Interpretacja indywidualna z dnia 23 lipca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDIT1.4011.373.2024.1.MR

Skutki podatkowe potrącenia wierzytelności oraz obniżenia wkładu w spółce komandytowej.

Interpretacja indywidualna

 – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłegojest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

(...) 2024 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych potrącenia wierzytelności oraz obniżenia wkładu w spółce komandytowej.

Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowany będący stroną postępowania: A. A;

2)Zainteresowany niebędący stroną postępowania: A. B(ul. B 1, (...));

3)Zainteresowany niebędący stroną postępowania: A. C(ul. C 2, (...));

4)Zainteresowany niebędący stroną postępowania: A. D(ul. D 3, (...));

5)Zainteresowana niebędąca stroną postępowania: A. E(ul. E 4, (...));

6)Zainteresowana niebędąca stroną postępowania: A. F(F 5, (...)).

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca oraz Zainteresowani są wspólnikami X sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w Y (dalej: „Spółka komandytowa”, „Spółka”). Umowa Spółki została zawarta w dniu (...) 2019 r. przez występujące po stronie komandytariuszy osoby fizyczne: A. G, A. H, A. I oraz występującą jako komplementariusz X sp. z o.o. Spółka komandytowa została wpisana do rejestru przedsiębiorców KRS w dniu (...) 2019 r.

Wspólnikami spółki będącej komplementariuszem - X sp. z o.o. byli: Wnioskodawca A. G, A. H oraz A. I.

Wkłady komandytariuszy do Spółki komandytowej miały równe wartości i wynosiły po (...) złotych, natomiast wkład komplementariusza wynosił (...) złotych. Łączna wartość wkładów wyniosła kwotę (...) złotych. Udziały w zyskach komandytariuszy były równe i wynosiły po 31%, natomiast udział w zysku komplementariusza wynosił 7%. W takich samych proporcjach wspólnicy mieli uczestniczyć w stratach Spółki.

Dnia (...) 2019 r. dokonano zmiany umowy Spółki komandytowej, na mocy której do Spółki przystąpił A. Z jako komandytariusz. Jego wkład wynosił (...) złotych Wskutek tego łączna wartość wniesionych wkładów wynosiła kwotę (...) złotych. W związku przystąpieniem nowego komandytariusza ustalono, że każdy z czterech komandytariuszy ma równy udział w zysku, wynoszący po 23,25%, natomiast 7% udziału w zysku w dalszym ciągu przysługiwało komplementariuszowi X sp. z o.o. Nadal, w takich samych proporcjach jak w zyskach, wspólnicy mieli uczestniczyć w stratach Spółki.

W dniu (...) 2019 r. A. Z przystąpił również do X sp. z o.o., obejmując udziały w podwyższonym kapitale zakładowym tej spółki. W dniu (...) 2020 r., w celu zapewnienia rozwoju Spółki komandytowej dokonano zmiany umowy, poprzez zwiększenie wkładów komandytariuszy z kwot po (...) złotych do kwot po (...) złotych. Łączna wartość wkładów wyniosła kwotę (...) złotych. Jednocześnie, w związku ze zwiększeniem wkładów komandytariuszy dokonano zwiększenia ich udziałów w zyskach z wartości po 23,25% do 24,5%, przy jednoczesnym obniżeniu udziału w zysku komplementariusza X sp z o.o., do 2%. Nadal, w takich samych proporcjach jak w zyskach, wspólnicy mieli uczestniczyć w stratach Spółki.

W dniu (...) 2021 r. dokonano zmiany umowy Spółki komandytowej, poprzez obniżenie wkładów komandytariuszy z kwot po (...) złotych do kwot po (...) złotych i wycofano wkłady, w wysokości po (...) złotych na rzecz każdego z komandytariuszy. W następstwie powyższego łączna wartość wkładów wyniosła kwotę (...) złotych. Udziały w zyskach i stratach wspólników pozostały natomiast bez zmian.

Ponadto, w dniu (...) 2021 r., w związku z zamiarem rozwoju Spółki i rozbieżnościami zamiarów i wizji komandytariuszy, po dokonaniu ww. wycofania wkładów ze Spółki, nastąpiła zmiana składu osobowego Spółki komandytowej oraz spółki z o.o. będącej komplementariuszem.

·Komandytariusz A. I przeniósł przysługujący mu ogół praw i obowiązków komandytariusza w spółce komandytowej na A. B, za kwotę (...) złotych i zbył również na jego rzecz wszystkie posiadane udziały w spółce z o.o.

·Komandytariusz A. H przeniósł przysługujący mu ogół praw i obowiązków komandytariusza w spółce komandytowej na A. A, za kwotę (...) złotych i zbył również na jego rzecz wszystkie posiadane udziały w spółce z o.o.

