Interpretacja indywidualna z dnia 20 czerwca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.300.2024.2.AKU

Możliwość skorzystania z rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

21 marca 2024 r. złożyła Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem złożonym 19 maja 2024 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W dniu 11 czerwca 2018 r. Sąd Okręgowy w …., rozwiązał związek małżeński pomiędzy Panią a T. W. Rozwód nastąpił z winy T. W., a powodem było jego nieprzyczynianie się do zaspokojenia potrzeb rodziny, co w stopniu wysokim skutkowało zachwianiem bytu materialnego rodziny oraz brakiem poczucia odpowiedzialności za rodzinę. Takie zachowania wpłynęły na wszystkie sfery życia rodzinnego.

Wyrokiem rozwodowym zasądzono alimenty na dzieci (S. ur. … 2004 r., K. ur. … 2007 r.) o łącznej kwocie 1 200 zł. Wyrok zawiera postanowienie o treści: „wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi synami stron powierza się obojgu rodzicom, pozostawiając im sposób realizacji władzy do indywidualnych decyzji, z tym, że w tym zakresie obowiązuje między stronami porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dziećmi z dnia 12 grudnia 2017 r., z tym zastrzeżeniem, że miejscem zamieszkania dzieci będzie miejsce zamieszkania matki”.

Zgodnie z porozumieniem ustalono obowiązki i prawa rodziców, najistotniejsze to m.in.:

•opieka nad dziećmi w ferie/wakacje jest po tygodniu/miesiącu;

•ojciec ma z dziećmi weekendy co drugi, Święta Wielkanocne w lata nieparzyste, Bożego Narodzenia parzyste;

•ojciec ma zaprowadzać/odprowadzać dzieci do/z szkoły;

•paszporty, dowody osobiste dzieci będą pozostawać w miejscu zamieszkania matki;

•wybór zajęć pozalekcyjnych, wycieczek dzieci spoczywa na matce;

•matka ma bieżący nadzór nad sprawami zdrowotnymi dzieci i podejmuje decyzje dotyczące badań okresowych, szczepień, wizyt u dentysty, zabiegów;

•koszty związane z edukacją, aktywnościami dzieci, zakupem ubrań pokrywane będą wspólnie.

Pomimo rozwodu była Pani i nadal jest zmuszona wraz z dziećmi mieszkać z byłym mężem. Powód finansowy – nie macie majątku oprócz domu, w którym mieszkacie i zaciągnięty na niego kredyt w CHF.

Sąd w wyroku rozwodowym uregulował sposób korzystania z domu (do Pani oraz dzieci dyspozycji wyznaczył 3 pokoje wraz z łazienką, dla T. W. 2 pokoje, pozostawiając do wspólnego korzystania parter z kuchnią i łazienką).

Po rozwodzie, z czasem ojciec dzieci zaczął mocno nadużywać alkoholu, pijąc w samotności w domu czego świadkami były dzieci i Pani. Skutek – awantury domowe, ojciec dzieci okresowo utracił prawo jazdy, w kwietniu 2022 r. szukała Pani pomocy Centrum Profilaktyki w …, a w listopadzie 2022 r. złożyła wniosek do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w sprawie ojca dzieci (prowadzono postępowanie).

Od września 2022 r. ojciec dzieci zaprzestał wywiązywać się z ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego. Skutek – w czerwcu 2023 r. złożyła Pani wniosek do Komornika Sądowego o postępowanie egzekucyjne, w związku z brakiem skuteczności w listopadzie 2023 r. skierowała zawiadomienie do Prokuratury Rejonowej w … o podejrzeniu popełnienia przestępstwa uchylania się od wykonywania obowiązku alimentacyjnego (sprawa w toku).

W styczniu 2024 r., będąc po wpływem alkoholu, ojciec dzieci wywołał awanturę pod obecność dzieci w domu, wskutek czego trafił na izbę wytrzeźwień, a policja z urzędu założyła „Niebieską kartę”.

