Ekwiwalent za urlop w służbach mundurowych - Wyrok SN z dnia 12 marca 2024 r., sygn. II PSKP 89/22

Skoro prawo do urlopu wypoczynkowego obliczane jest w oparciu o dni robocze, ekwiwalent za niewykorzystany urlop powinien być ustalany analogicznie, uwzględniając powszechne zasady ustalania ekwiwalentu w Kodeksie pracy, z pominięciem współczynnika 1/30, co wynika z braku szczegółowych regulacji w ustawie o Biurze Ochrony Rządu.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Halina Kiryło (przewodniczący)

‎SSN Zbigniew Korzeniowski (sprawozdawca)‎

SSN Maciej Pacuda

w sprawie z powództwa T. K. ‎przeciwko Skarbowi Państwa - Komendantowi Służby Ochrony Państwa
‎o ekwiwalent za urlop wypoczynkowy, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 12 marca 2024 r., ‎skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie ‎z dnia 8 lipca 2021 r., sygn. akt III APa 25/20,

I. oddala skargę kasacyjną,

II. zasądza od Skarbu Państwa - Komendanta Służby Ochrony Państwa na rzecz T. K. 1800 (jeden tysiąc osiemset) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym.

UZASADNIENIE

Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z 8 lipca 2021 r. oddalił apelację pozwanego Skarbu Państwa – Komendanta Służby Ochrony Państwa od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z 12 listopada 2019 r., który zasądził od pozwanego na rzecz powoda T. K. 29.345 zł z odsetkami od 21 sierpnia 2016 r. tytułem wyrównania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.

Pozwany wypłacił powodowi ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy za 217 dni przyjmując za podstawę mnożnik 1/30. Spór dotyczył mnożnika. Powód odwołał się do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 30 października 2018 r., K 7/15.

Sąd Okręgowy ustalił, że powód pełnił służbę w Biurze Ochrony Rządu od 30 marca 2001 r. do 20 sierpnia 2016 r. Do obliczenia ekwiwalentu przyjęto współczynnik 1/30.

Sąd Okręgowy nie uwzględnił zarzutu przedawnienia z art. 97 ust. 1 i 2 ustawy z 16 marca 2001 r. o Biurze Ochrony Rządu. Zgodnie z art. 105 ust. 1 pkt. 2 ustawy funkcjonariuszowi zwolnionemu ze służby, niezależnie od odprawy, przysługuje ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy niewykorzystany w roku zwolnienia ze służby oraz za urlopy zaległe. Prawo do ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy staje się więc wymagalne dopiero z momentem zwolnienia funkcjonariusza ze służby. Sąd Okręgowy zgodził się z pozwanym, że prawo powoda do wykorzystania urlopu wypoczynkowego w naturze za lata 2010-2012 uległo przedawnieniu przed dniem zwolnienia go ze służby. Natomiast prawo do wykorzystania urlopu w naturze za pozostałe lata, t.j. 2013-2016 przekształciło się w prawo do ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Zarzut przedawnienia nie może jednak tamować dochodzenia przez powoda zapłaty ekwiwalentu za lata 2010-2012, gdyż ustalone okoliczności wskazują, że pozwany zrzekł się korzystania z tego zarzutu w odniesieniu do zgłoszonych przez powoda roszczeń. Świadczy o tym zachowanie pozwanego, który wypłacając powodowi ekwiwalent za 217 dni niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego uwzględnił przedawniony urlop (również za lata 2010-2012). Zrzeczenie się zarzutu przedawnienia jest jednostronnym oświadczeniem woli, stanowiącym wykonanie przysługującego stronie prawa kształtującego. Stosuje się do niego wszystkie zasady dotyczące składania oświadczeń woli, zatem, zgodnie z art. 60 k.c., może być ono złożone albo wyraźnie (wprost) albo w sposób dorozumiany i nie wymaga żadnej szczególnej formy. Nie ma zatem podstaw do twierdzenia, iż do zrzeczenia się korzystania z zarzutu przedawnienia dojdzie tylko wówczas, gdy dłużnik użyje formuły, że zrzeka się zarzutu przedawnienia lub formuły do niej równoważnej. Jednocześnie jednak dorozumiane zrzeczenie się korzystania z zarzutu przedawnienia musi wynikać w sposób niewątpliwy z towarzyszących temu oświadczeniu okoliczności. Z zachowania pozwanego, który wypłacił powodowi ekwiwalent za urlop wypoczynkowy, także za przedawnione okresy, w sposób jednoznaczny wynika, że pozwany, pomimo upływu terminu przedawnienia prawa do urlopu wypoczynkowego za lata 2010-2012, chciał zadośćuczynić roszczeniom powoda w tym zakresie. Tym samym Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że pozwany potwierdził prawo powoda do urlopu w naturze za w/w lata, a co za tym idzie w sposób dorozumiany zrzekł się korzystania z zarzutu przedawnienia co do roszczeń dotyczących przedawnionych świadczeń.