W dniu (...) 2021 r., w związku z zamiarem dalszego rozwoju Spółki komandytowej i znaczącego poszerzenia prowadzonej działalności, dokonano zmiany umowy związanej ze wstąpieniem nowych wspólników, na mocy której to zmiany z dniem (...) 2022 roku do spółki przystąpili nowi komandytariusze:

·A. C, wnoszący do Spółki wkład w wysokości (...) złotych,

·A. D, wnoszący wkład w wysokości (...) złotych oraz

·A. E, wnosząca wkład w wysokości (...) złotych.

Jednocześnie, na mocy tej zmiany umowy podwyższono wkład komandytariusza A. A o (...) złotych, tj. do kwoty (...) złotych oraz wkład komandytariusza A. B o (...) złotych, tj. do kwoty (...) złotych.

Łączna wartość wkładów wniesionych do Spółki wskutek ww. operacji wyniosła kwotę (...) złotych. Dokonano także zmiany w zakresie udziałów w zyskach wspólników:

·komplementariusz X sp. z o.o. uprawniony był do 1% udziału w zyskach,

·komandytariusz A. G - do 11% udziału w zyskach,

·A. Z - do 11% udziału w zyskach,

·A. A - do 21,5% udziału w zyskach,

·A. B - do 21,5% udziału w zyskach,

·A. C - do 9,5% udziału w zyskach,

·A. D - do 9,5% udziału w zyskach,

·A. E - do 15% udziału w zyskach.

W dalszym ciągu, w takich samych proporcjach jak w zyskach, wspólnicy mieli uczestniczyć w stratach Spółki.

Wprowadzone zmiany spowodowały, że udziały w zyskach i stratach nie były skorelowane z proporcjami wniesionych do Spółki wkładów, a wspólnicy A. G i A. Z, będący najdawniejszymi wspólnikami Spółki mieli przyznane prawo do udziału w zysku w większej proporcji (po 11% udziału w zyskach), niż wynosiła wartość wniesionych przez nich wkładów w stosunku do ogólnej wartości wkładów (po (...) zł w stosunku do (...) zł, tj. wnieśli oni wkłady wynoszące po 5,39% łącznej wartości wkładów wniesionych do Spółki – w przybliżeniu do 2 miejsc po przecinku).

W dniu (...) 2022 r., w związku z rozwojem prowadzonej działalności dokonano kolejnej zmiany umowy Spółki komandytowej, na mocy której zwiększono wkłady części komandytariuszy do Spółki:

·wkład A. A o kwotę (...) złotych,

·A. B o kwotę (...) złotych,

·A. C o kwotę (...) złotych,

·A. Do kwotę (...) złotych,

·A. E o kwotę (...) złotych.

Ponadto przyjęto kolejnego komandytariusza - A. F, która wniosła do Spółki wkład w wysokości (...) złotych. Łączna wartość wkładów wyniosła kwotę (...) złotych.

Dokonano także zmiany udziałów wspólników w zyskach:

·komplementariusz X sp. z o.o. uprawniony jest do 1% udziału w zyskach,

·komandytariusz A. G - do 7,94% udziału w zyskach,

·A. Z - do 7,94% udziału w zyskach,

·A. A - do 22,80% udziału w zyskach,

·A. B - do 20,21% udziału w zyskach,

·A. C - do 10,33% udziału w zyskach,

·A. D - do 10,33% udziału w zyskach,

·A. E - do 17,69% udziału w zyskach, a

·A. F - do 1,76% udziału w zyskach.

W dalszym ciągu, w takich samych proporcjach jak w zyskach, wspólnicy uczestniczą w stratach Spółki.

Ponadto, zgodnie z postanowieniami umowy Spółki wspólnicy podejmują decyzje odpowiednimi większościami głosów, przy czym siła głosu każdego ze wspólników odpowiada przysługującemu mu procentowi udziału w zyskach.

Aktualnie, ustalenia umowy Spółki pozostają jak opisane powyżej Spółka komandytowa oraz jej wszyscy wspólnicy są polskimi rezydentami podatkowymi. Spółka komandytowa, w związku z zaistniałymi zmianami prawnymi, stała się podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych w roku 2021.

Obecnie, w celu uproszczenia struktury organizacyjnej Spółki, w tym także zasad przenoszenia jej udziałów (jako że w przypadku spółki komandytowej, która jest spółką osobową nie jest możliwe rozporządzanie częścią posiadanego ogółu praw i obowiązków w Spółce), w szczególności pod kątem jej ewentualnego potencjalnego dalszego rozwoju, wspólnicy rozważają jej przekształcenie w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.

