Interpretacja indywidualna z dnia 12 czerwca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.262.2024.3.DA

Umorzenie wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 marca 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwania – pismami złożonymi 12 maja 2024 r. i 16 maja 2024 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wspólnie z żoną w 2008 r. zaciągnął Pan w Banku ... (dalej: „Bank 1”) kredyt hipoteczny indeksowany do CHF.

Celem ww. kredytu był:

·zakup działki budowlanej położonej w …, gmina … – 114 000 zł,

·spłata kredytu samochodowego – 34 740 zł,

·zakup mieszkania o powierzchni 52m², położonego w … – 140 850 zł.

Całość została zabezpieczona hipoteką na zakupionym mieszkaniu w …. Obydwie nieruchomości (działka i mieszkanie) zakupił Pan z żoną w celu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego (wspólnota małżeńska). Docelowo chcieli Państwo na zakupionej działce wybudować dom, a mieszkanie w … sprzedać. W wyniku zmiany planów życiowych postanowili Państwo nie zmieniać lokalizacji zamieszkania i pozostać blisko ….

W 2013 r. sprzedali Państwo działkę w …, a w 2014 r. sprzedali Państwo mieszkanie w …. Za całość uzyskanych pieniędzy w 2014 r. kupili Państwo mieszkanie o powierzchni 92 m², położone w … koło ….

Na kredycie hipotecznym z 2008 r., o którym mowa we wniosku, zostało zmienione zabezpieczenie hipoteczne − ustanowione od 2014 r. na mieszkaniu położonym w …. Kredyt zaciągnięty w 2008 r. był nadal spłacany aż do 2023 r.

W 2023 r. w wyniku prowadzonego sporu i negocjacji z Bankiem 1 podpisali Państwo ugodę. Kredyt został obliczony tak, jakby od początku był wyrażony w złotych polskich. W wyniku zawartej ugody według wyliczeń Banku 1 nastąpiło zwolnienie z długu w wysokości 312 142,74 zł.

Nigdy wcześniej nie korzystał Pan ani Pana żona z zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, że umowa o kredyt hipoteczny, o którym mowa we wniosku została zawarta 6 maja 2008 r.

Kredyt został udzielony przez Bank 1 z siedzibą w …, ul. …, wpisanym pod nr KRS … do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla …, …, NIP …. Kapitał zakładowy wpłacony w całości w wysokości 849 181 744 zł.

Zgodnie z treścią zawartej z Bankiem 1 umowy − paragraf 2 pkt 3 „Cel kredytu”:

·zakup działki budowlanej − kwota: 114 000 zł

·spłata kredytu samochodowego − kwota: 34 740 zł

·spłata innego kredytu mieszkaniowego – kwota: 140 850 zł.

Przedmiotem zabezpieczenia, na którym została ustanowiona hipoteka jest nieruchomość KW: …, powierzchnia mieszkania: 52,96 m², adres: ul. ….

Dodatkowa informacja: spłata innego kredytu mieszkaniowego w kwocie 140 850 zł dotyczyła spłaty kredytu hipotecznego udzielonego przez bank ... (dalej: „Bank 2”) w 2005 r. w całości wyłącznie na zakup lokalu mieszkalnego położonego w ….

Zgodnie z treścią zawartej umowy Kredytobiorcami byli:

·… − PESEL …,

·… − PESEL ….

Kredytobiorcy odpowiadali za spłatę kredytu solidarnie do pełnej jego wysokości.

Na pytanie organu o treści: Czy przedmiotowy kredyt hipoteczny został zaciągnięty na realizację dwóch inwestycji mieszkaniowych, tj. na zakup działki budowlanej położonej w … oraz na zakup lokalu mieszkalnego położonego w …, wskazał Pan: „Tak. Zgodnie z odpowiedzią pkt C powyżej, celem kredytu hipotecznego był zakup działki budowlanej położonej w … oraz spłata kredytu hipotecznego na zakup lokalu mieszkalnego położonego w …, tj. dwóch nieruchomości (inwestycji mieszkaniowych) dla jednego gospodarstwa domowego oraz spłata innego kredytu samochodowego”.

Obydwie nieruchomości zostały nabyte na podstawie odrębnych aktów notarialnych i posiadały odrębne, niezależne od siebie księgi wieczyste.

W lokalu mieszkalnym zlokalizowanym w …, ul. … mieszkał Pan razem z żoną i dziećmi od momentu jego zakupu, tj. 26 lipca 2005 r. do momentu jego sprzedaży, tj. 27 sierpnia 2014 r. Mieszkanie nigdy nie było przedmiotem najmu, podnajmu itp.

