Interpretacja indywidualna z dnia 2 lipca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-1.4012.330.2024.2.MG

Podatek od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania podatkiem VAT dobrowolnych wpłat mieszkańców.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług – jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

21 maja 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 20 maja 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania podatkiem VAT dobrowolnych wpłat mieszkańców. Uzupełnili go Państwo pismami z 24 czerwca 2024 r. (wpływ 24 czerwca 2024 r.), z 25 czerwca 2024 r. (wpływ 25 czerwca 2024 r.), z 26 czerwca 2024 r. (wpływ 27 czerwca 2024 r.) oraz z 27 czerwca 2024 r. (wpływ 1 lipca 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego

Gmina A (dalej: „Gmina” lub „Wnioskodawca”) jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT od 1 października 2017 r. Zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), wykonuje nałożone odrębnymi przepisami na nią zadania, do realizacji których została powołana. Posiada ona osobowość prawną i zdolność do czynności cywilnoprawnych. Gmina wykonuje zadania własne i na mocy art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym, jest odpowiedzialna m.in. za zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej w zakresie dostarczania wody, w tym za realizację projektów związanych z budową wodociągów i kanalizacji, a tym samym jest odpowiedzialna za realizację inwestycji, związanych z budową infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej na terenie Gminy.

Gmina w związku z budową sieci wodociągowej lub kanalizacyjnej zawierała z mieszkańcami umowy cywilnoprawne, na realizację zadania publicznego w ramach Inicjatywy Lokalnej. Mieszkańcy dokonali dobrowolnych wpłat, jako indywidualny wkład partycypacyjny w budowę wodociągu:

·„Projekt A” – wkład mieszkańców (…) zł (Umowa z xx listopada 2022 r.) – inwestycje zrealizowano xx grudnia 2022 r.).

·„Projekt B” – wkład mieszkańców (…) zł (Umowa z xx kwietnia 2023 r.). Inwestycję zrealizowano xx grudnia 2023 r.).

·„Projekt C” – wkład mieszkańców (…) zł (Umowa z xx lipca 2023 r.). Inwestycję zrealizowano xx grudnia 2023 r.).

·„Projekt D” – wkład mieszkańców (…) zł (Umowa z xx czerwca 2023 r.). Inwestycję zrealizowano xx grudnia 2023 r.).

Umowa nie obejmowała budowy przyłączy, które to mieszkańcy mieli wykonać we własnym zakresie.

Zgodnie z podpisanymi Umowami, nieuiszczenie zapłaty w oznaczonym terminie było podstawą do odstąpienia przez Gminę od tychże umów.

Na podstawie Umów strony zobowiązały się do wspólnej realizacji w ramach Inicjatywy Lokalnej, zadania publicznego, polegającego na budowie sieci wodociągowej lub kanalizacyjnej wraz z uzbrojeniem.

Zgodnie z postanowieniem umowy Inicjator (mieszkańcy) zobowiązał się do:

·pokrycia wynagrodzenia za opracowanie dokumentacji projektowej – 100% należnego wynagrodzenia;

·pokrycia wynagrodzenia Wykonawcy robót (w tym prace geodezyjne) – 50% należnego wynagrodzenia;

·pokrycia wynagrodzenia za nadzór inwestorski – 50% należnego wynagrodzenia;

·udostępnienia nieodpłatnie na czas wykonywania robót, nieruchomości na cele budowlane;

·wyrażenia zgody w formie aktu notarialnego na posadowienie Zadania publicznego na nieruchomościach oraz zgody na ustanowienie nieodpłatnej, bezterminowej służebności wraz z prawem wejścia na nieruchomość w celu wykonania napraw i konserwacji wodociągu i sieci kanalizacyjnej.

Gmina zaś zobowiązała się do:

·pokrycia wynagrodzenia wykonawcy robót (w tym za prace geodezyjne) w wysokości 50% należnego wynagrodzenia;

·pokrycia wynagrodzenia na nadzór inwestorski w wysokości 50% należnego wynagrodzenia;

·pełnienia funkcji inwestora zadania publicznego;

·realizacji zadania publicznego;

·uzyskania pozwolenia na budowę sieci wodociągowej;

·wykonania projektu, mapy inwentaryzacyjnej, badania wody, pokrycia kosztu notariusza;

·powołania kierownika budowy do nadzoru prac.