Ojciec dzieci (wg Pani nie pracując) w 2023 r. mógł się starać o świadczenie pielęgnacyjne z tytułu opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym (jako rodzic niepracujący), ale z tego prawa nie skorzystał twierdząc, że jest zatrudniony na 1/8 etatu w swojej firmie, a więc pracuje zawodowo, choć paradoksalnie nie płaci alimentów, kosztów utrzymania domu, ani kredytu na dom. Nie patrzył w tej bardzo trudnej sytuacji na dobro dzieci.

Ma Pani dwoje dzieci – S. lat 19 (uczeń – maturzysta technikum), K. 16 lat (uczeń szkoły specjalnej). K. jest dzieckiem niepełnosprawnym (…) w stopniu znacznym, niezdolnym do samodzielnej egzystencji. Pani pracuje zawodowo na pełny etat. Pobiera Pani na K. zasiłek pielęgnacyjny, 800 plus, a od stycznia 2024 r. świadczenie pielęgnacyjne bez konieczności rezygnacji z pracy zawodowej. Zawsze to Pani dokonywała odliczeń na dzieci z tytułu ulgi prorodzinnej. Ojciec dzieci prowadził/prowadzi działalność gospodarczą i wielokrotnie wykazywał stratę. Od 15 miesięcy sama Pani utrzymuje dzieci, ponosi koszty utrzymania domu (media, ogrzewanie domu, podatek od nieruchomości), samodzielnie spłaca wysokie raty kredytu na dom (ok. 2 500 zł), gdyż T. W. zaprzestał pokrywania ww. kosztów, choć też w nim mieszka. Nie otrzymuje Pani od ojca dzieci alimentów zasądzonych na ich rzecz ani alimentów z funduszu alimentacyjnego. Nie pobiera Pani zasiłku rodzinnego. Dla Pani dzieci i dla Pani cała ta sytuacja życiowo jest bardzo trudna, wręcz patowa. Obecne dolegliwości finansowe mają poważny wpływ na codzienne życie Pani dzieci, którym mimo wszystko stara się Pani stworzyć dom. Brak alimentów nie pozwala Pani często zapewnić usprawiedliwionych i podstawowych potrzeb życiowych dzieci. W stopniu wysokim skutkuje to zachwianiem u nich poczucia bezpieczeństwa. Starszy syn chciałby kontynuować naukę w szkole wyższej, a młodszy wymaga rehabilitacji i większych potrzeb (na szczęście K. jest podopiecznym fundacji co was ratuje).

Uważa Pani, iż powodem nie wywiązywania się przez T. W. z obowiązków alimentacyjnych są jego notoryczne (choć on to nazywa „przejściowe”) problemy związane z formą prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, a także niechęć do podjęcia innej, jakiejkolwiek pracy zarobkowej, która wymagałaby od niego obowiązkowości i systematyczności. Całymi dniami przebywa w domu generując tylko dodatkowe koszty za media – rzekomo wykonując pracę zarobkową, ale jak widać bez pozytywnych skutków finansowych dla dzieci. Jego postawa i lekkomyślność działania przyczyniła się do utraty samochodu, co powoduje, że w przypadku „złej pogody” niejednokrotnie odmówił zawiezienia K. na zajęcia pozalekcyjne czy rehabilitacyjne. Wtedy pomaga Pani starszy syn lub dziadek dziecka (innej pomocy Pani nie ma, gdyż członkowie rodziny Pani i ojca dzieci nie żyją lub mieszkają najbliżej 100 km od R.). Ojciec dzieci przestał jeździć z K. do lekarzy specjalistów (…, …) tłumacząc się brakiem auta. Teraz zagrożony jest dom, tzn. przeciwko ojcu dziecka prowadzona jest sprawa karna związana z jego prowadzoną działalnością gospodarczą i celem zabezpieczenia Prokuratura z … ustanowiła hipotekę przymusową na domu, w którym również mieszkacie z dziećmi.

