Interpretacja indywidualna z dnia 27 czerwca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-1.4012.264.2024.2.AWY

Darowizna udziałów w działkach na rzecz matki, jak i wycofanie działki na potrzeby własne będą stanowiły czynności niepodlegające opodatkowaniu podatkiem VAT.

Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

18 kwietnia 2024 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy uznania, że darowizna udziałów w działkach na rzecz matki, jak i wycofanie działki na potrzeby własne będą stanowiły czynności niepodlegające opodatkowaniu podatkiem VAT.

Uzupełniła go Pani - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 24 czerwca 2024 r. (wpływ 24 czerwca 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

M.W., będąca rezydentką podatkową Niemiec, zwana dalej Wnioskodawczynią, nabyła jako osoba fizyczna w dniu 28 grudnia 2012 r. na podstawie aktu notarialnego od swojej matki udział w 1/8 nieruchomości działek powstałych w wyniku podziału geodezyjnego w (…) (dot. działki 1/10, tj. działki 1/11, 1/12, 1/13, 1/14, 1/15, 1/16, 1/17, 1/18, 1/21, 1/22, 1/23, 1/24, 1/25, 1/28, 1/29, 1/30, 1/31, 1/32, 1/33, 1/34, 1/35, 1/36, 1/37, 1/38, 1/39, 1/40, 1/41, 1/42, 1/43, 1/44, 1/45, 1/46, 1/47, 1/48, 1/49, 1/50, 1/51, 1/52, 1/53, 1/54, 1/55, 1/56, 1/57, 1/58, 1/59, 1/60, 1/61, 1/62, 1/63, 1/64, 1/65, 1/66, 1/67, 1/68, 1/69, 1/70, 1/71, 1/72, 1/73, 1/74, 1/75, 1/76, 1/77, 1/78, 1/79, 1/80, 1/81, 1/82, 1/83, 1/84, 1/85, 1/86, 1/87, 1/88, 1/89, 1/90, 1/91, 1/92, 1/93, 1/94, 1/95, 1/96, 1/97, 1/98, 1/99, 1/100, 1/101, 1/102, 1/103).

Zgodnie z treścią aktu notarialnego nieruchomość powyższa znajduje się na terenie, dla którego obowiązuje plan zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z którym działki przeznaczone są m.in. pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną i drogi wewnętrzne.

Z tytułu nabycia nieruchomości został pobrany podatek od czynności cywilnoprawnych, transakcja nie była objęta podatkiem od towarów i usług.

Z dniem 25 marca 2013 r. Wnioskodawczyni zarejestrowała się jako podatnik VAT czynny.

Aktem notarialnym z dnia 2 grudnia 2015 r. dokonano częściowego zniesienia współwłasności. W wyniku zniesienia współwłasności Wnioskodawczyni otrzymuje prawo własności nieruchomości stanowiącej niezabudowaną działkę numer 1/45. W ramach umowy Wnioskodawczyni była podatnikiem podatku VAT, podatnikami podatku VAT byli również pozostali uczestnicy transakcji. Podatek od czynności cywilnoprawnych nie został w tej transakcji pobrany z uwagi na brak nadwyżki będącej podstawą opodatkowania, a częściowo z uwagi na zwolnienie z art. 4 ust. 1 pkt 15 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Wnioskodawczyni przystąpiła do umowy częściowego zniesienia współwłasności, aby nabyć całość własności działki 1/45 i móc w przyszłości wykorzystać ją na swoje cele prywatne.

Ponadto, z tytułu dokonanej zamiany nieruchomości Wnioskodawczyni nie dokonała odliczenia podatku naliczonego, także z tego powodu, że nie otrzymała od pozostałych stron transakcji faktur zakupu dokumentujących to zdarzenie.

Podatniczka nie dokonywała nakładów na wyżej wymienione nieruchomości. W toku bycia czynnym podatnikiem VAT dokonała ich częściowego zbycia, zbycie następowało w stawce podstawowej VAT.