Warunki umowy były jednakowe dla wszystkich osób, z którymi została zawarta umowa. Mieszkańcy dokonywali wpłaty – w rożnej wysokości, wynikało to z indywidualnych ustaleń pomiędzy Wnioskodawcami (ilości lub rozmiaru działek przez, które jest przeprowadzona nitka wodociągu lub kanalizacji).

Zadanie zostało wykonane przez spółkę gminną Zakład E, który wystawił osobną fakturę na realizację całości każdej z trzech inwestycji. Należności za faktury – zostały uregulowane przez nabywcę, czyli Gminę. Z wpłat mieszkańców zostały pokryte wydatki związane z realizacją inwestycji, zgodnie z umową (prace budowlane, pozwolenia, projekty, itp.).

Wpłaty mieszkańców w znacznym stopniu skróciły czas realizacji wykonania zadań własnych Gminy, jakim jest m.in. zaopatrzenie w wodę (art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 609 ze zm., tj. z 22 kwietnia 2024 r.), oraz przyspieszyły wybudowanie wodociągu bądź kanalizacji, a co za tym idzie możliwość korzystania z tych budowli. W przypadku, gdyby mieszkańcy nie zdecydowali się na partycypowanie w kosztach ww. infrastruktury, sieć wodociągowa lub kanalizacyjna zostałaby zbudowana, jednak mogłoby to nastąpić w terminie znacznie oddalonym w czasie.

Po zakończeniu inwestycji, odcinki wodociągu lub kanalizacji stały się własnością Gminy i zostały wpisane do księgi inwentarzowej środków trwałych Gminy. Wartość każdej z tych inwestycji z osobna przekracza 15 000 zł.

·„Projekt A” OT z 29 grudnia 2023 r. – wartość całej inwestycji (…) zł (oddano do użytkowania xx grudnia 2022 r.).

·„Projekt B” OT z 29 grudnia 2023 r. – wartość całej inwestycji (…) zł (oddano do użytkowania xx grudnia 2024 r.).

·„Projekt C” OT z 29 grudnia 2023 r. – wartość całej inwestycji (…) zł (oddano do użytkowania xx października 2024 r.).

·„Projekt D” OT z 29 grudnia 2023 r. – wartość całej inwestycji (…) zł (oddano do użytkowania xx listopada 2024 r.).

Wytworzone nieruchomości w ramach opisanej we wniosku inwestycji po oddaniu do użytkowania, zostały udostępnione nieodpłatnie Zakładowi E w A sp. z o.o., w którym 100% udziałów posiada Gmina. Udostępnienie to ma charakter tymczasowy, tzn. do momentu wyłonienia dzierżawcy w drodze przetargu.

Gospodarka wodna w Gminie, polega na przekazywaniu zakończonych inwestycji wodociągowych w tymczasowe użytkowanie Zakładowi E w A. Następnie inwestycje te są sukcesywnie oddawane w dzierżawę. Gmina posiada w swoich zasobach inne niż opisane powyżej sieci wodociągowe lub kanalizacyjne, które zostały już wydzierżawione.

Zgodnie z przedstawioną powyżej gospodarką wod/kan w A, już w trakcie trwania budowy została podjęta decyzja o przekazaniu dzierżawcy (wyłonionego w przetargu), na podstawie umów dzierżawy, nowo wybudowanych odcinków wodociągu lub kanalizacji w ramach Inicjatywy Lokalnej, a co za tym idzie wykorzystaniu tych sieci do czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

Do chwili obecnej Gmina nie posiada żadnych dokumentów, które mogłaby przedstawić w celu potwierdzenia zamiaru wydzierżawienia przedmiotowej infrastruktury, jednak Gmina planuje, że do końca czerwca 2024 r. zostanie ogłoszony przetarg, który będzie miał na celu wyłonienie dzierżawcy nowo wybudowanych sieci wodociągowych i kanalizacyjnych. Umowa dzierżawy zostanie zawarta na czas nieokreślony, z roczną kwotą czynszu. Opłata za dzierżawę będzie stała, co roku rewaloryzowana o wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych. O wysokości czynszu dzierżawnego będzie decydowało wiele czynników m.in. długość danego odcinka wodociągu, ilość obiektów, które będą podłączone, stawki amortyzacji, czy wysokość nakładów itp. Duży wpływ będą mieli również oferenci, którzy określą cenę, za którą będzie generowała zysk dla potencjalnego dzierżawcy.

