Wyrok NSA z dnia 18 października 2022 r., sygn. III OSK 2176/22

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Piotr Korzeniowski po rozpoznaniu w dniu 18 października 2022 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej P.P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 16 maja 2022 r., sygn. akt II SA/Rz 456/22 w sprawie ze sprzeciwu P.P. od decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Krośnie z dnia 15 marca 2022 r. nr SKO.4171.1.75.2022 w przedmiocie nakazu wykonania rowu na działkach oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 16 maja 2022 r., sygn.. akt II SA/Rz 456/22 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie oddalił sprzeciw P. P. wniesiony od decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Krośnie z dnia [...] marca 2022 r. nr [...] w przedmiocie nakazu wykonania rowu na działkach.

W uzasadnieniu wyroku Sąd I instancji podał, że zaskarżoną sprzeciwem decyzją z dnia [...] marca 2022 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Krośnie na podstawie art. 138 § 2 kpa oraz art. 234 ust. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2021 r. poz. 2233, ze zm., dalej: p.w.), po rozpatrzeniu odwołania: M. L., G. R. oraz odwołania K. F. i Ł. F., uchyliło w całości decyzję Wójta Gminy K. z dnia [...] grudnia 2021 r. nr [...] nakazującą K. F. i Ł. F. wykonanie rowu na działkach ewidencyjnych [...] i [...] w terminie do 30 czerwca 2023 r., a w pozostałym zakresie umorzyło postępowanie i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji.

Jak wskazał Sąd I instancji, postępowanie zostało wszczęte na wniosek A. S. z dnia 8 października 2018 r., który zwrócił się do Wójta Gminy K. o wszczęcie postępowania w sprawie naruszania stosunków wodnych w obrębie działki nr. ewid. [...], położonej przy ul. B. w K. Następnie wniosek w przedmiotowej sprawie złożyli współwłaściciele nieruchomości oznaczonej nr ewid. [...], tj. M. L., G. R., D. L., A. O., M. P., B. H. oraz B. G. Przed wydaniem zaskarżonej decyzji, sprawa była już dwukrotnie przedmiotem rozstrzygnięcia przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Krośnie. SKO decyzją z dnia [...] października 2019 r. nr [...] uchyliło decyzję Wójta Gminy K. z dnia [...] lipca 2019 r. nr [...] w przedmiocie nakazania wykonania urządzeń zapobiegających szkodom i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji. Następnie SKO w Krośnie decyzją z dnia [...] listopada 2020 r. nr [...], uchyliło decyzję Wójta Gminy K. z dnia [...] sierpnia 2020 r. nr [...] nakazującą K. F. i Ł. F. wykonanie urządzeń zapobiegających szkodom poprzez wykonanie na działce nr ewid. [...] kolektora z PCV wraz z urządzeniami współtowarzyszącymi. W dalszej kolejności, decyzją z dnia [...] grudnia 2021 r. nr [...] Wójt Gminy K. nakazał K. F. i Ł. F. wykonanie rowu na działkach o numerach ewidencyjnych [...] i [...], wzdłuż granicy z działką o nr ewidencyjnym [...], oznaczonego na załączniku nr 1 do niniejszej decyzji jako rów "R3" i po odtworzeniu rowu "R2" połączenie go z tym rowem. Rów "R3" powinien mieć następujące parametry: głębokość co najmniej 0,25 m, szerokość w dnie 0,30 m, nachylenie skarpy 1:1 (pkt 1). Termin wykonania czynności ustalono do dnia 30 czerwca 2023 r. (pkt 2). Natomiast w pozostałym zakresie postępowanie administracyjne umorzono (pkt 3). W uzasadnieniu decyzji wyjaśniono, że przedmiotem postępowania było ustalenie stanu wody na działkach, zlokalizowanych w K., przy ulicy B., o nr ewidencyjnych [...], [...], [...] (należących do E. P. i P. P.), jak również na działkach o nr [...], [...], [...] (których właścicielami są K. F. oraz Ł. F.), oraz ich wpływu na grunty sąsiednie obejmujące działki o nr [...], [...], [...] (stanowiące własność A. S.), jak