Działkę budowlaną zlokalizowaną w … zakupił Pan razem z żoną 11 kwietnia 2008 r., na której rozpoczęli Państwo w 2011 r. budowę domu jednorodzinnego z myślą o późniejszej przeprowadzce (do końca 2010 r. działka nie była użytkowana). Budowa domu była kredytowana ze środków z zaciągniętej pożyczki hipotecznej niebędącej przedmiotem niniejszego wniosku. Po wybudowaniu domu do stanu surowego zamkniętego na skutek zmiany decyzji życiowych (Pana żona otrzymała propozycję awansu zawodowego w firmie w …) postanowili Państwo sprzedać działkę z wybudowanym domem i zamienić dotychczasowe mieszkanie położone w … na większe, pozostając jednocześnie w bliskich okolicach …. Sprzedaży działki wraz z wybudowanym na niej domem w … dokonali Państwo 12 lipca 2013 r. Dodatkowo wskazał Pan, że z uwagi na fakt, iż dom został sprzedany przed upływem pięciu lat od jego wybudowania, zapłacili Państwo stosowny podatek w Urzędzie Skarbowym w … − rozliczając skarbowo w całości sprzedaż ww. nieruchomości.

Ponadto wskazał Pan, że działka zlokalizowana w …, która jest przedmiotem niniejszego wniosku, nigdy nie była dzierżawiona itp. Nie czerpali Państwo z tytułu jej posiadania żadnych korzyści majątkowych. Działka była zakupiona w 100% na użytek własny w celu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego.

Środki z kredytu były w całości wydatkowane na cel kredytu zgodnie z umową kredytową zawartą z Bankiem 1, tj. na działkę budowlaną, lokal mieszkalny oraz spłatę kredytu samochodowego. Żadna część środków z kredytu nie była wydatkowana inaczej niż na cel kredytu.

Data nabycia nieruchomości położonej w …: 11 kwietnia 2008 r., oznaczenie geodezyjne: działka nr A oraz B o łącznym obszarze 1554 m², nr KW …, tytuł prawny: nieruchomość gruntowa niezabudowana. Nabycie nastąpiło na prawach małżeńskiej majątkowej wspólności ustawowej.

Data nabycia lokalu mieszkalnego położonego w …: 26 lipca 2005 r., nr KW …, tytuł prawny: prawo odrębnej własności lokalu mieszkalnego wraz z ułamkową częścią gruntu.

Obydwie wskazane we wniosku nieruchomości, tj. działka budowlana oraz lokal mieszkalny zostały zakupione na prawach małżeńskiej majątkowej wspólności ustawowej. Posiadał Pan 50% własności, a Pana żona kolejne 50% własności. Żadna inna osoba poza Pana żoną nie była współwłaścicielem w żadnej części obydwu wskazanych we wniosku nieruchomości.

Na pytanie organu o treści: „kiedy dokładnie i na podstawie jakich przepisów prawa została podpisana wskazana we wniosku ugoda z bankiem oraz kto jest stroną zawartego porozumienia”, wskazał Pan, że „ugoda została zawarta 27 czerwca 2023 r. pomiędzy stronami: Panem i Pana żoną zwanymi Kredytobiorcami, a Bankiem ... z siedzibą w …, KRS: … NIP: …, zwany Bankiem”.

Ugoda została podpisana w wyniku sporu sądowego, tj. paragraf 1 pkt 3 ww. ugody brzmi: „W toku sporu toczącego się pomiędzy Stronami przed Sądem Okręgowym w …, … w sprawie o sygn. akt … Kredytobiorcy podnieśli przeciwko Bankowi roszczenia w związku z zawarciem, wykonywaniem, i treścią Umowy a w szczególności dochodzą roszczeń o uznanie postanowień Umowy w tym dotyczących zasad ustalania kursu i walut, klauzuli ryzyka walutowego oraz zasad indeksacji, za niewiążące na podstawie art. 385 i nast. Kodeksu Cywilnego lub o stwierdzenie nieważności Umowy lub o zapłatę z ww. tytułów. Kredytobiorcy podnoszą także zarzuty nieważności Umowy bez względu na ewentualną abuzywność jej postanowień”.

Umorzenie kwoty kredytu dotyczyło wszystkich współkredytobiorców. Po częściowym umorzeniu kwoty kredytu do spłaty pozostało 50 000 zł, co zostało wykonane 29 czerwca 2023 r. i skutkowało wygaśnięciem zobowiązania w całości po stronie każdego ze współkredytobiorców.

