Sposób wystąpienia wspólnika ze spółki z o.o. decyduje o sposobie księgowania

W spółce z o.o., która jest naszym klientem, jeden z czterech wspólników zamierza się pozbyć udziałów. Jeszcze nie podjął decyzji, w jaki sposób to zrobi, zastanawia się nad ich sprzedaniem lub umorzeniem. Jak należy ująć w księgach rachunkowych każde z tych rozwiązań?

Wspólnik spółki z o.o. może rozstać się ze spółką na różne sposoby. Najczęściej następuje to albo poprzez sprzedanie przez niego udziałów, albo poprzez ich umorzenie.

Wariant 1. Sprzedaż udziałów

Jeśli wspólnik zdecyduje się na sprzedaż udziałów, to nie będzie to miało bezpośrednio wpływu na księgowania w spółce.W księgach spółki z o.o. bowiem nie ujmuje się sprzedaży udziałów przez danego wspólnika na rzecz innego, gdyż jest to transakcja prywatna wspólnika, a spółka nie jest jej stroną. Sprzedaż udziałów nie skutkuje też zmianą stanu kapitału zakładowego, gdyż liczba i wartość nominalna udziałów pozostaje niezmieniona. Przy czym jeżeli w księgach spółki z o.o. prowadzona jest ewidencja analityczna do konta „Kapitał zakładowy” według poszczególnych wspólników, to wartość udziałów sprzedanych przez jej dotychczasowego wspólnika należy przeksięgować na konto wspólnika, który te udziały kupił. Można tego dokonać pod datą zawiadomienia spółki z o.o. przez byłego lub obecnego wspólnika o przejściu udziałów na inną osobę.

W opisanej sytuacji zarządowi spółki z o.o. klienta na pewno należy przypomnieć, że zmianę dotyczącą wspólników spółki z o.o. trzeba wprowadzić do księgi udziałów prowadzonej przez zarząd na podstawie art. 188 k.s.h. Przy okazji warto też zwróć uwagę, żew przypadku zbycia udziałów w celu ich umorzenia spółka z o.o. (która nabywa udziały w celu ich umorzenia) nie jest płatnikiem z tytułu zbycia przez wspólników na jej rzecz udziałów w celu ich umorzenia. Nie musi zatem pobierać podatku od dochodu z tego tytułu. Dochód z tego tytułu nie jest dochodem z udziałów w zyskach. Nie podlega on zatem opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem, lecz w przypadku osób prawnych jest rozliczany na zasadach ogólnych, tzn. przychody należne i koszty nabycia udziałów uwzględnia się w podstawie opodatkowania (opodatkowanej na zasadach ogólnych).