Interpretacja indywidualna z dnia 1 sierpnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDIT2.4011.325.2024.1.MD

Obowiązki informacyjne w związku ze zwolnieniem studentów z uiszczania opłat semestralnych za kształcenie.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

3 czerwca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy obowiązków informacyjnych w związku ze zwolnieniem studentów z uiszczania opłat semestralnych za kształcenie.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Są Państwo państwową uczelnią wyższą, posiadają uprawnienia do (...). Są Państwo publiczną, autonomiczną uczelnią akademicką i posiadają osobowość prawną. Zgodnie z Państwa statutem, do Państwa zadań należy przede wszystkim:

(...)

Do Państwa zadań należy także:

(...)

Mogą Państwo prowadzić we własnym imieniu i na własny rachunek działalność inną niż wskazana w art. 11 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

Zakres działalności gospodarczej obejmuje przede wszystkim:

(...)

Uczelnia na podstawie art. 23 oraz art. 79 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 742 ze zm.) oraz rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie studiów (Dz.U. z 2018 r. poz. 1861 ze zm.) pobiera zgodnie z zarządzeniem Rektora obowiązujące opłaty, m.in:

•opłaty za dokumenty np.: legitymacje, dyplom, duplikaty,

•opłaty za powtarzanie semestru na studiach stacjonarnych,

•opłaty za semestr i powtarzanie semestru na studiach niestacjonarnych.

Pobierają Państwo te opłaty, natomiast warunki i tryb ustalania, jak i zwolnienia z tych opłat określają Państwo w swoich zarządzeniach. Wskazać należy, że zgodnie z zarządzeniem studenci mogą ubiegać się o całkowite lub częściowe zwolnienie z opłat semestralnych za kształcenie na studiach, na wniosek, jedynie w wyjątkowych i szczególnie uzasadnionych przypadkach wymienionych w Państwa zarządzeniu wewnętrznym. Rektor może zwolnić studenta z obowiązku wniesienia semestralnej opłaty w części lub w całości w przypadku:

1.okoliczności losowych powodujących znaczne pogorszenie sytuacji materialnej,

2.wychowanków Domów Dziecka, którzy rozpoczęli studia w okresie do 3 lat od uzyskania matury lub opuszczeniu placówki wychowawczej,

3.uzyskania wybitnych wyników w nauce – uzyskania średniej ocen w poprzednim roku akademickim co najmniej 4.8,

4.uzyskania wybitnych wyników w sporcie – finaliści mistrzostw świata, mistrzostw Europy, Igrzysk Olimpijskich, medaliści Mistrzostw Polski.

Decyzja o częściowym lub całkowitym zwolnieniu z opłat za studia ma formę pisemną i jest doręczona studentowi.

Zgodnie z § (...) zarządzenia Rektora wniosek taki student powinien złożyć pisemnie, wzór wniosku jest dostępny dla wszystkich studentów. Dokumenty powinny być kompletne, potwierdzające zaistniałe przyczyny losowe.

Zwolnienie z obowiązku uiszczenia w całości lub części opłat z przyczyn losowych może być udzielone studentowi nie więcej niż dwa razy w czasie trwania studiów.

Pytanie

Czy nie są Państwo zobowiązani do sporządzenia informacji według ustalonego wzoru o wysokości przychodów (PIT-11) i przesłania jej podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, w związku ze zwolnieniem studentów z opłat semestralnych za kształcenie w trybie i na warunkach określonych w Państwa akcie wewnętrznym, czyli Zarządzeniu Rektora?

Państwa stanowisko w sprawie

W Państwa ocenie, nie są Państwo zobowiązani do sporządzenia informacji według ustalonego wzoru o wysokości przychodów (PIT-11) i przesłania jej podatnikowi oraz Urzędowi Skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, w związku ze zwolnieniem studentów z opłat semestralnych za kształcenie w trybie i na warunkach określonych w Państwa akcie wewnętrznym, czyli Zarządzeniu Rektora.