Ugoda z Bankiem 1 ustala, że strony dokonują zmiany waluty zadłużenia określonej w umowie kredytowej na walutę polską (PLN), przyjmując że kredyt zostanie rozliczony tak, jakby od daty zawarcia umowy, tj. od 6 maja 2008 r. stanowił kredyt złotowy. Po zmianie waluty zadłużenia na walutę polską (PLN) strony uzgodniły, że na dzień 26 maja 2023 r. pozostałe do spłaty zadłużenie kredytobiorcy wobec Banku 1 wynosi 112 319,57 zł, w tym kapitał 112 319,57 zł, odsetki 0 zł.

Bank 1 i Kredytobiorcy uzgodnili, i zgodzili się na obniżenie wskazanego powyżej salda zadłużenia o kwotę 62 319,57 zł. Na skutek obniżenia salda zadłużenia pozostałe do zapłaty zadłużenie kredytobiorcy wobec Banku 1 z tytułu umowy wynosiło 50 000 zł.

Umorzenie nie dotyczyło całej pozostałej do spłaty kwoty kredytu. Zgodnie z wyżej podaną informacją, umorzenie dotyczyło kwoty 62 319,57 zł. Pozostała kwota zadłużenia po przewalutowaniu kredytu i dokonaniu częściowego umorzenia wynosiła 50 000 zł. Kwota 50 000 zł pozostałego długu została spłacona w całości wspólnie przez kredytobiorców, tj. Pana i Pana żonę w dniu 29 czerwca 2023 r.

Na pytanie organu o treści: co składa się na kwotę, w stosunku do której został Pan i ewentualnie pozostali kredytobiorcy zwolniony z długu, tj. czy jest to kwota kapitału, kwota odsetek skapitalizowanych, kwota tzw. odsetek karnych (odsetek od zadłużenia przeterminowanego) opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorców było niezbędne do zawarcia umowy kredytu, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, wskazał Pan, że Bank 1 zwolnił Kredytobiorców z długu (umarza zadłużenie Kredytobiorców) w zakresie kwoty 312 142,74 zł. Jest to kwota kapitału z odsetkami, bez odsetek karnych i kosztów usług dodatkowych.

W skład ww. kwoty nie wchodziły odsetki karne. Kredytobiorcy regulowali swoje zobowiązania wobec Banku 1 terminowo.

Konstrukcja ugody była taka, że nastąpiło przewalutowanie kredytu w ten sposób, jakby od początku był on kredytem złotówkowym

Nie korzystał Pan ani Pana żona z umorzenia wierzytelności z tytułu innego kredytu zabezpieczonego hipotecznie.

W momencie dokonywania opisanych we wniosku czynności pomiędzy Panem a Pana żoną istniała i nadal istnienie do dnia dzisiejszego ustawowa wspólność majątkowa małżeńska. Wspólność ta trwa od 26 sierpnia 2003 r.

W odniesieniu do kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2005 r., na którego refinansowanie zaciągnął Pan wraz z żoną 6 maja 2008 r. kredyt hipoteczny, w drugim uzupełnieniu wniosku wskazał Pan:

-Kredyt został udzielony przez bank ... (Bank 2) z siedzibą w …, zarejestrowanym w Sądzie Rejonowym dla … w …, Wydział … pod nr …,Oddział w …, ….

-Dokładna data zawarcia ww. umowy o kredyt hipoteczny z Bankiem 2 to 31 marca 2005 r. Umowa została zawarta na okres od 31 marca 2005 r. do 11 marca 2030 r.

-Kredyt indeksowany był do franka szwajcarskiego.

-Zgodnie z treścią zawartej umowy kredytobiorcami był Pan i Pana żona.

-Kredytobiorcy odpowiadali za spłatę kredytu solidarnie do pełnej jego wysokości.

-Zgodnie z paragrafem 2 pkt 4 ww. umowy, kredyt przeznaczony był na zakup nieruchomości mieszkalnej typu lokal mieszkalny położonej w miejscowości …, ul. ….

-Kredyt hipoteczny jest kredytem mieszkaniowym zaciągniętym na cele mieszkaniowe zgodnie z art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.).

-Kredyt z 31 marca 2005 r. został zaciągnięty wyłącznie na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, tj. lokalu mieszkalnego położonego w miejscowości …, ul. ….

-Celem inwestycji mieszkaniowej, na którą zaciągnięty został ww. kredyt hipoteczny było zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych Pana oraz Pana żony (jednego gospodarstwa domowego).

-Kredyt został zabezpieczony hipoteką na nieruchomości, która była celem kredytu czyli na lokalu mieszkalnym położonym w …, ul. …, KW: …, tytuł prawny: prawo odrębnej własności lokalu mieszkalnego wraz z ułamkową częścią gruntu.