Jednym z założeń przekształcenia jest zachowanie (tj. niepomniejszenie) ustalonych, aktualnie obowiązujących udziałów komandytariuszy w zysku Spółki, które ze względu na historyczny rozwój Spółki oraz wypracowane przez wspólników stanowisko odbiegają od proporcji wniesionych do Spółki wkładów oraz od wartości udziałów kapitałowych wspólników. Zapewnienie komandytariuszom ustalonych wielkości udziałów w zyskach w spółce z o.o. jako spółce przekształconej wymaga, aby komandytariusze finalnie posiadali nie mniej procent udziałów w spółce z o.o., niż przysługujący im obecnie procentowy udział w zysku Spółki komandytowej (mogą natomiast posiadać więcej, bowiem rozważane jest przyznanie komplementariuszowi, który wniósł najmniejszy wkład, mniejszej ilości udziałów w spółce z o.o., niż przypadający na niego udział w zysku).

Jednocześnie rozważane jest to, aby wartość kapitału zakładowego w przekształconej spółce z o.o. wynosiła albo wartość zbliżoną do wartości majątku bilansowego Spółki komandytowej, albo wartość dużo niższą, nieprzekraczającą (...) złotych.

W chwili obecnej, wartość majątku bilansowego spółki jest niższa niż wysokość wniesionych wkładów pieniężnych. Na dzień (...) 2023 r. wartość majątku bilansowego wynosiła (...) złotych, podczas gdy wartość wniesionych wkładów wyniosła łącznie (...) złotych. Aktualnie, wartość majątku bilansowego może być inna, jednakże w dalszym ciągu pozostaje niższa niż wartość wniesionych wkładów. Sam proces przekształcenia ma odbyć się bez wnoszenia dodatkowych wkładów do Spółki ani przystępowania do Spółki nowych wspólników.

Rozważane jest, w celu osiągnięcia planowanych założeń: udzielenie pożyczki Spółce przez wspólników, których wartość wkładów w stosunku do ogólnej wartości wniesionych do Spółki wkładów jest wyższa, niż ich udział w zysku. Równocześnie dokonana zostanie zmiana umowy Spółki komandytowej, na mocy której nastąpi obniżenie i wycofanie wkładów wniesionych przez tych wspólników, przy czym wysokość wycofywanego wkładu będzie równa wysokości udzielonej przez danego wspólnika pożyczki. Roszczenie Spółki o wypłatę kwoty pożyczki od każdego wspólnika udzielającego tej pożyczki, według postanowień umów pożyczki, zostanie potrącone z roszczeniem tego wspólnika o zwrot wkładu od Spółki, a same umowy pożyczki zostaną zawarte pod warunkiem dokonania odpowiednich zmian w umowie Spółki, powodujących obniżenie wkładów wspólników udzielających pożyczek.

W konsekwencji powyższego, roszczenie wspólnika o zwrot części wkładu i roszczenie Spółki o wypłatę kwoty pożyczki ulegną wskutek potrącenia wzajemnemu umorzeniu, a wspólnikowi w dalszym ciągu będzie przysługiwało roszczenie o zwrot udzielonej pożyczki. W ten sposób zrównane zostaną proporcje wkładów wszystkich wspólników z proporcjami ich udziałów w zyskach, Spółka natomiast będzie zobowiązana do zwrotu kwot określonych w umowach pożyczek, w terminach określonych w tych umowach.

Następnie, zostanie dokonane przekształcenie Spółki komandytowej w spółkę z o.o., w której wspólnicy obejmą udziały w kapitale zakładowym w proporcjach analogicznych do proporcji wysokości wkładów i udziałów w zyskach w Spółce komandytowej.

Pytania

1.Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy i Zainteresowanych, według którego wskutek potrącenia wierzytelności przysługującej Spółce względem komandytariusza wynikającej z roszczenia o wypłatę kwoty pożyczki z wierzytelnością przysługującą komandytariuszowi względem Spółki wynikającą z roszczenia o zwrot części wkładu przysługującego ze względu na obniżenie wysokości tego wkładu, po stronie komandytariusza nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych wynikający z umorzenia wskutek potrącenia zobowiązania do wypłaty pożyczki?

2.Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy i Zainteresowanych, że obniżenie wysokości wniesionego przez komandytariusza do Spółki wkładu i wycofanie wkładu w części spowoduje powstanie przychodu komandytariusza podlegającego opodatkowaniu, mimo że kwota wycofanego wkładu nie zostanie faktycznie wypłacona komandytariuszowi, ale potrącona z wierzytelnością przysługującą Spółce względem komandytariusza wynikającą z zawartej umowy pożyczki?

3.W przypadku odpowiedzi pozytywnej na pytanie 2:

Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy i Zainteresowanych, według którego przychód komandytariusza wynikający z obniżenia i wycofania części wkładu wniesionego do Spółki będzie mógł być pomniejszony o koszt uzyskania przychodu, którym to kosztem będzie proporcjonalna stosunkowo wartość wydatków poniesionych w celu stania się wspólnikiem Spółki komandytowej, tj. proporcjonalna wartość środków pieniężnych wniesionych tytułem wkładu do tej Spółki komandytowej? (np. w przypadku wycofania 50% wysokości wniesionego wkładu, tj. wycofania kwoty (...) zł, gdy łączna wartość wniesionego wkładu wynosi (...) zł, do kosztu uzyskania przychodu zaliczać się będzie właśnie kwota (...) złotych)?

