Interpretacja indywidualna z dnia 21 czerwca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.372.2024.2.EC

Możliwość skorzystania z ulgi prorodzinnej.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej w stosunku do dwójki małoletnich dzieci i najstarszego syna przed uzyskaniem przez niego pełnoletności jest prawidłowe, natomiast w zakresie możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej w stosunku do najstarszego syna po uzyskaniu przez niego pełnoletności jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

10 kwietnia 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 5 kwietnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 12 czerwca 2024 r. (wpływ 13 czerwca 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawczyni jest z mężem po rozwodzie od dnia 4 września 2019 r. Dzieci urodzone ... czerwca 2004 r., ... marca 2009 r. i .... sierpnia 2021 r., zgodnie z wyrokiem Sądu zamieszkują z Wnioskodawczynią i Sąd Wnioskodawczyni powierzył wykonywanie władzy rodzicielskiej. Ojciec dzieci zgodnie z wyrokiem Sądu spędza z nimi co drugi weekend  w miesiącu i 2-3 tygodnie wakacji. Najstarszy z synów nie spędzał z ojcem weekendów  i wakacji, spotykał się z nim sporadycznie. Ojciec nie uczestniczy w codziennym życiu synów, nie pomaga w trakcie choroby, nie interesuje się postępami w nauce. Ojciec miał zasądzone wyrokiem Sądu alimenty w kwocie 900 zł (po 300 zł na każde dziecko), a od lipca 2022 r. 1290 zł (po 430 zł na każde dziecko). Najstarszy z synów po osiągnięciu pełnoletności otrzymuje alimenty od ojca, a Wnioskodawczyni otrzymuje przelew w wysokości 860 zł. Oprócz alimentów ojciec dzieci nie uczestniczy w wydatkach dotyczących synów. Cała opieka, wychowanie, rozwój dzieci spoczywa na Wnioskodawczyni. Kwota alimentów nie pokrywa 50% wydatków na dzieci.

Wnioskodawczyni poświęca większość Jej wolnego czasu synom, tym bardziej, że są to trzej chłopcy i trzeba o nich zadbać mentalnie i fizycznie, a ojciec dzieci Jej w tym nie pomaga  w żaden sposób.

Poczynając od roku 2019 r. Wnioskodawczyni stosuje ulgę na troje dzieci w pełnej wysokości. Wnioskodawczyni poinformowała byłego męża o stosowaniu ulgi w 100% wysokości  na wszystkie dzieci. Dzieci cały czas zamieszkują z Wnioskodawczynią pod adresem:  …, ul. …. Dzieci nie przebywały w żadnej placówce wychowawczej, uczęszczały do szkół i w dalszym ciągu kontynuują naukę.

Wnioskodawczyni uzyskuje dochody opodatkowane według skali podatkowej, nigdy nie prowadziła działalności gospodarczej. Wnioskodawczyni jest zatrudniona na umowę o pracę jako nauczyciel. Począwszy od 2019 r., w wakacje jeździ na jeden turnus jako wychowawca kolonii. Jest to umowa zlecenie. Najstarszy z synów w wakacje pracował dorywczo, ale jego dochody nie powodowały utraty prawa do ulgi.

Kilka dni temu Wnioskodawczyni powzięła informację, że ojciec dzieci również korzystał  z ulgi prorodzinnej. Wnioskodawczyni nie jest w stanie porozumieć się z ojcem dzieci,  nie odbiera Jej telefonów. Miał wiedzę, że Wnioskodawczyni rozlicza ulgę prorodzinną  w 100% wysokości.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni nadmienia, że oczekuje wydania interpretacji indywidualnej za lata od 2020 r. do 2023 r. Pierwsze dziecko: M. P. ur. ... czerwca 2004 r. W okresie, którego dotyczy wniosek, Wnioskodawczyni była rozwódką. Data uprawomocnienia wyroku dotyczącego rozwodu to 26 września 2019 r. Od tej pory Wnioskodawczyni pozostaje samotnie wychowującą dzieci i nadal jest rozwódką.