-Był Pan wraz z żoną właścicielem ww. nieruchomości (mieszkanie zostało zakupione do wspólnego majątku małżonków) do 27 sierpnia 2014 r., tj. do momentu jego sprzedaży.

Ponadto doprecyzował Pan opis stanu faktycznego wskazując, że środki pieniężne uzyskane z kredytu hipotecznego zaciągniętego 6 maja 2008 r. na podstawie umowy o kredyt hipoteczny z Bankiem 1, zostały wydatkowane na:

·zakup działki budowlanej położonej w … (środki pieniężne były bezpośrednio wpłacone przez Bank 1 sprzedającym działkę budowlaną),

·refinansowanie kredytu hipotecznego zaciągniętego 31 marca 2005 r. na podstawie umowy o kredyt hipoteczny z Bankiem 2 na zakup lokalu mieszkalnego położonego w … (środki pieniężne były bezpośrednio wpłacone przez Bank 1 do Banku 2),

·spłatę kredytu samochodowego.

Wyjaśnił Pan również, że przedmiotowe nieruchomości, tj. działka budowlana położona w …, jak i lokal mieszkalny położony …, zostały nabyte przez Pana i Pana żonę do wspólnego majątku małżonków.

Również lokal mieszkalny położony w …, ul. …, który został zakupiony po sprzedaży ww. działki budowlanej oraz lokalu mieszkalnego (na który to lokal została zamieniona hipoteka kredytu z dnia 6 maja 2008 r.) został zakupiony przez Pana i Pana żonę do wspólnego majątku małżonków.

Pytanie

Czy w przypadku umorzenia przez Bank wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego w części zaciągniętego na zakup działki budowlanej oraz spłatę kredytu mieszkaniowego (zakup lokalu mieszkalnego) zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592), przysługuje Panu zaniechanie poboru podatku dochodowego zarówno od części kredytu odnoszącego się do kredytowanej działki budowlanej, jak i do zakupu mieszkania (spłaty kredytu mieszkaniowego).

Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:

1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego − gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej.

Z kolei ust. 5 ww. rozporządzenia stanowi, że przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).

Zgodnie z ust. 6 ww. rozporządzenia, przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

Uważa Pan, że spełnia warunki umorzenia, ponieważ:

1)nigdy wcześniej nie korzystał Pan z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu innego kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej,

2)zakup działki budowlanej zlokalizowanej w … oraz mieszkania zlokalizowanego w … był realizowany wyłącznie w celu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego, tj. małżeństwa zajmującego od początku okresu kredytowania jedną nieruchomość (mieszkanie w …).

Działka budowlana zlokalizowana w … oraz mieszkanie w … zostały zamienione w trakcie trwania okresu kredytowania na jedną większą nieruchomość, tj. lokal mieszkalny położony w … (działka w … i mieszkanie w … zostały sprzedane, a środki ze sprzedaży wykorzystane w 100% na zakup jednej większej nieruchomości − lokalu mieszkaniowego w …). Nastąpiło przeniesienie hipoteki, tj. zabezpieczenie kredytu na lokal mieszkalny w …. Należy zatem stwierdzić, że z dwóch nieruchomości, tj. działki zlokalizowanej w … oraz lokalu mieszkalnego zlokalizowanego w … nastąpiło przekształcenie nieruchomości w jedną − lokal mieszkalny zlokalizowany w …. Zatem, w trakcie całego okresu kredytowania, zajmował Pan wraz z rodziną tworząc jedno gospodarstwo domowe wyłącznie jedną nieruchomość. Spełnia więc Pan wymogi rozporządzenia Ministra Finansów w odniesieniu do celu zakupu nieruchomości jakim niewątpliwie było wyłącznie zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego. Podkreślić należy również, że z tytułu posiadania przez krótki okres czasu dwóch nieruchomości, tj. działki budowlanej zlokalizowanej w … oraz lokalu mieszkalnego zlokalizowanego w … nie czerpał Pan ani Pana żona żadnych korzyści majątkowych z tytułu jego wynajmu, dzierżawy itp. Nie jest Pan i nigdy nie był osobą, która kupowała nieruchomości w celu zarobkowym (wynajem lub handel). Tworzy Pan z żoną i dziećmi jedno gospodarstwo domowe, zajmuje jedną nieruchomość i nie posiada innych nieruchomości.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Wskazać również należy, że dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Źródła przychodów

