Interpretacja indywidualna z dnia 9 lipca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDIT2.4011.256.2024.2.MM

Możliwość preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko w sytuacji gdy orzeczeniem sądu ustalona została opieka naprzemienna nad dzieckiem, a następnie, na mocy porozumienia rodziców wychowywanie dziecka powierzono jednemu z nich.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

26 kwietnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 25 kwietnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 23 czerwca 2024 r. (wpływ do tutejszego organu 1 lipca 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jest Pan po rozwodzie. Z małżeństwa posiada Pan dwoje dzieci. Starszy syn ma 19 lat, studiuje i nie pracuje. Młodszy syn ma 17 lat, uczy się w technikum. Oboje są zameldowani pod adresem matki. W stosunku do starszego syna mają Państwo równą pełną opiekę z tym, że orzeczono w sądzie określone kontakty w stosunku do ojca (na tamten czas decyzja syna).

Młodszy syn ma status opieki naprzemiennej. Z różnych względów życiowych w okresie 2023 r. młodszy syn przebywał w przeważającym zakresie pod Pana wyłączną opieką. Zapewnił mu Pan zarówno warunki bytowe jak i rozwojowe. Zapewnił mu Pan również mieszkanie, wyżywienie, ubrania jak i edukację oraz zajęcia pozalekcyjne i rozwój fizyczny oraz duchowy. Zaopiekowanie przez Pana rozłożyło się w stosunku rocznym, w ujęciu procentowym: 90% ojciec, 10% matka.

Zaznacza Pan, że strony nie mają wobec siebie obowiązku alimentacyjnego. Strony taki stan rzeczy uzgodniły ze sobą w porozumieniu, biorąc pod uwagę dobro dziecka. Powodem były niezależne od stron sytuacje życiowe.

Dodaje Pan również, że starszy syn w niewiele mniejszym zakresie również był i jest odpowiednio przez Pana zaopiekowany. Obaj synowie mają wypłacane przez Pana tzw. kieszonkowe oraz mają zapewnione należności za naukę (czesne, materiały edukacyjne itp.)

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego

W 2023 r. podlegał Pan na terytorium RP nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

Uzyskał Pan dochody opodatkowane według skali podatkowej z tytułu umowy o pracę (na czas nieokreślony).

Orzeczenie o rozwodzie uprawomocniło się (...) 2018 r.

Po rozwodzie Pana stan cywilny nie uległ zmianie.

Pana synowie urodzili się: A.A (...) 2006 r., B.A (...) 2005 r. oraz niepowiązany z wnioskiem C.A (...) 1989 r.

W fazie pierwszej po rozwodzie została orzeczona opieka naprzemienna w stosunku do obojga młodszych synów. Następnie została dokonana zmiana opieki w stosunku do syna B.A na jego wniosek w taki sposób, że miejsce zamieszkania zostało określone w miejscu zamieszkania matki. Oboje rodzice zachowali kompetencje rodzicielskie.

W wyroku opieki naprzemiennej w stosunku do chłopców sąd wyraźnie podkreślił, iż w celu właściwego wykonania władzy rodzicielskiej, strony muszą ze sobą współpracować i porozumiewać się w związku z dobrem dzieci. Dotyczyło to każdej zaistniałej sytuacji. W przypadku A.A strony dokonały porozumienia w taki sposób, że w 2023 r. zgodnie z wcześniej złożonym oświadczeniem obowiązki wszelakie sprawował Pan jako ojciec dziecka.

W 2023 r. opieka w przypadku najmłodszego syna, A.A, w ramach porozumienia stron dla jak najstaranniejszego dobra dziecka spoczywała na Panu.

W przypadku starszego syna nadal odbywały się kontakty jak na poprzednich zasadach ustalonych sądowo, czyli widzenia i pobyt w określonych terminach. Wszystkie działania rodziców były uzgadniane we wszystkich aspektach wychowawczych dla dobra dzieci.

Pana starszy syn nie otrzymywał zasiłku pielęgnacyjnego ani renty socjalnej.

W 2023 r. starszy syn miał ukończone 18 lat, pierwszą połowę roku kończył szkołę średnią, liceum ogólnokształcące (ukończył w czerwcu), a od października rozpoczął edukację na wyższej uczelni - (...).

Starszy syn nie osiągał dochodów w wysokości przekraczającej dwunastokrotności kwoty renty socjalnej.

Świadczenie wychowawcze (na dzieci) zostało ustalone zgodnie z przepisami, przy czym 100% świadczenia na starszego syna otrzymywała matka, a w przypadku młodszego syna rodzice otrzymywali po połowie świadczenia. Było to zgodne z przepisami oraz za porozumieniem stron.

Oprócz dzieci, o których mowa we wniosku, nie był Pan ojcem dla innego dziecka, które wychowywał Pan wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym.