Wykonywanie władzy rodzicielskiej wyrokiem Sądu powierzono Matce dzieci, nie orzekano  o kontaktach ojca z dziećmi. Miejsce zamieszkania dzieci jest przy Matce. Nie ustalono porozumienia dotyczącego zasad korzystania z ulgi za 2019 r. Wnioskodawczyni odliczyła ulgę i przekazała 50% wartości ojcu dzieci, na jego prośbę i na podstawie posiadanej wiedzy o prawie jego do części ulgi. W kolejnym roku Wnioskodawczyni informowała się, czy wciąż przysługuje ojcu ulga, bo takiej żądał i zasięgnęła informacji w Urzędzie Skarbowym  w miejscu zamieszkania, gdzie poinformowano Ją, że od tego roku nastąpiła zmiana  w przepisach i ulgę odlicza rodzic, z którym mieszkają dzieci. Bez wiedzy Wnioskodawczyni, ojciec dzieci odliczał sobie od tamtej pory również ulgę na dzieci. Poza tym ojciec dzieci zablokował numer telefonu Wnioskodawczyni i nie jest Ona w stanie się z nim porozumieć. Wnioskodawczyni nie ma możliwości kontaktu.

Na pytanie Organu o treści: „Czy Pani dzieci w przedmiotowych latach podatkowych uczyły się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświaty lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie?”, Wnioskodawczyni odpowiedziała: „W latach, o których mowa we wniosku, wszystkie dzieci uczyły się w szkołach - dwóch synów w szkole podstawowej, najstarszy w szkole średniej - technikum w Polsce.”.

Zarówno Wnioskodawczyni, jak i ojciec dziecka, posiada pełną władzę rodzicielską. W latach, których dotyczy wniosek, Wnioskodawczyni posiadała status osoby samotnie wychowującej dzieci.

Opieka nad dziećmi jest pełniona na podstawie porozumienia jeszcze przed rozwodem,  do pozwu, który składał ojciec dołączył plan wychowawczy spisany z pomocą prawnika. Zgodnie z planem wychowawczym, dzieci mają przebywać u ojca co drugi weekend - od piątku popołudnia do niedzieli. Dwóch młodszych synów przebywa wtedy u ojca - spotkania odbywają się w domu babci, gdzie zamieszkuje obecnie ojciec. Najstarszy z synów  od początku nie chciał przebywać tam przez weekend, jeździł na obiady do babci w niedziele i tak wyglądają jego kontakty z ojcem od początku. Tuż przed rozwodem najstarszy syn rozpoczął naukę w szkole średniej - ojciec nigdy nie kontaktował się ze szkołą i nie miał dostępu do e-dziennika, nie śledził więc postępów w nauce, nie interesował się wydatkami związanymi z życiem szkolnym, wycieczkami, korepetycjami. Nie był na żadnej wywiadówce u żadnego z synów, nie kontaktował się z wychowawcami młodszych dzieci, dostęp do dziennika miał tylko najmłodszego syna. Gdy Wnioskodawczyni założyła sprawę o podwyżkę alimentów wtedy zadzwonił do sekretariatu szkoły o dostęp do średniego syna, jednak nigdy nie wykorzystał go do wzięcia udziału w życiu szkolnym dzieci. Na wszystkie zajęcia pozalekcyjne (treningi) tylko Wnioskodawczyni lub czasem Jej ojciec (dziadek dzieci) dowoził dzieci. Zajęcia te, opłacała też tylko Wnioskodawczyni. Ojciec dzieci proszony o współudział odmawiał. Od momentu rozstania, nie był również na żadnej wizycie lekarskiej, z żadnym  z synów. Jego kontakty odbywały się jedynie w co drugi weekend, nie spotykał się z nimi  w inne dni, jeśli Wnioskodawczyni miała wyjazd związany z wykonywaną pracą, to opiekę nad dziećmi przejmowali dziadkowie - rodzice Wnioskodawczyni. W wakacje ojciec zabierał dwóch synów na wyjazd - ostatnie 2 lata to była wizyta u rodziny - najstarszy syn nie był nigdy na takim wyjeździe. Wszelkie opłaty związane ze szkołą ponosi wyłącznie Wnioskodawczyni - komitet rodzicielski, ubezpieczenia, mundur (średni syn poszedł do klasy mundurowej), wycieczki, wyjścia, urodziny kolegów. Od początku wszelkie obowiązki związane z wychowaniem dzieci, ich edukacją, zdrowiem i zainteresowaniami są pełnione przez Wnioskodawczynię. Wyjazdy na wakacje i ferie finansowała i nadal finansuje tylko Wnioskodawczyni. Poza tym, że dwóch synów przebywało z wizytami u ojca dwa razy  w miesiącu po dwa dni, wszystkie pozostałe czynności związane z wychowywaniem dzieci  i wykonywaniem władzy rodzicielskiej, dbanie o rozwój, zapewnienie opieki medycznej, pilnowanie nauki w szkole, zapewnienie wyżywienia, odzieży, obuwia, a także pomoc  w rozwiązywaniu problemów i dylematów jakie nękają dorastających chłopców, wykonywała tylko Wnioskodawczyni jako matka. Wnioskodawczyni sama się boryka z zapewnieniem trójce chłopców ww. obowiązków, a od ojca dzieci otrzymywała od rozwodu do maja 2022 r. po 300 zł miesięcznie na dziecko, a od czerwca 2022 r. i nadal, otrzymuje na dwoje dzieci  po 430 zł miesięcznie, a najstarszy syn otrzymuje 430 zł miesięcznie, bezpośrednio od ojca  na swoje konto.