Ojciec ma bardzo zły kontakt ze starszym synem S. (19 lat). Nie płaci na niego alimentów, nie pokrywa kosztów ubezpieczenia w szkole, korepetycji, ani wycieczek szkolnych. To Pani zorganizowała i opłaciła 18-tkę syna (na którą nawet syn nie chciał zaprosić ojca), kupiła Pani ubranie i pokryła koszty studniówki. Ojciec nie interesuje się jego szkołą, nie pyta o dalsze plany związane z nauką. Nie wie, czym żyje syn, jakie ma problemy czy radości. Wszystkie sprawy syn omawia tylko z Panią. Syn przejął w domu wiele obowiązków, razem robicie zakupy, drobne naprawy, porządki, które powinien wypełniać jego ojciec. W 2023 r. syn miewał chwile załamania, zwątpienia w lepszą dla niego przyszłość wywołane postawą ojca. To Pani trwała przy nim. Pomagała Pani S., kiedy wymagał diagnozy w poradni psychologiczno-pedagogicznej (stwierdzona …). To Pani z nim kupowała jego pierwszy, … samochód, bo nie chciał pomocy ojca. Jak syn miał stłuczkę w … 2024 r. wszelkiej pomocy udzieliła mu Pani, ojciec nawet go nie spytał, co się stało.

Młodszy syn jest małoletni, z niepełnosprawnością w stopniu znacznym. Ojciec nie odrabia z nim lekcji, nie poświęca mu czasu, aby urozmaicić mu czas. Ojciec dziecka swoją rolę sprowadził do „zaprowadzania – przyprowadzania” do/ze szkoły, na zajęcia sportowe/rehabilitacyjne zwłaszcza w „pogodne dni” – nawet jak K. zawiezie, to Pani go po pracy odbiera. Codziennie rano przed szkołą robi Pani K. śniadanie, szykuje ubranie, pilnuje, żeby wyszedł czysty i ubrany odpowiednio do pogody (jego ojciec go tylko odprowadza/zaprowadza, co mogłaby wykonywać również obca osoba, której zapłaciłaby Pani, np. z alimentów). Zabiera Pani K. w góry, na wycieczki, dba, aby się uspołeczniał. Zawsze jak K. wymagał hospitalizacji była Pani z nim, również w czasie pandemii, gdy w tym czasie jego ojciec spał pijany w domu i nawet nie widział, że dziecko jest w szpitalu z … czy podczas …, gdy był w szpitalu w …. To Pani stawała z nim w październiku 2023 r. na komisji orzeczenia o niepełnosprawności, a potem składała odwołanie rozpatrzone pozytywnie. Podczas choroby czy dni wolnych od szkoły opiekę nad K. sprawuje częściej ojciec, ale tylko dlatego, że on całymi dniami przebywa w domu. Poza tym, gdyby Pani brała opiekę, miałaby niepełne wynagrodzenie, a sytuacja finansowa jest bardzo trudna. To Pani chodzi z K. do fryzjera, kupuje mu odzież, artykuły potrzebne do szkoły, opłaca obiady. W ferie, wakacje zapewnia mu Pani atrakcje, jeździ z nim na turnus rehabilitacyjny w ramach urlopu, pozyskuje dofinansowania i darowizny na turnusy.

Ojciec dzieci nie dba o ich rozwój, nie zapewnia im poczucia bezpieczeństwa, zaniedbuje ich sferę emocjonalną. Wszystko, co ojciec ewentualnie zrobi, wynika nie z jego chęci, tylko Pani „wskazania” co należy zrobić, kiedy i gdzie. Ojciec dzieci jest nieobecny duchem, a jedynie sporadycznie ciałem. To Pani prowadzi grafik wszystkich zajęć/czynności K. Po pracy, jak wraca Pani do domu, przejmuje opiekę nad K. Pani zapewnia im dach nad głową opłacając wszystko, gotuje, pierze czy sprząta, jednocześnie ucząc tych rzeczy synów. Uczy Pani K. czytać i pisać. Dba o kontakty z innymi członkami rodziny dla rozwoju emocjonalnego. Zwłaszcza starszy syn, świadomy wszystkiego, nie chce spędzać z ojcem świąt.

Ojciec nie zapewnia potrzeb dzieci od bytowych po edukacyjne, rozwojowe, zdrowotne czy emocjonalne. Pani sama troszczy się o ich byt materialny, rozwój emocjonalny, podejmuje trud wychowawczy, wykonywania obowiązków, dzięki którym dzieci są wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. To Pani zapewnia im poczucie bezpieczeństwa, wspiera fizycznie i psychicznie.