Wnioskodawczyni rozważa przekazanie w darowiźnie matce 1/8 posiadanych udziałów w działkach, zaś działkę o numerze 1/45 chciałaby przekazać (wycofać) na potrzeby własne.

Następnie planuje złożenie VAT-Z i zaprzestanie bycia podatnikiem podatku VAT.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

W odpowiedzi na pytania Organu wskazała Pani:

1.Udział w których działkach planuje Pani przekazać matce w darowiźnie (należy wskazać numery ewidencyjne działek)?

Odp.: Wnioskodawczyni rozważa przekazanie w darowiźnie matce posiadane udziały (po 1/8 w każdej) w następujących działkach: 1/28, 1/31, 1/32, 1/33, 1/34, 1/36, 1/47, 1/48, 1/58, 1/59, 1/60, 1/63, 1/65, 1/66, 1/67, 1/69, 1/78, 1/80, 1/85, 1/86, 1/88, 1/92, 1/93, 1/98, 1/99, 1/100, 1/101, 1/103.

2.Ile udziałów w działkach już Pani sprzedała?

Odp.: Wnioskodawczyni sprzedała posiadane udziały w następujących działkach: 1/11, 1/12, 1/33, 1/14, 1/15, 1/16, 1/17, 1/19, 1/21, 1/22, 1/23, 1/24, 1/37, 1/39, 1/49, 1/50, 1/51, 1/53, 1/54, 1/55, 1/56, 1/57, 1/61, 1/62, 1/68, 1/70, 1/71, 1/72, 1/74, 1/75, 1/77, 1/81, 1/82, 1/83, 1/84, 1/89, 1/90, 1/91, 1/94, 1/94, 1/95, 1/96, 1/102.

3.Czy prowadzi Pani działalność gospodarczą, jeśli tak, to jaki jest jej przedmiot i czy udziały w działkach, które zamierza Pani podarować matce oraz działka nr 1/45 były wykorzystywane w tej działalności?

Odp.: Podatniczka nie posiada wpisu do Bazy Przedsiębiorców Centralnej Ewidencji i Informacja o Działalności Gospodarczej w rozumieniu działalności gospodarczej wskazanego w ustawie z dnia 6 marca 2018 r. prawo przedsiębiorców i ustawie z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 541).

Podatnikami, według zapisu art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r., poz. 361 - dalej: ustawa o VAT), są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W każdym przypadku istotne znaczenie powinien mieć zamiar nabycia przedmiotowych gruntów (które są później sprzedawane przez takiego nabywcę). Jeśli z okoliczności sprawy wynika, że zamiarem nabycia było późniejsze odprzedanie gruntów, to - zasadniczo - należałoby takiego sprzedawcę uznać za podatnika VAT w zakresie tych sprzedaży (zob. także wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 27 czerwca 2007 roku, sygn. akt I SA/Bk 399/06).

Mając powyższe na uwadze Wnioskodawczyni złożyła zgłoszenie identyfikacyjne jako czynny podatnik VAT. Z dniem 25 marca 2013 r. Wnioskodawczyni została zarejestrowana jako podatnik VAT czynny. Podatniczka nie dokonywała nakładów na wyżej wymienione nieruchomości. W toku bycia czynnym podatnikiem VAT dokonała ich częściowego zbycia, zbycie następowało w stawce podstawowej VAT.

4.W jaki konkretnie sposób wykorzystywała Pani swój udział w wysokości 1/8 w ww. działkach od momentu jego nabycia od matki w 2012 r., tj. czy np. w działalności gospodarczej czy też na cele prywatne?

- jeśli były to cele prywatne/osobiste, to prosimy wskazać, w jaki sposób zaspokajał te potrzeby prywatne/osobiste?