W latach, których dotyczy wniosek, dzieci Wnioskodawczyni nie zostały na podstawie orzeczenia Sądu umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych.

W stosunku do Wnioskodawczyni i Jej dzieci nie miały zastosowania przepisy: art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Dzieci Wnioskodawczyni nie otrzymywały zasiłku (dodatku) pielęgnacyjnego lub renty socjalnej. Wnioskodawczyni nie jest opiekunem prawnym innych dzieci (niż wymienionych w treści wniosku dzieci) i względem nich nie nich wykonuje władzy rodzicielskiej.

Pytanie

Czy Wnioskodawczyni ma prawo do stosowania ulgi prorodzinnej w pełnej wysokości  na wszystkie dzieci od momentu rozwodu?

Pani stanowisko w sprawie

Wnioskodawczyni uważa, że zgodnie z art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym  od osób fizycznych przysługuje Jej odliczenie w wysokości 100%, gdyż dzieci mają  u Wnioskodawczyni miejsce zamieszkania i faktycznie wykonuje Ona władzę rodzicielską, polegającą na sprawowaniu pieczy nad dziećmi, tj. uczestniczeniu w procesie wychowawczym, podejmowaniu decyzji, które mają wpływ na przyszłość i wykształcenie dzieci, utrzymywaniu dzieci, spędzaniu z nimi czasu, pomocy w nauce, a także pomocy  w rozwiązywaniu problemów, dbaniu o ich zdrowie fizyczne i psychiczne, itp.

Wnioskodawczyni uważa, że ojciec dzieci nie mieszkający z dziećmi i nie sprawujący nad nimi opieki i niewłączający się w jakąkolwiek pomoc w ich szeroko pojętym wychowaniu,  nie ma prawa do ulgi prorodzinnej. Ulga prorodzinna jest bardzo pomocna  w podreperowaniu budżetu rodzinnego, szczególnie przy tak niskich alimentach.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

W myśl art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1426 ze zm.; t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.;  t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:

Z kolei, w myśl art. 27f ust. 1 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2022 r., nadanym ustawą z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105 ze zm.) i mającym zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r.:

Natomiast, zgodnie z art. 27f ust. 2 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:

Natomiast zgodnie z art. 27f ust. 2 ww. ustawy, w brzmieniu nadanym ustawą o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw z dnia 9 czerwca 2022 r. (Dz. U. z 2022 r. poz. 1265) i mającym zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r.:

Stosownie do art. 27f ust. 2a ww. ustawy, w brzmieniu mającym zastosowanie do dochodów uzyskanych do 31 grudnia 2021 r.:

Zgodnie natomiast z treścią art. 27f ust. 2a ww. ustawy, w brzmieniu mającym zastosowanie do dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2022 r.:

Stosownie do art. 27f ust. 2b ww. ustawy:

W myśl art. 27f ust. 2c ww. ustawy:

Zgodnie z art. 27f ust. 3 ww. ustawy:

Z przepisu art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w stanie prawnym obowiązującym do dnia 31 grudnia 2021 r. wynika, że:

Na mocy art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2022 r., nadanym ustawą z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105) i mającym zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2021 r.:

Zgodnie z art. 25 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Na mocy art. 26 ww. Kodeksu:

Na podstawie art. 27f ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zgodnie z treścią art. 27f ust. 6 ww. ustawy, w brzmieniu mającym zastosowanie  do dochodów uzyskanych do 31 grudnia 2021 r.:

Jak stanowi art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:

Treść art. 27f ust. 6 w powiązaniu z art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3 wskazuje, że odliczenie kwoty określonej w ust. 2 przysługuje podatnikowi, który utrzymywał dzieci pełnoletnie:

• bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
• do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub uzyskały przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej, w związku z wykonywaniem ciążącego na podatniku obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Z kolei jak stanowi art. 27f ust. 6 ww. ustawy, w brzmieniu mającym zastosowanie do dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2022 r.:

Na mocy art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dodanego przez art. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 1265) który to przepis stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r.:

Art. 6 ust. 4e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dodany przez art. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw i mający zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r., stanowi, że:

Natomiast, zgodnie z art. 27f ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021r.:

W myśl art. 27f ust. 7 ww. ustawy, w brzmieniu mającym zastosowanie do dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2022 r.:

Zgodnie z art. 6 ust. 8 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2021 r.:

Na podstawie art. 6 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, obowiązującego do 31 grudnia 2021 r.:

Stosownie natomiast do treści art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2022 r. i mającym zastosowanie  do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2021 r.:

Zgodnie z art. 70 ust. 2 ww. ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, w przypadku opodatkowania dochodów uzyskanych w 2021 r., o którym mowa w art. 6 ust. 4 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2021 r., przepis art. 6 ust. 8 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się odpowiednio do osoby samotnie wychowującej dzieci i jej dziecka.

Zgodnie natomiast z treścią art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu mającym zastosowanie do dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2022 r.:

Podkreślenia wymaga przy tym, że wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią odstępstwo od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w art. 84 Konstytucji RP oraz art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dlatego też możliwość skorzystania z ulgi podatkowej to przywilej, z którego podatnik chcąc skorzystać musi spełnić ściśle określone przez ustawodawcę warunki. Niedopełnienie natomiast któregokolwiek z tych warunków skutkuje utratą prawa do ulgi.

Zgodnie z zacytowanymi wyżej przepisami ulga prorodzinna, przy spełnieniu określonych wymogów, przysługuje podatnikowi:

·wykonującemu władzę rodzicielską w stosunku do małoletniego dziecka/małoletnich dzieci, a także

·utrzymującemu pełnoletnie dziecko/pełnoletnie dzieci w związku z wykonywaniem przez podatnika ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Zgodnie z art. 92 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy  (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2809 ze zm.):

Zgodnie z art. 93 § 1 ww. Kodeksu:

Stosownie do art. 95 § 1 ww. Kodeksu:

W myśl art. 97 § 1 ww. Kodeksu:

Podkreślenia wymaga, że separacja bądź rozwód rodziców nie są równoznaczne z utratą przez rodzica prawa do wykonywania władzy rodzicielskiej. Sąd rodzinny, ogłaszając separację bądź rozwiązując związek małżeński określa także prawa rodzicielskie. Jeżeli zatem nie pozbawia tego prawa jednego z rodziców, to uznaje, że rodzice są zdolni do porozumienia w sprawach dotyczących dziecka. Jednakże, z uwagi na dobro dziecka, Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do dziecka.

Warunkiem niezbędnym do zastosowania ulgi na dzieci w stosunku do małoletniego dziecka jest wykonywanie władzy rodzicielskiej (a nie samo jej posiadanie). Nie można utożsamiać pojęcia „wykonywanie władzy rodzicielskiej” z pojęciem „przysługiwanie władzy rodzicielskiej”.

Należy mieć na uwadze, że do nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej konieczne jest zarówno posiadanie przez rodzica władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem, jak i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym.

W pierwszej kolejności – przystępując do oceny możliwości zastosowania ulgi prorodzinnej - wskazać należy, że wysokość odliczenia kwoty z tytułu ulgi na dzieci, o której mowa w art. 27f ustawy, została określona na dziecko, przy czym rodzicom dziecka ustawodawca przyznał jeden wspólny limit. W konsekwencji, jeżeli w stosunku do danego dziecka obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska, to w określonych przypadkach każdy z rodziców ma prawo do odliczenia, w granicach przysługującej kwoty ulgi. Powyższe oznacza, że suma miesięcznych odliczeń dokonanych przez oboje rodziców względem tego samego dziecka nie może przekroczyć kwoty obliczonej zgodnie z art. 27f ust. 2 ustawy.