Uważa Pani, że wykonuje większą władzę rodzicielską niż ojciec. Jego opieka jest teoretyczna, on ich nie wychowuje, nie przekazuje żadnych wartości, nie daje przykładu nawet w utrzymywaniu porządku (ojciec dzieci nie utrzymuje porządku ani w swoich pokojach, dokumentach ani w wspólnych pomieszczeniach, co widzą synowie). Jest znaczna dysproporcja w czasie, kiedy dzieci przebywają z Panią (przebywanie, rozmowy, wspólne czynności), a ojcem. Jest również różnica w jakości spędzanego czasu z dziećmi.

Z wyroku sądu wynika, że miejsce zamieszkania dzieci jest przy matce, co według Pani wskazuje, że wykonuje Pani władzę rodzicielską w większym stopniu, decyduje w ww. kwestiach zdrowotnych czy przechowuje dokumenty dzieci. Sąd w wyroku rozwodowym nie zasądził opieki naprzemiennej, ale powierzył wykonywanie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom w oparciu o porozumienie, o którym wspomina Pani na wstępie. Fakt mieszkania razem wynika tylko z faktu spłacania dużego kredytu i braku innego mieszkania. Nie wynajęła Pani wcześniej mieszkania, bo przewidywała, że może być sytuacja jak teraz, że musiałaby Pani spłacać dom i jeszcze wynajęte mieszkanie.

W uzupełnieniu wniosku wskazała Pani, że w okresie, którego dotyczy wniosek podlegała na terytorium RP nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

Uprawomocnienie wyroku rozwodowego nastąpiło 3 lipca 2018 r. Pracuje Pani zawodowo na pełny etat, osiąga dochody wyłącznie ze stosunku pracy (z jednego miejsca) na terenie RP i w okresie, którego dotyczy wniosek, osiągnęła Pani dochody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W okresie, którego dotyczy wniosek, Pani pełnoletni syn, uczeń technikum, osiągnął przychód w wysokości 11 038 zł 31 gr (z tytułu pracy w Holandii w okresie wakacyjnym w 2023 r.), zwolniony z tytułu ulgi dla młodych.

W okresie, którego dotyczy wniosek, w stosunku do Pani i Jej dzieci nie miały zastosowania przepisy: art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej, działów specjalnych produkcji rolnej podatkiem liniowym), ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Pytanie

Czy w związku z powyższym przysługuje Pani prawo do rozliczenia jako samotnemu rodzicowi za 2023 r.?

Pani stanowisko w sprawie

Uważa Pani, że przedstawione stanowisko jest prawidłowe. Sąd w wyroku rozwodowym nie zasądził opieki naprzemiennej, ale powierzył wykonywanie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom w oparciu o porozumienie, o którym wspomina Pani na wstępnie. Wspólne zamieszkiwanie z powodów finansowych nie oznacza, według Pani, wspólnego wychowywania dzieci. Wychowywanie to bycie z dzieckiem, a nie przebywanie obok niego.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 6 ust. 4c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Stosownie do art. 6 ust. 4d ww. ustawy:

Na podstawie art. 6 ust. 4e ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym w 2023 r.:

Wysokość ww. renty socjalnej od 1 marca 2023 r. wynosi 1 588,44 zł, a dwunastokrotność tej kwoty w grudniu 2023 r. wynosi 19 061,28 zł (12 × 1 588,44 zł = 19 061,28 zł).

Art. 6 ust. 4f ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym w 2023 r., stanowi:

W myśl art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

·posiadania przez rodzica lub opiekuna prawnego statusu osoby samotnie wychowującej dziecko (dzieci);

·wychowywania przez rodzica lub opiekuna prawnego samotnie w roku podatkowym dziecka (dzieci);

·nieuzyskiwania przez rodzica lub opiekuna prawnego i dziecko (dzieci) przychodów/dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem najmu prywatnego – w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;

·niepodlegania przez rodzica lub opiekuna prawnego i dziecko (dzieci) opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

·nieuzyskiwania przez pełnoletnie dziecko przychodów/dochodów (z wyjątkiem przewidzianym ustawą) w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej, która w grudniu 2023 r. wynosiła 19 061,28 zł.