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Umorzenie wierzytelności

Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia Panu przez Bank ... w dniu 27 czerwca 2023 r. wierzytelności od zaciągniętego w 2008 r. kredytu hipotecznego, wskazać należy, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Należy w tym miejscu wyjaśnić, że umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela z prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Tym samym, wartość umorzonej Panu kwoty wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego (kwoty kapitału i odsetek), na podstawie zawartej w dniu 27 czerwca 2023 r. ugody z Bankiem, stanowi przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Zaniechanie poboru podatku

Jednakże, zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592 ze zm.):

Natomiast z § 3 ww. rozporządzenia wynika, że:

Z kolei § 4 ww. rozporządzenia zmieniony rozporządzeniem z dnia 20 grudnia 2022 r. (Dz. U. z 2022 r. poz. 2743), które weszło w życie 24 grudnia 2022 r. stanowi, że:

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazanego w § 3 ww. rozporządzenia:

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Z powyższego wynika zatem, że zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r. osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej oraz w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. rozporządzenia).

Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pana skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności

Z opisu sprawy wynika, że kredyt zaciągnięty w Banku ... w 2008 r. będący przedmiotem zapytania został przeznaczony na:

·zakup działki budowlanej położonej w … pod budowę budynku mieszkalnego,

·refinansowanie kredytu hipotecznego zaciągniętego 31 marca 2005 r. na podstawie umowy o kredyt hipoteczny udzielony przez bank ... na zakup lokalu mieszkalnego położonego w …,

·spłatę kredytu samochodowego.

Zatem, z przedstawionego przez Pana opisu wynika, że kredyt zaciągnięty w 2008 r. nie został zaciągnięty na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, tj. w przedmiotowej sprawie – związanej bądź z gruntem pod budowę budynku mieszkalnego bądź z lokalem mieszkalnym, lecz związany był z dwiema odrębnymi inwestycjami mieszkaniowymi – tj. z lokalem mieszkalnym (refinansowaniem kredytu zaciągniętego na jego zakup) i z zakupem gruntu pod budowę budynku mieszkalnego.

Tymczasem, z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe wynika, że w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – kredyty mieszkaniowe powinny zostać zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej.

Przy czym, przez jedną inwestycję mieszkaniową, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych: jednego gospodarstwa domowego albo więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 o podatku od spadków i darowizn.

Natomiast, przez jedno gospodarstwo domowe, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

Zatem, z ww. rozporządzenia wynika wprost, że aby kwota umorzona osobom fizycznym wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe mogła skorzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie tego rozporządzenia, kredyt hipoteczny powinien zostać zaciągnięty na jedną inwestycję mieszkaniową – tj. w przedmiotowej sprawie powinien dotyczyć albo inwestycji związanej z gruntem pod budowę budynku mieszkalnego albo inwestycji związanej z lokalem mieszkalnym. Natomiast w Pana przypadku kredyt mieszkaniowy dotyczył dwóch różnych inwestycji mieszkaniowych, położonych w dwóch różnych miejscowościach (gruntu pod budowę domu i lokalu mieszkalnego), nabytych na podstawie odrębnych aktów notarialnych i posiadających odrębne, niezależne od siebie księgi wieczyste.

Reasumując, kwota wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2008 r., która została Panu umorzona przez Bank w dniu 27 czerwca 2023 r. (kwota kapitału i odsetek), stanowi dla Pana przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Skoro kredyt zaciągnięty w 2008 r. dotyczył dwóch różnych inwestycji mieszkaniowych, tj. lokalu mieszkalnego (refinansował spłatę kredytu zaciągniętego na jego zakup) oraz gruntu pod budowę budynku mieszkalnego (został zaciągnięty na jego zakup), zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe nie znajdzie zastosowania do przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu tego kredytu.

W konsekwencji, jest Pan zobowiązany do obliczenia oraz zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od umorzonej przez Bank w dniu 27 czerwca 2023 r. wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2008 r.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację indywidualną w trybie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.), opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Należy wskazać, że przy wydawaniu interpretacji Organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacjanie będzie chroniła Pana w zakresie przedstawionego stanu faktycznego.

Ponadto wskazać należy, że z uwagi na to, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie Pana. Nie wywołuje skutków prawnych dla innych osób (np. Pana żony).

Końcowo Organ wskazuje, że zapłacona na konto Krajowej Informacji Skarbowej, opłata za wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, w części, która stanowi nadpłatę w myśl art. 14f § 2b pkt 3 ustawy Ordynacja podatkowa, zostanie zwrócona w terminie określonym w art. 14f § 2a ustawy Ordynacja podatkowa.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego .... Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).