Co istotne, kwotę tę rodzice dziecka mogą odliczyć od podatku:

a)w dowolnej proporcji przez nich ustalonej,

b)w równych częściach w przypadku braku porozumienia między rodzicami, którzy:

-zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji (piecza naprzemienna), lub

-gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo jak miejsce zamieszkania obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim.

Natomiast w przypadkach innych niż wyżej wymienione odliczenie w wysokości 100% stosuje ten z rodziców, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.

Powtórzyć należy, że samo posiadanie władzy rodzicielskiej jest niewystarczające do zastosowania przedmiotowej preferencji. Dla nabycia prawa do ulgi konieczne jest zarówno posiadanie przez rodzica władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem, jak i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym, czyli wykonywanie wszystkich obowiązków, dzięki którym dziecko wychowywane jest w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój, w szczególności sprawowanie faktycznej pieczy nad dzieckiem i jego wychowywanie, troszczenie się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka, a więc zapewnienie/zabezpieczenie wszystkich potrzeb dziecka od bytowych po edukacyjne, rozwojowe, zdrowotne i emocjonalne.

Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka. Przy czym przez wychowywanie należy rozumieć zapewnianie stałej opieki, prowadzącej do uzyskania pełnego rozwoju fizycznego i psychicznego. Chodzi zatem o aktywne uczestniczenie w wychowywaniu dziecka i realny wpływ na rozwój jego osobowości. Realizacja prawa wykonywania władzy rodzicielskiej może następować przykładowo poprzez osobiste kontakty z nauczycielami, interesowanie się stanem zdrowia dziecka i pomoc w jego leczeniu, zapewnianie wsparcia w nauce, interesowanie się sposobem spędzania wolnego czasu.

Wykonywanie władzy rodzicielskiej należy zatem odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych, w oparciu o zachowania i konkretną aktywność rodziców wobec dziecka.

Wykonywać pieczę (zgodnie z definicją Wielkiego Słownika Języka Polskiego oraz słownika synonimów) – to m.in. sprawować nad kimś lub czymś bezpośrednią, osobistą opiekę, troszczyć się, baczyć, czuwać, nadzorować.

W konsekwencji, samo płacenie alimentów na dziecko oraz sporadyczne spotkania z małoletnim dzieckiem nie są rozstrzygające dla uznania, że rodzic wykonuje władzę rodzicielską. Obowiązek alimentacyjny jest bowiem niezależny od władzy rodzicielskiej, a więc spoczywa także na rodzicach, którzy zostali pozbawieni tej władzy.

Stąd ulga na dzieci przysługuje tym rodzicom, którzy faktycznie sprawują pieczę nad osobą i majątkiem dziecka. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje formalnie obojgu rodzicom, a tylko jeden z rodziców faktycznie ją wykonuje, to z odliczenia całości kwoty może skorzystać tylko ten rodzic.

Powyższe potwierdza Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 27 lipca 2016 r., sygn. akt II FSK 2378/15, stwierdzając: „(…) dla nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej, konieczne jest łączne spełnienie dwóch przesłanek, to jest posiadanie władzy rodzicielskiej (nawet ograniczonej na podstawie wyroku sądowego) i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Czym innym jest bowiem posiadanie władzy a czym innym jej wykonywanie, a to oznacza, że utożsamianie ich na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie znajduje uzasadnienia. W celu nabycia prawa do przedmiotowej ulgi podatnik powinien wykazać zatem, że w danym roku podatkowym wykonywał, a nie tylko posiadał władzę rodzicielską (…).”

Zatem, o wykonywaniu władzy rodzicielskiej nie świadczy tylko sam fakt jej posiadania, czy spełniania obowiązku alimentacyjnego, ani sporadyczne kontakty z dzieckiem. Wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na sprawowaniu faktycznej pieczy nad małoletnim dzieckiem w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój, a w szczególności podejmowanie przez rodzica (rodziców) obowiązków w zakresie zaspokojenia potrzeb fizycznych, edukacyjnych i duchowych dziecka. Wykonywanie władzy rodzicielskiej należy zatem odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych, w oparciu o zachowania i konkretną aktywność rodziców wobec dziecka.