Zatem, z preferencyjnego sposobu opodatkowania dochodów osób samotnie wychowujących dzieci, przewidzianego w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, może skorzystać osoba, która  wypełni wszystkie warunki ustanowione przez ustawodawcę.

Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie, tj. w roku podatkowym, zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby), zajmuje się wychowywaniem dziecka. Jak wynika z powyższego, ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych od spełnienia m.in. warunku samotnego wychowywania w roku podatkowym dzieci (dziecka) wymienionych w art. 6 ust. 4c ww. ustawy. Przepis ten wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta w roku podatkowym musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców.

Z uwagi na to, że ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się do jego definicji słownikowych. „Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.

Z opisu sprawy wynika, że jest Pani matką dwójki synów – S. lat 19 (ucznia maturzysty technikum) i K. 16 lat (ucznia szkoły specjalnej). Młodszy syn jest dzieckiem niepełnosprawnym w stopniu znacznym, niezdolnym do samodzielnej egzystencji.

Jest Pani rozwiedziona, a wyrok rozwodowy uprawomocnił się 3 lipca 2018 r. Zgodnie z wyrokiem Sąd powierzył wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi synami obojgu rodzicom, pozostawiając im sposób realizacji władzy do indywidualnych decyzji, z tym, że w tym zakresie obowiązuje między stronami porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dziećmi z dnia 12 grudnia 2017 r., z tym zastrzeżeniem, że miejscem zamieszkania dzieci będzie miejsce zamieszkania matki.

Zgodnie z porozumieniem ustalono obowiązki i prawa rodziców, z których najistotniejsze to:

•opieka nad dziećmi w ferie/wakacje jest po tygodniu/miesiącu;

•ojciec ma z dziećmi weekendy co drugi, Święta Wielkanocne w lata nieparzyste, Bożego Narodzenia parzyste;

•ojciec ma zaprowadzać/odprowadzać dzieci do/z szkoły;

•paszporty, dowody osobiste dzieci będą pozostawać w miejscu zamieszkania matki;

•wybór zajęć pozalekcyjnych, wycieczek dzieci spoczywa na matce;

•matka ma bieżący nadzór nad sprawami zdrowotnymi dzieci i podejmuje decyzje dotyczące badań okresowych, szczepień, wizyt u dentysty, zabiegów;

•koszty związane z edukacją, aktywnościami dzieci, zakupem ubrań pokrywane będą wspólnie.

Pomimo rozwodu była Pani i nadal jest zmuszona wraz z dziećmi mieszkać z byłym mężem. Jest to spowodowane finansami – nie ma Pani majątku oprócz domu, w którym mieszka razem z dziećmi i zaciągnięty na niego kredyt w CHF.

Sąd w wyroku rozwodowym uregulował sposób korzystania z domu (do Pani oraz dzieci dyspozycji wyznaczył 3 pokoje wraz z łazienką, dla byłego męża 2 pokoje, pozostawiając do wspólnego korzystania parter z kuchnią i łazienką).

Po rozwodzie, z czasem ojciec dzieci zaczął mocno nadużywać alkoholu, skutkiem czego były awantury domowe. W styczniu 2024 r., będąc po wpływem alkoholu, ojciec dzieci wywołał awanturę pod obecność dzieci w domu wskutek czego trafił na izbę wytrzeźwień, a policja z urzędu założyła „Niebieską kartę”.