Miesięczny obrót z tytułu wynagrodzenia, wynikającego z umowy dzierżawy będzie miał znikomy wpływ na budżet Gminy A. Wnioskodawca po przekazaniu wybudowanych odcinków wodociągu oraz kanalizacji, wyłonionemu w drodze przetargu dzierżawcy, nie planuje wykonywać jakichkolwiek czynności za pomocą wydzierżawionych odcinków wod/kan.

Po oddaniu w bezpłatną dzierżawę, dzierżawca, będzie pokrywał koszty utrzymania w odpowiednim stanie technicznym infrastruktur, w których kosztach budowy partycypowali mieszkańcy w ramach Inicjatywy Lokalnej.

Uzupełnienie opisu stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego (przedstawione w piśmie z 24 czerwca 2024 r.)

1. xx grudnia 2022 r. – Rozpoczęcie zadania publicznego „Projekt A”.

xx października 2023 r. – Rozpoczęcie zadania publicznego „Projekt B”.

xx sierpnia 2024 r. – Rozpoczęcie zadania publicznego „Projekt C”.

xx października 2023 r. – Rozpoczęcie zadania publicznego „Projekt D”.

2.Wszyscy mieszkańcy, którzy korzystają/będą korzystali z ww. sieci dokonali dobrowolnych wpłat na realizację inwestycji.

3.Do chwili obecnej nie było przypadku, aby mieszkańcy, którzy nie dokonali wpłat (indywidualnego wkładu partycypacyjnego) korzystali z ww. sieci, jednak po wybudowaniu sieć przechodzi na własność Gminy, dlatego też, gdyby mieszkaniec wystąpił o warunki przyłączeniowe, nie ma podstaw do odmowy wydania warunków, a następnie po wykonaniu przyłącza – do odmowy do podłączenia do sieci gminnej.

4.Umowa przewiduje możliwość odstąpienia od Umowy w przypadku nieuiszczenia zapłaty przez Inicjatora w terminie 14 dni od podpisania Umowy.

5.Po zakończeniu inwestycji, wybudowane odcinki wodociągu lub kanalizacji stały się własnością Gminy i zostały wpisane do księgi inwentarzowej Gminy.

·„Projekt A” OT z 29 grudnia 2023 r. – (oddano do użytkowania xx grudnia 2022 r.).

·„Projekt B” OT z 29 grudnia 2023 r. – (oddano do użytkowania xx grudnia 2023 r.).

·„Projekt C” OT z 29 grudnia 2023 r. – (oddano do użytkowania xx października 2023 r.).

·„Projekt D” OT z 29 grudnia 2023 r. – (oddano do użytkowania xx listopada 2023 r.).

(Daty oddania do użytkowania wybudowanych odcinków infrastruktury wpisane we wniosku, były błędne i wynikały z oczywistej pomyłki pisarskiej).

6.Dobrowolne wpłaty mieszkańców dotyczyły również wkładu partycypacyjnego na budowę sieci kanalizacji sanitarnej. Nie ma znaczenia czy mieszkańcy partycypowali w budowie sieci kanalizacyjnej, czy wodociągowej, warunki umów pozostawały takie same.

7.Na pytanie o treści „Czy w zamian za dobrowolne wpłaty mieszkańców w realizację ww. Inwestycji Gmina zobowiązała się do wykonania jakichkolwiek czynności na rzecz mieszkańców dokonujących wpłat np. niepobierania od wpłacających mieszkańców opłat za dostawę wody i/lub odbiór ścieków; obniżenia ceny dostarczanej wody/odbieranych ścieków itp.?” wskazali Państwo, że: „Gmina A nie zobowiązała się do jakichkolwiek czynności na rzecz mieszkańców w zamian za dobrowolne wpłaty na realizację inwestycji”.

Uzupełnienie opisu stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego (przedstawione w piśmie z 26 czerwca 2024 r.)

1.xx sierpnia 2023 r. – Rozpoczęcie zadania publicznego „Projekt C”.

Data rozpoczęcia wybudowanego odcinka podana, w odpowiedzi na wezwanie do uzupełnienia wniosku, była błędna i wynikała z pomyłki pisarskiej.

2.Gmina potwierdza, że daty dotyczące „Projekt A” OT z 29 grudnia 2023 r. – (oddano do użytkowania xx grudnia 2022 r.) – są prawidłowe.

Pytanie

Czy należy opodatkować podatkiem VAT dobrowolne wpłaty mieszkańców?