Przysługuje Państwu, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 40 u.p.d.o.f., zwolnienie przedmiotowe i nie stanowi przychodu studenta z tytułu zwolnienia z całości lub części opłaty semestralnej. Zwolnione, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 40 u.p.d.o.f., są świadczenia pomocy materialnej dla uczniów i osób uczestniczących w innych formach kształcenia, pochodzące z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz ze środków własnych szkół przyznane na podstawie przepisów o systemie oświaty oraz inne stypendia za wyniki w nauce, których zasady przyznawania zostały zatwierdzone przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.

Zgodnie z art. 79 ust. 3 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, uczelnia publiczna ustala warunki i tryb zwalniania z opłat. Zasady pobierania opłat za świadczone usługi edukacyjne oraz tryb i warunki zwalniania z tych opłat określone zostały w zarządzeniu Rektora.

Chcieliby Państwo zaznaczyć, iż decyzja dotycząca zwolnienia z opłat za studia, którą podejmuje Rektor, przysługuje wszystkim, którzy spełnią określone warunki, i jest kierowana do nieokreślonego kręgu osób. Nie ma więc charakteru indywidualnego. Jest dostępna dla wszystkich.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają definicji pojęcia „nieodpłatnego świadczenia”. Czyli za „nieodpłatne świadczenie” uznać należy świadczenia niewymagającej opłaty; takie, za które się nie płaci, bezpłatne.

W opisywanym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym, korzyść nie jest przypisana indywidualnej osobie. Zatem zwolnienie studenta z pobieranych przez Państwa opłat, na podstawie Państwa wewnętrznego aktu prawnego, czyli Zarządzenia Rektora, nie stanowi nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art 20 ust 1 u.p.d.o.f. w zw. z art 10 ust. 1 pkt 9 u.p.d.o.f.

Zgodnie z Zarządzeniem, studenci mogą ubiegać się o całkowite lub częściowe zwolnienie z opłat semestralnych za kształcenie na studiach na podstawie złożonego wniosku, jedynie w wyjątkowych i szczególnie uzasadnionych przypadkach wymienionych w Zarządzeniu. W szczególności:

1.gdy z przyczyn losowych student znalazł się, po rozpoczęciu studiów, w wyjątkowo trudnej sytuacji materialnej lub życiowej,

2.uzyskiwania wybitnych wyników w nauce,

3.uczestnictwa w międzynarodowych programach, z wyłączeniem programów wymiany międzyuczelnianej.

Decyzję w przedmiocie zwolnienia z opłat wydaje Rektor. Student do podania dla Rektora powinien dołączyć informację o zarobkach swoich i zarobkach członków rodziny (w przypadku braku zatrudnienia – zaświadczenie z powiatowego urzędu pracy o pozostawaniu w rejestrze bezrobotnych) oraz inne zaświadczenia dokumentujące zaistnienie zdarzeń losowych i trudną sytuację materialną.

W sytuacji gdy w Państwa wewnętrznych aktach prawnych wskazano okoliczności, które powodują rezygnację z pobierania opłat za usługi edukacyjne, to należy uznać, że tego rodzaju świadczenie jest dostępne w sposób ogólny dla wszystkich, którzy spełnią określone warunki. W konsekwencji to potencjalne rozwiązanie jest kierowane do nieokreślonego kręgu osób, nie ma więc charakteru indywidualnego. Świadczenie to ma zatem charakter ogólnodostępny, co wyklucza możliwość ustalenia wymiernej korzyści i przypisania jej indywidualnej osobie.

Zatem zwolnienie studenta z pobieranych przez Państwa opłat, które nastąpiło na podstawie Zarządzenia, nie stanowi nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 u.p.d.o.f. z którego treści wynika, że przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Studenci ci nie uzyskują bowiem przychodu z innych źródeł (nieodpłatnych świadczeń).

Nie powstaje więc przychód z innych źródeł, o którym mowa art. 20 ust. 1 u.p.d.o.f. w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 u.p.d.o.f. Jednakże chcieliby Państwo zaznaczyć, iż zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są świadczenia pomocy materialnej dla uczniów, studentów, uczestników studiów doktoranckich i osób uczestniczących w innych formach kształcenia, pochodzące z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz ze środków własnych szkół i uczelni – przyznane na podstawie przepisów o systemie oświaty oraz ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym. Zatem w konsekwencji, nie ciążą na Państwu obowiązki, o których mowa w art. 42a ust. 1 u.p.d.o.f.