Od września 2022 r. ojciec dzieci zaprzestał wywiązywać się z ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego. W związku z tym, w czerwcu 2023 r. złożyła Pani wniosek do Komornika Sądowego o postępowanie egzekucyjne, a następnie, z uwagi na brak skuteczności, w listopadzie 2023 r. skierowała zawiadomienie do prokuratury o podejrzeniu popełnienia przestępstwa uchylania się od wykonywania obowiązku alimentacyjnego (sprawa w toku). Od 15 miesięcy sama Pani utrzymuje dzieci, ponosi koszty utrzymania domu (media, ogrzewanie domu, podatek od nieruchomości), samodzielnie spłaca wysokie raty kredytu na dom (ok. 2 500 zł), gdyż były mąż zaprzestał pokrywania ww. kosztów, choć też w nim mieszka. Obecne dolegliwości finansowe mają poważny wpływ na codzienne życie Pani dzieci, którym mimo wszystko stara się Pani stworzyć dom. Brak alimentów nie pozwala Pani często zapewnić usprawiedliwionych i podstawowych potrzeb życiowych dzieci. W stopniu wysokim skutkuje to zachwianiem u nich poczucia bezpieczeństwa. Starszy syn chciałby kontynuować naukę w szkole wyższej, a młodszy wymaga rehabilitacji i większych potrzeb (na szczęście jest podopiecznym fundacji).

Ojciec ma bardzo zły kontakt ze starszym synem, nie pokrywa kosztów ubezpieczenia w szkole, korepetycji, ani wycieczek szkolnych. Ojciec nie interesuje się jego szkołą, nie pyta o dalsze plany związane z nauką. Nie wie, czym żyje syn, jakie ma problemy czy radości. Wszystkie sprawy syn omawia tylko z Panią.

Młodszemu synowi ojciec nie poświęca czasu, nie odrabia z nim lekcji. Ojciec dziecka swoją rolę sprowadził do „zaprowadzania – przyprowadzania” do/ze szkoły, na zajęcia sportowe/rehabilitacyjne zwłaszcza w „pogodne dni” – nawet jak syna zawiezie, to Pani go po pracy odbiera. Codziennie rano przed szkołą robi Pani młodszemu dziecku śniadanie, szykuje ubranie, pilnuje, żeby wyszedł czysty i ubrany odpowiednio do pogody (jego ojciec go tylko odprowadza/zaprowadza, co mogłaby wykonywać również obca osoba, której zapłaciłaby Pani, np. z alimentów). Zabiera Pani syna w góry, na wycieczki, dba, aby się uspołeczniał. Zawsze jak syn wymagał hospitalizacji była Pani z nim, również w czasie pandemii. Podczas choroby czy dni wolnych od szkoły opiekę nad młodszym dzieckiem sprawuje częściej ojciec, ale tylko dlatego, że on całymi dniami przebywa w domu. Poza tym, gdyby Pani brała opiekę, miałaby niepełne wynagrodzenie, a sytuacja finansowa jest bardzo trudna. To Pani chodzi z synem do fryzjera, kupuje mu odzież, artykuły potrzebne do szkoły, opłaca obiady. W ferie, wakacje zapewnia mu Pani atrakcje, jeździ z nim na turnus rehabilitacyjny w ramach urlopu, pozyskuje dofinansowania i darowizny na turnusy.

Ojciec dzieci nie dba o ich rozwój, nie zapewnia im poczucia bezpieczeństwa, zaniedbuje ich sferę emocjonalną.

Pani zapewnia dzieciom dach nad głową opłacając wszystko, gotuje, pierze czy sprząta, jednocześnie ucząc tych rzeczy synów. Uczy Pani młodszego syna czytać i pisać. Dba o kontakty z innymi członkami rodziny dla rozwoju emocjonalnego.

Ojciec nie zapewnia potrzeb dzieci od bytowych po edukacyjne, rozwojowe, zdrowotne czy emocjonalne. Pani sama troszczy się o ich byt materialny, rozwój emocjonalny, podejmuje trud wychowawczy, wykonywania obowiązków, dzięki którym dzieci są wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. To Pani zapewnia im poczucie bezpieczeństwa, wspiera fizycznie i psychicznie.

Sąd w wyroku rozwodowym nie zasądził opieki naprzemiennej, ale powierzył wykonywanie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom w oparciu o porozumienie. Fakt mieszkania razem (Sąd w wyroku rozwodowym uregulował sposób korzystania z domu), wynika tylko z faktu spłacania dużego kredytu i braku innego mieszkania. Nie wynajęła Pani wcześniej mieszkania, bo przewidywała, że może być sytuacja jak teraz, że musiałaby Pani spłacać dom i jeszcze wynajęte mieszkanie.