Odp.: Podatniczka posiadane nieruchomości od momentu nabycia w roku 2012 wykorzystywała z zamiarem ich częściowego zbycia. Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego wprawdzie na nieruchomości nie ponosiła ona nakładów inwestycyjnych, jednak wobec nieruchomości wydany został plan zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z którym działki przeznaczone są m.in. pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną i drogi wewnętrzne. W związku z powyższym w sytuacji, w której potencjalny zainteresowany zgłaszał chęć nabycia działki, dokonywała ona jej sprzedaży.

5.Czy działka nr 1/45 została wprowadzona do Pani działalności gospodarczej?

Odp.: Odpowiedź na ww. pytanie została udzielona w zakresie pytania nr 3. Wnioskodawczyni nie prowadzi działalności gospodarczej, która wpisana byłaby do CEIDG.

6.W jaki sposób będzie Pani wykorzystywać działkę nr 1/45 po jej wycofaniu z działalności gospodarczej (do jakich czynności - zwolnionych/opodatkowanych podatkiem VAT)?

Odp.: Z uwagi zamieszkiwanie w Niemczech oraz młody wiek Wnioskodawczyni wskazuje, iż na moment złożenia wniosku zamierza działkę o numerze 1/45 przeznaczyć na własne cele budowlane. Wnioskodawczyni nie planuje sprzedaży tej działki.

7.O jakiej „zamianie” jest mowa we wniosku – które działki zostały zamienione, czy miała miejsce w związku ze zniesieniem współwłasności działki nr 1/45?

Odp.: Poprzez „zamianę” Wnioskodawczyni rozumie zniesienie współwłasności działki 1/45.

Pytania

1.Czy w przypadku obdarowania matki Wnioskodawczyni będzie zobowiązana do odprowadzenia podatku VAT i w jakiej wysokości? Jaka kwota będzie podstawą obliczenia podatku?

2.Czy wycofanie nieruchomości na potrzeby własne będzie stanowić czynność opodatkowaną VAT?

Pani stanowisko w sprawie

Ad 1

Zgodnie z art. 888 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Jak wynika z powołanej powyżej definicji umowa darowizny jest czynnością prawną, na mocy której darczyńca zobowiązuje się do jednostronnego bezpłatnego świadczenia kosztem swojego majątku na rzecz obdarowanego, przy równoczesnym braku nałożenia na niego obowiązku świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Korzyść osiągana przez jedną stronę umowy nie znajduje odpowiednika po drugiej stronie.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT jedynie wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie (za wynagrodzeniem).

Ustawodawca jednakże przewidział od powyższej reguły wyjątki, które zostały zawarte - w przypadku dostawy towarów - w art. 7 ust. 2 oraz - w przypadku świadczenia usług - w art. 8 ust. 2 ustawy.

Zgodnie z unormowaniami zawartymi w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy, w pewnych ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne przekazanie towarów i nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnej dostawy towarów lub odpłatnego świadczenia usług, które na podstawie art. 5 ust. 1 podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Jak stanowi art. 7 ust. 2 ustawy, przez dostaw towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1.przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,

2.wszelkie inne darowizny

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Generalnie zatem, z uwagi na brzmienie art. 5 ust. 1 ustawy, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów (rozumiana jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel), a także wszelkie nieodpłatne przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności darowizny, pod warunkiem jednak, że podatnikowi przysługiwało prawo do całkowitego albo częściowego odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Jeżeli natomiast podatnik nie miał prawa do odliczenia kwoty podatku naliczonego, to wszelkie przekazanie lub zużycie towarów bez wynagrodzenia (nieodpłatne przekazania, w tym darowizny), pozostaje neutralne podatkowo (podatnik nie musi dokonać ich opodatkowania).

Zatem, niespełnienie powyższego warunku tj. prawa do odliczenia podatku naliczonego jest podstawą do traktowania nieodpłatnego przekazania towarów (w tym darowizny) - w świetle brzmienia art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy - jako wyłączonego spod zakresu działania ustawy o podatku od towarów i usług, bez względu na cel, na który zostały one przekazane (darowane).