Reasumując, w związku ze zwolnieniem studentów z opłat semestralnych za kształcenie, opisanych w stanie faktycznym, w trybie i na warunkach określonych w Państwa akcie wewnętrznym, nie są Państwo zobowiązani do sporządzenia i przekazania podatnikowi i właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego informacji PIT-11.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku, jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie, bądź od których zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Art. 11 ust. 2 omawianej ustawy stanowi, że:

Wartość pieniężną świadczeń w naturze, z zastrzeżeniem ust. 2c oraz art. 12 ust. 2-2c, określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania.

Na podstawie art. 11 ust. 2a powołanej ustawy:

Wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się:

1)jeżeli przedmiotem świadczenia są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia – według cen stosowanych wobec innych odbiorców;

2)jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione – według cen zakupu;

3)jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku – według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku;

4)w pozostałych przypadkach – na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.

Według art. 11 ust. 2b cytowanej ustawy:

Jeżeli świadczenia są częściowo odpłatne, przychodem podatnika jest różnica pomiędzy wartością tych świadczeń, ustaloną według zasad określonych w ust. 2 lub 2a, a odpłatnością ponoszoną przez podatnika.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 9 wskazanej ustawy:

Źródłami przychodów są inne źródła.

Art. 20 ust. 1 przywołanej ustawy stanowi, że:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Na podmiotach dokonujących świadczeń z innych źródeł ciążą obowiązki informacyjne wynikające z art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem:

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Katalog przychodów z innych źródeł jest katalogiem otwartym, o czym przesądza użycie przez ustawodawcę sformułowania w szczególności. Zatem przychodem z innych źródeł jest również nieodpłatne świadczenie, jeżeli nie jest ono związane z kategorią przychodów określonych w katalogu źródeł wskazanych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają definicji nieodpłatnych świadczeń. Rozumienie tego pojęcia zostało jednak wypracowane w judykaturze.

W uchwałach z 18 listopada 2002 r. sygn. akt FPS 9/02 oraz z 16 października 2006 r. sygn. akt FPS 1/06 Naczelny Sąd Administracyjny ustalił znaczenie tego terminu w oparciu o przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. NSA uznał, że:

na gruncie tej ustawy, termin „nieodpłatne świadczenie” ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym, obejmuje wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

W uchwale z 24 maja 2010 r. sygn. akt II FPS 1/10, NSA potwierdził powyższe stanowisko uznając, że:

ma ono również zastosowanie do podatku dochodowego od osób fizycznych, w stosunku do sytuacji wynikających z art. 11 ust. 1 w związku z art. 12 ust. 1 i 3 ustawy PIT.

Kwestia rozumienia pojęcia „innych nieodpłatnych świadczeń” – w aspekcie świadczeń pracowniczych – była również przedmiotem analizy Trybunału Konstytucyjnego w wyroku z 8 lipca 2014 r. sygn. akt K 7/13 (Dz. U. z 2014 r. poz. 947). W wyroku tym Trybunał stwierdził, że za przychód pracownika z tytułu „innych nieodpłatnych świadczeń”, o których mowa w art. 12 ust. 1 i art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, mogą być uznane takie świadczenia, które:

1)po pierwsze, zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie),

2)po drugie, zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść,

3)po trzecie, korzyść ta jest wymierna (również w postaci zaoszczędzenia wydatku) i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów).

W kontekście pierwszego warunku, Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że „inne nieodpłatne świadczenia” na rzecz pracownika mogą być uznane za jego dochód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych tylko pod warunkiem, że rzeczywiście spowodowały zaoszczędzenie przez niego wydatków. Ustalenie tej okoliczności zależy od tego, czy pracownik skorzystał ze świadczenia oferowanego przez pracodawcę w pełni dobrowolnie. Zgoda na skorzystanie ze świadczenia wyraża bowiem ocenę pracownika, że świadczenie – z punktu widzenia jego sytuacji zawodowej, życiowej, rodzinnej – jest celowe i przydatne, leży w jego interesie. Oznacza to, że w braku świadczenia ze strony pracodawcy pracownik musiałby ponieść wydatek. W konsekwencji przyjęcie świadczenia oferowanego przez pracodawcę oznacza uniknięcie tego wydatku.

