Nieważność umowy kredytowej z powodu abuzywnych klauzul - Wyrok SN z dnia 26 kwietnia 2024 r., sygn. II CSKP 96/23

Klauzule przeliczeniowe, które powodują swobodę dla banku w ustalaniu kursu wymiany walut i brak spełnienia przez przedsiębiorcę obowiązków informacyjnych wobec konsumentów, mogą prowadzić do unieważnienia umowy kredytowej jako sprzeczne z zasadami dobrych obyczajów i naruszające interesy konsumentów w rozumieniu art. 385¹ § 1 k.c.

Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie:

SSN Paweł Grzegorczyk (przewodniczący)

SSN Władysław Pawlak (sprawozdawca)

‎SSN Agnieszka Piotrowska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym 26 kwietnia 2024 r. w Warszawie ‎skargi kasacyjnej Banku
‎od wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku ‎z 25 listopada 2021 r., I ACa 678/21, ‎w sprawie z powództwa M. T. i W. L. ‎przeciwko Bankowi ‎o ustalenie,

1. oddala skargę kasacyjną;

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Apelacyjny w Gdańsku oddalił apelację pozwanego Banku od wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu z 29 kwietnia 2021 r., którym uwzględnione zostało powództwo M. T. i W. L. o ustalenie, że zawarta przez powodów z pozwanym (wówczas Bank1; zmiana nazwy miała miejsce 23 września 2011 r.) umowa kredytu z 14 kwietnia 2008 r., jest nieważna.

Według ustaleń faktycznych Sądów obu instancji w dniu 18 marca 2008 r. powodowie złożyli w pozwanym Banku wniosek o udzielenie kredytu mieszkaniowego w kwocie 180 000 zł i jako walutę wskazali CHF. Przed podpisaniem umowy kredytowej nie otrzymali projektu umowy ani symulacji wysokości zobowiązania kredytowego i rat kredytowych w wypadku zmiany kursu CHF. Powodowie nie mieli zdolności kredytowej w odniesieniu do kredytu złotówkowego.

W dniu 14 kwietnia 2008 r. powodowie zawarli z Bankiem1 umowę kredytu w kwocie 80 767,99 CHF, oprocentowanego według zmiennej stopy, którą stanowiła suma zmiennej stawki referencyjnej LIBOR 3M i stałej marży kredytodawcy, na okres 360 miesięcy (tj. do 10 kwietnia 2038 r.), z przeznaczeniem na budowę domu mieszkalnego. Kredyt miał być wypłacony w dwóch transzach w PLN, po przeliczeniu kwoty kredytu zgodnie z kursem kupna CHF określonym w tabeli kursów walut kredytodawcy. Z kolei raty kapitałowo-odsetkowe wyrażone w CHF - w ramach spłaty kredytu - miały być przeliczane na PLN, zgodnie z kursem sprzedaży CHF określonym w tabeli kursów walut kredytodawcy. Maksymalna kwota wypłaconego kredytu została określona na kwotę 175 000 zł. Integralną część umowy kredytowej stanowił Regulamin, zgodnie z którym w przypadku zmiany kursu waluty obcej, w jakiej udzielono kredytu, mogła wystąpić różnica między kwotą kredytu przeliczoną według kursu CHF do waluty krajowej z dnia wypłaty kredytu a przeliczoną według kursu z dnia podjęcia decyzji kredytowej. Zastrzeżono też, że ryzyko wystąpienia różnic kursowych i wynikających stąd różnic w wysokości pomiędzy planowanymi, a wypłaconymi transzami kredytu, ponosi kredytobiorca. Powodowie podpisali formularz, w którym oświadczyli, że pracownik kredytodawcy przedstawił im ofertę kredytu w PLN i w walucie obcej, zaś po zapoznaniu się z tymi ofertami dokonali wyboru oferty kredytu w walucie obcej oraz że są świadomi tego, iż w okresie obowiązywania umowy może nastąpić wzrost kursu waluty, w jakiej udzielono im kredytu, co spowoduje podwyższenie kwoty kredytu, a także kwoty rat przypadających do spłaty w PLN. Potwierdzili również, że otrzymali informację o kosztach obsługi kredytu w przypadku niekorzystnej zmiany kursu waluty i oświadczyli, że są świadomi, iż oprocentowanie kredytu jest zmienne, a w okresie obowiązywania umowy może ulec podwyższeniu w związku ze wzrostem rynkowej stopy LIBOR 3M, co spowoduje również wzrost kwoty rat kredytowych (kapitałowo-odsetkowych) przypadających do spłaty.