Państwa stanowisko w sprawie

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl przepisu art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Dostawa towarów to przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W wyżej powołanym przepisie mowa jest o czynności, która daje otrzymującemu towar prawo do rozporządzania rzeczą jak właściciel, mianowicie ma on możliwość faktycznego dysponowania tą rzeczą.

W omawianym przypadku, przekazanie udziału finansowego na realizację inwestycji budowy odcinków wodociągu lub kanalizacji w postaci wpłaty pieniędzy na konto Gminy, było dobrowolne. Inicjatorzy przedsięwzięć, zgodnie z umowami nie mogą dysponować inwestycją jak właściciel. Zdaniem Wnioskodawcy, te przesłanki świadczą o tym, że przywołane powyżej czynności nie są zgodne z art. 5 ustawy o podatku od towarów i usług, dlatego też wpłaty mieszkańców nie powinny być opodatkowane podatkiem VAT.

Natomiast art. 8 ust. 1 ustawy, mówi iż przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Zgodnie z art. 8 ust. 2a ustawy, podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi.

Stosownie do postanowień art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Pod pojęciem działalności gospodarczej, na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy, należy rozumieć wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z kolei, stosownie do art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Gmina z inicjatorami, za każdym razem zawiera umowy cywilno-prawne na realizację zadania, do których jednostka samorządu terytorialnego została powołana na mocy ustawy o samorządzie gminnym.

W myśl art. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. 2024 r. poz. 6091 ze zm.), gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności, w tym sprawy wodociągów i zaopatrzenia w wodę (art. 7 ust. 1 pkt 3).

Zgodnie zaś z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków (t. j. Dz. U. z 2006 r. Nr 123 poz. 858 ze zm.) zbiorowe zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie nieczystości należy do podstawowych zadań własnych gminy.

Z przedstawionego powyżej stanu faktycznego wynika, że to Wnioskodawca jest odpowiedzialny za zaopatrzenie w wodę mieszkańców i odprowadzanie nieczystości na własnym terenie, i za wybudowanie infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej.

Wnioskodawca zrealizował inwestycje na podstawie umów w trybie Lokalnych Inicjatyw, zawartych z osobami fizycznymi, które to osoby wniosły dobrowolną wpłatę niestanowiącej należności Gminy.

Dodatkowo, zgodnie z zawartymi umowami, odcinki wodociągu lub sieci kanalizacyjnej stały się 100% własnością Gminy.

Wpłaty dokonane przez mieszkańców nie są towarem, w myśl przepisów zawartych w art. 2 pkt 6 ustawy o podatku od towarów i usług, ani też nie można ich zakwalifikować jako usługę. Usługą jest takie świadczenie, gdzie istnieje bezpośredni konsument oraz gdy odbiorca świadczenia odnosi korzyść majątkową.

Dlatego należy stwierdzić, że wpłaty pieniężne przekazywane przez Inicjatorów, stanowiące współfinansowanie inwestycji budowy odcinków wodociągów lub kanalizacji są kosztami służącymi zaspokajaniu zbiorowych potrzeb mieszkańców w związku z tym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku – jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361) zwanej dalej „ustawą”:

Na mocy art. 2 pkt 6 ustawy:

Według art. 7 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 8 ust. 2a ustawy:

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Zauważyć również należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny. Zatem pod pojęciem odpłatności rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Ponadto stwierdzić należy, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Pojęcia „podatnik” i „działalność gospodarcza”, na potrzeby podatku od towarów i usług, zostały zdefiniowane w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy:

Organy władzy publicznej mają na gruncie podatku od towarów i usług szczególny status, wynikający z art. 15 ust. 6 ustawy:

Zatem organy władzy publicznej nie będą podatnikami podatku od towarów i usług w związku z realizacją zadań, które podejmują jako podmioty prawa publicznego, nawet jeśli pobierają należności, opłaty lub składki. Organ władzy publicznej będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj.:

‒gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań, oraz

‒gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Na mocy art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006 r. s. 1 ze zm.), zwanej dalej „Dyrektywą 2006/112/WE”:

Przepis ten stwierdza, że wykorzystywanie własności dóbr materialnych lub niematerialnych do celów zarobkowych w sposób ciągły, należy w szczególności uznać za działalność gospodarczą.

