Kompetencje sądów administracyjnych w sprawach przedawnienia składek na ubezpieczenia społeczne - Wyrok NSA z dnia 22 sierpnia 2024 r., sygn. I GSK 1005/23

Sądy administracyjne posiadają kognicję do kontroli przedawnienia należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne przy rozpatrywaniu spraw dotyczących umorzenia tych należności, ponieważ ocena przedawnienia jest kluczowa dla określenia przedmiotowości postępowania umorzeniowego.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Bogdan Fischer Sędzia NSA Joanna Salachna (spr.) Sędzia del. WSA Marek Krawczak po rozpoznaniu w dniu 22 sierpnia 2024 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 19 kwietnia 2023 r. sygn. akt III SA/Łd 56/23 w sprawie ze skargi G. S. na decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 28 października 2022 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne 1. oddala skargę kasacyjną; 2. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na rzecz G. S. 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi (dalej: Sąd I instancji lub WSA) wyrokiem z 19 kwietnia 2023 r., sygn. akt III SA/Łd 56/23 – w sprawie ze skargi G. S. (dalej: skarżąca) na decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: organ lub ZUS) z dnia 28 października 2022 r., nr UP-850/2022 w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu składek – uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję ZUS z dnia 26 sierpnia 2022 r. nr [...]

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniósł ZUS, w której zaskarżył orzeczenie w całości. Zaskarżonemu wyrokowi na podstawie art. 174 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2024 r., poz. 934; dalej: p.p.s.a.), zarzucono:

1. Naruszenie prawa materialnego, tj. przepisu art. 1, art. 2 p.p.s.a. i art. 1 § 1 i § 2 ustawy z 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2022 r., poz. 2492 ze zm.; dalej: p.u.s.a.) oraz art. 83 ust. 1, 2, 3 i 4 ustawy z 13 października 1998 r. (Dz. U. z 2022 r., poz. 1009 ze zm.) i art. 1 i 2 ustawy z 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2021 r., poz. 1805 ze zm.) oraz art. 175 ust. 1, art. 176 ust. 2, art. 177 i art. 184 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r., 78, poz. 483 ze zm.) poprzez ich błędną wykładnię i uznanie, że sprawą sądowoadministracyjną, którą rozpoznaje sąd administracyjny, jest kwestia przedawnienia i wysokości należności składkowych w postępowaniu o ich umorzenie, gdyż do oceny czy należności z tytułu