Interpretacja indywidualna z dnia 12 lipca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDIT3.4011.523.2024.1.JS

Możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów zakupu okularów korekcyjnych.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

1 lipca 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów zakupu okularów korekcyjnych. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Od (...) 2012 r. prowadzi Pan jednoosobową działalność gospodarczą pod nazwą A, NIP (...), REGON (...), która zajmuje się m.in. szeroko rozumianymi usługami DTP, grafiką komputerową, składem komputerowym publikacji, elektronicznym przygotowaniem do druku, opracowaniem e-book (współpraca z licznymi wydawnictwami, klientami indywidualnymi, agencjami reklamowymi itp.). Dla celów działalności gospodarczej prowadzi Pan podatkową księgę przychodów i rozchodów. Zgodnie z CEIDG w zakresie wykonywanych zadań przeważają kody: 18.13.Z, 74.10.Z, 58.19.Z, 58.11.Z, 18.20.Z. Zakres świadczonych usług jest nierozerwalnie związany z ciągłą pracą na komputerze (jednoczesna praca na 2-3 monitorach). Działalność, którą Pan prowadzi, zakres prac i obowiązków, wymaga od Pana nieustannego skupienia wzroku na monitorach komputera przez długie godziny, każdego dnia jest to 10-12 godz./6-7 dni w tygodniu. Wszystkie Pana działania wymagają precyzji, ostrości widzenia oraz zdolności do długotrwałego skupienia wzroku na szczegółach prezentowanych na ekranie. Tylko dzięki posiadaniu okularów korygujących wzrok jest Pan w stanie prowadzić jakąkolwiek działalność a przede wszystkim być czynnym zawodowo. Brak okularów wyeliminuje Pana z rynku pracy i uniemożliwi prowadzenie jakiejkolwiek działalności, czy podjęcie pracy zarobkowej. Jednoznacznie można stwierdzić, że okulary korygujące wzrok są narzędziem niezbędnym do wykonywania jakiejkolwiek pracy. W związku z potrzebą korekty (zmiany) używanych przez Pana okularów korygujących wzrok wykonał Pan badania kontrolne, które jednoznacznie potwierdzają konieczność wymiany okularów w celu kontynuowania pracy. Po przeprowadzonych badaniach planuje Pan zakup nowych okularów. Do wniosku dołącza Pan skany zaświadczenia o konieczności stosowania okularów korekcyjnych wraz ze zdiagnozowaną wrodzoną wadą (recepta).

Pytanie

Czy okulary korygujące wzrok, które są niezbędnym i koniecznym elementem/narzędziem wykonywania pracy, można zaliczyć jako koszt uzyskania przychodu?

Pana stanowisko w sprawie

Pana zdaniem, zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.) „Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów” a jedyną możliwością zachowania i zabezpieczenia źródła Pana dochodu jest praca w okularach korygujących wzrok. Tak jak komputer, monitory, czy specjalistyczne oprogramowanie są niezbędnymi narzędziami do wykonywania Pana pracy oraz zachowania i zabezpieczenia źródła dochodu, również okulary korygujące wzrok są warunkiem niezbędnym do wykonywania pracy w ramach prowadzonej przez Pana działalności ale także każdej innej pracy niezależnie od jej profilu. Poniesienie wydatku na zakup okularów ma bezpośredni wpływ na powstanie przychodów i zabezpieczenie źródła przychodów ponieważ bez okularów nie jest Pan w stanie wykonywać żadnej pracy. W świetle obowiązujących przepisów, pracodawca zatrudniający pracownika ma obowiązek zrekompensować mu koszt zakupu okularów korekcyjnych, a co za tym idzie ma możliwość wprowadzenia zakupu okularów jako kosztu uzyskania przychodów. Jako jednoosobowa działalność gospodarcza można przyjąć, że jest Pan jednocześnie i pracodawcą i pracownikiem. Nie sposób zgodzić się z interpretacją jakoby zakup okularów był wydatkiem o charakterze osobistym oraz że wydatek ten ponoszony jest niezależnie od tego, czy prowadzona jest działalność gospodarcza. Działalność gospodarcza, którą prowadzi Pan tj. A jest rodzajem działalności, przy której należy używać okularów nie tylko w celu ochrony zdrowia, ale głównie i przede wszystkim w celu prawidłowego wykonywania swoich obowiązków. Okulary te mają odpowiednio dobrane szkła, aby mógł Pan wykonywać pracę przy komputerze, a w szczególności wykorzystywać je do realizowania zadań związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, które mają bezpośredni wpływ na uzyskiwane przychody. Zauważyć należy, że okulary korekcyjne zakupione na firmę, których wydatek zaliczyć można jako koszt uzyskania przychodu, dotyczy jedynie zatrudnianych pracowników. W Pana ocenie, dla przedsiębiorcy jest to dyskryminacja, gdyż w jednoosobowych działalnościach gospodarczych pracodawca jest przecież jednocześnie pracownikiem (samozatrudnienie). Podstawa prawna (dofinansowanie przez pracodawcę): art. 207 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t. j.: Dz. U. 2016 poz. 1666); § 8 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (t. j. Dz. U. nr 148, poz. 973); § 2 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 marca 2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (t. j. Dz. U. 2015 poz. 457).