Jak wynika z przedstawionego opisu, Wnioskodawczyni nabyła przedmiotową nieruchomość w drodze umowy zakupu, w której nie występował podatek naliczony z tytułu nabycia. W czasie zakupu udziałów w nieruchomościach Wnioskodawczyni nie działała także jako podatnik podatku VAT, nie była zarejestrowana jako czynny podatnik podatku VAT.

Biorąc pod uwagę powyższe w kontekście powołanego art. 7 ust. 2 ustawy - który nakazuje opodatkowanie nieodpłatnej dostawy towarów wyłącznie w sytuacji, gdy podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych - należy stwierdzić, ze planowana darowizna działek na rzecz matki nie będzie podlegała opodatkowaniu, gdyż Wnioskodawczyni przy nabyciu tego gruntu nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego. Skoro czynność ta nie będzie podlegała opodatkowaniu to Wnioskodawczyni z tytułu darowizny udziału w działkach matce nie będzie zobowiązana do odprowadzenia podatku VAT. Tym samym w tym przypadku nie wystąpi podstawa opodatkowania podatkiem VAT.

Podsumowując należy więc stwierdzić, że dla planowanej darowizny działki na rzecz matki - pomimo, że Wnioskodawczyni będzie działała w charakterze podatnika podatku VAT - to czynność ta nie będzie podlegała opodatkowaniu (na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy), gdyż Wnioskodawczyni przy nabyciu udziału w działkach nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT. Jednocześnie Wnioskodawczyni nie będzie zobowiązana do odprowadzenia podatku VAT i nie wystąpi podstawa opodatkowania tym podatkiem.

Tożsame stanowisko prezentowane jest przez organy podatkowe, przykładowo w interpretacji indywidualnej z 6 czerwca 2018 r., sygn. 0112-KDIL1-2.4012.159.2018.2.PG czy z 8 listopada 2023 r., sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.659.2023.2.PRP.

Ad 2

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Stosownie do art. 7 ust. 2 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1.przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,

2.wszelkie inne darowizny

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Należy zauważyć, że dostawa towarów rozumiana jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel obejmuje każdą czynność polegająca na przeniesieniu dobra materialnego przez stronę, która przyznaje drugiej stronie prawo do faktycznego dysponowania nim, jakby była właścicielem tego dobra.

Jednakże nie każda czynność stanowiąca dostawę, w rozumieniu art. 7 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Podatnikami - według zapisu art. 15 ust. 1 ustawy - są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Wnioskodawczyni działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy. Ustawa nie definiuje potrzeb osobistych, można jednak przyjąć, że przez cele osobiste podatnika należy rozumieć zaspokajanie jego potrzeb osobistych (w odniesieniu do nieruchomości będą to np. własne cele mieszkaniowe). Zatem, nie będzie to dotyczyć sytuacji zmiany sposobu wykorzystywania danych towarów, np. wykorzystywania ich w ramach działalności gospodarczej na przeznaczenie ich na wynajem poza tą działalnością. W takim wypadku nie dochodzi bowiem do zaspokojenia potrzeb osobistych w rozumieniu ustawy, bowiem ten sposób ich wykorzystania jest także uznawany za działalność gospodarczą w rozumieniu tej ustawy, a tym samym nie może stanowić zaspokajania potrzeb osobistych, o których mowa w art. 7 ust. 2 ustawy.

