Interpretacja indywidualna z dnia 1 sierpnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDWPT.4011.89.2024.3.MH

Obowiązki płatnika w związku z wypłatą odszkodowania zasądzonego wyrokiem sądu.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

23 maja 2024 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy obowiązków płatnika w związku z wypłatą odszkodowania zasądzonego wyrokiem sądu. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 3 lipca 2024 r. (data wpływu 9 lipca 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Sąd Okręgowy .... w sprawie z powództwa A. przeciwko Państwu o przywrócenie Powodowi poprzednich warunków pracy i płacy, przyznał wyrokiem z dnia 16 lutego 2024 r., sygn. akt ....., tytułem odszkodowania kwotę 14 905,32 zł. Odszkodowanie dotyczyło pozbawienia Powoda dodatku brygadzistowskiego ze względu na zredukowanie ilości brygad wynikające ze zmniejszenia obsady kadrowej w dziale produkcji. Sąd Okręgowy  orzekł, że pozbawienie dodatku brygadzistowskiego z dniem 12 maja 2022 r. odbyło się z naruszeniem przepisów prawa pracy, dlatego na podstawie art. 47¹ kodeksu pracy w związku z art. 42 § 2 kodeksu pracy zasądził wskazane wyżej odszkodowanie. Z uwagi na to, że p. A. jest nadal pracownikiem kwota przyznanego odszkodowania została pomniejszona przy wypłacie o podatek dochodowy od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne na podstawie Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.

W Państwa ocenie jako płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych należy uznać, że gdyby Pracownik nie został pozbawiony dodatku brygadzistowskiego i otrzymywał ten dodatek przez cały okres od dnia 12 maja 2022 r. (dzień odwołania z funkcji brygadzisty) do dnia 16 lutego 2024 r. (dzień ogłoszenia wyroku zasądzającego odszkodowanie), kwota tego dodatku byłaby opodatkowana podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Gdyby więc nie opodatkowano zasądzonego odszkodowania Pracownik osiągnąłby korzyść finansową w postaci nie opodatkowania dodatku brygadzistowskiego, który by otrzymywał gdyby nie został go pozbawiony. Dlatego zastosowanie powinien mieć art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast w kwestii pomniejszenia zasądzonego odszkodowania o składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne na podstawie Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 1998 r., nie wynika aby zasądzone wyrokiem odszkodowanie zatrudnionemu nadal Pracownikowi było przychodem niestanowiącym podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ponieważ w niniejszej sprawie nie doszło do wygaśnięcia ani rozwiązania stosunku pracy, a wskazany wyżej Pracownik nadal świadczy pracę na rzecz Państwa i pobiera z tego tytułu wynagrodzenie za pracę. Pracownik zaakceptował pomniejszenie kwoty odszkodowania o składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Natomiast domaga się wypłaty kwoty pomniejszającej zasądzone odszkodowanie o zaliczkę na podatek od osób fizycznych.

Uzupełnienie opisu stanu faktycznego

W piśmie z dnia 3 lipca 2024 r., stanowiącym uzupełnienie wniosku wskazali Państwo, że wysokość odszkodowania w wysokości 14 905,32 zł została zasądzona przez Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 16 lutego 2024 r., sygn. akt ...., na podstawie art. 47¹ w związku z art. 42 § 2 i art. 45 § 2 Kodeksu pracy, po uznaniu przez Sąd, że pozbawienie pracownika dodatku brygadzistowskiego z dniem 12 maja 2022 r. odbyło się z naruszeniem przepisów prawa pracy. Pracodawca nie ustalał z pracownikiem wysokości odszkodowania. W uzasadnieniu wyroku Sądu wskazano podane wyżej przepisy kodeksu pracy jako podstawy prawne ustalenia wysokości odszkodowania.

Wskazane w Państwa wniosku i zasądzone przez Sąd odszkodowanie dotyczy szkody rzeczywistej, którą była utrata przez pracownika dodatku brygadzistowskiego (20% wynagrodzenia zasadniczego), który pracodawca przestał wypłacać pracownikowi od dnia 22 maja 2022 r. Przyczyną pozbawienia pracownika dodatku brygadzistowskiego było odwołanie pracownika z funkcji brygadzisty, a skutkiem utrata przez pracownika wynagrodzenia z tytułu dodatku brygadzistowskiego. Zasądzone przez Sąd odszkodowanie miało zrekompensować pracownikowi utracone w wyniku odebrania dodatku brygadzistowskiego spodziewane korzyści w postaci części wynagrodzenia za pracę odpowiadającej wysokości dodatku brygadzistowskiego. Wypłacone odszkodowanie dotyczyło korzyści, które pracownik mógł osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Wpłaty odszkodowania na rzecz pracownika dokonano w dniu 29 lutego 2024 r. Wyrok Sądu Okręgowego z dnia 16 lutego 2024 r., sygn. akt ....., jako wyrok Sądu drugiej instancji, uprawomocnił się w dniu 11 kwietnia 2024 r.