W 2023 r. w stosunku do Pana bądź do Pana dzieci nie miały zastosowania przepisy: art. 30c (opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej, działów specjalnych produkcji rolnej podatkiem liniowym) lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym – w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń oraz przepisy ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Pytanie

Czy w opisanej sytuacji miał Pan prawo do rozliczenia się jako rodzic samotnie wychowujący dziecko i wspólnego rozliczenia się z nim (PIT-37)?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie w zaistniałej sytuacji powinien Pan mieć możliwość rozliczenia się wraz ze swoim najmłodszym synem, jako rodzic samotnie wychowujący dziecko.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku, jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy.

Zgodnie z jego treścią:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 6 ust. 4c ww. ustawy:

Od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1)małoletnie,

2)pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

3)pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie

-podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym.

Na podstawie art. 6 ust. 4d wskazanej ustawy:

W przypadku, o którym mowa w ust. 4c, podatek jest określany w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, przy czym do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w niniejszej ustawie.

Zgodnie z art. 6 ust. 4e ustawy:

Przepisu ust. 4c pkt 3 nie stosuje się, jeżeli dziecko, o którym mowa w tym przepisie, uzyskało w roku podatkowym:

1)dochody, z wyjątkiem renty rodzinnej, podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub

2)przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152

– w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. z 2023 r. poz. 2194), w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego.

Na mocy art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4d, nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. z 2023 r. poz. 810 i 1565).

W świetle art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4d, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków, osoba samotnie wychowująca dziecko lub jej dziecko:

1)stosuje przepisy:

a) art. 30c lub

b) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy

- w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;

2)podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

W tym miejscu należy jednoznacznie podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, wymaga spełnienia warunków określonych przez ustawodawcę w przepisach je konstytuujących, które powinny być interpretowane ściśle; niedopuszczalna jest ich interpretacja rozszerzająca.

Przepis art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci (panna, kawaler, wdowa, wdowiec, rozwódka, rozwodnik), jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców.

Ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się zatem do jego definicji słownikowych. „Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny. Wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu, systemu wartości oraz postaw emocjonalnych.

Osobą samotnie wychowującą dziecko, jest więc taka osoba, która stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, bez udziału (wsparcia) drugiej osoby.

Z literalnego brzmienia art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który ma szczególne znaczenie w przedmiotowej sprawie, wynika natomiast, że ww. preferencyjne opodatkowanie nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci.

Stosownie do art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 421 ze zm.):

W przypadku gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach, kwotę świadczenia wychowawczego ustala się każdemu z rodziców w wysokości połowy kwoty przysługującego za dany miesiąc świadczenia wychowawczego.

Z opisu sprawy wynika m.in., że jest Pan po rozwodzie. Orzeczenie o rozwodzie uprawomocniło się (...) 2018 r. Po rozwodzie Pana stan cywilny nie uległ zmianie. Z małżeństwa posiada Pan dwoje dzieci. Starszy syn ma 19 lat, studiuje i nie pracuje. Młodszy syn ma 17 lat, uczy się w technikum. Oboje są zameldowani pod adresem matki. W stosunku do starszego syna mają Państwo równą pełną opiekę z tym, że orzeczono w sądzie określone kontakty w stosunku do ojca (na tamten czas decyzja syna). Młodszy syn ma status opieki naprzemiennej. Pana synowie urodzili się: A.A (...) 2006 r., B.A (...) 2005 r. oraz niepowiązany z wnioskiem C.A (...) 1989 r.

W fazie pierwszej po rozwodzie została orzeczona opieka naprzemienna w stosunku do obojga młodszych synów. Następnie została dokonana zmiana opieki w stosunku do syna B.A na jego wniosek w taki sposób, że miejsce zamieszkania zostało określone w miejscu zamieszkania matki. Oboje rodzice zachowali kompetencje rodzicielskie.

W 2023 r. opieka w przypadku najmłodszego syna, A.A, w ramach porozumienia stron dla jak najstaranniejszego dobra dziecka spoczywała na Panu.

Świadczenie wychowawcze (na dzieci) zostało ustalone zgodnie z przepisami, przy czym 100% świadczenia na starszego syna otrzymywała matka, a w przypadku młodszego syna rodzice otrzymywali po połowie świadczenia. Było to zgodne z przepisami oraz za porozumieniem stron.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, nie kwestionując Pana zaangażowania w proces wychowawczy najmłodszego syna, nie można uznać, że w Pana przypadku spełnione zostały warunki wymagane dla rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Wprawdzie – jak wskazał Pan we wniosku – w 2023 r. opieka w przypadku najmłodszego syna, A.A, w ramach porozumienia stron spoczywała na Panu, to jednak wobec tego, że po rozwodzie została orzeczona w stosunku do niego opieka naprzemienna, w związku z którą w 2023 r. obydwoje rodzice pobierali na niego świadczenie wychowawcze po połowie – zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, wystąpiła określona w art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przesłanka uniemożliwiająca Panu skorzystanie z tej preferencji.

W konsekwencji, za 2023 r., w związku z wychowywaniem najmłodszego syna, nie może rozliczyć się Pan jako rodzic samotnie wychowujący dziecko na zasadach określonych w art. 6 ust. 4c i 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.