Państwa stanowisko w sprawie pytania 1

Zdaniem Zainteresowanych, wskutek potrącenia wierzytelności przysługującej Spółce względem komandytariusza wynikającej z roszczenia o wypłatę kwoty pożyczki z wierzytelnością przysługującą komandytariuszowi względem Spółki wynikającą z roszczenia o zwrot części wkładu przysługującego ze względu na obniżenie wysokości tego wkładu, po stronie komandytariusza nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych wynikający z umorzenia wskutek potrącenia zobowiązania do wypłaty pożyczki.

Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 6 Ustawy o PIT, przychodem z działalności gospodarczej są również: wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 6, w tym z tytułu zaciągniętych kredytów (pożyczek), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy (analogicznie na mocy art. 12 ust. 1 pkt 3 Ustawy o CIT przychodem jest m. in. wartość umorzonych zobowiązań).

W ww. przepisie posłużono się pojęciem „umorzenia”, odnosząc je jako podstawę rozpoznania przychodu odzwierciedlającego wartość umorzonego zobowiązania.

Zgodnie z art. 498-508 k.c. umorzenie zobowiązania może mieć miejsce przez potrącenie, odnowienie oraz zwolnienie z długu pod tytułem darmym albo odpłatnie. W niektórych interpretacjach podatkowych można spotkać się z zapatrywaniem, że jako przychód podatkowy należy kwalifikować każdą umorzoną wierzytelność, a więc także odsetkową, bez względu na sposób jej umorzenia (np. potrącenie, odnowienie, zwolnienie z długu).

Odwołując się do wykładni językowej zawartej w Słowniku języka polskiego, "umorzyć" oznacza "zrezygnować całkowicie lub częściowo ze ściągania jakichś należności pieniężnych". W świetle ww. przepisów umorzenie traktowane jest jako rezygnacja wierzyciela z przysługujących mu od podatnika świadczeń, czyli zwolnienie podatnika z długu. Warunkiem osiągnięcia przychodu z tytułu umorzenia zobowiązań jest przysporzenie po stronie podatnika, jakie wiąże się ze zwolnieniem z długu pod tytułem darmym. Przepisy art. 14 ust. 2 pkt 6 Ustawy o PIT i art. 12 ust. 1 pkt 3 Ustawy o CIT dotyczą takiego umorzenia zobowiązań, które prowadzi do wzrostu majątku podatnika (dłużnika).

Jak wskazuje się jednak trafnie w doktrynie, na tle przepisu ustawy o CIT o analogicznym brzmieniu do art. 14 ust. 2 pkt 6 Ustawy o PIT,

„przychodem w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o p. jest jedynie umorzenie długu bez wynagrodzenia (za darmo). Tylko w tym przypadku następuje przysporzenie majątkowe u podmiotu zwolnionego z długu”

–P Małecki. M Mazurkiewicz [w:] P. Małecki, M. Mazurkiewicz, CIT. Komentarz. Podatki i rachunkowość, wyd. XIV, Warszawa 2023, art 12.

Podobnie:

„Wskutek potrącenia wzajemnych i wymagalnych wierzytelności obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Potrącenie, mimo że skutkuje umorzeniem zobowiązania (de facto zobowiązań obu stron umowy potrącenia), nie skutkuje powstaniem jakiegokolwiek przychodu dla stron dokonujących potrącenia. Przychód dla stron umowy potrącenia powstał bowiem już wcześniej, w datach wynikających z zasad normowanych w art. 12 ust. 3a PDOPrU, a potrącenie nie skutkuje powstaniem jakiegokolwiek przysporzenia po stronie podmiotów, które go dokonały”

–art. 12 PDOPrU, Dmoch 2022, wyd. 10.

W przedmiotowej sprawie nie dojdzie do umorzenia zobowiązania Wnioskodawcy wynikającego z obowiązku wypłaty kwoty pożyczki, które spowoduje u niego przysporzenie majątkowe. Udzielona pożyczka ma bowiem charakter zwrotny, a Spółka zobowiązana będzie do zwrotu tej kwoty Wnioskodawcy.