Jednakże – w art. 27f ust. 2 pkt 1 lit. b) omawianej ustawy – ustawodawca uzależnił możliwość skorzystania z przywołanej ulgi prorodzinnej w związku z wykonywaniem władzy rodzicielskiej w stosunku do małoletniego dziecka od wysokości dochodu uzyskanego przez rodzica w danym roku podatkowym. W przypadku, gdy dana osoba nie pozostaje w związku małżeńskim i wykonuje władzę rodzicielską w stosunku do jednego dziecka, ma prawo do odliczeń w ramach ww. ulgi tylko wówczas, gdy jej dochód w roku podatkowym nie przekroczył 56 000 zł, zaś gdy jest osobą samotnie wychowującą jedno dziecko – gdy jej dochód nie przekroczył w roku podatkowym 112 000 zł.

Jak już wyżej wskazano warunkiem do skorzystania z tzw. ulgi prorodzinnej, oprócz osiągnięcia przez rodzica dochodów opodatkowanych według skali podatkowej, jest również – jak wynika z przepisów powyżej powołanych – fakt nieuzyskiwania przez dziecko w roku podatkowym dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych  w art. 27 lub 30b, przekraczających kwotę, o której mowa w art. 6 ust. 4 pkt 3 ustawy  o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast, w myśl zacytowanych przepisów, warunkiem zastosowania przez rodzica ulgi na pełnoletnie dzieci jest utrzymywanie ich w związku z wykonywaniem ciążącego na rodzicu obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Obowiązek alimentacyjny zdefiniowany został w art. 128 ustawy z 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2809 ze zm.) jako:

Istotą tak określonego obowiązku jest to, że jedna strona ma prawo dostarczania tak wskazanych środków, a druga osoba ma obowiązek je dostarczyć.

Dostarczanie środków utrzymania to zaspokajanie normalnych, bieżących potrzeb uprawnionego w postaci: pożywienia, ubrania, mieszkania, opału, niezbędnych przedmiotów umożliwiających przebywanie w środowisku i w rodzinie, leków, itp. Dostarczanie środków wychowania obejmuje natomiast powinność starań o zdrowie uprawnionego, o jego rozwój fizyczny i umysłowy, stworzenie możliwości zdobycia wykształcenia, zapewnienie dostępu do dóbr kultury, itp.

Art. 133 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi natomiast, że:

Jak wynika z powyższych uregulowań prawnych, uprawnionymi do skorzystania z ulgi prorodzinnej określonej w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w przypadku dzieci pełnoletnich, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną, lub do ukończenia 25. roku życia, które uczą się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie, są podatnicy utrzymujący te dzieci, w związku z wykonywaniem przez nich, nawet przymusowo – zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym – obowiązku alimentacyjnego.

Przy czym, jeżeli oboje rodzice utrzymują pełnoletnie dziecko, tzn. wypełniają swoje obowiązki alimentacyjne, wówczas decyzję o sposobie podziału przysługującej kwoty ustawodawca pozostawił rodzicom, zaznaczając, że kwota ulgi na dziecko dotyczy łącznie ich obojga i mogą oni odliczyć ją w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. W przypadku braku porozumienia między rodzicami, którzy wypełniają swoje obowiązki alimentacyjne, ulga przysługuje każdemu z rodziców w częściach równych.