Analiza przesłanek wynikających z brzmienia art. 7 ust. 2 ustawy stanowi przejaw zasady neutralności VAT, w myśl której należny podatek może być wymagany wyłącznie od takich transakcji, które były przedmiotem opodatkowania.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy podatnicy mają prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od zakupów towarów i usług są wykorzystywanych do wykonywania czynności opodatkowanych. Przepis art. 86 ust. 2 ustawy konkretyzuje to prawo do odliczenia podatku do właściwie udokumentowanych zakupów i wskazuje, że kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Wnioskodawczyni planuje przekazać działkę 1/45 na potrzeby własne, a następnie dokonać złożenia VAT-Z. Wnioskodawczyni uważa zatem, że nie miała prawa do odliczenia podatku naliczonego od nabycia 7/8 działki 1/45 w wyniku umowy częściowego zniesienia współwłasności w 2015 roku. Nie miała tego prawa także z powodu nie otrzymania faktur potwierdzających nabycie 7/8 tej działki.

W rezultacie Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, iż wycofanie działki o numerze 1/45 na jej cele osobiste nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, niezależnie od sposobu nabycia (1/8 umowa kupna-sprzedaży, czy 7/8 transakcja zamiany), bowiem Wnioskodawczyni nie miała prawa do odliczenia podatku naliczonego.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.):

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:

Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy:

W pewnych, ściśle określonych przypadkach, na mocy art. 7 ust. 2 ustawy, nieodpłatne przekazanie towarów należy uznać za spełniające definicję odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

I tak, w myśl art. 7 ust. 2 ustawy:

Należy zauważyć, że dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ustawy, rozumiana jest przez ustawodawcę, jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W określeniu „jak właściciel” zawiera się możliwość uznania za dostawę faktycznego przeniesienia władztwa nad rzeczą. W rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług „dostawa” oznacza wszelkiego rodzaju rozporządzanie towarem (sprzedaż, zamiana, darowizna, oraz każdą inną transakcję, która w aspekcie ekonomicznym będzie prowadziła do podobnego rezultatu).

Problematyka współwłasności została uregulowana w art. 195-221 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.), zwanej dalej: Kodeks cywilny.

Zgodnie z art. 195 ww. ustawy Kodeks cywilny:

Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się - jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji - przepisy odnoszące się do własności. Należy zatem uznać, że udział każdego ze współwłaścicieli jest ze swej istoty szczególną postacią prawną własności.

Zaznaczenia wymaga, że na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług również zbycie udziału w towarze (np. współwłasność nieruchomości), stanowi odpłatną dostawę towarów. Powyższe potwierdził NSA w uchwale 7 sędziów z 24 października 2011 r. sygn. akt I FPS 2/11.

Jak wynika z art. 196 § 1 ustawy Kodeks cywilny:

W myśl art. 198 ustawy Kodeks cywilny:

Podkreślić więc należy, że współwłaściciel ma względem swego udziału pozycję wyłącznego właściciela, a rozporządzanie udziałem polega na tym, że współwłaściciel może zbyć swój udział.

Aby dana czynność stanowiąca dostawę towarów rozumieniu art. 7 była opodatkowana podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Pojęcia „podatnik” i „działalność gospodarcza”, na potrzeby podatku od towarów i usług, zostały określone w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

Kiedy osoba fizyczna dokonuje sprzedaży swojego majątku osobistego, a czynność ta wykonywana jest okazjonalnie i nie zmierza do nadania jej stałego charakteru, nie oznacza to prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej czy zarejestrowanej działalności gospodarczej. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

Jednocześnie wykorzystywanie składników majątku, tj. takie wykorzystywanie majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub długim okresem trwania, które polega na czerpaniu dochodów ze składnika majątku, wskazuje na prowadzenie działalności gospodarczej. Należy stwierdzić, że każdy, kto dokonuje czynności, które zmierzają do wykorzystania nieruchomości dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy powinien być uznany za podatnika podatku od towarów i usług.

W konsekwencji, wykorzystywanie majątku należącego do danej osoby stanowi również działalność gospodarczą, jeżeli jest dokonywane w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Podstawowym kryterium dla opodatkowania sprzedaży nieruchomości jest ustalenie, czy działanie to można uznać za wykorzystywanie majątku w sposób ciągły do celów zarobkowych, czy majątek nabyty został i faktycznie wykorzystany na potrzeby własne, czy też z przeznaczeniem do działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ustawy.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen v. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych.

„Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.

Każdy, kto dokonuje czynności, które zmierzają do wykorzystania towaru (np. nieruchomości) dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, powinien być uznany za podatnika tego podatku. Tym samym, wykorzystywanie majątku prywatnego stanowi również działalność gospodarczą, jeżeli jest dokonywane dla celów zarobkowych. Podstawowym kryterium dla opodatkowania sprzedaży, w tym również nieruchomości, jest ustalenie m.in. czy majątek został nabyty i faktycznie wykorzystany na potrzeby osobiste, czy też z przeznaczeniem do działalności gospodarczej.

Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

Tym samym, nie jest działalnością handlową, a zatem i gospodarczą, sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty ani też wykorzystany w trakcie jego posiadania w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Natomiast dla ustalenia, czy osoba dokonująca transakcji sprzedaży nieruchomości jest podatnikiem podatku VAT, istotne jest stwierdzenie, że prowadzi ona działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów cytowanej wyżej ustawy.

Z opisu sprawy wynika, że 28 grudnia 2012 r. nabyła Pani na podstawie aktu notarialnego od swojej matki udział 1/8 nieruchomości działek powstałych w wyniku podziału geodezyjnego działki nr 1/10, tj. działki nr 1/11, 1/12, 1/13, 1/14, 1/15, 1/16, 1/17, 1/18, 1/21, 1/22, 1/23, 1/24, 1/25, 1/28, 1/29, 1/30, 1/31, 1/32, 1/33, 1/34, 1/35, 1/36, 1/37, 1/38, 1/39, 1/40, 1/41, 1/42, 1/43, 1/44, 1/45, 1/46, 1/47, 1/48, 1/49, 1/50, 1/51, 1/52, 1/53, 1/54, 1/55, 1/56, 1/57, 1/58, 1/59, 1/60, 1/61, 1/62, 1/63, 1/64, 1/65, 1/66, 1/67, 1/68, 1/69, 1/70, 1/71, 1/72, 1/73, 1/74, 1/75, 1/76, 1/77, 1/78, 1/79, 1/80, 1/81, 1/82, 1/83, 1/84, 1/85, 1/86, 1/87, 1/88, 1/89, 1/90, 1/91, 1/92, 1/93, 1/94, 1/95, 1/96, 1/97, 1/98, 1/99, 1/100, 1/101, 1/102, 1/103.

Transakcja nabycia udziału w nieruchomości nie była objęta podatkiem od towarów i usług.

25 marca 2013 r. zarejestrowała się Pani jako podatnik VAT czynny.

2 grudnia 2015 r. dokonano częściowego zniesienia współwłasności, w wyniku którego otrzymała Pani prawo własności nieruchomości stanowiącej niezabudowaną działkę nr 1/45.

Posiadane nieruchomości od momentu nabycia w 2012 r. wykorzystywała Pani z zamiarem ich częściowego zbycia. Nie ponosiła Pani wprawdzie nakładów inwestycyjnych na nieruchomości, jednak wobec nieruchomości wydany został plan zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z którym działki przeznaczone są m.in. pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną i drogi wewnętrzne. W związku z powyższym w sytuacji, w której potencjalny zainteresowany zgłaszał chęć nabycia działki, dokonywała Pani jej sprzedaży. Zbycia udziałów w działkach następowały w stawce podstawowej podatku VAT.

Jak Pani wskazała, sprzedała już Pani posiadane udziały w następujących działkach: 1/11, 1/12, 1/33, 1/14, 1/15, 1/16, 1/17, 1/19, 1/21, 1/22, 1/23, 1/24, 1/37, 1/39, 1/49, 1/50, 1/51, 1/53, 1/54, 1/55, 1/56, 1/57, 1/61, 1/62, 1/68, 1/70, 1/71, 1/72, 1/74, 1/75, 1/77, 1/81, 1/82, 1/83, 1/84, 1/89, 1/90, 1/91, 1/94, 1/94, 1/95, 1/96, 1/102.

