Ocena wymiaru opieki nad osobą niepełnosprawną a prawo do świadczenia pielęgnacyjnego - Wyrok NSA z dnia 7 czerwca 2024 r., sygn. I OSK 1233/23

Na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych, świadczenie pielęgnacyjne przysługuje osobom, które zrezygnowały z zatrudnienia w celu sprawowania opieki nad osobą o znacznym stopniu niepełnosprawności, niezależnie od istnienia innych osób zobowiązanych do alimentacji.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Elżbieta Kremer Sędziowie: sędzia NSA Piotr Przybysz sędzia del. WSA Maria Grzymisławska-Cybulska (spr.) po rozpoznaniu w dniu 7 czerwca 2024 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej A. Z. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 12 stycznia 2023 r., sygn. akt III SA/Kr 1124/22 w sprawie ze skargi A. Z. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Tarnowie z dnia 23 maja 2022 r., znak SKO.NP/4115/182/2022 w przedmiocie odmowy przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego 1. uchyla zaskarżony wyrok, zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Wójta Gminy [...] z dnia 12 kwietnia 2022 r. nr GOPS-SR-5231/86/22; 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Tarnowie na rzecz A. Z. kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie wyrokiem z dnia 12 stycznia 2023 r., sygn. akt III SA/Kr 1124/22 oddalił skargę A. Z. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Tarnowie z dnia 23 maja 2022 r., znak SKO.NP/4115/182/2022 w przedmiocie odmowy przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.

W uzasadnieniu wyroku wskazano, że skarżąca zwróciła się o przyznanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego wobec rezygnacji z zatrudnienia w związku ze sprawowaniem opieki nad matką, która legitymuje się orzeczeniem uznającym ją za osobę niepełnosprawną w znacznym stopniu. W sprawie nie było sporne to, że skarżąca, która jest zobowiązana do alimentacji niepełnosprawnej, sprawuje nad matką opiekę. Natomiast zasadniczą kwestią sporną było to, czy występował związek przyczynowo-skutkowy między niepodejmowaniem przez skarżącą zatrudniania (pracy zarobkowej), a opieką sprawowaną nad matką. W toku wywiadu ustalono, że u niepełnosprawnej w ostatnim czasie nasilają się zaniki pamięci, co wyklucza możliwość samodzielnego dawkowania leków. Nadto, nie jest ona w stanie sama przygotowywać sobie posiłków, z uwagi na brak sprawności prawej ręki. Wymaga także opieki w czynnościach higienicznych: podczas kąpieli, obcinania paznokci, czesania, jak również przy ubieraniu. Matka skarżącej używa wkładek urologicznych, z uwagi na brak kontroli nad potrzebami fizjologicznymi, cierpi na zawroty głowy, co może skutkować upadkiem. W ocenie Sądu pierwszej instancji stwierdzony w tej sprawie stan zdrowia matki skarżącej, co do której nie można wnioskować, aby była to osoba, która nie może przez pewien czas funkcjonować bez udziału opiekuna (nie jest obłożnie chora, choć z trudem, to jednak porusza się o własnych siłach, jest kontaktowa, wychodzi poza dom na spacery, jest manualnie sprawna), jak też zakres świadczonej przez skarżącą opieki (czynności dnia codziennego, prowadzenie gospodarstwa domowego) nakazywały przyjąć, że czynności opiekuńcze mogą być realizowane zarówno przed rozpoczęciem pracy, jak też i po jej zakończeniu, przez co brak było podstaw by uznać, że opieka nad matką wyklucza u skarżącej możliwość podjęcia jakiegokolwiek zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w ograniczonym choćby zakresie (czasie).