Z opisu sprawy wynika, że jest Pani z mężem po rozwodzie od 4 września 2019 r. Jest Pani matką trójki synów urodzonych: .... czerwca 2004 r., .... marca 2009 r. i ....sierpnia 2021 r. Zgodnie z wyrokiem Sądu dzieci zamieszkują z Panią i to Pani Sąd powierzył wykonywanie władzy rodzicielskiej. Ojciec dzieci zgodnie z wyrokiem Sądu spędza z nimi co drugi weekend w miesiącu i 2-3 tygodnie wakacji. Najstarszy z synów nie spędzał z ojcem weekendów i wakacji. Spotykał się z nim sporadycznie. Opieka nad dziećmi jest pełniona na podstawie porozumienia jeszcze przed rozwodem, do pozwu, który składał ojciec dołączył plan wychowawczy spisany z pomocą prawnika. Zgodnie z planem wychowawczym, dzieci mają przebywać u ojca co drugi weekend - od piątku popołudnia do niedzieli. Dwóch młodszych synów przebywa wtedy u ojca - spotkania odbywają się w domu babci, gdzie zamieszkuje ich ojciec. Najstarszy z synów od początku nie chciał przebywać tam przez weekend, jeździł na obiady do babci w niedziele i tak wyglądają jego kontakty z ojcem od początku. Tuż przed rozwodem najstarszy syn rozpoczął naukę w szkole średniej - ojciec nigdy nie kontaktował się ze szkołą i nie miał dostępu do e-dziennika, nie śledził więc postępów w nauce, nie interesował się wydatkami związanymi z życiem szkolnym, wycieczkami, korepetycjami. Nie był na żadnej wywiadówce u żadnego z synów, nie kontaktował się z wychowawcami młodszych dzieci, dostęp do dziennika miał tylko najmłodszego syna. Gdy założyła Pani sprawę o podwyżkę alimentów wtedy zadzwonił do sekretariatu szkoły o dostęp do średniego syna, jednak nigdy nie wykorzystał go do wzięcia udziału w życiu szkolnym dzieci. Na wszystkie zajęcia pozalekcyjne (treningi) tylko Pani lub czasem Pani ojciec (dziadek dzieci) dowoził dzieci. Zajęcia te opłacała też tylko Pani. Ojciec dzieci proszony o współudział odmawiał. Od momentu rozstania nie był również na żadnej wizycie lekarskiej, z żadnym z synów. Jego kontakty odbywały się jedynie w co drugi weekend, nie spotykał się z nimi w inne dni, jeśli Pani miała wyjazd związany z wykonywaną pracą, to opiekę nad dziećmi przejmowali dziadkowie – Pani rodzice. W wakacje ojciec zabierał dwóch synów na wyjazd (ostatnie 2 lata to była wizyta u rodziny) najstarszy syn nie był nigdy na takim wyjeździe. Wszelkie opłaty związane ze szkołą ponosi wyłącznie Pani - komitet rodzicielski, ubezpieczenia, mundur (średni syn poszedł do klasy mundurowej), wycieczki, wyjścia, urodziny kolegów. Od początku wszelkie obowiązki związane z wychowaniem dzieci, ich edukacją, zdrowiem i zainteresowaniami są pełnione przez Panią. Wyjazdy na wakacje i ferie finansowała i nadal finansuje tylko Pani. Poza tym, że dwóch synów przebywało z wizytami u ojca dwa razy w miesiącu po dwa dni, wszystkie pozostałe czynności związane z wychowywaniem dzieci i wykonywaniem władzy rodzicielskiej, dbanie o rozwój, zapewnienie opieki medycznej, pilnowanie nauki w szkole, zapewnienie wyżywienia, odzieży, obuwia, a także pomoc w rozwiązywaniu problemów i dylematów jakie nękają dorastających chłopców, wykonywała tylko Pani jako matka. Pani sama się boryka z zapewnieniem trójce chłopców ww. obowiązków, a od ojca dzieci otrzymywała od rozwodu do maja 2022 r. po 300 zł miesięcznie na dziecko, a od czerwca 2022 r. i nadal, otrzymuje na dwoje dzieci po 430 zł miesięcznie, a najstarszy syn otrzymuje 430 zł miesięcznie, bezpośrednio od ojca na swoje konto.

Najstarszy z synów w wakacje pracował dorywczo, ale jego dochody nie powodowały utraty prawa do ulgi.

Nie ustalono porozumienia dotyczącego zasad korzystania z ulgi za 2019 r. Pani odliczyła ulgę i przekazała 50% wartości ojcu dzieci, na jego prośbę i na podstawie posiadanej wiedzy  o prawie jego do części ulgi. W kolejnym roku informowała się Pani czy wciąż przysługuje ojcu ulga, bo takiej żądał i zasięgnęła informacji w urzędzie skarbowym w miejscu zamieszkania, gdzie poinformowano Ją, że od tego roku nastąpiła zmiana w przepisach i ulgę odlicza rodzic, z którym mieszkają dzieci. Bez Pani wiedzy, ojciec dzieci odliczał sobie  od tamtej pory również ulgę na dzieci. Poza tym ojciec dzieci zablokował Pani numer telefonu i nie jest Pani w stanie się z nim porozumieć. Nie ma Pani możliwości kontaktu.