też na działkę o nr [...], której współwłaścicielami są: M. L., D. L., G. R., E. J., A. O., M. P., B. H. i B. G. W pierwszej kolejności organ I instancji ustalił pierwotne kierunki spływu wód opadowych na badanym obszarze. Pierwotnie wody opadowe spływały naturalnie z zachodu, południowego — zachodu oraz z południa zgodnie z naturalnym spadkiem terenu do działki o nr ewidencyjnym [...], gdzie w najniższych miejscach stagnowały. Natomiast do działki o nr ewidencyjnym [...] wody opadowe dopływały z zachodu i południowego - zachodu i dalej zasilały działki o nr [...] i [...]. Po czym w rejonie działki o nr ewidencyjnym [...] i w północnej części działki nr [...] woda stagnowała. Do działki o nr ewidencyjnym [...] wody opadowe dopływały z południa i spływały na działkę położoną niżej o nr [...] i dalej powierzchniowo część wody spływała na niżej położoną działkę o nr ewidencyjnym [...]. Następnie część wody zatrzymywała się na tej działce ze względu na małe spadki terenu, a część wody spływała na działkę o nr ewidencyjnym [...]. Natomiast na działkę o nr ewidencyjnym [...] wody opadowe spływały pierwotnie z południowego zachodu od strony działek o nr ewidencyjnych [...] i [...] oraz z południa od strony działki o nr [...]. Ze względu na to, że na działkach od strony ul. B. występują niewielkie spadki terenu wynoszące ok. 0,5%, to duża część wody opadowej pierwotnie stagnowała na działkach o nr [...], [...], [...], [...] w granicach rzędnych terenu 290,40 – 290,60 m n.p.m. Ustalono również, że pierwotnie obszary podmokłe i zastoiska wody znajdowały się na działkach o nr [...], [...], [...], [...], [...]. Obszar ten został sklasyfikowany jako łąki i pastwiska. Na tym terenie wody gruntowe występują bardzo płytko, a istniejące warunki gruntowo-wodne oraz fakt, że są to tereny najniżej położone, powodowały tworzenie się miejsc grząskich ze stagnującą wodą opadową po każdych opadach deszczu. Następnie organ I instancji ustalił, że w czerwcu 2013 r. na działkach o nr [...] i [...] rozpoczęto budowę domu mieszkalnego jednorodzinnego, wolnostojącego, parterowego, bez podpiwniczenia, o powierzchni zabudowy 151,28 m2. W lipcu 2017 r. na tych działkach wykonano drenaż opaskowy wokół ław fundamentowych budynku mieszkalnego oraz izolację poziomą i pionową ław. Obszar wokół budynku został nasypany ziemią, a na powierzchni ok. 290 m2 teren został podniesiony w stosunku do stanu pierwotnego o ok. 24 cm (od rzędnych 290,50 m n.p.m. do rzędnych 290,74 m n.p.m.). Wokół budynku odprowadzana jest woda gruntowa drenażem opaskowym przez studzienkę rewizyjną wpustem do przydrożnego rowu. Podniesienie terenu na działkach o nr ewidencyjnych [...] i [...] przez właścicieli terenu oraz zasypanie przez nich rowu pomiędzy działkami o nr ewidencyjnych [...] i [...] (oznaczonego jako rów "R2") zmieniło lokalne kierunki i natężenie spływu wód opadowych na działkach o nr ewidencyjnych [...], [...], [...], [...] ze szkodą dla tych działek. Szkoda polega na tym, że wody opadowe spływające pierwotnie na działki ewidencyjne [...] i [...] oraz do rowu "R2" częściowo stagnowały na działkach o nr ewidencyjnych [...] i [...], a częściowo spływały rowem "R2" do przydrożnego rowu. W wyniku podniesienia terenu na działce o nr [...] miejsce stagnowania wód opadowych zostało przesunięte na północną część działki o nr [...], a wody spływające pierwotnie rowem "R2" stagnują obecnie bezpośrednio w rowach i bruzdach odprowadzających wodę z działek o nr ewidencyjnych [...], [...] i [...]. Szkoda wyraża się w ograniczonej możliwości użytkowania tych gruntów na skutek okresowego stagnowania wody opadowej na tych działkach. Organ I instancji stwierdzając, że nastąpiła zmian stanu wody na gruncie ze szkodą dla działki o nr ewidencyjnym [...], uznał za niezbędne wykonanie odprowadzenia stagnujących wód z działki o nr ewidencyjnym [...]