Rolę gminy szczegółowo określa ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym  (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 609 ze zm.):

Przepis art. 2 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym stanowi, że:

Według art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym:

Ponadto, w myśl art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 757):

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że:

·Gmina jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT od 1 października 2017 r.

·Gmina, zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług, wykonuje nałożone odrębnymi przepisami na nią zadania, do realizacji których została powołana. Posiada ona osobowość prawną i zdolność do czynności cywilnoprawnych. Ponadto, Gmina wykonuje zadania własne i na mocy art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym, jest odpowiedzialna m.in. za zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej w zakresie dostarczania wody, w tym za realizację projektów związanych z budową wodociągów i kanalizacji, a tym samym jest odpowiedzialna za realizację inwestycji, związanych z budową infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej na terenie Gminy.

·Gmina w związku z budową sieci wodociągowej lub kanalizacyjnej zawierała z mieszkańcami umowy cywilnoprawne, na realizację zadania publicznego w ramach Inicjatywy Lokalnej. Mieszkańcy dokonali dobrowolnych wpłat, jako indywidualny wkład partycypacyjny w budowę wodociągu:

‒„Projekt A” – wkład mieszkańców (…) zł (Umowa z xx listopada 2022 r.). Rozpoczęcie zadania publicznego xx grudnia 2022 r.

‒„Projekt B” – wkład mieszkańców (…) zł (Umowa z xx kwietnia 2023 r.). Rozpoczęcie zadania publicznego xx października 2023 r.

‒„Projekt C” – wkład mieszkańców (…) zł (Umowa z xx lipca 2023 r.). Rozpoczęcie zadania publicznego xx sierpnia 2023 r.

‒„Projekt D” – wkład mieszkańców (…) zł (Umowa z xx czerwca 2023 r.). Rozpoczęcie zadania publicznego xx października 2023 r.

·Dobrowolne wpłaty mieszkańców dotyczyły również wkładu partycypacyjnego na budowę sieci kanalizacji sanitarnej. Nie ma znaczenia czy mieszkańcy partycypowali w budowie sieci kanalizacyjnej, czy wodociągowej, warunki umów pozostawały takie same.

·Mieszkańcy dokonywali wpłaty – w rożnej wysokości, wynikało to z indywidualnych ustaleń pomiędzy Wnioskodawcami (ilości lub rozmiaru działek, przez które jest przeprowadzona nitka wodociągu lub kanalizacji).

·Wszyscy mieszkańcy, którzy korzystają/będą korzystali z ww. sieci, dokonali dobrowolnych wpłat na realizację inwestycji.

·Do chwili obecnej nie było przypadku, aby mieszkańcy, którzy nie dokonali wpłat (indywidualnego wkładu partycypacyjnego) korzystali z ww. sieci, jednak po wybudowaniu sieć przechodzi na własność Gminy, dlatego też, gdyby mieszkaniec wystąpił o warunki przyłączeniowe, nie ma podstaw do odmowy wydania warunków, a następnie po wykonaniu przyłącza – do odmowy do podłączenia do sieci gminnej.

·Gmina nie zobowiązała się do jakichkolwiek czynności na rzecz mieszkańców w zamian za dobrowolne wpłaty na realizację inwestycji.

·Umowa nie obejmowała budowy przyłączy, które to mieszkańcy mieli wykonać we własnym zakresie.

·Na podstawie Umów, strony zobowiązały się do wspólnej realizacji w ramach Inicjatywy Lokalnej, zadania publicznego, polegającego na budowie sieci wodociągowej lub kanalizacyjnej wraz z uzbrojeniem.

·Zgodnie z postanowieniem umowy Inicjator (mieszkańcy) zobowiązał się do:

‒pokrycia wynagrodzenia za opracowanie dokumentacji projektowej – 100% należnego wynagrodzenia;

‒pokrycia wynagrodzenia Wykonawcy robót (w tym prace geodezyjne) – 50% należnego wynagrodzenia;

‒pokrycia wynagrodzenia za nadzór inwestorski – 50 % należnego wynagrodzenia;

‒udostępnienia nieodpłatnie na czas wykonywania robót, nieruchomości na cele budowlane;

‒wyrażenia zgody w formie aktu notarialnego na posadowienie Zadania publicznego na nieruchomościach oraz zgody na ustanowienie nieodpłatnej, bezterminowej służebności wraz z prawem wejścia na nieruchomość w celu wykonania napraw i konserwacji wodociągu i sieci kanalizacyjnej.

