Legalność nałożenia grzywny w celu przymuszenia do szczepień ochronnych - Wyrok NSA z dnia 19 marca 2024 r., sygn. II GSK 48/21

Grzywna nałożona w celu przymuszenia do wykonania obowiązku szczepień ochronnych jest zgodna z prawem; zażalenie na postanowienie o nałożeniu grzywny nie może być używane do kwestionowania samej podstawy prawnej obowiązku szczepień ani dopuszczalności egzekucji administracyjnej tego obowiązku.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Dorota Dąbek Sędzia NSA Gabriela Jyż Sędzia del. WSA Krzysztof Sobieralski (spr.) Protokolant Patrycja Kołtan-Kozłowska po rozpoznaniu w dniu 19 marca 2024 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej J. B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 kwietnia 2020 r. sygn. akt VII SA/Wa 2780/19 w sprawie ze skargi J. B. na decyzję Ministra Zdrowia z dnia 14 października 2019 r. nr MDP.051.503.2018 w przedmiocie nałożenia grzywny w celu przymuszenia oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, zwany dalej "WSA" lub "Sądem I instancji", wyrokiem z dnia 30 kwietnia 2020 r., sygn. akt VII SA/Wa 2780/19, oddalił skargę J. B., zwanej dalej "skarżącą", na postanowienie Ministra Zdrowia, zwanego dalej "Ministrem" lub "organem odwoławczym", z dnia 14 października 2019 r., nr MDP.051.503.2018, w przedmiocie nałożenia grzywny w celu przymuszenia.

Postanowieniem z dnia 2 maja 2018 r. Lubelski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Lublinie, zwany dalej "organem pierwszej instancji", nałożył na skarżącą grzywnę w wysokości 300 złotych w celu przymuszenia do wykonania obowiązku poddania szczepieniom ochronnym małoletniej córki N. B., objętego tytułem wykonawczym z dnia 1 grudnia 2016 r. W postanowieniu tym naliczono również opłatę za czynność egzekucyjną (za wystawienie postanowienia o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia) w kwocie 30 zł.

Na skutek wniesionego zażalenia Minister Zdrowia opisanym na wstępie postanowieniem utrzymał w mocy postanowienie organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu organ odwoławczy wyjaśnił charakter prawny grzywny w celu przymuszenia oraz podał i omówił podstawy prawne jej nałożenia, a w szczególności art. 119, art. 120 i art. 122 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2017 r. poz. 1201 ze zm. [obecnie Dz. U. z 2023 r. poz. 2505 ze zm.] ), zwanej dalej "u.p.e.a.". Minister wyjaśnił, że w postępowaniu zażaleniowym uruchomionym w odniesieniu do postanowienia o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia nie jest dopuszczalne powoływanie okoliczności określonych w art. 33 u.p.e.a., gdyż zażalenie stanowiłoby wtedy w istocie rzeczy zarzut w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Alternatywne ujęcie środków prawnych służących zobowiązanemu, tj. zarzutów oraz zażalenia na postanowienie o zastosowaniu grzywny w celu przymuszenia prowadzi do wniosku, iż prawidłowość nałożonej grzywny nie może być w postępowaniu zainicjowanym zażaleniem kwestionowana poprzez podnoszenie okoliczności związanych z egzekucją nałożonego obowiązku. W zażaleniu na postanowienie o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia, można podnosić jedynie te okoliczności, których strona nie mogła zaskarżyć na wcześniejszym etapie postępowania, tj. przez złożenie zarzutów na prowadzenie postępowania egzekucyjnego, o których mowa w art. 33 u.p.e.a. Organ odwoławczy przypomniał, że zobowiązana złożyła zarzuty, ale organ pierwszej instancji odmówił wszczęcia postępowania w tej sprawie z uwagi na uchybienie terminu do ich złożenia.