Rozważa Pani przekazanie w darowiźnie matce posiadanych udziałów (po 1/8 w każdej) w następujących działkach: 1/28, 1/31, 1/32, 1/33, 1/34, 1/36, 1/47, 1/48, 1/58, 1/59, 1/60, 1/63, 1/65, 1/66, 1/67, 1/69, 1/78, 1/80, 1/85, 1/86, 1/88, 1/92, 1/93, 1/98, 1/99, 1/100, 1/101, 1/103.

Pani wątpliwości w pierwszej kolejności dotyczą kwestii ustalenia, czy w przypadku obdarowania matki, będzie Pani zobowiązana do odprowadzenia podatku VAT.

Ze wskazanego orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 wynika, że aby uznać nieruchomość za majątek prywatny, podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar jej wykorzystywania w ramach majątku osobistego, co w przedmiotowej sprawie nie ma miejsca.

Jak wynika z opisu zdarzenia przyszłego, nabyte w 2012 r. udziały w działkach wykorzystywała Pani w celu ich częściowego zbycia. W 2013 r. zarejestrowała się Pani jako czynny podatnik podatku VAT i dokonywała Pani sprzedaży udziałów w działkach opodatkowanej podatkiem VAT.

Podkreślić także należy, że nigdzie nie wskazała Pani na zamiar wykorzystania udziałów w działkach do celów prywatnych (osobistych).

Zaznaczyć przy tym należy, że na ocenę dokonanych przez Panią działań nie może mieć wpływu to, że nie prowadzi Pani działalności gospodarczej wpisanej do CEIDG, w której mogłaby Pani wykorzystywać przedmiotowe działki. Co istotne w sprawie, nie miała Pani zamiaru wykorzystania majątku na cele osobiste (prywatne), lecz w celu odniesienia korzyści finansowej, tj. odsprzedaży udziałów w działkach.

W świetle przedstawionych we wniosku okoliczności należy uznać, że przekaże Pani matce w darowiźnie udziały w działkach, które nie stanowią Pani majątku prywatnego, służącego Pani celom osobistym. Wykorzystywanie udziałów w działkach do ich odsprzedaży skutkuje uzyskiwaniem przez Panią korzyści majątkowej, a tym samym wypełnia określoną w art. 15 ust. 2 ustawy definicję działalności gospodarczej. W analizowanym przypadku występują więc okoliczności, które wskazują, że dla zamierzonej czynności będzie występowała Pani w charakterze podatnika podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy.

Przechodząc natomiast do Pani wątpliwości, czy przedmiotowa darowizna będzie obciążona podatkiem VAT należy wskazać, że darowizna udziałów w działkach na rzecz matki nie będzie mieścić się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług - wskazanym w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Powyższe wynika z faktu, że czynność ta będzie co prawda czynnością wykonywaną przez podmiot uznany za podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, w wyniku której nastąpi zbycie udziałów w działkach, jednakże z okoliczności sprawy wynika, że nie przysługiwało Pani prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia tych udziałów w działkach.

W tym miejscu należy zauważyć, że z powołanego wyżej art. 7 ust. 2 ustawy wynika, że czynnością zrównaną z odpłatną dostawą towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, jest także przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia oraz wszelkie inne darowizny pod warunkiem jednak, że podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Zatem, aby doszło do uznania czynności nieodpłatnego przekazania towarów za czynność zrównaną z odpłatną dostawą towarów, muszą być spełnione łącznie następujące warunki:

• dokonującym nieodpłatnego przekazania jest podatnik podatku od towarów i usług,
• przekazane przez podatnika towary należą do jego przedsiębiorstwa,
• przedmiotem nieodpłatnego przekazania jest towar (lub jego części składowe), w stosunku do którego podatnikowi przysługiwało w całości lub w części prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy jego nabyciu, imporcie lub wytworzeniu.

