Aktualność
Nowe zasady ustalania stażu pracy - co to oznacza w praktyce?
Do konsultacji społecznych trafił projekt nowelizacji Kodeksu pracy dotyczący stażu pracy. Zakłada on, że okresy samozatrudnienia, wykonywania pracy na podstawie umów zleceń czy świadczenia usług będą wliczały się do stażu pracy. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej opublikowało przykładowe wyliczenia stażu pracy z zastosowaniem przepisów, które mają obowiązywać od 1 stycznia 2026 roku.
Umowy zlecenia i działalność gospodarcza w stażu pracy - zmiany w Kodeksie pracy >>>
Kodeks Pracy 2024. Praktyczny komentarz z przykładami >>>
Przygotowany przez MRPiPS projekt nowelizacji Kodeksu pracy wprowadza rewolucyjne zmiany w zasadach ustalania stażu pracy. Celem nowych regulacji jest wyrównanie szans w dostępie do niektórych uprawnień pracowniczych, jak i stanowisk wymagających potwierdzonego doświadczenia zawodowego dla osób wykonujących działalność zarobkową na innej podstawie niż stosunek pracy lub stosunek służbowy. To ważne zmiany dla milionów pracowników i przedsiębiorców - podkreśla resort pracy.
Działalność gospodarcza i zlecenie w stażu pracy
W Kodeksie pracy zostanie dodany art. 302[1], który określa szczegółowo nowe zasady ustalania stażu pracy. Zgodnie z projektowanymi regulacjami do okresu zatrudnienia wliczane będą:
okresy prowadzenia pozarolniczej działalności oraz okresy pozostawania osobą współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność, za które zostały opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe lub wypadkowe;
okresy wykonywania umowy zlecenia lub o świadczenie usług, umowy agencyjnej, pozostawania osobą współpracującą z takimi osobami czy pozostawania członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych – w których dana osoba podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym;
okresy działalności zawodowej, która zasadniczo stanowi tytuł do ubezpieczeń społecznych, w których dana osoba nie podlegała jednak ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym;
Jak wyjaśnia MRPiPS może to być zwolnienie z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w ramach wsparcia uczestników obrotu gospodarczego poszkodowanych wskutek pandemii COVID-19, niepodleganie obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu ulgi na start czy zwolnienie dotyczące osób prowadzących działalność gospodarczą, które przekroczyły kwotę rocznej podstawy wymiaru składek, a także okres ulgi dla uczniów szkół ponadpodstawowych lub studentów do ukończenia 26 lat
udokumentowany, przebyty za granicą okres innej niż zatrudnienie działalności zarobkowej.
Jak to będzie wyglądać w praktyce?
Projekt zakłada, że wymienione okresy będą potwierdzane zaświadczeniem wydawanym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, którego przedmiotem będzie podleganie ubezpieczeniom społecznym z wymienionych tytułów lub niepodleganie ubezpieczeniom społecznym w przypadkach przewidzianych w przepisach szczególnych.
Co ważne, okres wykonywania pracy na podstawie umów zlecenia lub świadczenia usług zawartych z obecnym pracodawcą zostanie zaliczony zarówno do ogólnego, jak i do tzw. zakładowego stażu pracy.
W przypadku nakładania się okresów: prowadzenia pozarolniczej działalności oraz okresów pozostawania osobą współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność, jak również wykonywania zlecenia lub świadczenia usług, wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej albo pozostawania członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kołek rolniczych lub nakładania się tych okresów z okresem pozostawania w stosunku pracy, do okresu zatrudnienia wlicza się jeden z tych okresów.
Ministerstwo opublikowało przykładowe wyliczenia stażu pracy z zastosowaniem projektowanych przepisów, które mają obowiązywać od 1 stycznia 2026 roku.
Po 1 stycznia 2026 r. pracownik posiadający 7 lat stażu pracy, po zaliczeniu do stażu pracy dodatkowych 4 lat pracy na podstawie umowy zlecenia, uzyska urlop wypoczynkowy w wymiarze 26 dni (zamiast 20 dni przysługujących pracownikom zatrudnionym krócej niż 10 lat).
Pracownik jest od dwóch lat zatrudniony u pracodawcy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, w związku z czym obowiązuje go 1-miesięczny okres wypowiedzenia. Przed rozpoczęciem pracy na podstawie umowy o pracę pracownik ten jednak pracował na rzecz tego samego pracodawcy przez półtora roku na podstawie umowy zlecenia. Z chwilą zaliczenia okresu umowy zlecenia do stażu pracy, pracownika będzie obowiązywał 3-miesięczny okres wypowiedzenia.
W tym kontekście należy pamiętać, że o długości okresu wypowiedzenia decyduje zakładowy staż pracy, a więc na długość okresu wypowiedzenia nie wpłynie zaliczenie okresu pracy na zleceniu u innego pracodawcy.
Pracownik 1 lutego 2028 r. będzie miał 20 lat pracy. Przed podjęciem pracy na podstawie stosunku pracy pracownik prowadził jednak przez 5 lat jednoosobową działalność gospodarczą. W związku z zaliczeniem do stażu pracy także okresu działalności gospodarczej, pracownik 1 lutego 2028 r. uzyska prawo do nagrody jubileuszowej przysługującej z tytułu 25 lat pracy (jeżeli przepisy prawa pracy obowiązujące u zatrudniającego pracodawcy taką nagrodę przewidują).
Nie oznacza to jednak, że pracownikowi przysługiwać będzie także roszczenie o nagrodę z tytułu 20 lat pracy, ponieważ 1 lutego 2023 r. okres prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej nie był zaliczany do stażu pracy. Uprawnienia pracownicze wynikające z wliczenia okresów działalności zawodowej, które obecnie nie są zaliczane, będą przysługiwały od dnia wejścia w życie ustawy (1 stycznia 2026 r.).
Pracownik otrzymuje przewidziany w regulaminie wynagradzania dodatek stażowy w wysokości 1 proc. wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok pracy. Obecnie dostaje dodatek w wysokości 5 proc. w związku z pracą wykonywaną w latach 2018-2020 oraz 2022-2023, jednak w 2017 r. pracował przez cały rok na podstawie umowy zlecenia, a w latach 2021-2023 prowadził działalność gospodarczą. W związku z wejście w życie ustawy z dniem 1 stycznia 2026 r. pracownik otrzyma dodatek stażowy w wysokości 7 proc., do stażu pracy zaliczony bowiem zostanie 1 rok (2017 r.) przepracowany na umowie zlecenia oraz niepokrywający się z okresem zatrudnienia na umowie o pracę okres prowadzenia działalności gospodarczej w wymiarze 1 roku (2021 r.).
Nowe regulacje będą obowiązywały od 1 stycznia 2026 roku.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
Opracowanie: Katarzyna Bogucka
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