. Właściciel działki o nr ewidencyjnym [...] zobowiązany został do wykonania rowu "R3" biegnącego przez działkę o nr ewidencyjnym [...] i [...] przy granicy z działką o nr ewidencyjnym o nr [...] po odtworzeniu rowu "R2". Natomiast w odniesieniu do rowu "R2" Wójt Gminy K. uznał się za organ niewłaściwy do wydania rozstrzygnięcia w sprawie odtworzenia tego rowu, gdyż rów "R2" jest urządzeniem wodnym, o którym mowa w art. 16 pkt 65 lit. a ustawy Prawo wodne. W takiej sytuacji nie ma zastosowania art. 234 Prawa wodnego, tylko art. 191 tej ustawy. Organem właściwym do wydania rozstrzygnięcia w przedmiocie odtworzenia rowu "R2" jest Dyrektor Zarządu Zlewni Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie w Krośnie. W związku z faktem, że kierowane przez jedną ze stron postępowania (A. S.) wnioski dotyczyły nie tylko naruszenia stosunków wodnych, ale również odtworzenia rowu "R2", to Wójt Gminy K. zawiadomił wnioskodawcę, że w sprawie dotyczącej odtworzenia rowu "R2" powinien wnieść odrębne podanie do ww. organu Wód Polskich. Termin wykonania urządzeń organ I instancji ustalił do 30 czerwca 2023 r. ze względu na to, że wykonanie rowu "R3" może nastąpić dopiero po odtworzeniu rowu "R2". Poza tym, uzyskanie pozwolenia wodno-prawnego na wykonanie rowu "R3" jest również czasochłonne. Zatem termin określony w decyzji powinien być wystarczająco długi, aby umożliwić właściwe wykonanie urządzeń i uzyskanie niezbędnych zezwoleń. W ocenie organu I instancji zaszły podstawy do umorzenia postępowania w oparciu o art. 105 § 1 kpa z uwagi na jego bezprzedmiotowość w części dotyczącej niewłaściwego utrzymania urządzenia wodnego (tj. rowu "R2") przez Państwo K. i Ł. F. W toku postępowania ustalono również, że na działkach o nr ewidencyjnych [...], [...], [...], należących do P. P. teren został podniesiony odpowiednio o ok. 70 cm, 30 cm oraz 10-20 cm. Na wszystkich działkach teren został wyrównany w ten sposób, że na działce o nr [...] spływ wód opadowych następuje ze wschodu do środka działki, a na działce o nr [...] spływ wód opadowych występuje ze wszystkich stron działki do jej środka. Wobec czego właściciel działek o nr [...], [...], [...] zagospodarował wody opadowe na własnych działkach. W wyniku podniesienia terenu i wykonania ogrodzenia z betonową podmurówką P. P. zatrzymał wody opadowe spływające od strony południowo-zachodniej i zachodniej w stronę działek o nr [...], [...], [...], a jednocześnie zablokował naturalny i pierwotny spływ wód opadowych z zachodu i południowego zachodu na dalsze działki o nr [...], [...] i [...]. Wobec czego stwierdzono, że wykonana budowa domu i podniesienie terenu na działkach o nr ewidencyjnych [...], [...], [...] zmieniły lokalne kierunki i natężenia spływu wód opadowych na tych działkach i po zachodniej ich stronie z korzyścią dla działek sąsiednich o nr [...], [...] oraz [...], znajdujących się po wschodniej stronie, bez szkody dla tych działek. Na wskazanych działkach został obecnie ograniczony dopływ wód opadowych od strony zachodniej i południowo-zachodniej w stosunku do pierwotnego stanu. Organ I instancji wyjaśnił również, że postępowanie w sprawie naruszenia stosunków wodnych na działkach o nr ewidencyjnych [...], [...] i [...] toczyło się przed Wójtem Gminy K. pomiędzy A. S., a K. oraz Ł. F. oraz E. i P. P.. W toku tego postępowania Wójt Gminy K. wydał decyzję nr [...] umarzającą postępowanie. W treści uzasadnienia decyzji wyjaśniono, że organ nie stwierdził naruszenia stosunków wodnych na ww. działkach. Zdaniem organu I instancji zaistniała tożsamość przedmiotowej sprawy ze sprawą zakończoną decyzją nr [...].