Okulary dla pracownika a koszt uzyskania przychodu pracodawcy: Pracownik pracujący przy komputerze ma prawo do ubiegania się o zwrot pieniędzy, jakie wydał na okulary korekcyjne bądź soczewki kontaktowe, jeśli:

•użytkuje monitor ekranowy przez co najmniej połowę dobowego wymiaru czasu pracy,

•potrzebę stosowania szkieł korekcyjnych wykażą badania okulistyczne przeprowadzone przez lekarza w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej.

Reguluje to § 8 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe. Z kolei pracodawca ma prawo do wpisania wydatku na okulary dla pracownika do kosztów uzyskania przychodu, gdyż zabezpiecza on źródło przychodu, co wynika z art. 22 ust. 1 ustawy o PIT. Jeśli pracownikowi pogłębi się wada wzroku, ma prawo do zwrócenia się do pracodawcy o zrealizowanie dodatkowych badań. Gdy potwierdzą one powstanie bądź powiększenie wady, pracownik może zakupić okulary lub szkła kontaktowe, a pracodawca jest zobowiązany do zwrotu kosztów poniesionych przez pracownika na okulary.

W latach 1991 r. – styczeń 2012 r. był Pan zatrudniony na umowie o pracę (pełny etat) na stanowiskach związanych również z DTP i grafiką komputerową. W tym okresie każdorazowa zmiana/wymiana okularów była Panu jako pracownikowi w pełni rekompensowana przez pracodawców.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Oznacza to, że zaliczenie wydatków do kosztów podatkowych jest możliwe, jeżeli zostaną spełnione kryteria wynikające z tego przepisu.

W przypadku źródła przychodów, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza, należy przyjąć, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie przychodów, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów.

Definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku przyczynowego między poniesieniem kosztu, a powstaniem przychodów lub realną szansą powstania przychodów podatkowych bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

Warunkiem uznania wydatku poniesionego przez podatnika za koszt uzyskania przychodów jest łączne spełnienie następujących przesłanek:

•został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztów uzyskania przychodów podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),

•jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,

•pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,

•poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,

•został właściwie udokumentowany,

•nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 23 ust. 1 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

O tym co jest celowe i potrzebne w prowadzonej działalności, decyduje podmiot prowadzący działalność gospodarczą, a nie organ podatkowy. Na podatniku spoczywa obowiązek wykazania związku poniesionych kosztów z działalnością gospodarczą, w tym okoliczności, że ich poniesienie ma wpływ na wysokość osiągniętych przychodów, zwłaszcza w sytuacji wystąpienia sporu w tej kwestii.

Opisany przez Pana we wniosku wydatek nie został wprost wymieniony w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w katalogu wydatków wyłączonych z kosztów uzyskania przychodów. Jednak fakt, że dany wydatek nie został ujęty w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie uprawnia do automatycznego przyjęcia domniemania, że wszystkie pozostałe koszty, które nie są wymienione w tym przepisie, mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów.

Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 4 kwietnia 2017 r., sygn. akt II FSK 3526/16:

Niezmiennie trzeba mieć na uwadze zasadniczy kwalifikator, jakim jest wpływ wydatku na wielkość osiągniętego przychodu, zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu. Wystąpienie tego wpływu (związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy wydatkiem a przychodem) należy oceniać (badać) ad casum.

Do wskazanego związku przyczynowo-skutkowego Naczelny Sąd Administracyjny odniósł się także w wyroku z 8 sierpnia 2017 r., sygn. akt II FSK 1859/15, gdzie stwierdził, że:

Kryterium celowości nie wyznacza w sposób ostry granicy pozwalającej odróżnić wydatki, które można uznać za koszty uzyskania przychodów, od tych, które już nimi nie są. Niemniej jednak kryterium to nie może służyć rekomendowaniu otwartego ciągu zdarzeń, tworząc w ten sposób niekończący się związek skutkowo-przyczynowy.