Pytanie

Czy z przyznanego odszkodowania - zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego - powinna zostać pobrana zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych?

Państwa stanowisko w sprawie

W Państwa ocenie, jako płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych, należy uznać, że gdyby pracownik nie został pozbawiony dodatku brygadzistowskiego i otrzymywał ten dodatek przez cały okres od dnia 12 maja 2022 r. (dzień odwołania z funkcji brygadzisty) do dnia 16 lutego 2024 r. (dzień ogłoszenia wyroku zasądzającego odszkodowanie) kwota tego dodatku brygadzistowskiego byłaby opodatkowana podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Gdyby więc nie opodatkowano zasądzonego odszkodowania pracownik osiągnąłby korzyść finansową w postaci nie opodatkowania odszkodowania, które w części „zastępuje” niewypłacany dodatek brygadzistowski, który by otrzymywał, gdyby nie został go pozbawiony. Dlatego zastosowanie powinien mieć art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym zasądzone przez Sąd odszkodowanie powinno być opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych i pracodawca był zobowiązany do pobrania z zasądzonego odszkodowania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Z treści powyższego przepisu wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, zawartym w ww. ustawie, bądź od których zaniechano poboru podatku.

Wyszczególnienia źródeł przychodów osiągniętych przez osoby fizyczne ustawodawca dokonał w art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Przepis art. 11 ust. 1 ww. ustawy, stanowi, że:

W myśl art. 12 ust. 1 ww. ustawy:

Należy zauważyć, że użyty w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwrot „w szczególności” oznacza, że wymieniane kategorie przychodów stanowią katalog otwarty. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. Ponadto treść tego przepisu wskazuje, że do przychodów pracownika zaliczyć należy praktycznie wszystkie otrzymane przez niego świadczenia, które mógł on otrzymać od pracodawcy. Są nimi bowiem nie tylko wynagrodzenia, czyli świadczenia wprost wynikające z zawartej umowy o pracę, ale również wszystkie inne przychody (świadczenia), niezależnie od podstawy ich wypłaty, jeżeli w jakikolwiek sposób wiążą się z faktem wykonywania pracy. Analiza powyższego przepisu prowadzi do wniosku, że podstawą nabycia prawa m.in. do odszkodowania wypłaconego pracownikowi lub byłemu pracownikowi jest łączący lub uprzednio łączący tę osobę z pracodawcą stosunek pracy, a zatem odszkodowania takie stanowią przychód ze stosunku pracy, opodatkowany lub zwolniony od podatku.

Zgodnie z art. 12 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Według zaś art. 32 ust. 1 omawianej ustawy:

Z art. 38 ust. 1 przywołanej ustawy wynika, że:

Treść powyższych przepisów zobowiązuje płatnika do obliczania i poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych od osób, które uzyskują od płatnika przychody ze stosunku pracy.

Należy podkreślić, że odszkodowanie stanowi, co do zasady, przychód w rozumieniu przytoczonego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, określonym w art. 21 ust. 1 ww. ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Ustawa o podatku dochodowym nie zawiera definicji pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia, tym nie mniej rozumienie tych pojęć nie może odbiegać od ich znaczenia przyjętego w systemie prawa cywilnego. Wiele pojęć z katalogu zwolnień przedmiotowych nie zostało zdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych – nie może to jednak oznaczać dowolności w ich rozumieniu i stosowania wykładni rozszerzającej, przy czym oczywistym jest, że aby uniknąć takiej dowolności, kryteria rozumienia tych pojęć, niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, muszą mieć w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych.

W orzecznictwie sądów administracyjnych zauważa się, że jakkolwiek ustawodawca nie zdefiniował w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych pojęcia szkody czy odszkodowania, to rozumienie tych pojęć nie może odbiegać od przyjętego w systemie prawa cywilnego ich znaczenia.

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.) także nie zawiera legalnej definicji odszkodowania, jednakże można ją wywieść z jej regulacji.

Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia, które ma na celu naprawienie wyrządzonej szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy.

Odszkodowanie według przepisów prawa cywilnego jest świadczeniem, które ma na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Z pojęciem szkody mamy do czynienia na gruncie zobowiązań umownych, bowiem w myśl art. 471 Kodeksu cywilnego:

Przy czym szkodą jest zarówno uszczerbek w istniejącym mieniu, jak i utrata przyszłych korzyści.

Odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej mogą korzystać ze zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak również art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy - zastosowanie zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy ma „pierwszeństwo” przed zastosowaniem zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy.