Biorąc pod uwagę przedstawiony opis sprawy oraz powołane wyżej przepisy prawa uznać należy, że skoro w latach, których wniosek dotyczy (2020-2023), to Pani sprawowała faktycznie władzę rodzicielską, tj. wykonywała Pani w stosunku do trójki dzieci (dwóch najmłodszych i najstarszego syna do momentu ukończenia przez niego pełnoletności) wyłączną władzę rodzicielską, sprawując pieczę nad nimi, zajmując się ich wychowaniem, troską o zdrowie i bezpieczeństwo, prawidłowy rozwój psychiczny i fizyczny, realizowanie obowiązku szkolnego, uczestniczyła Pani w ich życiu szkolnym i pozaszkolnym z wyłączeniem jedynie ustalonych przez Sąd sporadycznych kontaktów ojca z dziećmi, a także, że miejscem zamieszkania Pani dzieci jest Pani miejsce zamieszkania, to wyłącznie Pani przysługuje w latach 2020-2021 i za okres od stycznia 2022 r. do czerwca 2022 r. prawo do dokonania odliczenia w ramach ulgi prorodzinnej wynikającej z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - w pełnej wysokości, tj. 100% kwoty zgodnie z art. 27f ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych na Pani małoletnie dzieci.

Zatem, w tej części Pani stanowisko należało uznać za prawidłowe.

Z przedstawionego przez Panią opisu sprawy wynika, że najstarszy syn po osiągnięciu pełnoletności otrzymuje alimenty od ojca. Zatem, skoro Pani były mąż od lipca 2022 r. i w 2023 r. uiszczał w dalszym ciągu na syna alimenty – to wykonywał wobec niego obowiązek alimentacyjny. Zatem, prawo do ulgi prorodzinnej będzie przysługiwało obojgu rodzicom, tj. Pani i Pani byłemu mężowi, na syna od lipca 2022 r. (od miesiąca następnego po miesiącu uzyskania przez syna pełnoletności), z uwagi na pełnienie obowiązku alimentacyjnego przez obojga rodziców. Jak wynika z treści wniosku, nie zawierała Pani porozumienia z ojcem syna w sprawie wysokości podziału przysługującego odliczenia z tytułu ulgi prorodzinnej za 2022 r. i 2023 r.

Tym samym wobec faktu, że Pani najstarszy syn w czerwcu 2022 r. uzyskał pełnoletność i jak Pani wskazuje w opisie sprawy, pozostaje na Pani utrzymaniu, jak również jego ojciec płaci zasądzone sądownie alimenty, to z uwagi na pełnienie obowiązku alimentacyjnego przez obojga rodziców, przysługuje Pani w okresie od lipca 2022 r. i w 2023 r. - prawo do odliczenia połowy przysługującej kwoty ulgi prorodzinnej na ww. syna.

Skoro bowiem jednym z wymogów warunkujących dokonywanie odliczeń wynikających z art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w ramach omawianej ulgi jest utrzymywanie pełnoletnich dzieci w związku z wykonywaniem, nawet przymusowo, obowiązku alimentacyjnego, to w sytuacji, gdy ojciec dziecka uiszczał alimenty, wykonując obowiązek alimentacyjny wobec najstarszego syna, który uzyskał pełnoletność w czerwcu 2022 r., tj. nie pozostawał już pod władzą rodzicielską, nie przysługuje Pani prawo do skorzystania na tego syna z ulgi prorodzinnej za okres od lipca 2022 r. oraz za 2023 r. w pełnej wysokości, ponieważ od lipca 2022 r. ma Pani prawo do odliczenia połowy przysługującej kwoty ww. ulgi. Przy czym, należy również zaznaczyć, że w przypadku najstarszego syna, który w czerwcu 2022 r. osiągnął pełnoletność, może Pani skorzystać z ulgi prorodzinnej w wysokości 50%, jeśli dochody Pani pełnoletniego syna w 2022 r. i w 2023 r. nie przekroczyły dwunastokrotności kwoty renty socjalnej, określonej w ustawie o rencie socjalnej, w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego.

Zatem, Pani stanowisko w części, w której wskazała Pani, że zgodnie z art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przysługuje Jej odliczenie w wysokości 100%, gdyż dzieci mają u Pani miejsce zamieszkania i faktycznie Pani wykonuje Ona władzę rodzicielską należało uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Końcowo należy wskazać, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Pani chroniła w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …, ul. .... Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).