeniowej z dnia [...] lipca 2015 r. Ostateczną decyzją z dnia [...] czerwca 2019 r. Krajowa Komisja Uwłaszczeniowa orzekła o odmowie uchylenia decyzji Krajowej Komisji Uwłaszczeniowej z dnia [...] lutego 2009 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 2 grudnia 2019 r., I SA/Wa 1653/19 oddalił skargę Izby Administracji Skarbowej w K. na decyzję Krajowej Komisji Uwłaszczeniowej z dnia [...] czerwca 2019 r. Powyższy wyrok nie jest prawomocny, gdyż został zaskarżony do Naczelnego Sądu Administracyjnego.