Jak wskazała Pani we wniosku, nabycie udziałów w nieruchomości nie było objęte podatkiem od towarów i usług. Nie przysługiwało więc Pani prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu ich nabycia.

Analiza okoliczności sprawy i obowiązujących przepisów prowadzi do wniosku, że w sytuacji, gdy przy nabyciu nie przysługiwało Panu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, to darowizna udziałów w przedmiotowych działkach na rzecz Pani matki nie spełnia przesłanek wynikających z art. 7 ust. 2 ustawy i nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Pani stanowisko do pytania nr 1 uznaję za prawidłowe.

Pani wątpliwości dotyczą również tego, czy wycofanie działki nr 1/45 na potrzeby własne będzie stanowić czynność opodatkowaną podatkiem VAT.

Jak wynika z wniosku, 1/8 udziału w działce nr 1/45 nabyła Pani w 2012 r. od matki - była to transakcja nieobjęta podatkiem od towarów i usług. 2 grudnia 2015 r. dokonano częściowego zniesienia współwłasności, w wyniku którego otrzymała Pani prawo własności działki nr 1/45. Z tytułu zniesienia współwłasności nie dokonała Pani odliczenia podatku naliczonego, także z tego powodu, że nie otrzymała Pani od pozostałych stron transakcji faktur zakupu dokumentujących to zdarzenie. Przystąpiła Pani do umowy częściowego zniesienia współwłasności, aby nabyć całość własności działki nr 1/45 i móc w przyszłości wykorzystać ją na cele prywatne. Zamierza Pani wykorzystać działkę nr 1/45 na własne cele budowlane. Nie planuje Pani sprzedaży tej działki.

Jak już wyżej wskazano, czynność polegająca na nieodpłatnym przekazaniu należących do majątku przedsiębiorstwa nieruchomości na cele osobiste właściciela - w oparciu o przepis art. 7 ust. 2 ustawy - będzie podlegać opodatkowaniu pod warunkiem, że przysługiwało Pani, w całości lub w części, prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych nieruchomości lub ich części składowych.

Jeżeli natomiast podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego, to nieodpłatne przekazanie tych towarów pozostaje poza zakresem opodatkowania (podatnik nie musi dokonać ich opodatkowania).

Zatem niespełnienie powyższego warunku, tj. prawa do odliczenia podatku naliczonego jest podstawą do traktowania nieodpłatnego przekazania towarów – w świetle brzmienia art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy - jako wyłączonego spod zakresu działania ustawy, bez względu na cel, na który zostały one przekazane.

Jak wskazano we wniosku, z tytułu nabycia działki nr 1/45 nie przysługiwało Pani prawo odliczenia podatku naliczonego - nabycie 1/8 udziału w działce w 2012 r. nie było opodatkowane podatkiem VAT, natomiast z tytułu nabycia pozostałej części działki w 2015 r. w wyniku umowy zniesienia współwłasności nie dokonała Pani odliczenia podatku naliczonego (nie otrzymała Pani faktur od pozostałych stron transakcji). Tym samym nie została spełniona przesłanka, o której mowa w art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności sprawy w świetle powołanych przepisów uznać należy, że skoro z tytułu nabycia działki nr 1/45 nie przysługiwało Pani prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, to w oparciu o art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy wycofanie tej działki na potrzeby własne nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT.

Pani stanowisko do pytania nr 2 uznaję za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Ponadto, stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej:

Zatem przedmiotowa interpretacja rozstrzyga w zakresie zastosowania przepisów regulujących podatek od towarów i usług względem Pani, a nie wywiera skutku prawnego dla współwłaścicieli nieruchomości.

Jednocześnie wskazuję, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy zdarzenie przyszłe sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywało się będzie ze zdarzeniem przyszłym podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm. dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).