Stanowisko takie potwierdzone zostało także w interpretacji wydanej przez Dyrektora Krajowej Izby Skarbowej z 9 maja 2019 r., 0111-KDIB1-2.4010.93.2019.5.AW:

„Odwołując się do wykładni językowej zawartej w Słowniku języka polskiego „umorzyć” oznacza „zrezygnować całkowicie lub częściowo ze ściągania jakichś należności pieniężnych”. W świetle ww. przepisów umorzenie traktowane jest jako rezygnacja wierzyciela z przysługujących mu od podatnika świadczeń, czyli zwolnienie podatnika z długu. Warunkiem osiągnięcia przychodu z tytułu umorzenia zobowiązań jest przysporzenie po stronie podatnika, jakie wiąże się ze zwolnieniem z długu pod tytułem darmym. Przepisy art. 12 ust. 1 pkt 3 Ustawy o CIT dotyczą takiego umorzenia zobowiązań, które prowadzi do wzrostu majątku podatnika (dłużnika). Zaś w przypadku wzajemnego potrącenia wierzytelności nie dochodzi do wzrostu majątku. Zdarzenie to powoduje jednocześnie zmniejszenie stanu należności i zobowiązań o tę samą wartość. Istotą i skutkiem potrącenia jest, że strony transakcji fizycznie nie dokonują płatności z uwagi na wzajemność ich świadczeń. W efekcie, pomimo braku transferów środków, dochodzi do zaspokojenia i wygaśnięcia zobowiązania.

W wyniku potrącenia, o którym mowa w art. 498 Kodeksu cywilnego wzajemne zobowiązania dłużników ulegają umorzeniu tak, jakby dłużnicy spełnili świadczenia Wprawdzie przez potrącenie strony nie otrzymują efektywnie należnych im świadczeń, ale wskutek zaliczenia wierzytelności jednej z nich na poczet wierzytelności drugiej każda ze stron zostaje zwolniona ze swego długu, co pozwala uznać ich długi za spłacone. W sytuacji zaś, gdy dochodzi do umorzenia należności poprzez potrącenie wierzytelności, u stron transakcji nie występuje przychód podatkowy”.

Brak przychodu w związku z dokonaniem potrącenia wierzytelności potwierdza również interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 2 marca 2011 r., nr IPPB3/423-850/10-2/GJ:

„Skutki prawne kompensaty są takie same, jak skutki zapłaty. Na skutek kompensaty u Wnioskodawcy nie dojdzie do trwałego przysporzenia majątkowego a więc nie wystąpi przychód podatkowy”.

Podobne stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 28 grudnia 2012 r., nr IPTPB3/423-360/12-2/PM:

„(...) na skutek kompensaty u Wnioskodawcy nie dojdzie do trwałego przysporzenia majątkowego, a tym samym nie będzie skutkowało powstaniem przychodu podatkowego dla Spółki, gdyż warunkiem osiągnięcia przychodu z tytułu umorzenia zobowiązań jest przysporzenie po stronie podatnika, jakie wiąże się ze zwolnieniem z długu pod tytułem darmym”.

Ponadto, Ustawa o PIT nie zawiera pozostałych podstaw prawnych, które wskazywałyby na zakwalifikowanie opisywanego zdarzenia przyszłego, związanego z potrąceniem wierzytelności, jako generującego przychód po stronie komandytariusza.

Ewentualny przychód komandytariusza mógłby powstać w przypadku udzielenia oprocentowanej pożyczki (wówczas odsetki od tej pożyczki stanowiłyby jego dochód), jednak sam fakt udzielenia pożyczki oraz jej potrącenia nie stanowi zdarzenia podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Państwa stanowisko w sprawie pytania 2

Zdaniem Zainteresowanych, obniżenie wysokości wniesionego przez niego do Spółki wkładu i wycofanie wkładu w części spowoduje powstanie przychodu komandytariusza podlegającego opodatkowaniu, mimo że kwota wycofanego wkładu nie zostanie faktycznie wypłacona komandytariuszowi, ale potrącona z wierzytelnością przysługującą Spółce względem komandytariusza wynikającą z zawartej umowy pożyczki.

Zgodnie z art. 5a pkt 28 lit. c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ilekroć w ustawie jest mowa o spółce – oznacza to spółkę komandytową i spółkę komandytowo-akcyjną mające siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Ponadto, w myśl art. 5a pkt 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ilekroć w ustawie jest mowa o udziale w zyskach osób prawnych – oznacza to również udział w zyskach spółek, o których mowa w pkt 28 lit. c-e.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych faktycznie uzyskane z tego udziału, w tym również:

a)dywidendy z akcji złożonych przez członków pracowniczych funduszy emerytalnych na rachunkach ilościowych,

b)oprocentowanie udziałów członkowskich z nadwyżki bilansowej (dochodu ogólnego) w spółdzielniach,

c)podział majątku likwidowanej osoby prawnej lub spółki,

d)wartość dokonanych na rzecz wspólników spółek, nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, określoną według zasad wynikających z art. 11 ust. 2-2b.

Jak stanowi art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od uzyskanych dochodów (przychodów) pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy, z dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, z zastrzeżeniem art. 52a.

Zgodnie z art. 24 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także:

1) przychody z umorzenia udziałów (akcji) lub ze zmniejszenia ich wartości (art. 24 ust. 5 pkt 1);

1a) dochód ze zmniejszenia udziału kapitałowego wspólnika w spółce, o której mowa w art. 5a pkt 28 lit. c- e, które następuje w inny sposób niż określony w pkt 1.