Zatem możliwość skorzystania przedmiotowego odszkodowania ze zwolnienia należy rozpatrywać we wskazanej wyżej kolejności.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W świetle art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Treść zacytowanych przepisów wskazuje, że zasadą jest traktowanie otrzymanych odszkodowań (zadośćuczynień) jako przychodu podlegającego opodatkowaniu, który tylko w pewnych przypadkach – szczegółowo opisanych w ustawie – korzystać może ze zwolnienia z opodatkowania.

Ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie powołanych przepisów korzystają zatem takie odszkodowania lub zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, bądź z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy oraz inne niż wskazane wyżej odszkodowania (zadośćuczynienia), które otrzymane zostały na podstawie wyroku lub ugody sądowej, do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie. Zastrzec przy tym należy, że użycie przez ustawodawcę w art. 21 ust. 1 pkt 3b zwrotu „inne” oznacza, że ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie tego przepisu korzystać mogą tylko takie odszkodowania, które nie zostały wymienione w innych przepisach dotyczących zwolnień z opodatkowania. Powoduje to, że jeżeli określone odszkodowanie wyłączone zostało z zakresu zwolnienia z opodatkowania na podstawie jednego z przepisów ustawy nie może ono korzystać ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie innego przepisu nawet jeżeli spełnia warunki w nim określone.

Mając na uwadze powyższe wyjaśnienia konieczne jest więc ustalenie, czy wypłacone pracownikowi odszkodowanie spełnia warunki do zastosowania zwolnienia z opodatkowania.

Z opisu sprawy wynika, że Sąd Okręgowy w sprawie z powództwa Państwa pracownika przeciwko Państwu o przywrócenie Powodowi poprzednich warunków pracy i płacy, przyznał wyrokiem z dnia 16 lutego 2024 r., tytułem odszkodowania kwotę 14 905,32 zł. Odszkodowanie dotyczyło pozbawienia Powoda dodatku brygadzistowskiego ze względu na zredukowanie ilości brygad wynikające ze zmniejszenia obsady kadrowej w dziale produkcji. Wysokość odszkodowania w wysokości 14 905,32 zł została zasądzona przez Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 16 lutego 2024 r., sygn. akt ....., na podstawie art. 47¹ w związku z art. 42 § 2 i art. 45 § 2 kodeksu pracy, po uznaniu przez Sąd, że pozbawienie pracownika dodatku brygadzistowskiego z dniem 12 maja 2022 r. odbyło się z naruszeniem przepisów prawa pracy. Pracodawca nie ustalał z pracownikiem wysokości odszkodowania. W uzasadnieniu wyroku Sądu wskazano podane wyżej przepisy kodeksu pracy jako podstawy prawne ustalenia wysokości odszkodowania.

Kwestie zasad i podstawy do wypłaty odszkodowania z tytułu nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy o pracę reguluje ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1465 ze zm.).

 W myśl art. 42 § 1 ustawy Kodeks pracy:

Zgodnie art. 42 § 2 ww. ustawy:

Na podstawie art. 45 § 2 cyt. ustawy:

Zgodnie z art. 47¹:

Dla objęcia odszkodowania zwolnieniem niezbędne jest między innymi, aby z przepisów prawa (ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw) wynikały wprost wysokość lub zasady ustalania otrzymanego odszkodowania.

Powołane powyżej przepisy Kodeksu pracy określają zakres i sposób naprawienia szkody, jak również zawierają element, który jest istotny z uwagi na zastosowanie zwolnienia podatkowego, tj. normują wysokość odszkodowania.

Zgodnie z powyższym, przyznane na podstawie wyroku Sądu odszkodowanie, które wypłacili Państwo pracownikowi, którego wysokość oraz zasady ustalania wynikały wprost z przepisów ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy – korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wskazać również należy, że z przedstawionego przez Państwa opisu sprawy nie wynika, aby zachodziły wyłączenia, o jakich mowa w lit. a)-g) art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem odszkodowanie to zostało przyznane wyrokiem sądowym za niezgodne z prawem wypowiedzenie warunków pracy i płacy.

Mając na uwadze przedstawiony opis stanu faktycznego oraz powołane wyżej przepisy prawa stwierdzić należy, że wypłacone przez Państwa na podstawie wyroku sądowego odszkodowanie za pozbawienie pracownika dodatku brygadzistowskiego, które zgodnie z wyrokiem sądu odbyło się z naruszeniem przepisów prawa pracy, korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym, bowiem jego wysokość oraz zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw, tj. z art. 47¹ w związku art. 42 § 2 i art. 45 § 2 Kodeksu pracy. Oznacza to, że Państwo, jako płatnik, nie jesteście zobowiązani do obliczenia i pobrania z tego tytułu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Zatem Państwa stanowisko należało uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację indywidualną w trybie art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa, opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Należy wskazać, że przy wydawaniu niniejszej interpretacji tutejszy Organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Pani w zakresie przedstawionego stanu faktycznego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…).

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).