Formułując drugi warunek Trybunał Konstytucyjny wyjaśnił, że dla oceny czy świadczenie leżało w interesie pracownika, istotne jest czy stanowi ono realne przysporzenie majątkowe (korzyść), którego efekt jest uchwytny w jego majątku. Trybunał Konstytucyjny – w ślad za uchwałami NSA – uznał, że w zakres nieodpłatnego świadczenia, jako przychodu wchodzą wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, „których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy”. W konsekwencji, aby wartość świadczenia uzyskanego od pracodawcy podlegała opodatkowaniu, po stronie pracownika musi pojawić się dochód, czyli korzyść majątkowa. Korzyść ta może wystąpić w dwóch postaciach: prowadzi do powiększenia aktywów, co jest zwykłym skutkiem wypłaty pieniędzy, albo do zaoszczędzenia wydatków, co może być następstwem świadczenia rzeczowego lub w formie usługi. W wyniku takiego świadczenia w majątku pracownika nie pojawia się wprawdzie realny dochód (w znaczeniu ekonomicznym), ale ponieważ znaczenie dochodu na gruncie ustawy PIT jest szersze, zaoszczędzenie wydatków musi być traktowane na równi z przyrostem majątku. Jako przykład Trybunał Konstytucyjny wskazał m.in. dowożenie pracownika z miejsca zamieszkania do pracy. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego zorganizowanie tego rodzaju transportu może oznaczać zaoszczędzenie wydatku po stronie pracownika i w konsekwencji może stanowić przysporzenie objęte podatkiem dochodowym. Taka ocena jest jednak poprawna tylko pod warunkiem, że świadczenia te pracodawca spełniał, dysponując uprzednią zgodą pracownika na ich przyjęcie. O ile bowiem pracownik decyduje się skorzystać z przewozu, niewątpliwie zaoszczędza sobie wydatku, który musiałby ponieść.

Jednocześnie Trybunał Konstytucyjny zauważył, że w sytuacji gdy nieodpłatne świadczenie zostało przyjęte jako warunek niezbędny do zgodnego z prawem wykonania pracy – po stronie pracownika nie pojawia się korzyść, która mogłaby być objęta podatkiem dochodowym.

Odnosząc się natomiast do trzeciego warunku, Trybunał Konstytucyjny wskazał, że przychód powstaje, gdy można zindywidualizować świadczenie, określić jego wartość pieniężną oraz skonkretyzować odbiorcę. Mając powyższe na uwadze Trybunał Konstytucyjny zauważył, że w sytuacji gdy otrzymane przez pracownika nieodpłatne świadczenie stanowi świadczenie pracodawcy, na które pracownik wyraził zgodę, które zostało spełnione w jego interesie i oznacza realne przysporzenie mu korzyści, problem ustalenia podstawy opodatkowania w zasadzie ulega rozwiązaniu. Dotyczy to między innymi zorganizowania przez pracodawcę dowozu do pracy, w sytuacji gdy pracodawca wie kto będzie korzystał z tej formy transportu oraz zna odległości, którą każdy będzie pokonywał. W takim przypadku pracodawca jest w stanie precyzyjnie określić wartość świadczenia przypadającą indywidualnie na każdego przewożonego.

Z kolei jako przykład świadczenia, które nie rodzi po stronie pracownika przysporzenia majątkowego (korzyści), Trybunał Konstytucyjny wskazał sytuację, w której pracodawca proponuje pracownikom udział w spotkaniach integracyjnych czy szkoleniowych, choćby organizowanych poza miejscem pracy (imprezy wyjazdowe). W tym przypadku, nawet jeśli pracownik uczestniczy w spotkaniu (konferencji, szkoleniu) dobrowolnie, po jego stronie nie pojawia się korzyść, choćby w postaci zaoszczędzenia wydatku. Nie sposób bowiem zakładać, że gdyby nie „kursokonferencja” organizowana przez pracodawcę, pracownik wydałby pieniądze na uczestnictwo w takim przedsięwzięciu. Trudno też poważnie utrzymywać, że przychodem pracownika z umowy o pracę czy stosunku służbowego jest możliwość okazjonalnego uczestnictwa w obiedzie czy kolacji, a wartość zjedzonych przez niego potraw i wypitych napojów wyznacza podstawę opodatkowania.