W przedstawionej we wniosku sytuacji dojdzie zatem, zgodnie z art. 24 ust. 5 pkt 1a do zmniejszenia udziału wspólnika w spółce, o której mowa w art. 5a pkt 28 lit. c, które następuje w inny sposób niż określony w pkt 1, tzn. przedstawione zdarzenie wypełnia dyspozycję art. 24 ust. 5 pkt 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Opisane we wniosku przedsięwzięcie skutkuje więc co do zasady powstaniem obowiązku podatkowego na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych. W rezultacie, planowane częściowe wycofanie wkładu w związku z obniżeniem udziału kapitałowego będzie skutkować powstaniem po stronie komandytariusza przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, mimo tego, że kwota pieniężna nie zostanie faktycznie wypłacona komandytariuszowi, ale zostanie potrącona z wzajemną wierzytelnością Spółki komandytowej, wynikającą z roszczenia o wypłatę kwoty udzielonej pożyczki.

Państwa stanowisko w sprawie pytania 3

Zdaniem Zainteresowanych, przychód komandytariusza wynikający z obniżenia i wycofania części wkładu wniesionego do Spółki będzie mógł być pomniejszony o koszt uzyskania przychodu, którym to kosztem będzie proporcjonalna stosunkowo wartość wydatków poniesionych w celu stania się wspólnikiem Spółki komandytowej, tj. proporcjonalna wartość środków pieniężnych wniesionych tytułem wkładu do tej Spółki komandytowej.

Zgodnie z art. 24 ust. 5e, dochodem, o którym mowa w ust. 5 pkt 1 a albo 1 b, jest nadwyżka przychodu otrzymanego w związku ze zmniejszeniem udziału kapitałowego w spółce, o której mowa w art. 5a pkt 28 lit. c albo d, albo z wystąpieniem z takiej spółki, nad kosztami uzyskania przychodu obliczonymi zgodnie z art. 22 ust. 1f albo art. 23 ust. 1 pkt 38.

Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów: wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, z wykupu przez emitenta obligacji, a także z umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 3e, w części niezaliczonej w jakiejkolwiek formie do kosztów uzyskania przychodów;

Tym samym – w przypadku ustalenia dochodu z tytułu zmniejszenia udziału kapitałowego w spółce komandytowej, koszt uzyskania przychodu należy ustalić w takiej proporcji, w jakiej obniżona część udziału kapitałowego w spółce komandytowej pozostaje do całkowitej wartości tego udziału wniesionego przez Wspólnika przed takim obniżeniem. Inaczej mówiąc, jeżeli komandytariusz wniósł wkład do Spółki w łącznej wysokości (...) złotych, wycofanie 50% wkładu w wysokości (...) złotych spowoduje powstanie przychodu w wysokości (...) złotych, który będzie mógł być pomniejszony o koszt uzyskania tego przychodu w wysokości proporcjonalnej części wkładu wniesionego do Spółki, tj. o kwotę (...) złotych jako 50% ogólnej wartości wniesionego przez komandytariusza wkładu.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które Państwo przedstawili we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do treści art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Przy tym, aby można było mówić o przychodzie po stronie otrzymującego, musi wystąpić realne przysporzenie, o wymiernej wartości finansowej. Otrzymanymi pieniędzmi lub wartościami pieniężnymi są tylko takie wartości, które powiększają aktywa majątkowe podatnika, a więc takie, którymi może on rozporządzać jak własnymi. O powstaniu przychodu podatkowego można mówić tylko wówczas, gdy podatnik osiąga trwałą korzyść w postaci zwiększenia stanu jego aktywów lub zmniejszenia stanu pasywów.

Zasady i skutki dokonywania potrącenia reguluje art. 498 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem:

§ 1. Gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.

§ 2. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.

Potrącenie wierzytelności jest jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia przez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami. Wygaśnięcie zobowiązania przez potrącenie, czyli kompensata wierzytelności, następuje wówczas, jeżeli jedna strona jest w stosunku do drugiej dłużnikiem i jednocześnie wierzycielem, tj. ma zarówno wierzytelność, jak i zobowiązanie względem tej drugiej strony. Potrącenie, mimo że dotyczy świadczeń tego samego rodzaju (z reguły pieniężnych), prowadzi do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej. Dochodzi w ten sposób do zaspokojenia wierzyciela i osiągnięcia tym samym celu zobowiązania. Na skutek potrącenia wierzytelności obydwu stron umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Instytucja potrącenia jest substytutem świadczenia, dzięki któremu dłużnik płaci swój dług i zwalnia się z zobowiązania. W momencie potrącenia następuje faktyczne spełnienie świadczenia. Potrącenie jest więc formą wykonania zobowiązania, do którego, w myśl art. 503 Kodeksu cywilnego, stosuje się przepisy o zaliczeniu zapłaty.