Gmina zaś zobowiązała się do:

‒pokrycia wynagrodzenia wykonawcy robót (w tym za prace geodezyjne) w wysokości 50% należnego wynagrodzenia;

‒pokrycia wynagrodzenia na nadzór inwestorski w wysokości 50% należnego wynagrodzenia;

‒pełnienia funkcji inwestora zadania publicznego;

‒realizacji zadania publicznego;

‒uzyskania pozwolenia na budowę sieci wodociągowej;

‒wykonania projektu, mapy inwentaryzacyjnej, badania wody, pokrycia kosztu notariusza;

‒powołania kierownika budowy do nadzoru prac.

·Warunki umowy były jednakowe dla wszystkich osób, z którymi została zawarta umowa.

·Umowa przewiduje możliwość odstąpienia od Umowy w przypadku nieuiszczenia zapłaty przez Inicjatora w terminie 14 dni od podpisania Umowy.

·Zgodnie z podpisanymi Umowami, nieuiszczenie zapłaty w oznaczonym terminie było podstawą do odstąpienia przez Gminę od tychże umów.

·Po zakończeniu inwestycji, wybudowane odcinki wodociągu lub kanalizacji stały się własnością Gminy i zostały wpisane do księgi inwentarzowej Gminy.

‒„Projekt A” OT z 29 grudnia 2023 r. – (oddano do użytkowania xx grudnia 2022 r.).

‒„Projekt B” OT z 29 grudnia 2023 r. – (oddano do użytkowania xx grudnia 2023 r.).

‒„Projekt C” OT z 29 grudnia 2023 r. – (oddano do użytkowania xx października 2023 r.).

‒„Projekt D” OT z 29 grudnia 2023 r. – (oddano do użytkowania xx listopada 2023 r.).

·Zadanie zostało wykonane przez spółkę gminną, Zakład E, który wystawił osobną fakturę na realizację całości każdej z trzech inwestycji. Należności za faktury – zostały uregulowane przez nabywcę, czyli Gminę. Z wpłat mieszkańców zostały pokryte wydatki związane z realizacją inwestycji, zgodnie z umową (prace budowlane, pozwolenia, projekty, itp.).

·Wpłaty mieszkańców w znacznym stopniu skróciły czas realizacji wykonania zadań własnych Gminy, jakim jest m.in. zaopatrzenie w wodę (art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym) oraz przyspieszyły wybudowanie wodociągu bądź kanalizacji, a co za tym idzie możliwość korzystania z tych budowli. W przypadku, gdyby mieszkańcy nie zdecydowali się na partycypowanie w kosztach ww. infrastruktury, sieć wodociągowa lub kanalizacyjna zostałaby zbudowana, jednak mogłoby to nastąpić w terminie znacznie oddalonym w czasie.

Na tle przedstawionych okoliczności sprawy Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia, czy należy opodatkować podatkiem VAT dobrowolne wpłaty mieszkańców.

Odnosząc się do kwestii opodatkowania dobrowolnych wpłat mieszkańców, jako indywidualny wkład partycypacyjny w budowę sieci wodociągu oraz sieci kanalizacji sanitarnej zaznaczyć należy, iż zaistnienie czynności opodatkowanej ma miejsce wyłącznie wówczas, gdy istnieje ścisły związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i otrzymywanym wynagrodzeniem, oparty o relacje cywilnoprawne pomiędzy podmiotami.

W analizowanej sprawie należy zauważyć, że – jak wynika z opisu sprawy – mieszkańcy dokonywali dobrowolnych wpłat, jako indywidualny wkład partycypacyjny w budowę sieci wodociągu oraz sieci kanalizacji sanitarnej. Ponadto, wpłaty mieszkańców w znacznym stopniu skróciły czas realizacji wykonania zadań własnych Gminy, jakim jest  m.in. zaopatrzenie w wodę (art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym) oraz przyspieszyły wybudowanie wodociągu bądź kanalizacji, a co za tym idzie możliwość korzystania z tych budowli. W przypadku, gdyby mieszkańcy nie zdecydowali się na partycypowanie w kosztach ww. infrastruktury, sieć wodociągowa lub kanalizacyjna zostałaby zbudowana, jednak mogłoby to nastąpić w terminie znacznie oddalonym w czasie. Poza tym, do chwili obecnej nie było przypadku, aby mieszkańcy, którzy nie dokonali wpłat (indywidualnego wkładu partycypacyjnego) korzystali z ww. sieci, jednak po wybudowaniu sieć przechodzi na własność Gminy, dlatego też, gdyby mieszkaniec wystąpił o warunki przyłączeniowe, nie ma podstaw do odmowy wydania warunków, a następnie po wykonaniu przyłącza – do odmowy do podłączenia do sieci gminnej.