W świetle powyższego zauważyć należy, że nie każde świadczenie spełnione przez pracodawcę na rzecz pracownika bez ustalonej za nie zapłaty jest świadczeniem podlegającym podatkowi dochodowemu, podobnie jak nie każde tego rodzaju świadczenie jest wyłączone spod regulacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przy czym, jak słusznie zauważył Trybunał Konstytucyjny, ze względu na otwarty i rozwijający się katalog świadczeń oferowanych przez pracodawców – nie jest możliwe enumeratywne wyliczenie w ustawie podatkowej wszystkich nieodpłatnych przysporzeń, które zgodnie z zasadą powszechności przedmiotowej podatku dochodowego powinny być przez ustawodawcę uwzględnione.

Podkreślić należy, że ustawowe pojęcie nieodpłatnych świadczeń musi być zawsze interpretowane w konkretnym kontekście, a nie w oderwaniu od niego z pominięciem okoliczności realizacji pewnych uprawnień, zjawisk gospodarczych i zdarzeń prawnych.

Powyższy wyrok Trybunału Konstytucyjnego dotyczy wprawdzie świadczeń uzyskiwanych przez pracowników, jednak zawiera wskazówki interpretacyjne jak należy rozumieć nieodpłatne świadczenia i może mieć zastosowanie w sprawie zwolnienia studenta z opłat za usługi edukacyjne.

Z opisu zdarzenia wynika, że są Państwo publiczną uczelnią, która prowadzi studia, za które pobiera opłaty za semestr, a warunki i tryb ich ustalania oraz zwolnienia z opłat określa w swoich zarządzeniach. Zgodnie z zarządzeniem studenci mogą ubiegać się o całkowite lub częściowe zwolnienie z opłat semestralnych za kształcenie na studiach, na wniosek. Rektor może zwolnić studenta z obowiązku wniesienia tych opłat, jedynie w wyjątkowych i szczególnie uzasadnionych przypadkach.

Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy zauważyć należy, że w sytuacji gdy w Państwa wewnętrznych aktach prawnych wskazano okoliczności, które powodują rezygnację z pobierania opłat za usługi edukacyjne, to należy uznać, że tego rodzaju świadczenie jest dostępne w sposób ogólny dla wszystkich, którzy spełnią określone warunki. Potencjalnie rozwiązanie to jest kierowane do nieokreślonego kręgu osób, nie ma więc charakteru indywidualnego. Dlatego też należy uznać, że w opisanej sytuacji trzecia z przesłanek wskazanych w wyroku Trybunału Konstytucyjnego nie jest wypełniona.

Zatem, zwolnienie studenta z pobieranych przez Państwa opłat, które nastąpiło na warunkach i w trybie określonym w zarządzeniu Rektora, tj. Państwa wewnętrznym akcie prawnym – nie stanowi nieodpłatnego świadczenia i nie skutkuje powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu. W konsekwencji, nie ciążą na Państwu obowiązki, o których mowa w art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. sporządzenia i przekazania studentowi oraz właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego informacji PIT-11.

Z uwagi na to, że po stronie studentów korzystających z Państwa usług, wobec których zrezygnowali Państwo z pobierania opłat semestralnych, nie powstanie przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 omawianej ustawy, Państwa stanowisko uznano za prawidłowe. Wyjaśnić przy tym jednak należy, że zwolnienie wynikające z art. 21 ust. 1 pkt 40 tej ustawy, w brzmieniu nadanym przez Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce z dnia 3 lipca 2018 r. (Dz. U. z 2018 r. poz. 1669), nie obejmuje swoim zakresem świadczeń dla studentów, a ponadto nie odnosi się do podmiotów zwalniających z obowiązku wnoszenia opłat za usługi edukacyjne.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

•Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

•Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.