Oddalenie skargi kasacyjnej ZUS dotyczącej odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku - Wyrok NSA z dnia 27 czerwca 2024 r., sygn. III OSK 177/24

Decyzja w przedmiocie przyznania świadczenia w drodze wyjątku powinna uwzględniać wszystkie szczególne okoliczności, które mogłyby ograniczać lub uniemożliwiać spełnienie warunków do uzyskania świadczenia na zasadach ogólnych. Organ administracyjny jest zobowiązany do wnikliwego i wszechstronnego rozważania wszystkich okoliczności faktycznych, dotyczących zarówno wnioskodawcy, jak i osoby, po której świadczenie jest dochodzone, w tym okresów ubezpieczeniowych oraz przeszkód zdrowotnych.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Zbigniew Ślusarczyk Sędziowie: Sędzia NSA Mirosław Wincenciak Sędzia del. WSA Ireneusz Dukiel (spr.) Protokolant asystent sędziego Przemysław Iżycki po rozpoznaniu w dniu 27 czerwca 2024 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 września 2023 r. sygn. akt II SA/Wa 97/23 w sprawie ze skargi O.P. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 16 listopada 2022 r. nr 010000/620/28373/2022/WSW w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 11 września 2023 r., sygn. akt II SA/Wa 97/23, po rozpoznaniu sprawy ze skargi O.P. (dalej jako wnioskodawca lub skarżący) na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (dalej jako organ lub skarżący kasacyjnie organ) z dnia 16 listopada 2022 r., nr 010000/620/28373/2022/WSW, w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku, uchylił zaskarżoną decyzję.

Powyższy wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym:

Organ, działając na podstawie art. 83 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. jedn. Dz. U. z 2022 r., poz. 504, dalej jako ustawa emerytalna), decyzją z dnia 16 listopada 2022 r. odmówił przyznania skarżącemu renty rodzinnej w drodze wyjątku. Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie organ zwrócił uwagę, że przyznanie świadczenia w drodze wyjątku wymaga spełnienia łącznie wszystkich warunków określonych w art. 83 ustawy emerytalnej. Organ wyjaśnił, że renta rodzinna jest pochodną świadczenia osoby zmarłej. W związku z tym w pierwszej kolejności rozpatrzeniu podlega spełnienie warunków określonych w art. 83 ust. 1 ustawy emerytalnej przez osobę zmarłą, a następnie przez wnioskodawcę - członka rodziny osoby zmarłej. Organ wskazał, że z dokumentacji znajdującej się w aktach rentowych wynika, że matka wnioskodawcy stała się całkowicie niezdolna do pracy w wieku 47 lat, a na przestrzeni 50 lat życia udokumentowano jedynie 4 lata, 5 miesięcy i 1 dzień łącznych okresów składkowych i nieskładkowych. Organ podał nadto, że nie bez znaczenia pozostawał fakt, że w latach 1990-2014 i 2016-2018 wystąpiły przerwy w wykonywaniu przez matkę wnioskodawcy zatrudnienia lub innej działalności popartej opłacaniem składek na ubezpieczenie społeczne oraz na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Organ stwierdził, że w sprawie nie zostały wykazane szczególne okoliczności uniemożliwiające przezwyciężenie przeszkód w wykonywaniu zatrudnienia, bowiem w wymienionych przerwach wobec matki skarżącego nie orzeczono całkowitej niezdolności do pracy. Całkowita niezdolność do pracy uniemożliwiająca kontynuowanie zatrudnienia matki wnioskodawcy została ustalona dopiero od dnia 8 czerwca 2019 r. Zdaniem organu nie istniały zatem, do tego dnia, przeszkody w podjęciu zatrudnienia i objęciu ubezpieczeniem w celu zapewnienia w przyszłości uprawnień do świadczenia z ubezpieczeń społecznych.