Zatem, dokonywane przez mieszkańców dobrowolne wpłaty, jako indywidualny wkład partycypacyjny w budowę sieci wodociągu oraz sieci kanalizacji sanitarnej, miały na celu pomoc Gminie w zmniejszeniu kosztów inwestycji, a tym samym miały charakter darowizny rozumianej, jako dobrowolne i bezpłatne przysporzenie majątkowe na rzecz innej jednostki.

Powołać bowiem należy się na przepis art. 888 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.), zgodnie z którym:

Wskazać również należy, że z opisu sprawy wynika, że po zakończeniu inwestycji, wybudowane odcinki wodociągu lub kanalizacji stały się własnością Gminy i zostały wpisane do księgi inwentarzowej Gminy. Wytworzone nieruchomości w ramach opisanej we wniosku inwestycji po oddaniu do użytkowania, zostały udostępnione nieodpłatnie Zakładowi E w A sp. z o.o., w którym 100% udziałów posiada Gmina. Udostępnienie to ma charakter tymczasowy, tzn. do momentu wyłonienia dzierżawcy w drodze przetargu. Podkreślić również należy, że Gmina nie zobowiązała się do jakichkolwiek czynności na rzecz mieszkańców w zamian za dobrowolne wpłaty na realizację inwestycji. Tym samym, mieszkańcy Gminy, którzy dokonywali dobrowolnych wpłat, występują w rozpatrywanej sprawie wyłącznie, jako strona współfinansująca inwestycję, wybudowane odcinki wodociągu i kanalizacji nie stanowią własności mieszkańców Gminy, nie występują oni też w charakterze odbiorcy konkretnych usług.

W tym stanie prawnym stwierdzić należy, że wnoszone przez mieszkańców na rzecz Gminy dobrowolne wpłaty nie podlegają/nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Jak wynika z przedstawionego przez Państwa opisu sprawy, mieszkańcy dokonali dobrowolnych wpłat na rzecz Gminy, jako indywidualny wkład partycypacyjny w budowę sieci wodociągu oraz sieci kanalizacji sanitarnej, zatem wpłaty będące przedmiotem wniosku nie były obowiązkowe i nie stanowiły należności Gminy, w stosunku do których Gmina miałaby możliwość ich wyegzekwowania w drodze postępowania egzekucyjnego, w związku z wykonywaniem na rzecz jej mieszkańców czynności podlegających opodatkowaniu w świetle art. 8 ust. 1 ustawy, lecz były współfinansowaniem inwestycji realizowanej przez Gminę.

W konsekwencji, partycypowanie przez mieszkańców w koszty wykonania sieci wodociągowej i sieci kanalizacji sanitarnej w ramach realizacji ww. inwestycji nie może być uznane za dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ustawy. Nie jest również odpłatnością za świadczone usługi w rozumieniu art. 8 ustawy. Należy zatem uznać, iż dobrowolne wpłaty dokonywane przez mieszkańców na budowę sieci wodociągowej i sieci kanalizacji sanitarnej nie odnoszą się ani do odpłatnej dostawy towarów, ani do odpłatnego świadczenia usług, a stanowią wyłącznie współfinansowanie budowy sieci wodociągowej i sieci kanalizacji sanitarnej. Zatem wpłaty te nie stanowią/nie będą stanowiły wynagrodzenia za jakiekolwiek czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT.

Podsumowując, stwierdzić należy, że wnoszone przez mieszkańców dobrowolne wpłaty, jako indywidualny wkład partycypacyjny w budowę sieci wodociągu oraz sieci kanalizacji sanitarnej, na rzecz Gminy nie stanowią/nie będą stanowiły wynagrodzenia za czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 ustawy.

Tym samym, Państwa stanowisko należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy:

·stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia oraz

·zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania intertpretacji.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Nadmienia się, że w niniejszej interpretacji udzielono odpowiedzi tylko w zakresie zadanego pytania. Inne kwestie nieobjęte pytaniem nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – rozpatrzone.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).