W okresie, którego dotyczy wniosek, Pani pełnoletni syn, uczeń technikum, osiągnął przychód w wysokości 11 038 zł 31 gr (z tytułu pracy w Holandii w okresie wakacyjnym w 2023 r.), zwolniony z tytułu ulgi dla młodych. W 2023 r. nie miały w stosunku do Pani oraz Pani synów zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym ani przepisy z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006r. o podatku tonażowym oraz przepisy ustawy z dnia 6 lipca 2016r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych. Pracuje Pani zawodowo na pełny etat, osiąga dochody wyłącznie ze stosunku pracy na terenie RP i w okresie, którego dotyczy wniosek, osiągnęła Pani dochody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Pobiera Pani na młodszego syna zasiłek pielęgnacyjny, świadczenie 800 plus, a od stycznia 2024 r. świadczenie pielęgnacyjne bez konieczności rezygnacji z pracy zawodowej.

W tym miejscu należy jednoznacznie podkreślić, że wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, wynikającej z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78 poz. 483 ze zm.), stanowiącego, że:

Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Co więcej, zgodnie z konstrukcją i systematyką ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 ww. ustawy.

Stąd też, korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Niezbędną przesłanką w przedmiotowej sprawie jest, jak już wcześniej zaznaczono, aby osoba, która chce skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów w trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców wychowywała dziecko. Podkreślić należy, że wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do „jego utrzymania” czy też czasowego (doraźnego) przebywania z nim, lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju.

Z istoty pojęcia „osoba samotnie wychowująca dzieci” należy wyprowadzić taki stan, w którym nie wystąpi konkurencja wspomnianych w analizowanym przepisie art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych osób.

Użycie określenia „osoba samotnie wychowująca dzieci” oznacza zatem, że intencją ustawodawcy było przyznanie prawa do rozliczenia dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko jednemu z rodziców lub opiekunów prawnych, który faktycznie wychowuje dziecko.

W przypadku, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej rodzic, który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, ma prawo do przedmiotowej preferencji podatkowej. Nie jest przy tym konieczne, aby drugi z rodziców był całkowicie wyeliminowany z opieki i wychowania dziecka. W sytuacji, gdy dziecko pozostaje pod stałą, codzienną opieką jednego z rodziców, a drugi rodzic jest zobowiązany do płacenia alimentów oraz zajmowania się dzieckiem doraźnie (w określonych, ustalonych przez sąd przedziałach czasowych, np. niektóre święta, tydzień ferii, miesiąc wakacji, co drugi weekend każdego miesiąca oraz ściśle określone dni powszednie), status samotnego rodzica ma ten, przy którym dziecko zamieszkuje i który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Fakt utrzymywania kontaktów pomiędzy dzieckiem i drugim rodzicem, nie pozbawia pierwszego rodzica (przy którym dziecko mieszka) prawa do opodatkowania swoich dochodów na zasadach określonych w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pojęcie wychowywania dziecka uszczegółowił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 31 maja 2011 r., sygn. akt II FSK 30/10, w uzasadnieniu którego znalazło się następujące stwierdzenie: „Wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu oraz systemu wartości oraz postaw emocjonalnych”.

Podstawową kwestią jest zatem ustalenie, który z rodziców faktycznie wychowuje dziecko, gdy rodzice nie pozostają w związku małżeńskim i żadnemu z rodziców sąd nie ograniczył władzy rodzicielskiej, a jednocześnie ojciec (matka) dziecka częściowo wypełnia postanowienia wyroku sądowego w zakresie realizacji kontaktów z dzieckiem/świadczeń alimentacyjnych. Jednakże wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do łożenia na jego utrzymanie oraz do czasowego (doraźnego) z nim przebywania. Wychowywanie dziecka obejmuje bowiem ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej, emocjonalnej i psychicznej wraz z materialną podstawą rozwoju. Oznacza to, że wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na tym, że rodzic osobiście zajmuje się sprawami dziecka, czyli podejmuje trud wykonywania wszystkich obowiązków, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój.