Wprawdzie przez potrącenie strony nie otrzymują efektywnie należnych im świadczeń, ale wskutek zaliczenia wierzytelności jednej z nich na poczet wierzytelności drugiej każda ze stron zostaje zwolniona ze swego długu, co pozwala uznać ich długi za spłacone. Tym samym potrącenie jako sposób wygaszenia stosunku zobowiązaniowego uznaje się za równoważny spełnieniu świadczenia (zapłacie).

Natomiast według art. 5a pkt 28 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Ilekroć w ustawie jest mowa o spółce – oznacza to:

a)spółkę posiadającą osobowość prawną, w tym także spółkę zawiązaną na podstawie rozporządzenia Rady (WE) nr 2157/2001 z dnia 8 października 2001 r. w sprawie statutu spółki europejskiej (SE) (Dz. Urz. WE L 294 z 10.11.2001, str. 1, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 6, t. 4, str. 251),

b)spółkę kapitałową w organizacji,

c)spółkę komandytową i spółkę komandytowo-akcyjną mające siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

d)spółkę niemającą osobowości prawnej mająca siedzibę lub zarząd w innym państwie, jeżeli zgodnie z przepisami prawa podatkowego tego innego państwa jest traktowana jak osoba prawna i podlega w tym państwie opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania,

e)spółkę jawną będącą podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych.

Z kolei, jak wynika z art. 5a pkt 29 ww. ustawy:

Ilekroć w ustawie jest mowa o udziale (akcji) – oznacza to również ogół praw i obowiązków wspólnika w spółce, o której mowa w pkt 28 lit. c˗e.

Ponadto, w świetle art. 5a pkt 31 omawianej ustawy:

Ilekroć w ustawie jest mowa o udziale w zyskach osób prawnych - oznacza to również udział w zyskach spółek, o których mowa w pkt 28 lit. c-e tej regulacji.

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stosownie do dyspozycji tego przepisu źródłami przychodów są m.in. wskazane w pkt 7 kapitały pieniężne.

Stosownie natomiast do art. 17 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy:

Za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych faktycznie uzyskane z tego udziału.

Z kolei w myśl art. 24 ust. 5 pkt 1a ustawy:

Dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także dochód ze zmniejszenia udziału kapitałowego wspólnika w spółce, o której mowa w art. 5a pkt 28 lit. c-e, które następuje w inny sposób niż określony w pkt 1 tej regulacji.

Od uzyskanych dochodów (przychodów) z dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 52a (art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy).

Podkreślenia przy tym wymaga, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera pojęcia udziału kapitałowego. Jednocześnie cytowany powyżej przepis nie odsyła do konkretnych regulacji prawnych występujących w innych ustawach.

W piśmiennictwie przyjmuje się natomiast, że udział kapitałowy wspólnika stanowi określoną wartość księgową wyrażoną w złotych, która stanowi podstawę dla określenia praw lub obowiązków wspólnika w spółce w przypadkach przewidzianych przez ustawę lub umowę Spółki. Umowa może przewidywać, że udział kapitałowy jest mniejszy, równy lub większy niż wartość wkładu, przy czym udział ten inaczej niż w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością może podlegać zmianie bez konieczności zmiany umowy Spółki, np. wskutek pobrania odsetek w roku obrotowym, w którym Spółka nie miała zysku lub poniosła straty (S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szamański, J. Szwaja, Kodeks Spółek Handlowych; Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2001; t. I, s. 326).

Udział kapitałowy jest zatem ściśle powiązany z wkładami wspólników. Wspólnicy nie mają prawa do udziału w całym majątku spółki. Posiadają jedynie określone przepisami kodeksu uprawnienia dotyczące majątku spółki (A. Kidyba, Kodeks spółek handlowych. Komentarz; t. I). Podobne stanowisko zajął w cytowanym wyżej komentarzu S. Sołtysiński wskazując, że w czasie trwania spółki wspólnikowi nie przysługuje żaden udział w majątku należącym do spółki i nie może on nim rozporządzać (s. 327).

Jednocześnie w świetle art. 24 ust. 5e ustawy:

Dochodem, o którym mowa w ust. 5 pkt 1a albo 1b, jest nadwyżka przychodu otrzymanego w związku ze zmniejszeniem udziału kapitałowego w spółce, o której mowa w art. 5a pkt 28 lit. c-e, albo z wystąpieniem z takiej spółki, nad kosztami uzyskania przychodu obliczonymi zgodnie z art. 22 ust. 1f albo art. 23 ust. 1 pkt 38.