Ponadto w orzecznictwie sądowoadministracyjnym, wskazuje się, że: (...) zwrot „w celu” oznacza, że nie każdy wydatek poniesiony przez podatnika w związku z prowadzoną działalnością podlega odliczeniu od podstawy opodatkowania, lecz tylko ten wydatek, który pozostaje w takim związku przyczynowo-skutkowym. Poniesienie wydatku ma lub może mieć wpływ na powstanie lub zwiększenie przychodów. Wydatek należy oceniać mając na uwadze racjonalność określonego działania dla osiągnięcia przychodu. Poniesienie wydatku musi zatem być powiązane z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą, ukierunkowaną na uzyskanie przychodów; wydatek powinien, przynajmniej potencjalnie, wpływać na wielkość uzyskiwanych lub spodziewanych przychodów z tej działalności. Kosztowa kwalifikacja konkretnego wydatku u konkretnego podatnika musi więc uwzględniać charakter i profil prowadzonej działalności gospodarczej oraz ekonomiczną racjonalność poniesionego wydatku – wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 października 2012 r., sygn. akt II FSK 430/11 oraz z 17 stycznia 2017 r., sygn. akt II FSK 3813/14.

Skoro jednym z warunków zaliczenia danego wydatku do kosztów uzyskania przychodu jest poniesienie go w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu, kryterium uznania danego wydatku za koszt uzyskania przychodu sprowadza się w istocie do ustalenia, czy mógł się on potencjalnie przyczynić do osiągnięcia przychodów, bez względu na to, czy ów skutek się ziści. Wykazywany związek przyczynowo-skutkowy powinien mieć charakter obiektywny.

Działalność gospodarcza podlega określonym regułom ekonomicznym i musi opierać się o zasadę racjonalności działań w dążeniu do realizacji postawionego celu. Ryzyko prowadzonej działalności gospodarczej ponosi podatnik. W związku z tym decyzje skutkujące powstaniem kosztów związanych z tą działalnością, nie może rekompensować przy pomocy przepisów podatkowych, gdyż oznaczałoby to w praktyce przerzucenie na Skarb Państwa ryzyka związanego z określonym przedsięwzięciem gospodarczym podejmowanym przez podmiot.

Możliwość zaliczenia przedmiotowych wydatków do kosztów uzyskania przychodów wiązałaby się z przywilejem uzyskiwania przez podatnika korzyści w postaci prawa zmniejszenia podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym o wartość poniesionych kosztów. Z oczywistych, więc względów, tego rodzaju wydatki nie mogą pozostawać w jakimkolwiek związku z przesłankami działania, które można by uznać za ukierunkowane na osiągnięcie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie ich źródła.

Do kosztów uzyskania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej spełniających powyższe kryteria nie można zaliczyć wydatków osobistych osoby prowadzącej działalność gospodarczą.

Na podstawie przedstawionego przez Pana opisu sprawy stwierdzam, że wydatek na zakup okularów biurowych ma na celu przede wszystkim ochronę Pana zdrowia. Wydatki uwarunkowane stanem zdrowia osoby prowadzącej działalność gospodarczą należą do wydatków o charakterze osobistym. W sytuacji zaistnienia wady wzroku, czy też jej pogłębiania się, osoba fizyczna jest zmuszona do zakupu okularów korekcyjnych, niezależnie od tego, czy prowadzi działalność gospodarczą, czy też działalności takiej nie prowadzi. Tak więc celem, jaki jest związany z ponoszeniem tego rodzaju wydatków, jest ochrona wzroku, a nie osiągnięcie przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Opisany przez Pana zakup jest zatem uwarunkowany stanem Pana zdrowia, tzn. wadą wzroku, która wymaga korekcji, a więc jest wydatkiem o charakterze osobistym, niezależnym od prowadzenia działalności gospodarczej.

Podniesione zaś przez Pana okoliczności, że zakup okularów dla pracownika to koszt uzyskania przychodów dla pracodawcy jedynie potwierdzają moje stanowisko. W sytuacji bowiem, gdy pracodawca finansuje zakup okularów pracownikowi to nie jest to dla niego wydatek o charakterze osobistym. W przypadku jednak, gdy Pan sam dla siebie dokona takiego zakupu – to jak wyżej wyjaśniłem – będzie to wydatek o takim charakterze.

Wobec tego stwierdzam, że bezpośrednim celem jakim jest poniesienie wydatku na zakup okularów korekcyjnych jest ochrona wzroku, a nie osiągnięcie przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Moim zdaniem, poniesienie wydatków na zakup okularów korekcyjnych nie ma wpływu na wysokość przychodów uzyskiwanych przez Pana ze świadczenia usług wykonywanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, ani też związku z prowadzoną działalnością jako źródłem przychodów.

Tym samym wydatek poniesiony na zakup okularów korekcyjnych do pracy przy komputerze nie może zostać zakwalifikowany jako koszty uzyskania przychodów, zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dlatego też stanowisko Pana uznałem za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zaznaczam, że w ramach wydawania interpretacji nie prowadzę klasycznego postępowania dowodowego i dlatego też załączone do wniosku dokumenty nie zostały przeze mnie poddane analizie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

•Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a,

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług,

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

•Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA) albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).