Zatem, prawo do omawianej preferencji podatkowej będzie przysługiwało jedynie temu z rodziców, czy opiekunów prawnych, który będąc osobą stanu wolnego (za wyjątkiem ściśle w ustawie określonym) faktycznie w roku podatkowym samotnie dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim samodzielnie ciągłą opiekę, bez udziału drugiego rodzica w procesie wychowawczym.

Należy również zauważyć, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie precyzują definicji „wspólnego gospodarstwa domowego”.

Jak wskazał WSA w Olsztynie w wyroku z dnia 20 maja 2008 r. (sygn. akt II SA/Ol 181/08) niesprecyzowanie oznacza, iż ma ono znaczenie nadane potocznym rozumieniem składających się na nie słów. Jak podaje Wielki Słownik Poprawnej Polszczyzny PWN pod red. A. Markowskiego (Warszawa, 2005, str. 1330), „wspólny” to „taki, w którym biorą udział dwie osoby lub więcej osób; wykonywany razem z kimś . Natomiast „gospodarować” to: „dysponować czymś; zarządzać czymś”.

W uzasadnieniu do wyroku WSA w Lublinie z dnia 21 grudnia 2010 r. (sygn. akt II SA/Lu 664/10) Sąd stwierdził, iż przez wspólne prowadzenie gospodarstwa domowego rozumie się nie tylko wspólne zamieszkiwanie określonych osób, ale związane z tym wspólne zaspokajanie potrzeb życiowych, w tym wzajemną ścisłą współpracę w załatwianiu codziennych spraw związanych z prowadzeniem domu, a wszystko to dodatkowo uzupełnione powinno być cechami stałości, które tego typu sytuację charakteryzują.

Powyższe stwierdzenia wskazują w sposób nie budzący wątpliwości, że samo zamieszkiwanie osób w jednym domu nie przesądza o fakcie, iż osoby te prowadzą wspólne gospodarstwo. Zatem, samo przebywanie „pod jednym dachem” nie jest jeszcze wystarczającą przesłanką do uznania, że mieszkańcy danego domu wspólnie troszczą się o wszystkie sprawy związane z codziennymi obowiązkami domowymi.

Jak wskazała Pani w opisie sprawy od września 2022 r. ojciec dzieci zaprzestał wywiązywać się z ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego. Brak alimentów nie pozwala Pani często zapewnić usprawiedliwionych i podstawowych potrzeb życiowych dzieci. Były mąż zaprzestał pokrywania kosztów utrzymania domu oraz spłacania rat kredytu i wydatki te musi Pani regulować samodzielnie. Działania Pani byłego męża doprowadziły również do sytuacji, w której zagrożone jest dalsze zamieszkanie w tym domu Pani oraz dzieci.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny i powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że w 2023 r. to Pani (będąc rozwódką) faktycznie wykonywała władzę rodzicielską w stosunku do swoich dzieci, bez udziału drugiego rodzica (ojca dzieci), pomimo faktu wspólnego zamieszkiwania z nim w jednym domu. Z przedstawionego opisu stanu faktycznego wynika, że cały ciężar wychowania dzieci w tym okresie spoczywał na Pani, począwszy od kontaktów ze szkołą, dbaniem o rozwój fizyczny, zdrowie, dodatkowe zainteresowania, wypoczynek, poprzez dbanie o codzienne, bieżące i bytowe potrzeby dzieci. Ponosiła Pani również wszelkie wydatki związane z ich codziennym życiem, wypoczynkiem, szkołą, rozwijaniem zainteresowań, zaspokajała wszelkie potrzeby, podejmowała decyzje dotyczące nauki, wychowania, czasu wolnego, natomiast ojciec dzieci poza sporadyczną (doraźną) pomocą przy młodszym synu nie partycypował w kosztach wychowania dzieci, nie brał czynnego udziału w ich wychowaniu, nie płacił zasądzonych przez Sąd alimentów na rzecz dzieci. Biorąc pod uwagę powyższe uznać należy, że spełnia Pani warunki określone w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Tym samym przysługuje Pani prawo do skorzystania za 2023 r. z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dzieci na zasadach określonych w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację indywidualną w trybie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.), opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Należy wskazać, że przy wydawaniu interpretacji Organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacjanie będzie chroniła Pani w zakresie przedstawionego stanu faktycznego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).