Podstawą dla ustalenia kosztów uzyskania przychodów ze zmniejszenia udziału kapitałowego są więc następujące przepisy:

·art. 22 ust. 1f ustawy, zgodnie z którym:

W przypadku odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w spółce objętych w zamian za wkład niepieniężny, na dzień zbycia tych udziałów (akcji), koszt uzyskania przychodów ustala się w wysokości:

1)określonej zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 7ca albo art. 17 ust. 1 pkt 9 - jeżeli zbywane udziały (akcje) zostały objęte w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, w tym również w zamian za wkład niepieniężny w postaci komercjalizowanej własności intelektualnej;

1a) określonej zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 9 - jeżeli zbywane udziały (akcje) zostały objęte w zamian za wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, w przypadku gdy do przychodów takich nie ma zastosowania przepis art. 21 ust. 1 pkt 109;

2)przyjętej dla celów podatkowych wartości składników przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, wynikającej z ksiąg podatkowych, określonej na dzień objęcia tych udziałów (akcji), nie wyższej jednak niż wartość tych udziałów (akcji) z dnia ich objęcia, określona zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 9 - jeżeli zbywane udziały (akcje) zostały objęte w zamian za wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, w przypadku gdy do przychodów takich ma zastosowanie przepis art. 21 ust. 1 pkt 109.

·art. 23 ust. 1 pkt 38 ww. ustawy:

Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 3e, w części niezaliczonej w jakiejkolwiek formie do kosztów uzyskania przychodów.

Przepis art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy posługuje się pojęciem „wydatków na objęcie lub nabycie udziałów (akcji)”. Zgodnie z językowym znaczeniem tego pojęcia, „wydatek” to „suma, która ma być wydana albo suma wydana na coś” (Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego, www.sjp.pwn.pl). Synonimami „wydatku” są „nakład, koszt, suma, opłata, wysiłek” (www.synonimy.pl). Wydatki, o których mowa w omawianym przepisie mają być przy tym poniesione na konkretny cel: „na objęcie lub nabycie udziałów (akcji)”.

Co istotne, dla celów ustalenia przychodów z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) i kosztów uzyskania tych przychodów bierze się pod uwagę czynność objęcia (nabycia), a następnie zbycia tych samych udziałów (akcji). Ustawodawca normując omawiane zagadnienie uwzględnił zatem bezpośredni związek czynności nabycia i zbycia akcji.

Przepis art. 23 ust. 1 pkt 38 odnosi się do rozliczenia wydatków na nabycie (objęcie) udziałów (akcji) w momencie ich odpłatnego zbycia. Jednak – na podstawie odesłania z art. 24 ust. 5e – zasada wynikająca z tego przepisu ma zastosowanie w przypadku zmniejszenia udziału kapitałowego. A zatem wydatki na nabycie (objęcie) udziałów (akcji) są również kosztem uzyskania przychodu ze zmniejszenia udziału kapitałowego.

W opisanej we wniosku sytuacji dojdzie do wzajemnego potrącenia roszczeń, tj. roszczenie Spółki o wypłatę kwoty pożyczki od każdego wspólnika udzielającego tej pożyczki, według postanowień umów pożyczki, zostanie potrącone z roszczeniem tego wspólnika o zwrot wkładu od Spółki i wysokość wycofywanego wkładu będzie równa wysokości udzielonej przez danego wspólnika pożyczki.

Prawidłowo ocenili Państwo, że potrącenie to nie będzie generowało powstania po stronie Wnioskodawcy i Zainteresowanych przychodu podatkowego, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych wynikającego z umorzenia wskutek potrącenia zobowiązania do wypłaty pożyczki. W wyniku potrącenia dojdzie bowiem do sytuacji o skutkach odpowiadających wypłacie pożyczki – a więc sytuacji neutralnej podatkowo z uwagi na zwrotny charakter pożyczki.

Jednocześnie – jak wskazali Państwo w swoim stanowisku do drugiego pytania – w opisanym zdarzeniu dojdzie do zmniejszenia udziału kapitałowego w spółce komandytowej (Spółce) poprzez obniżenie wartości wkładu Wnioskodawcy i Zainteresowanych. W wyniku tego zdarzenia powstanie przychód z kapitałów pieniężnych – na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 24 ust. 5 pkt 1a w zw. z art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przy ustaleniu dochodu z tego tytułu Wnioskodawca i Zainteresowani będą uprawnieni do rozpoznania kosztów uzyskania przychodów zgodnie z art. 24 ust. 5e w art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wartość tych kosztów uzyskania przychodów odpowiednio dla Wnioskodawcy i każdego z Zainteresowanych należy ustalić w oparciu o ich wydatki na objęcie ogółu praw i obowiązków w Spółce, tj. wniesiony przez każdego z nich wkład pieniężny. Koszty te należy ustalić w takiej proporcji, w jakiej obniżona część udziału kapitałowego w Spółce pozostaje do całkowitej wartości tego udziału określonej bezpośrednio przed takim obniżeniem.

Tym samym, Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

(Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).